28 Mart 1945 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5
Z SÖR POSTA ... : © Sazfa 6 i —— Halid Ziya Uşaklıgil ma Nası sa e i >" Ölümiyle Türk edebiyatında Yo2., | Züüncüyiltörümünle nlar «MAİ VE SİYAH» DAN: kendisini | O İüiyük bir devir Kapandı İstiyor? | sran oeMşikk u sından Türk romanı, Halid Ziyanın kalemi ile bu güneşin Il ix yim ya gm ran bir yeresenaaneanaanas ml altında doğdu bütün yıldızlar onun ışığı ile im akmaya hal ağ erine parladılar ve parlayccaklar a mk kaan | Ik zey matısiyet nefesile tabiat i ai Yazan: Halid Fahri Ozansoy Bakaya gz hal, i 1 üm erine, dan uyuş pe müş dura mi - Kiri tmek, — Bu hâleri muhtaç mu a öy v gr nasıl Hisan ki. Nüya teşbih ede; bil- böy" mem ?.. Müteki bir a türlü beliğ bütün & kederlerimize, ak celerimize, © | mas“ bin türlü inceliklerine, fikrin ktur. bi iklerine, heyecanla ge ra, tehevvürlere ikçie bir ki bizimle gure - | ırak, bun mahzun renklerine dalsın dü- pi il Kiba la zel Ey Üstat Halid Ziyanın rin boş kalan yazı m Bir DE Sünni bayoronzi Mi gururlarımızdan çiz şahsıma Karşı, bana böl BAE ! re kik çk ani M daha göçtü. 80 yıl Sa yük bir şahsiyet izafe ederek konu- | bir “konham deliöde pazdoluiar Halit Ziya. 100 yıllar boyun İşur, hattâ yeni yazdığı makaleleri 0- anlaşılmaz, bir kalde altına alına. |jca Türk edebiyat tarihinin bir ziyneti |kur, beni uzun uzun irşağtan çekin- mazhariyetiyle ve ebedilikimezdi. evvel âfaka hafif İisirrma ererek, gözlerini yumdu. Bunlar benim en kıymetli, hafıza” bir renk imtizacile dağılmış sisler Ölümün bu di tl d das de tersim ane - solmaz hatıralarımdır. Çad, maz, tayin edilemez akisler uçar; Türk romancılığı emi edebiyat e imia, mazarlira buseler serper... Haniya İ sahnesine çıktı, dersi kalkar | Eminönü Halkevinde jübilesinin ya- ikebil bazı gözler olur ki sonsuz karan- Jlda, bu iddiaya «Hay di mi > diye- 'pıldığı gece idi. O gece, onu, Halkevi- ede hıklarla dolü bir ufka açılmış ka- ai ne sığağıyan büyük bir gençlik kit- bir dar ölçülemez, nerede biteceğine a, tabiiliği sadeliği, samimi- /lesi, ina sokak kapısında heyecanla ai Halid Ziya Uşaklığil çalışma odasınd. vukuf kabil olamaz derinlikleri var- ai rel o getirmedi mi? alkışlamış, bütün şairler, muharrirler ve €1 haper! çok acı haber! Ha- in gösterebilir. Oysa ki, Halit Ziya- ma ve ihtiraslı Bihterin çebrele- İğ çer mesiğatı yutar... İşte bir san kale yi e öldü. Onun ölümü ile 'bu romanında, biz, o devir İstan-İrini unu ein Bihterin yaşlı ve Sele “ keçi © İltürkçesini, sade, temiz bir öslüba ar-/di. Jübile, ii bir buçuğuna ka- Ar, edebiyatında büyük Bir) unun e bütün “elemleri, İzengin k: Adnan Bey, yeğeni vel yı, e A Sa a: ie, kadaşlık ettirmedi mi? dar sürdü. Sa: bel devir Kiz İM ia a mütevekkil ha -)karısınn “an Nihal tipleri de her- gm a ya nev'inde kurduğu Abidedir. m İyatar aa b görüyoruz. En |hangi bir de Tek sinarı» sarsın; sar mü Yeşiiköyde oturduğumuz zamanlar mi dan gelenler, tekniği onda vala A pal pe pe verecek poltrelerdir. all e ya ilmen | çün ye akil den zam | hülyalar k hir çocuğun bepiki İlçesi sunl bir cenneti. Edebiyattan ) e bie y e eüilsingilek Ja ge mh e Jisonra en o Vi çiçekti. Tarhlar Se kek bugün Di bir karak 002; Hip heniz İİ mm e arasında hem dolaşır, hem İgunluk amı: yazmak, bir mnelse ini cenazesi nasıl mezarına kirli, ça parça hayat dilimleri içinde, fa-İİ nedeceksiniz. bir Mean hi sanki te) Ni gi maka ei Sik Di e Bayılaca) ne 1s-İkat ti Halit Ziyadan evvel, ii ii a li : edip, kar Halit Ziya Uşaklıgil ne idi? Her türlü teknikten uzak, 1o-İsıl ihtiraslarla biribirlerinin üstüne hikâyeci . Mahak m i 1 ynantizmin ve düpedüz masalın. a atılırlar? Bütün bunları, bazan uzun ira Merka yerime Şerife, Sa- | Mem acemice eserler vermiye başlamış, na- (Devamı 7 nci sayfada) ğı tasvir-İde Bir Şey santçi kardeş ve de, “Nabi zad Zehra'sında |ler, tahliller halinde ilk defa bu ro- ne Sile © — p . .Zu duğu gibi görüyoruz. 4 Halit Ziyanın nesri de ayrı güzel U A e me e Ustad Halid Ziya Uşaklıgilin ören kel e agi emire tahlil ve terkip bakımından, her-İki sanata bakın: Nasıl, iç içe, yumu- gizilememiş, »sadüflere hangi garp romanı ile boy akıyorlar. Çünkü o, her) gg çek yer verilm ve ve marie Ni Namık İdeğerdedi 'n İyi biliyordu ki, uzun cümle, P Kemalin Cezmi ve İntibah sirin edebiyat bilginlerinin a sir kulanan aki za elinde, fikrin) “ Son osta ya son beya natı rma ileriye Gta k bir-İgibi, pek mahdut bir men- |ehramlaşmasıdır. Ancak bunu yapa- y, kaç adım fazla atılmı a bağki Ha- su enin ar, asıl büyük pa ide kin lardır le ri isme dümdüz ve kı- ME Ziya nakl, ik önce, İzmirde Mi Ma are lenin melike Meli iste) “İlk yazılarımı, “mektep vazifeleri arasında tarihi tabii” ye dair neşrettiği üstüstüne 89 romanla “be İyanmık bu eserde yokmuş, bütün bun İlt Ziya, © cümleyi edebi- İ adımları birdenbire sıklaştıran şahsi-|lar mey Ali İNE “ olyatımızda yaratan, snatkârdır. On- yazar ve varmi arı o zaman İstanbulun en mühim mecmuası , 3 Yet olarak göründü ve sonra Serveti ın em 4 #ününda Edebiyatı Cedide topluluğu İşün zaafları, biçarelikleri ile, en par- onun kadar hünerli bir şekilde an a Evrak)a gönderirdim " si karışınca, en mühim eserleri- jak zengin pir zle e Dae ist imdi BO yılık muhariirler > , © Xat her sükün devresinden sonra dana Ni erdi. rapları göster deki neşter, Bugün Halit Ziya öldü, fakat eseri| (& masebetile szakaşmi Miki Se eee — Üreme gddetle nükseden bir ület halini almış ' a İzmirde iken yazdığı il zi 5 dı Sadece onun İs- cel, üstad Halid Ziya Uşaklığili Ye- BİS öl si tı. Ben bu Ületin buhranlarına işte 60 manlarında, onun, nasil tam m yine kadar işledi. Bunun için, o e-İmi, teceddüt e şerefle dol) şiliköylündeki ki ri mili Se senedenberi kendimi nöbet möbet bırak , sile roman nev'ini yarattığını görü-İser, ölmez eserler yüksekliğine ek durmaya yete — ve onunla a e geçen a , maktayım. Bu illetin ilk mühim teza- > yoruz. manda, büyük müellif, hal Ki “Türk Yomanı, Halit Zi- mülâkatı üm hürü İzmirde Nevruz Yiamında bir ri- Mdr. ihtirasların tahlilindi di irkaç satırla en derin karakter — emi ile bu güneşin altında nasi Birliği Metan ie Ea ta- İZDİ GA © saci mevkute tesis etmek oldu. Bu y 8 “dörete: gönkisine ve gelişme göze İliklerini bir vu-İa ütün yıldızlar, onun ışığı ie (rafından hazırlanan muharrirler jübile- risâlede iki arkadaşım vardı. Biri İstib amire Nemide'de, ki in ta*İdi, Bunun içindir ki, ne eski ve yaşlı ini ve parlıyacaklar. si müpasebetile, ik razjlarını nasil ve pe > kurban olan şairi bedbaht Tevfik i ne için Yı a gla ipa apiRtna: i Nevzat, diğeri benimle beraber yal ia; ion emele ünsi iki »lacak olan törene dahil bulunan Bı- > | © Fafmdan sevilen bir gencin macerası İfet Firdevs Hanımın, ne onun kızı| Halit Fahri OZANSOY ri'nde vi m üzere Yeşilköyde ap İlinde ziyaretine gittiğim büyük üstad ii Ha ARŞ Pp hea çakçızade Hakkı Beydir. Halid Lai İyi Di kendine has İni liye br Kl Nevruz, türlü müşkülât içinde on nüs nezak Pınıyorlar. Her iki roman, Mehmet aufu; lül'ünde: il da ie Sİ! Boş) ha devam edebildi. Ondan sonra yine manlarımızın ilk olgun görünen ör- 60 zi yakın di zamandan! en di İzmirde Tevfik Nevzatla beraber bi» nekleridi a, Hal , ha yazan ve Türk edebiyatına yeni mz 0 m alir ER AAA Şe yiyim rine namında, gay“ Yatta aşkın kudreti karşısına, edebi: E irmekte olan üstadın man Kö le el Mm e tamı hikâyeciliğimiz bakımın- öptükten sonra ziyaret BE ie , yepyeni bir temayı üçüneü bü- ine söyledim. Büyük edibimiz.— #Yöygiğyeişeeğısd$ Takı mubiarzirliğinde eşi de N Male l Yük eserinde ortaya attığını görüyo- yalar Akal yazmağı aşığı Pe MY A pe sey nem Ba mel mı şöyle anlatmıştı: ari A yakı" ipin cürkulmak < MikERr O Tuz: Ferdi ve Şürekâsı, baştan sonu- 7 ld aşk ile paranın mücadelesi- — lam eğer iyi anladıysam, na- 1 İs ve niçin yazmağa başladığımı 60 - Ol ş se e e dan başka tazyikinden dola | Fakat Halit Ziyanın bu ük büyük Bi el mensup Ki alis), fame, a sebepler de oi dalda ya j €serleri, nihayet onun a için neslin cesurdular,, Bende ye 5 ülletinin iptilâsı beni bir türlü şifaya i 2 üstatlık sayılacak çıra! devrinin oni ek Bam ear Na Halid Ziya'nın Hazinei Evrak'ta vasıl etmedi, bugün 75 yaşındayım. İ Yadigârlarıdır. Asıl Abi i, Serveti- Bil yazı yazmağa baya liz e çıkan ilk yazısı İstanbula geldikten Osonra Servet ii Jünunda, tefrika edilecek olan diğer bilmek için 60 sene evveline SR vahim çi saymıya . Fünunda başlayan yazılarım şurada bu İ anı İle kuracaktır ki, icap ei Galiba Ri e idim ei m ela 'Kirpi -İrada devam ederek nihayet cumhuriyet bun) 2 henüz mektep çocul | ve EN lee. YY mketepte okunan derslerden (Tarihi Ta ler. Foklar, Marelar, ke hakkın-| ek eş beni tana ia bis Üstadın son yilarda kendi elile sa- bil) ye merak sarıyordum. O sebep ol-İda ve bunlara mümasli bir çok geyler) 2*P © bastalığın buhranları ni deleştirdiği iç şahikayı acaba bu- lu. Edebiyat merakı galebe edesiye Ka-İ yazdım. eyer er ediyo Şeyi e ik hangi r. b ssabildi? Mai dar fenne daha ziyade mütemayil idim.) Yine bu .. kin (Aydın) pa-|dar devam edeceğim, bunu kestiremem, v ü im ki ilk yazılarımı mektep Elbette bir çok «Artik yeter» diyen- Siyahın asısı üstüne © munda int Tesmi eni inde) y ia vazifeleri Sala EA Tabii) ye dair ler vardır. Bunların başında ben de: akkında, nden Son çe ele Ez ai pe ie tarikile 2 «Ey Kimle da uzun di e slm m Hazinel Ev. |Z'lMış bir makale negrettim. Edebi, Di tım. Buzün 4 il ece nokta: en mühim mecmuası am enine ül iaşe SY - hezeyana kanmadın mı? tekra işaret etniek rim Ea iri kımın mezarı) amli bi yan Mm) > Geek zi e Mai ve Siyah, bir devir romanıdır. Gariptir ki, bu Kr karalamaları| 4723 N ED Se. ai mi? Abdülhamit devri çönkiyelii tarih. ni o vakit mecmuanın ee bul Ek a, ez gönderdimdi, o da bu- yor i, nihayet, siyasi hâdiseleri içind Abdülhak Şinasi mn eba, şamarcıkla (Tercümanı tad. sözlerini e Ni li Li dam e zdiği İK ini e edil e izi e 0 leddin Bey - ki bi en İla te Vi Artık yazı yaz - SR Sn ederek tekrai di öptüm t. olarak dümdüz ve mücerret hat- Halid Ziya Uşaklıgil Yeşilköyündeki köşkünün bahçesinde büyük bir iltifatla in 'başladı.İmak merakı ara sıra sükün bulan, fa-| ayrıldım. iz ket.
