. JU SABAHKİ HABERLER fılmanlar Tuapse yolunda ve | Terekte arazi kazandılar Moskovaya göre, Almanlar Karadeniz kıyılarına doğru ileri hareketi yaparak Kaf- kasyadaki kuvvetleri çevirmek istiyorlar Berlin, 4 (A.A.) — Beynelmi. lel haberler bürosunun bildirdi. ğine göre batı Katkasyada mu- him hareketler cereyan etmek. tedir, Tuapse istikametinde ilerliyen Alman kuvvetleri arazi kazan mağa muvaffak olmuşlardır. Göğüs göğüse şiddetli muha- rebeler olmuş ve bolşevikler püs kürtülmüşlerdir. Terekte Alman zırhlı kuvvet leri beyli ilerlemişlerdir. Düşma- nın gittikçe artan mukavemetine rağmen ileri hareket devam et. mektedir. Sovyetlere aid iki büyük zırh- h treni tahrib edilmiştir. Dün 41 Sovyet tayyaresi dü. şürülmüştür. Bir Alman ve bir Rumen tayyaresi kayıbdır. Hareketin hedefi Londra, 4 (A.A.) — Meskova radyosunun ( bildirdiğine göre Nalçık ve Tuapse bölgelerinde harb faaliyeti artmaktadır. Al manlar Karadeniz kıyısma doğru bir ileri hareket yapmak ve bu suretle Kafkasyadaki o Rusların arkalarını çevirmek ( istemekte- dirler, Rumenlerin muvaffakıyeti Bükreş, 4 (Radye) — Alman basını Nalçıkın Rumen ve Alman av tömenleri tarafından işgali ü. zerinde ehemmiyetle durmakla” dır. 4 e. Berliner Börsen Zeitung gaze- tesi, Nalçılon işgalinin yemi bir Rumen zaferi teşkil ettiğini işa- ret etmektedir. İki mühim Alman gazetesi de »Kafkasyanın incisi» olarak &- wlan Nalçıkm pek mühim bir strateji noktası olduğunu ve Sov yetlerin buralarını çok iyi tahkim etmiş bulunduklarını, fakat Ru- men kıt'alarının vazifelerini tam olarak yaptıklarını (o yazmakta- dırlar, Londraya göre Londra, 4 (A.A.) — Dün ge- <eki Sovyet tebliği: Stalinmrad, Tuapse şimalirde Souness es süne pen vana nara sera 60 Rus, fabrikada çalışmak istemediklerin- den kurşuna dizilmiş Moskova, 4 (A.A.) — Beyaz Rusyada altmış Rus vatandaşı: hin cephane fabrikalarında ça. smak istemediklerinden Alman- İar tarafından kurşuna dizilmiş haber alınmıstır. İngiltereye havaakını Londra 3 (A.A.) — Hava ma- zırlağının tebliği: Bugün öğleden sonra dört av uçağı İngilterenin Senub batı kıyısında bir mahalle rruz etmişlerdir. Bazı hasar ilmiştir. Birkaç ölü ve ya- Tah vardır. Av uçaklarımız taav- Yuz eden uçaklardan ikisini dü- üşlerdir. —0—— Türk gazetecileri ikadan dönüyorlar Nevyork 3 (A.A.) — Birleşik gnerikaya ve Kanadaya şimdiye dar tertib edilen ziyaretlerin Te meraklısı tamamlıyan beş ürk gazetecisi sekiz on gün için Ye Brezilya yolu ile dönüş seyı atlerine başlıyacaklardır. k Texas hava antrenınan mer - *zlerinden birinde Türk gaze - ileri muazzam bir nakliye tay Yaresile havalanmışlar, bundan ka hava meydanının kontrol lesinden bir manevrayı seyret- lerdir, Bu manevra esnasında tşlerce Amerikan askeri mo - lay taşıtlar, hava müdafaa top ak toplar ve mitralyözlerle bir- lan nakliye tayyarelerinden 4 ak hava meydanına taarruz ve Nalçıkta şiddetli çarpışmala. rın cereyan ettiğini, diğer ceph lerde maddi değişiklik olmadığı- ni bildirmiştir, Almanlar taze kuvvetlerle ve büyük hava teşkilleri ve 40 tank ile hücumda bulunmuşlar ve çok çetin muharebelerden sonra püs- kürtülmi ir, Fabrikalar mahallesinde Rus- lar birkaç tahkimli noktayı ele geçirmişler ve şimalde yeniden ilerlemişlerdir. Kafkasyada Alman inkişaf etmektedir. Moskova radyosu Kafkasyada kanlı muharebelerin cereyan et mi. bildirmistir. Almanlar şimal doğu istika- metinde bir hamle yapmak İste. mektedirler, Baltıkta Ruslar 35.000 tonluk üç Alman levazım gemisini batır. mıslardır, taarruzu (Baş tarafı 1 inci sayfada) lan çek şiddetli taarruz savaşı devam ediyor. Pike uçakları şeh- rin şimal bölgesinde şisdetli sa. yaşlara sahne olan mukavemet yuvalarına karşı taarruzlarına hı bir mukavemete rağmen tek- İrar arazi kaybetmiştir. Düşma - İmin üstüste yaptığı karşı taarruz. İlar akim kalmıştır. Don cephesinde düşman nehri geçmek için teşebbüsler yapmış lise de bu teşebbüsler, her defa - smda Rumenler, İtalyanlar ve ! Macarlar tarafından düşmana kanlı kayıblar verdirilerek püs- tür, İlmen gölünün doğu cenubun. da şiddetli mevzii savaşlar baş - lan başa batak arszide devam etmektedir. Sovyetlerin gemi zayiatı Sovyet ticaret ve harb donan- masına karşı yapılan mücadele. de Alman hava kuvvetleri İlk - teşrin ayı zarfında Karadeniz 3a- hilinde, Hazer denizinde, Vol - ganın aşağı mecrasında ve Lado- ga gölünde muhtelif büyüklükte 33 taşıt ve yük gemisi batırmış- si hava taarruzlarile hasara uğ- ratılmıştır. Sovyet tebliği Moikova 3 (A.A;) — Pazartesi akşamı neşredilen Sovyet tebliğin. de şöyle denilmektedir: muharehelar (Baştarafı 1 inci sayfada) verilmiştir. Bir ticaret gernisine tam isabetle bir bomba düşmüş- tür. Daha başka gemilerin hasa. ra uğradıkları zannediliyor. Bü - tün uçaklarımız noksansız avdet etmişlerdir. Orta büyüklükte tay yarelerimiz, tarafından yapılan ikinci bir taarruzda büyük bir kruvazöre veya zırhlıya 500 lik. relik bir bomba düşmüştür. Bir Japon üssü zaptedildi Mac Arthurün umumi karar - güh: 3 (A.A.) — Neşredilen teb- liğde kaydedildiğine göre, Yeni Ginede bulunan müttefik kara kuvvetleri Buna'ya giden yol ü- zerinde bir Japon üssü olan Ko- kodayı zaptetmişlerdir. İki Japon kruvazörü batırıldı Vösington 3 (A.A.) — Albay Knox. Z:vo adası yakınlarında devam etmişlerdir. Düşman inad| bır. Bunlardan başka her çeşit! | ten 32 yük gemisila 4harb gemi-| şimalindeki Alman kıt'aları Sovyet Salomon adalarında İngilizler Mısırda mihver hatlarında bir rahne açmışlar Londra, 4 (A.A.) — Ka den alınan habere göre sckizinci müttefik ordusu Rommelin mü- dafaa hattında bir rahne açmış. tır. Berlin radyosu Afrikada, şim- diye kadar böyle bir tank muha- rebesi cereyan etmemiş olduğunu bildirmiştir. Rahne Sidi Abdurrahman mev küine 10 kilometre mesufede bu- lunan Tel El Akkâda açılnıştır. Almanlar rahneyi kapatmak için zırhlı kuvvetleri barekete geçir. mişlerse de bir netice elde ede memişlerdir. Sahilde vaziyet | Londra, 4 (A.A.) — Royter ajansının hususi muhsbiri Kahi. reden bildiriyor: Pazartesi sabahı, çölde görül memiş dehşette bir tank çarpış- ması başlamış ve devam etinistir. Bunun akabinde müttefik piya. desi ilerlemiştir. Bu ileri hareket gece yarısından biraz sonra ol- muştur, Bu yeni ileri hareket böyle Ey ederse sahildeki vaziyet te kendiliğinden düzelecektir. Kafkasyada şiddetli savaşlar oluyor İki Sonteştinde kıt'alarımız Stm- lingrad bölgesmde ve Tuapsenia şimeli şarkisinde düşmanla çarpış- mişlardir. Kıt'alarımız Nalçiki tah Biye eimişler ve şehri cenubu şarki. sinde düşmanla çarpışmışlardır. Diğer cephelerde bir değişiklik olmamıştır. Stalingradda Moskova 3 (A.A.) — Sovyet tebliğine ektir: Sialingrad bölgesinde kıt'alar; - miz düşman O hücumlarını püs - kürtmüşler ve İşgal ettikleri mev- zilere yerleşmişlerdir. Şehrin cenubundaki diş mahal -. İlerde 200 düşman askeri öldürül - mâş ve bir havan bataryası tahrib edilmiştir. Almanlar fabrikalarda I bulunduğu bölgece bir çok binalar- İdan çikarilmışlardır. Terek cephesinde Berlin 3 (A.A.) — Haber ve » rildiğine göre dün Alman kıt'al: Terek'in şimal batısında birçok düş. İman mevzilerini yarmışlardır. Hü- İ cumlarına devam eden Alman kuv- İ vetleri birçok eskon yerleri zaptet. “mişlerdir. Tuapse cephesinde Berlin 3 (A.A.) — Tuapsenin ilerin şiddetli karşı şhücumlarıni püs ve çetin muharebeler - i sonra arazi , Bu ieesimde Slovak kıt'aları kuşatıl - İı bulunan küçük bir düşman gru İpu imha etmiştir. “İhtiyatkârlar,, (Baş tarafı 1 izci sayfada) sAlman ordusunun doğu cephe. sinde tahammüle (o mecbur olduğu fedakârlıkların derecesi arttığı nis bette diğer bazı milletlerin bu harb ten hariç kalmalarına kendilerinin en az Mmahrumiyetlere katlanacak surette hareket etmelerini veya kuv i vetlerini başka zamanlar için sak- !lamalarina hayret o etmemek kabil değildir. » Doktor Siebert, mihver devlet - erinin gayelerini şu suretle tarif et. mektedir; «Avrupanın yeniden teşkilâtlan- dırılmasında ve büyük Asyanın vü. cuda getirilmesinde Amerikan ve İngiliz âlemi ket'i ve daimi olarak ortadan kaldırılmalıdır. Şarkın ve Avrupanın hiçbir milleti zamanla İyeni nizamdan kendini kurtaramı « yacaktır. Dektor Siebert, makalede biti rirken, adi eğhas olsun, gruplar ol- sun, muhtelif İçtimai sınıflar olsun (Milli Şefin nutkunun hariçte uyandırdığı alâka devam ediyor (Baş tarafı 1 inci sayfada) rederken büyük iztirab duyuyo- ruz. Bu iztırab o taraf için de, bu taraf için de Türk ımilietinin göğsüne eza ve işkence veriyor. nki tarihi yazacak olan Türk isi bu harbin bu bakımdan olan hususiyetini İsmet İnönünün nutkunda bulacaktır, Yarımki dünya nizamının şekli gene Şefin bu nutkunda dile gel- miştir: “ Milletlerin küçük büyük, hepsi için yer yüzünde istiklâl ve haysiyetle yaşamak imkânı sabit olacaktır.» Yarın barışacak olan dünya yüzünde milletlerin hangi nizam içinde derlenip toplanacağını da bu nutukta buluveririz. «-— Bütün küreyi kaplamış o lan harbin şimdiye kadar olan inkişafı neticesi olarak yer yü- zünde bir tarafın hakimiyetine dayanan bir siyaset yapısının İkalamıyacağı veya kurulamıya . İcağı anlaşılmağa başlamıştır de- nilebilir,» Nutukta Türkiyenin değişmez siyaseti en açık, en dürüst es en sağlam kelimelerle tekrar çizil- miştir: Ahidlerimize, iitifakları - mıza ve dastluklarımıza sadık ©- larak, ve her hangi bir devlete karşı hileli ve saklı fikirli ol- maktan dikkatle sakınarak, mil. li emniyet siyasetimizi takib e- deceğiz.» «— Gittikçe şiddetlenen düş- manlık havası biraz daha sinirlenmiş taraflar ortasında tarafsızlık © politikası yürütmek, hükümet için çok yo- rucu olmaktadır. Biz, her dev - letle olan müi betlerimizin ma hiyetini açıkça söyliyebilir o bir karakterde ve kuvvette olduğu - »lmuz için politikamızı gelecekte de sebatla takib etmekten çekin. miyeceğiz. Siyasetimizdeki dü - İrüstlüğün her tarafa aid fayda - larının bütün muhariblerce tak. dir edildiğini sanıyoruz.» Bu sözlerde anlatılan dış si setimiz bugünkü hâdiselere şı çizilivermiş bir siyaset değil dir. Bir sözümüz, bir evvelkini yalanlamamıştır, 19 yıl evvel de, 23 Ağustos 923 de Milli Şefimiz şu sözleri söyle- miti w — Bizim maksadımız hudud larımız dahilinde komşularımız için, bütün dünya için bir sulh â- mili olmaktır. Gizli kapaklı bir noktamız yoktur. Menabi kâfi olan arazimiz içinde mevcudiye- timizi, terakkiyatımızı düşünmek ten başka bir gayemiz yoktur.» Bulgaristanda Sofya 3 (T.P.) Cümhurreisi İsmet İnöni ku Bulgar efkârı umumiyesinde büyük bir tesir birakınıştır. Ga- zeteler Anadolu ajansı tarafın - dan verilen nutuk metnini ay - nen neşretmektedirler. Zora ga- zetesi, Milli Şefin resmini birinci i sayfasında neşrederek: i “Türkiye Reisictimhurunun nutku samimi ve saribtir, İsmet İnönü Türkiyenin her zamandan ziyade şimdi harbe yakın oldu- ğunu sarahatle söyledi. Fakat ayni zamanda, ber törlü zorluk. lara rağmen, tarafsızlığı muha - faza edebilmek arzusunu da te- ettirdi. barüz Tebrik telgrafları Ankara 3 (A. A.) — Cümhuri- yet bayramı — dolayisile | Arjantin cümburreisi elselin: Ramon 5. iCastMlo tarafından o çekilen tebrik İtelgrafma Relisicümhur İsmet İnönü bir teşekkür telgrafı İle mukabele etmişlerdir. Berlinde Berlin 3 (A.A.) — ben ee iğ gazeteciler toplantısında İnönü- nün şutkunu bahis mevzuu eden sözcü, nutuktm 1943 y.lında har- bin daha büyük bir şiddetle de- vam edeceğine işaret edilmiş ol masma dikkati çekmiştir. Bir mii letin veya bir milletler zümresi. nin bütün dünyaya tahakküm ©. demiyeceği kaydından olsa olsa Anglo-Saksonların cihana tahak kümleri murad edilmiş olacağını söylemiş, İnönünün memleketin ekonomik durumunu baltalıyan- 11/12 İlkteşrin gecesi cereyan | kendilerini bu harbden hariç tutan.| lar hakkında bugüne kadar hiç eden deniz çarpışmasında başka iki Japon kruvazörünün batırı! dıknı bildirmiştir,” larin şu veya bu şekilde bu hareket er en sonra pişman olacak- , . bir nutukta görülmiyen şiddetli bir dil kullanmıs olduğunu be - içinde, hergün! ; Misir cephesinde şirdetli (Baş tarafı 1 irci sayfada) üskürttük ve mevzilerimizi a ettik. Daha dün erken saatlerde piyademiz taarruza geçmiş ve önemli te - rakkiler kaydetmiştir. Bu hare. ketler esnasında birçok esir al dık. Zırhlı kuvvetler o arasında büyük bir muharebe başlamış ve detli bir savaş elân devam et -| mektedir, ! Orta büyüklükte bomba uçak-| larından ve deniz tayyarelerin - den mürekkeb önemli bir teşkil 1/2 Sonteşrin gecesi, muharebe İ çevresindeki düşman mevzilerine İdurmadan taarruz etmiştir. Çok mükemmel hedefler tesbit edil miştir. İ İ Alman tebliği | Berlin 3 (A.A) — Resmi teb.| liği: l Mısırdaki muharebe, müte - madiyen artan bir şiddetle de-| vam etmektedir. Cephenin şimal kesimindeki düşman zırklı toş-i killerinin kuvvetli gediği, aman- siz bir karşı hücumla yapılan sa-; vaş esnasında tekrar tıkanmıştır. > İtalyan tebliği Roma 3 (A.A.) — İtalyan or- ,duları umumi karargâhimin 891 nu maralı tebliği: Misir cephesindeki o mubarebe,! din de artan bir şiddetle devam et. | miştir, Önemli düşman sırhli kuvvetleri| tarafından yapılan şiddetli bir bas- İki müteaddid defalar büyük bir ya, kat'alari tarafından | durdurulmuştur. Düşman sitala rbakımından çok büyük ka- Jkı bütük gün devam etmiştir. Şek hususi muhabiri bildi - muharebe cereyan ediyor kaynaklarından bildirildiğine öre; Misir cephesinde kat'i bir ne- senabda|tice elde etmek üzere İngilizlerin girmiş oldukları taarruz 6 gün de » vam eden şiddetli savaşlardan son. va aklı kalmıştır. Alman askeri sözcüsüne göre Berlin 3 (A.A.) — Anadolu z Askeri sözcü Mısırda İngiliz- lerin 48 saattenberi büyük taar. ruzlarına yeniden başladıklarını, ve muharebelerin bütün şiddetile devam ettiğini, büyük ölçüde tank meydan muhardbelerine henüz girişilmediğini söylemiş, İngilizlerin bu sefer (o Mihverin kuvvetli bir şekilde tahkim edil. miş olan müdafaa hattını zorla- akta olduklarmı ancak bütün hücumların pöskürtülmüş oldu - ğunu ilâve etmiştir. Muharebenin cereyan ettiği saha Kahire 3 (A.A.) — Avuwstral yahlar, Misir kıyısı boyunca ileri mevzilerinde batıdan ve doğudan gelen taarruza rağmen iyi da yanmaktadırlar. Bugünkü tebliğ. de bildirilen tank muharebesi, Sidi-Abdürrahmana doğru gi - den çöl yolu üzerinde bulunan Tel el Aygagir diye anılan mü. bim mevkide cereyan o etmiştir. Montgomery taarruzunun başın- danberi vukua gelen tank çarpış- malarınm en büyüğü bu olmuş. tut, uğramış ve ba vasıtalardan| olmamış, fakat bütün cepheye Mermer peri edilmiştir. sirayet etmiştir. Bu taarruzun Bizim kayıblarımız da yüksektir.) ikinci safhasını teşkil etmekle - Şiddetli savaşlar el'an devam edi. yor. Berline göre dir. Şimdi tank çarpışmaları ol. maktadır ki bu da 8 inci ordu - nun bareket edebilecek kadar a razi kazandığını göstermektedir Başvekil ve Hariciye Vekiline gönderilen tebrik telgraflar Ankara, 3 — Cümhuriyetin | 19) uncu yıldönümü münasebetile Yu -| İnan başvekili, Kanada başvekili,| Sovyetler Birliği o halk Komiserler beyeti reisi Stalin ve Polonya baş. vekili taraflarından gönderilen teb. tof ve İran hariciye veziri Saad Han tarafından gönderilen tebrik telgraf larina da Hariciye Vekilimiz Me- nemencioğlu teşekkürlerle mukabe. le etmiştir.” * Ankara 3 (A.A.) — İzan Şehin. sahi Mohammed Riza Pehlevi'nin betile Hariciye Vekili Numan Me. nemencioğlu İle İran barlciye ve - siri Saad Han arasında tebrik ve, teşekkür telgraflari testi edilmiş - tir, Kandilli rasathanesi iki zelzele kaydetti İstanbul 3 (A-A.) — Kandilli rasadhanesinden tebliğ edilmiş - tir: i Dün yaz saatile birisi saat 20 yi 38 dakika, 12 saniye geçe merkez üstü İstanbuldan 180 ki- İometre mesafede tahmin edilen siddetlice, diğeri 22 yi 48 da ka, 58 saniye geçe pek hafi zelzele kaydedilmişti gem Bugün matinel İPEK Sin ki fevkalâde GENE TİERNEY INGRİD BERGMANN ve KAN VERGİSİ IiŞKENCE Fransada hâdiseler (Baş tarafı 1 inci sayfada) Annemasse'de İşçiler sihhi me ayeneye gitmek istememişlerdir. İş. çi kaydeden büro, askeri muhafa, za altma alinmiştir. Fransada de Gaullecilerin faaliyetleri Cichy 3 (A-A.) — Tems gaze tesinde çıkan bir habere etlen Vişi istihbarat ajansının bildirdiğine gö. re, Lio'da de Goulle'list propagan das yapan 45 kişi giyaben mah küm edilmiştir. 'Tems gazetesine göre, sanın İşgal altında bulunmuyan kis mında risaleler dağıtan bir de Göl cü teşkilüti meydana çıkarmıştır. Vişide bombalar irfilâk etti Londra 3 (A.A.) — Alma; radyosu, Vichy'de bu sabah er kenden iki bombanın infilâk et tiğini bildirmektedir. Denizlerde (Baş tarafı 1 inci sayfada) sonra havaya uçmuştur. Topyekün 11.000 tonllâtoluk diğer Iki vapur la bir muhrib ve bir korvet de tor, pillenmiştir. Bunlar, kalın siz saye. sinde kaçmağa muvaffak olan kafi. Tenin dağınık bekiyelerinden iba rettir, İngilterede idam Londra 3 (A.A.) — Dahiliye nazırlığı, İngiliz tebaasından bir imsenin ihanet suçile idem © dildiğini bildiriyor. erden itibaren emasında film birden « RANDOLF SCOTT ROBERT MONTGOMERY