26 Ocak 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

yem Durunun cevabı Karşısında Muhittin Birgen özım Nami Duru bana ce- vab verdi. Bu cevab vesile. sinden İsülade ederek Türklüğün çok nim bir davası üzerindeki fi- körlerimi biraz daha teşrih etmek istiyorum. Küzmla benim aramda Türk di. linin tekâmülünü anlama bakımın-| dan değlar kadar büyük vardır. Bu farkları hülüsa ede: Kâmm demek istiyor ki: «Türk dilinin kelimesini de, kanımunu da Dil Kurumu tesbit etmiştir. Arık irolâsızlıktan, kelimesizlikten, ka. nunsuzluktan — babsetmeğe mahal) yoktur. Onun tesbit ettiği (şeyleri kabul et ve oradan yürü, mesele kalmaz.» Halbuki, ben bu fikirde değilim: Bir Alman Teylezofu insanların bir Dil denilen şey, herhangi bir heye-İ da Küsik operaya benzetir. tin, dilediği gibi koyduğu kelimeler, Sokak şarkısının bir mevsimi vardır, ömrü daima kısa olur, kılaşikle, Şöhreti ve mevkü güç emirlerle kamınlar ve yapılmaz. O,| şen “pera ise ebed müddetlir. bir tarih içinde, halk dilile ve kimse |“ farkında olmadığı halde, kendili. ta ortaya atılmış kelimeler ve Amerikanın “ölüler berberi,, bir milyon münevverlerin Vazifeleri, halkın ko. : limesini, ham madde olarak alıp ya- miras bıraktı vaş yavaş işlemek ve halkın kaide.| Geçen ayın yömisine doğru Nev — lerini, muayyen bir tertib ve tasmiflyorkta Paul Rochester adında bir içinde toplayıp «yazmak» tır, Bü-Jadam ölmüştür. Sun'atı berberlik idi Söz Arasında || MEŞE SÖN POSTA Resimli Makale: kısınmı sokak şarkısına, bir kısmını <. Lisan işleri | işleri Lisan bahsinde sakat bir merak: Arab kelimelerini e Gelip geçen adam.. Miz, şöhretiniz ne kadar çabuk ya) yapan karmak imkânsızdır. dünyadan haberler Birleşik Amerikanın nüfus sayımı 1940 yılı 2 inci teşrininde Birleşik Amerikada yapılan nüfus sayımında, Birleşik Amerika nüfusunun (müs . temlekeler dahil) 160,362,000 olduğu İkincikânun 2 Sözün kısası arbin dışında mıyü E. Ekrem Tan H gpimiz, hergün © radye filân şehrin üzerine gu dar tayyatenin nasil bomba ya dirdığını dehşet içerisinde dinliy gnzetelerde şu veya bu millete » sb falanca geminin torpillendij okuyoruz. Ve her seferinde, her rimiz. şüphesiz hakk olamk Cen bıhakka bizleri bu harbe sokma için hemdediyoruz. Lâkin iyı dü harbin mamile dışında olmadığımızı, mi deten ona karışmamış bulunayo) sak da manen kanştığımızı ikrar meliyiz. Tebliğlere dikkat edin: O Bun Elbasandan, Oo Göriceden. OE den.. Tobruktan, Derneden.. Al deniz adalarından bahsediyorlar! Bu isimlerden hangisi bize v bancıdır? Hangi Türk vardır ki 9 Bsur'un, o Sarandoz'un, o Tobruğl zaptedildiği haberi karşımında, Yy) reğinin sızladığını, eski bir yara! için için tektar kanadığını deymi sın? Dos ellere (o geçtiğine bu kat sevindiğimiz o yerler, daha otuz evvel anayurdumuzun birer cü idi. Bizi gefil avlyan bir düşnei sayı iibarile kat kat üstün ordu! rna karşı daha dün Tobruğu 8 İanca müdufaa eden kahramanlar mızdan henüz bir çoğu müdafaadan ilham alarak © mes) Türk edebiyatmın en güzel eserli rinden biri olan (kin) manzumes| yazan Galatasaraylı (Emin Bi lend) hesüir ihtiyarlamadı. Ve ! ili de başka bir yok smez. Başka bir yoldan git. tiği takdirde vücude gelecek dil, Türkün dili olmaz, Osmanlıca gibi, bir garib dil olur. Osmavlcanın dil anlayışı ile Kö- Zin - ve onunla beraber olanla- rn - dil anlayışları avasında hiçbir fark yoktur: Her iki taraf ta halkın münevvere uymasını ister. Her iki taraf ta külenin olmayan bir dil yaratmaya çalışır; her iki tarahın di- lini de kütle anlamaz. Halk, «Per- #embenin gleişi Çarşambanın gidi. sinden bellidir. dediği zaman, Kâ.! am, halktan ayrılmak için, owPer| şembenin gelişimi Çarşambanın gi- dişiminden bellidir!» diye bir garibe çıkarır. Nitekim, halkın wzeyünya, go» dediği yerde Osmanlı utugani zeyto derdi. Yahnd, halk eekmekn der, Osmanlı nâni aziz yazardı! Ni- tekim, bugün de «Dara Peys deyip «Bay Duru» yuzıyoruz. Halbuki, bu iş, Dil Kurumunun değil, devletin de kanununa bağlanmıştır! » halkın aşavuls unu «çe külü, agelişs i ugelişime, «tape u-| nu «bolu, #borco unu eödevs, söz. leme» sini sözleme yapan türkçe, türkçe d. bir osmanlıca, yani, Neoosmanlica. Küzm bunun taraftarıdır. O, ken. dileri yazıp kendileri okumak isti- yen ve bununla her şeyin olup bite- ceğine kani olan zümredendir. ine halkla beraber & birlikte yazıp okumaya ve onunla her sahada anlaşmay: Janlardanım: Ben halkım, o Kâzun'Venerüelli mıntakasına ündermiştr.| okuyan bu İsesivet aynile mesi - münevver. Bence, halk, bir koyun sürüsü ve münevver de kendi zev.| kine göre kaval çalan bir çoban de İ öildir. Bence halk ve münevver, ay- ni kayalı ayni ahenkle birden çalasİyazmın sürmüş oldukları hayat tarı) MesiĞİK. caklar ve ayni zevki birlikte duya. İlann: hâlâ tatbik eimekie clan bu| Aynı kelimen'n imlâya göre), > caklurdır. Osmanlı münevveri halk tan ayrı bir dil yapmıştı; Türk mü-i), nevveri halkın dilini kendi dili ya. pacaktır, * Hangi taşaftan bakılsa türkçede ortaya atilacak her yeni kelimenin Türk dilinin umumi tekâmülüne ya, bancı olmaması, düzme bir kelime,| Mücadele çetin olmuş, Bresiya| İrtica ile irtica'; cüz ile bu suretle teessüs et.) Ölümünden sonra oğullarına tr milyon delar miras bırşktığı anlaşıl. raşit, Pali Rochesler'in berberlği nev'i şahsına münhasır bir berberlik idi. O, yalnız ölülere hizmet ederdi. Bir ce. name kurapauyasına mensubdu. Tu- valet yaptığı ölü başına beş dolâr püre alırdı. Günde vasati on beş ölü. ye Luvaleş yaptığına göre, bir günlük kazancı 75 doları buluyordu. Paul Rochester bu san'atına olur) yıl evvel başlamış ve bu sayede bu muassamı parayi İaplıyahümişiir Oğulları da berberdirler. Faka; on. | | ki yarıda hiç tereddüde raahal bı » rakmamışken lâtin harflerinin ka -Jittifak edilemediğine sahid oluyo .|91! sayımına mazaran Yuz. Buna tersime kayar verenler a-|lik ifade eder. lar Ülüleri deği dirileri biraz etmekte, dirler. Amerikanın bakir ormanlar'nda vahşilerle bir bars Bilmeyir onlara eyahşie demek doğ. ru mudur? Mevzuu (o bahseyisdğimiz bu insanlar Genubi Amerikada ere! zilyasnın muazzam ve gün görmemiş! ormanlarında yaşamakla olan Gu - iha imparatorluğunun varisleri İn , caz tesmiye edilen insanlardır. Bunlarla Breziyalılar arasında Yu.) de devrimiz arasında bir mücadele| talixki edimebdir. Bakınız vak'a ne suretile busule gelmiştir: | ir. Ben! Geniş hududlarını tesbit eylemek; kekler yapabilmek için lâzım oldu eyip, omunla'için bir hudad komisyonu teşkil eyle, Zundan baska miz olan Bresilya hükümeti en gözü Bu mıntakada şimdiye kadar beyaz! n yüzü görmemiş ve feykalâd iyelperver olan «Kırmız deriler. bulunuyordu. Asırlarca evre! ecdad. insanlar kendi kendilerine mes'ud bir hayat sürmekte idiler. Beyaz — insanların o müntakalarna gekmeleri onları derhal galeyana ge - türmiytir. Zehiri okların, sur iptidai silâh. Jarinı ak Brozğüynülara hücuma! kalkışmışlardır. © | borluğunu dolduran ve es denilen telaffuzlarını bozmak Yazan: Halid Ziya Uşaklıgil * —I4—. Türkçe 2. b. c, nin mükemmeli yetini temin etmek için 4 (ke) har. firin kabulü zaruri olduğuna ve es- zım değildir. Eğer bu savt sektesini işaret umunda ittifak hasl olursa onem ne suretle tersim edilmesini düşün- bulü üzerine 4, c, b harflerinin fa - lan ve filân takdirlerde &, ç, p sesi! rasında ayi, gayn ile göstermek verecekleri şüpbesile vukua (gelen) isteyenleri görüyoruz. Türkcede za. telâffuz iltibasından mütevellid ka-| ten lüzumundan farla olan k ve e rşıklığın izaleri gel ine | harfini bu vesile ile de lisana s0 dair düşünceleri izah etiniştim. İm. | kuşturmak . teşebbüsünü, meselâ Biya aid kaydedilebilecek diğer dü- | mısra" demek için mıstağ, rucu' de. şüncelerim banbcasım eski o yazmnın| mek için ve hemzelerini göstermeli mi - | babını ve göstermek lâzımın bunu ne su-|ları memnmin edebilecek mahiyette retle yapmalıdır, bunun hakkmda, | görmüyorum. Ayn başkadır. gayr diğer bir vesile söylediklerime | başkadır, birincisi | telâffuzda bir ik rücu” “ederek düşüncemi tekrar et. küçük vakfe işatet etmekten başka mek Tüzum'nu hissediyorum. bir iş görmezken ikincisi boğazı tar- Eski yazının bu ili harfi kelime-İmalıyacak bir hıçkırık tesirini ya - Bin başında bulunursa nasi işaret par. etmek lâzım geleceği bahse değer| bir mes'ele değildiri Onlar sadece| hareke vazilesi gören ö, ui sa i bu vekfeden bahsederken «osmanlıca» dir: Yeni kun gelen mücadele çök ceki devirler) le gösteriyoruz, başkaca yapılacak eski ta'bire göre bügün aynı çetle. mür, umar, #maret, | talım diyecek kimse bulunmaz: Fi. isaret, emir, Asım gibi... Ortada; bette bugünün telâffazunda vaköle yahud sonda bulururm, O fikrimee| medrese ağzı, meşhur bir hikâyede bunları göstermek icab eden bu, iş. anlatıldığı gibi softanm «baz - hum bu canibe, be” e bu harfler bir seeinibe a'”zım oldular» diye üç beş sektesi teşkil eder, arabeaya mah .| aym bir araya getirerek (telâffuzu bir is yokter 2 taraftar o.'de #lim ve sübaylarım Bresiy, .| sen olen ve garb dillerinde mevend| taklid edilemez. Ne kadar küçük o- İursa olsun herhalde bir isretle gösterilmesine lüzum olan bu vakfe için en münarib isaret şu () isare. widir denebilir. Zaten hu epostrophe | işaretinin türkçede başka bir östi -| mali lüzumunu da görmüyorum. Bazı yazılarda bu işaretin ya - bas isimlerle onlurın İihika - konduğuna, A inin syncoper denilen, vakfesi ya- bir omılön bad şark musikisinde vakfesi hükmünde bir ahenk Tâzi . telâffuz farkları Ortada bulunuşlarına göre mi -İ yor. Bunun için daha münasib bir sl: Vaka ile vak'a: melüf ile me' «| işaret olarak şu (-) rabıt işareti lâf arasındaki telâffuzdu İetafet Far) tavsiye edilebilir, Edenin, Hitler-e kına bakılınca bu hakikat hemen)gibi... zahir olur. İmlâyn dair ufak tefek düsünce. Sondu bulunuşlarına göre mizal:İlerime de temas ederek (oartık bu Ja, | sahwde edilmektedir. melidir, Bu noktada da kolaylıkla! fusu 151410000 dir. Bu miktar 1930 icindir ki bizi sevindiriyor. Amd üc telâdfnzaru lisan ere (Dinlerin 46,364,000 nüfusa malik ol —| bidlerimiz var, O mübarek & “telâffzda letafet arayan, dukları anlaşılmıştır. Bu miktar, bun) ara bagün ekm edesi dost idan önceki sayımlara ve bilhâssa 1918) leri onları bizden selâm ve hayet Garb Trablusünun hicrasi insanların sayım buzün milyonis) varır! anlaşılmıştar, 1940 yılında, yapünn müfus sayı - mında, Birleşik Amerikanın nüfusu 130,439,000 olduğuna nazaran, iki sa.) Biz m harbin dışındayız? o # yım arasında geçen 10 yıllık müddet! İs! Bilâkis, bütün (duygularımız zarfında 11,923,000 lik bir artış mü-| bötün maneviyatımızla id girmiş bulunuyoruz. Kendilerile İ Bu sayımdan anlaşıldığına göre, |deoloji birbi etmi: oldeğum müstemlekeler haziç, Amerikanın nü.) milletlerin ber muwnffakiyeti en © 7 bir fazla, | yarım asr bile geçmeden, ahlar mızın yerde ravi öelerin| 1940 sayımına göre Füpin hariç) zin dest elile çıkarıldığını görmi olmak üzere, Amerika müstemieke ,|ten haz duyuyoruz. | Bundan tal lerinin nâfusu 2,397,000 dır. Bu wik,| ne olabilir? tar 1930 aaymmile mukayese esilirse Harb tebliğlerinde adları ba/ $e 20,7 bir artış gösterir. 6 eski Türk ellerinde, kemikleri Gene bu son sayıma hasatan Püsİ imal ki hâlâ cürümemiş birçok yılı sayımına nazaran “e 1 bir fazin,| götürüyorlar. lik ifade eder. Cümlesinden ARah razı olsun! 506 sayımında Panama kanadının EE is nüfusu, 51627 olarak tesbit edilrişti.| Halbuki on yıl önceki 1980 sayımında| burasının »üfusu ancak 39467 kişi : . idi. Alaska yarım adasmda 73,000 in, Merdivenden düstü san mevöud olduğu anlaşıldı; 1830 Sişkde, Büyükçililik sokağında, sayımmda buradaki nüfusun miktarı Munarıı evde oturen Abdül 50000 di. dün evinin merdivenlerini tamir »klikten 1960 yılı sayımında Hovayi adala -|derten 8 metre yükseklikter rundaki nüfüs 473000 olarak teskil, düşmüş, vöceğiinüin mütesddii ledümiştir. 1900 sayımda buradakı leriöden ağır surette yaralanmiıf. ye Tüfus 368,009 di. Samoa sdasında 10 UT yil içinde ancak 3 bin kişilik bir fazla. | Abatikadir bayem bir halde ık göze çarpmaktadır: 1490 paramın. oil Hastanesine Kaldırılmıştır. da burada 10 bin züfus varken 1040 sayımında buradaki nüfus 13 bine'Limanda temizlik ameliye! çıkmış bulunmaktadır, Birkaç güne kadar İstanbul ve Guam adasında 1930 yılında 16,509 yivri Umanlarında temizlik ve Vİ nüfus varken 1940 yılında 22,000 nÜ.|şarama ameliyelerine başlanacal fus tesbit edilmiştir. i Mıntaka Liman Reisliği tarafından * Portorko'da 1890 yılında 1,500,090 hususta tan#im edilen tetkikat 8 nüfus varken, 1040 yılında yapdan|poru ikmal edilerek Vekhlete gö sayıma mümein Onüfus O yaktsri)glmişlr. 1,960,000 © çıkmıştır, Virjini adalarında 1930 yılmda 22 va nüfus varken O 1940 yılında 25İyiyeti reisi idi. ine yükselmiştir. in n c Muhtelif askeri ve bahri vazifelerle 2 ei barb #sükellef olup Amerikanın hududları | etini yapmıştır. dışında bulunan Amerka vatandaş. 1014 $918 Acadömie des Seiences Colonisles © cüz” ara | bahse nihayet vermek ve nahv fas- bize yabascı bir icad olmaması za-İheyeti azası tam bir mubâsara alt. | andaki fark da bu kabildendir. Ba)lna geçmek zasanı gelmiştir. mobi oilileğl. K ruretini teslim Bu zaruret, yeni kelime şekilleri ve yeni kaideler için de böyledir. Mi- sal olarak, bu fikri her dilin bir is. tikrara olan ihtiyacı bakımından da mütalea ve müdafaa edebiliriz: 908 tarihindenberi otuz üç sene geçti, Bu müddet zarfında dilimize |mağlib etmiye küf kaç defn ve kaç türlü veçhe verme. e kalktığımızı düşünelim: İlk semo-)beyet amsinden beş Kifi de. mehirlil düğme ve iikaklerde me karmik lerde, - tıpkı son senelerde ğ gibi . ortaya garib garib kelimeler çıkarmakla (o başladık. Meselâ, etti. Bir müddet işler ba istikamette gittikten sonra, bir devir geldi, o eski garib şeyler modası, daha bü.! yük bir öddetle nüksetti ve imek- teblere kadar girdi. Bu devirde sa- de garib kekmeler değil, bunlardan daha garib sekillerde kaideler çıktı. ğı gördük. Bu arada, hattâ Fransız | gramerinin bir taklid modeli olarak kullanıldığını, bilfarz cevvenselu, sarsulusal:, gibi sıfatlar yapıldığını gördük. Her Türk için yabancı olan (Devamı 7 met sayinân) pa alınmıştır. Waziyetin vahametini idrük eden heyet reisi birlikte taşıdıkları küçük! telsiz ile 5. O. &. işaretini vermiş ve tayyareler ile imdad ve « BölatETİ üzere bu farkı gözetmemekte o vel nin telâffuzunu ve imlâsm boz. Fransız mubarrisleri içinde mühüm|,, . Le, ve mecmuslara çok galler» gönderilmiştir. Ağleley gar. ler, mitraiyözler gelmiştir. Brezilyallar gakb gelmişler we del (Devamı 6 cı sayfada) SHE lacak suni: — Neden böyle olduğudur. lildedir. Baş kumandanı da en son dır ikinci ordanun yerinden kımıldadığı İline ordu Bardiya'da topyekün lıklar husule getireceğine işaret hâ- — İtaiyaya me oluyor? diye soruyorlar. Misir yolunu tutan esirlerin miktarı yüz bini geçti, İngilz ordusu da şimdiden Derne'nin önündedir. İtalyaya ne olduğu meydanda, Asıl soru. lerin akıbetine karaşuyor. Geride, başkbınandanlarının Başbuğluğu si - ve sonuncu kısımda en küçük bir ha, Bir ordu tasavvur edinz ki yekdiğeri arkasını dizilmiş dört parça ha, Birinci ordu Seli - Bazrani'de mahvoluyor, geride Bardiya'da bekliyen İSTER misaller yüzlerce tekrar o olunarak * tecrübeden geçirilebilir. Lâtin harflerini kabul ettikten Bugün yazı vazanlar ve yazı öğ.) sonra garib bir merak başladı: Ek renmekte olan çocuklar o ekseriyet) den geldiği kadar Arab kelimeleri- meselâ me'mul yazmak. ve okumak! mak. Sanki bunu yapmak © onları! kırmız derileri) için memul: ma'mul yarmak ve o -| türkeeleştirmiş olacık. Bir müstevli le geçenlerde Fransada velst etmiş.) J.. açı için büyük bir kaybı / kumak için mamul kullanmaktadır. | hastalığı ortadan £ kaldırmak öçin|tir. Vi yapımda bulunuyordu. TSİ) germe ; lar. Bunun telâffuzda ne çirkin ol-|musab farzedilen üç beş kisiye bir|müstemleke yüksek memurlarından -İilâç çiringa etmekle iş tesviye edil - (Devam 7 sayfada) R SE igamlarında INAN, *ında durmakta olan dördüncü reket bile yoktur. gelen dördüncü parçanın arasında, | — Hiçbir devirde hiçbir mıza biz yoktur. er düşüyor. Geride Tobruk ib . İNAN isTER iNANMA! beklemekte olan üçünceü ordudan ses bile çıkmıyor. Nihayet Tobruk'u muhafasa ile mükellef olan üçüncü ordu da evvelki, Askerlik öğerinden biraz olsun anlıyanlar: ordu bu şekilde harbetmemişlir, diyorlar, Müşahade ve imülalea doğrudur,'o derece doğrudur Xi, kendi hesabı. İtalyanlar arasında, hiç olmazın Afrikadaki İltalyanlar ara INANMA! 1940 yılında bu gibiler 119,000 kişi) a. pe e sl Bilhassa müstemleke hayatın “ Meşhur Fransız muharriri zomanlar yazmakia büyük br v odinmiş olan Pierre Mille hepsi Pierre Mille öldü bir edebi kıymeti haiz elli eser DEĞ mıştır, Kötablarından masada, mü” j larının sayısı 1930 yılında 80453 e Temps gazetesinin harb mul bir mevki işğal etmiş Clan Pierre Mü.) yaleler yazmıştır. Vefatı İbiri olan müteveffa en son zaman, Yarda yüksek iktısad meclisi arası ve