24 Ekim 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

eler o Karşısınd. Taksim-Harbiye yolu Tr rapıvay, Taksim durak yo-| Ne olur olmaz, birinizden biri siga- rinden, Harbiye istikemeti-| ra tnbakası, yahud da para cüzdasii ne hsreket etmişti... Yanımda otu-| nini karnımda unulurm açıp orak ran a i rey kolar sein — a ra anlatayım mı? ra bitmişti. Pencereden dışanı © Dedi. baktım: ü — Anlat, — Bu yolun karılman da bir Dedim. Anlattı: türlü bitmedi, dedim, kazıldı, tek Bir hastaya apandisit ameliyatı| rar kazıldı... yaprmşlar, ameliyst bitmiş, bastas| © Azkadaşım cevab verdi: C İKTISADİ TETKİKLER 1 Amerika hava sanayii günde 1000 tayyare Yapan - Amerikan niz kuvvetlerini mukayeseden çıkan neticeler YAZAN öerenssenemriez general «Emir Erkilet Postasnın asker) maharri enenemee tanen see kenemeaan erse rika ile İngiltereyi bir çok yaklaştırmış, Bir - Çunking yolumun çaslması- Meydan vermek gibi Japonya nde neticeler verdiği için, on- kirden ziyade zarar getirdiği iddialar vardır. PİN Yiğieyaşı, Taibe yam > İk b bir mal sotmıyan Bir Amerika o Cümkeriyetlerinin tebaasını Amerikaya swdet tavniye etmesi ve bunlar: nak vücude getirebilir mi? Hasan Âli Ediz Ya Avrupa harbi başladığındanberi endüstrisinin hiç görmediği, hiç kaydetmediği muazzam bir inkişaf ve genişleme devrine girmiş bulu- İ mayor. Amerikan teyyare fabrika- İları bir yandan İngilterenin, diğer lan Amerikanın tayyare o sipa- lerini karslıyabilmek için o gece gündüz, hiç dır İ fanliyetle ç yare' fab i tayyare imal 1, ayda binden fazla zan: İyenleri çekip almak; dolayısile di- | Amerikanın hava sanayi, Amerika! ğer sanayi branslarını zâfa uğrat. İmak icab edecektir... | Fordun rakiblerinin. Ferd proje- İsime karşı eri sürdükleri ikici gel, iptidai madde meselesidir. İGünde bin tayyare yapabilmek için ibugün Amerikanın elde munzzam İ alorsinyom, gümüs bakır, hususi adan, hummalı bir!bir nevi çelik stoktasınn bulunması | giltereden zelmektedir. Bugün A- lüzemdir. Vaksâ bunlerm hessi de Amerikada mevcuddur. Fakat bü- kleşi halde, gerek jtün bu iptidai maddeleri, Amerikan | #yor. vapurlar bazılamakta bu -| dısiriden, yerekse içeriden vaki ©- | Dazarlarımdan çekerek sadece tay- Devama Japonyayı tehdid Tan talebleri bir törlü karslıya is İyare imalâtına hasredecek olurlar. | sanavii, yalnız Kemmiyet mamen karnlıyabilecek bir seviye- ye yükselmemistir. 1939 yılımn ilk dokuz uyı zarfında ancak 3750 tay- yare yapılabilmiştir. 1940 yılında bu miktar bir hayli İ yükselmiştir: ve mütemadiyen yük- İselmektedir. Bihama Amerika tay- vare fabrikalarına verilen siparisle. #n mühim bir kısmı dışarıdan, İn- merikamn hava sanayii, yalnız A- merika ve İngiltere hesabına çalı- Son ramanlarda Amerika hava itibarile nm karnı dikilmiz. masadan kaldı. ularağı zaman doktorlardan biri: — Eyvah, demis, hastanım kar- nmda bir pens unuttum. Diğer # “'-rlar saşırmıslar: | — Sim on yapmalı? İ | — Hastanın karnım acıp pensi çıkarmaktan baska çave yok. Biraz evvel dikilmin dikisleri sök- İmösler, hastanın karnı acılmıs, pen- si buhmp çıkarmıslar, tekrar dikmiş- ler. Fakat hu sefer de bir başka doktor telâsla etmfına bakınmış.. — Ne var, ne oldu? Diyn sormnalar, — Hiç sormayın, demis, o felâ- ket... Gözlüğümü hastanm karnın- da umattum. — Ben de dün duydum, ilk kasi zlşta künkleri döşemeyi unutmuş- Tar... Onun için simdi yeniden İsti zyorlarmıs. i Bir an düşündü: — Hani, biraz evvel sana bir fikra anlatmıştım... — Ameliyat olan insanın karmi- na ilk acıp, düğme dikmek fıkrası İl değil mi? — Evet... O fikradan ilham ak İmak mretile b volu tekrar tekrar “İkazılmaktan kurtarmak o münkün İ olamaz mı? — Naml mümkün olabilir kik. — Hendekleri, çukurlar oldu fue gibi bırakıp, asfaltı bir tarafi Bütün baslar ona dönmüş: İmenteşeki kapak şeklinde yaparlar, — Simdi »ş yapmalı? İNe olur ne olmaz, daha kim bilir — Hastanın karnını açıp gözlü. | neler unutmuşlardır. Akıllarına gek ğü çıkarmaktır başka çare yok. (| diği zaman asfaltı bozmadan, töp- Ameliyat masasnda yatan hasta|rağı tekrar tekrar kazmadan; asfalt diş: kapağı açar, bunları tamamlar, fakat/rar kapar ii lei Sİ Simdi gerek Amarfln bü-İsa, gene harb için İzem olan diğer) değil fakat keyfiyet itibarile de ile- ine | kümetini, gerekse Amerika sanavi-| bircok şeylerin ömalâtı aksayacak. | vive doğru olmak üzere bövük bir cilerini mesgel eden en möhim mesİtır. Rinsenalevh gönde bin tayvare.| adım Oâtmş bulunuyor. Meselâ sele, tayyare imalât, bütün tsleb.İye kadar yetişecek kadar iptidai | #Duglas» firmsm, son zamanlurda İeri karuılrebilecek bir | seviyeys|madde stoku hazıslanmadıkca böy-| saatte 640 kilometre mesafe kate. yükseltmektir. İle bir vmoje tahakkuk edemezi. © | den yeni bir tip tayyare imalötme Amerikada tayjare imalini an) Ortaya atılan öçüneü engel ile.| başlamıştır, Bu tayyarelerin ağırlığı vrmak hususunda gayret sarfeden. İri sürülen engellerin en zayıldır:| 36 tondur. Ayni tip isyyareleri lerin en Basmda, otomobü kralh| Bu engel de böyle bir veninin ta Sg immi DE i i lu görü İ baktuku için muazzam bir tayvare|ları da ima! eğe ban lardır. milyarder Hanri Fornlu gi Kiraz | akneler DİE AYAS) a emye: Eagle ve Leg Japonyanın | yorlar. r za etm tan “bil Amerika matbuati heye - da prmekte ve bunların ara 0 gin içinde muhasemata mu idin edenler bile bu- dır. Bundan başka Birleşik ) bütün inden ve — Bu sefer de sökünüz çok Tiea ederim, yeni bastan dik- imiz de, ilik dilğme yapınız... Bir zamanlar, otomobil imalâtında- | NE »” e > f gi 5 an YE | fi rz 1 di 1 TEL (3 7 i Kinin EM Si iz yarrmada - ktorya İı de hakkını elde etmiş- lee takin Hegiltere Me A Uzakdoğuda tam bir iş sevkettiği ve Çan Kay Şe- yolunu kazandırdığı Şisüredur. Fakat neticede İngi- Büyük Britanya su. ve uzak' deniz yol- Muhafazas isinde kullamıl- Ni hakkına mukabil Uzak- giliz menfaatlerini mü- #tmeği deruhte edeliderberi, İngiliz Filom geri cağ- bulunmaktadır. Demek Japonya ile Amerika ara- E. ve hava kuvvet! Amerikadan — aldığı mukabil Atlas Okyanı- Müda; ki Japonya, deniz İnsaatında © sere ele aldığı gibi © tarihten. #bi çalışmakta ve üstelik vvduğu ve denize indirdi. #emil,, 09 üncü el yüzden fazla parça- “şpkkeb olam Japon donan. Maja slarında bulunan Mika. kir Hirohitonn önünden u donanmada eski 29 22'i bin tonluk ve süzatleri arak mil arannda deği- silmiş (0 ded malim i yaharebe zırblısımdan maa- süperdretnavutlarının Mili pAPP alınadıkları malim Sknt burburdlmn ikisi 1937 ğe 1.ve üçüncüsü 1938 ö ik a ite hiç olmazsa ikişinin haşlama, pir, veya girmek Üzere Metre hikmolunabilir.. Riva d, Şaha sonra bir dördüncü. ha "na başlanmıştır. Bü- a Soggören bu en büyük efder- ia çer tonluk imizler; ha vYa getynaklarına bakılırsa bu in $,.* böyük muharebe zeri Avı 46 cer bin ve en Mirim çapı da 406 ve bel le yailimetre olacak imis. Bu win on ilâ on iki mu- Sa iz ilarına mmlik oldukları 4 k muharebe birlikleri Nüygdej "yp bir zamanda (belki hr.” İ3 veya 14 olabileceği imali Amerika Cömhu- he 26 ilâ 39 küser bin Batte 20 1 22 mil yapan #vcud olduktan başka i inş halinde bu- 2üp6 sar bin tonluk 6 şaka vardır. Bu vale saatte mil Meram 7 ne sayida) > / ii etmek kabilivetini gösteren Ford, ki bütün dünyu rekorlarını sltöst e.! derek günde 19 bin otomobil imal|” bupfn adetu inanilmyacak yeni biz! teklif ortaya atıyor: Ford; alp ay! retidin. Maamafih OFordun sa ' i Ae, börla hir fabrikanın sim. öğlen hanr olduğunu itiref etmek Hizumene hizeedivorlar: Bu febeik kada, Fordun Avlend Parktaki mez İsermm otomobil fabrikasıdır. Ufsk bir tadi'siia bumu tevvara fabeikam beline ifrağ etmek işden bile de- Sildir. gibi nisbeten k:sa bir müddet zar. fmda kendi tayyare fabrikalarını da | organize etmek suretile günde 1000, | ayda 30 bin, veyahud o» 1936| ** hakkinda her türlü eyir vir halinde saklıyabil | lar nede o 365.000 tayyare va - pacağpnı ilân ediyor. Ford yeni yapacağı bu tavyarelerin eyni tipte, standardize olacaklarını söy. i | Wiyor: bunun icin de Amerika hö- kömetinin kendisinden vergi alma- masmı şart koşmyer. 76 yasındaki bu ihtiyar otomo- bil kralının ortaya attığı bu tekbif, bütün dünyada ve bilhassa Alman. İtalya ve Taponvada olduğu ka dar, bizzat Amerikada da derin a. Jer yaptı; şiddetli münekaşalara İyol açtı. Fordun bu plânma en fazla hi- cem edenler, gi Amerikak m kibleri oldu. Bilindiği üzere Ameri- kanın hava sanayii, kemmiyet bakı. İmndan oldeğn kadar keyfiyet ba. kımuzlan da, İngilterenin olduğu yeni model, veni tp tayyare yap- k hususunda Amerika hava sa yii, diğer dünya hava endüstrisi. ni çok geride berkmısş bulmuyor. İste Fardım yakibleri bilhassa bu noktayı ele alarak, günde yapılarak dar iyi olmayacağını iddia ediyor. Bundan maada, Fordun rakible- ri Fordun, kendi plânmı tatbik hu İ sarunda karşılaşacağı ikinci mühim bir engel olarak ta kadro meselesi olduğunu ileri sürüyorlar: Onların kanastince günde bin tayyare ya- | pabilmek icin, simdikinden pek faz- la mühendise, teknisyene (ihtiyaç İ vardır; buyün, Amerikanın > hava sanayinde 100 bin isçi çalışıyorum, Fardun plâmmı realize ek için İ en aşağı yarim milyon isçiye ihtiyaç ri, sereden ve nasıl tedarik etmeli? Vakıi memlekette milyonlarca iş. siz var. Fakat bunların büyük bir ekse: $ ilmisameız yasi Bina enal Fordun plânını hayata tat- bik geli için, mutleka, diğer sar navi bramlarından bircok (o tekris. kadar Almanyanın da hava sanayi | “linden kat kat üstündür. O Bilhassa| bin tayyarenin kalite itibsrile o ka-! hasıl olacaktır. Bu mütehasssa işçile- | Fordun projesine kars ileri sürdükleri en kuvvetki engel ewdur: o Tavyareler mütemadiyen inkişaf kelimdedirler Ordu ve filonun standardize. bir iawyare tipine değil, fakat mübhütelif cine ve #nıf o tayvarelern o ihsiyacı vardır: Mekteb tayyareleri avci tavyareleri, kesif tayyareleri, bafil ağır bombardıman tayyaseleri, pike tayyarsler, nakli ilk.. gibi hep başka başka modelde! un bir tip tayvareden diğer bir tip tayvareye gecsbilmesi için 7. mana ihtiyaç vardır. * Bir fikrin ortaya atılabilmesi için o Fikri doğuran maddi şartlerin mevcud olmus sarttr. Binaenaleyh Fordun prolesinin doğması için de, maddi şartların mevcud — okluğunu kabul etmek lâzimdir. Amerikanın ayinde son yıllardaki inki- özden o geçirirsek o Fordun lerine hak vermemek müm- | kün olmuyor: 1938 yılının Eylülünden o 1939 $yeleman Birincikânununa kadar A- merika hava sanayiinde çalışan iş çilerin savım 2.5 misli artmış bulu- nuyor, isçilerin savı 1938 yılının Temmy- zunda 2680 iken, 1939 valmın Temmuzunda bu miktar 6540 a kadar yükselmistir. «4Duşlası fir « 1939 yılı nihayetinde Lİ bin iken 1940 yılının Temmuzunda 15 bine İ yükselmiş bulunuyor. İ Amerikada eski fabrikaların ge- İnislemesinden ve © büyümesinden » bir sira veni tayyare fabri- kalanının yapıldığı da göze çarp» Bugün. Amerika havassanı vasati istihsal kudreti ayda tayyare olarak kabul ec rikanın hava sanay artmak «Son Posta» nm edebi teirikas 8T nu nerede bulacaktı? Kimden soracaklı? Mahalleye biz- zat gidip arayacak mı idi? Olur mu idi acaba? Hâlâ orada mı idi? Yok. sa o da evini, semtini değiştirmiş. kayıb mi olmuşta? Sonra evli mi, Fakat «Os yoksa bekâr mı idi? Müjgâna tema-| M yülü sahi mi idi2 Yoksa, kendisile yalnız eğlenmek, vakit geçirmek mi istemişti). Bu sunllerden ber biri, vapurun her yalpasnda kadıncağızın zihnin de beliriyor ve cevabsuz kalıyordu. Havanm bozukluğu, kaptanı, ge- minin rotasını değisfrmeğe mecbur etmişti. Yol uzuyor, İstanbul bir Yazan: Ercümeni Ekrem Talu dalgın görenler, onu bedenen Hasta sta olan osun Tw hu, gönlü idi. Hayalinin haricinde hiçbir şeye zerre kadar ehemmiyet xermiyordu. dın dalgaları arasında bo- ealadıktan sonra İstanbul kıyılarına ulaştı. Tü ileride Ayastefanos feneri, sinirli bir ima gibi tek ve cipil gö- zünü mütemadiyen kırpmakta idi. Sağ tarafta görünen Adalara Müjgün, meminumi; tayyarelerdir. Pir tevvere fabrika-| Hlen Martin fabrikasındaki| mas fabrikalarındaki iscilerin sayi | İtere, ne de Almanya fabrikaları he- İnüz yapamıyorlar. Bundan maada, heniz hiç kimsenin bilmediği yep- yeni bazı tayyare modellerinin bu- lunduğu söylenmektedir. Mukadde. İngilterenin o mukadderatile bağlıyan Amerikanın, bugün her zamandan fazla tayyare Oimalâtma İ ehemmiyet vereceği asikârdir. Bİ İnaenaleyh bizzat Amerika Kükün (sinin de yardımile, Ford i çok geçmeden fatbikin. girisilereği ni kabul etmek icin ortada birçok f sebebler mevcuddur. Bu sebeblerin en başında, bugünkü harbde tayya- relerin oynadığı hayati roldür. Kaim ARAN. iHavagazi fiat'arını arttırma sebebleri vazıl bu'unmadı | fiatların ratını Havagazi şitketlerinin, üzerine, tetkiklerde bulunmak Üze- re belediyede teşekkül eden hava - gazi tarife komisyonu dün toplan - rinin müracaatlarını İfakat fint yüksekliğini icab | ettiren sebebler vazih bir şekilde bildi memiş olduğu için şirketlerden b İhurusta izahat istemiştir. Şirketle - İrin. verecekleri izahata göre, fiat İ yükselmesine İzem olup olmadı hakkında kat” ar lecektir, Et fFatlarmın yükselişi norral mi, deği! mi? Belediye iktead müdü et | fiatlarındaki Oyükselme Obakkında twad müdürlüğü bu tetkikler arasın) Bunları bliya mu idiniz? | Fazla süratle otomobil sürenlere en ağ Brezilya poli si, otomobillerin ır ceza nedir bilir misiniz ? Ni / sile, bunun önüne geçilemiyeceğini ÇİĞ | anlamış. Bir başka çareye baz ven rtırılman için yaptıkları müracaat) gi ç KEN 'GON LİSLERİZE mıştır. Komisyon havagozi şirketle | tetkik etmiş | tetkiklerine devam etmektedir. İk -! sörmk gitmeleri- nin önüne geç- miştir. Dünyanın hemen her tar fından muayyen &— İsüratten fazin giden otomobillerden İpara cezası alırlar. Fakat bu cezaya | rağmen, şoförler otomobilleri sürat le sevkederler da böyle idi. Ora polisi para ceza-" tim Brezilyada! Okuyucularım İstanbulda «H. Ş.n ye: | O genç kizdan vazgeçmenizi tav- siye edeceğim. Onun da sizi sev -| diğini tahmin ediyor, ve size yak - laşmadığının sebebini de biliyorm- Halbuki o kadındır, siz erkek- siniz. Sizin ondan kuvvetli olmanız kab eder. Siz de uzaklaşın, onsuz bedbaht olmak bugünkü düşünce - nizeir. Evlendiğiniz zaman acaba| mes'ud mu olacaksınız?.. Aranızda” ki bugün onum izdivaca mâni ad - dettiği aynılık, sizin bedbaht olma- muza sebebiyet vermez mi? da bilhassa fiat yüksekliğinin nor - İmal sebeblerden mi, voksa ihtikâr dolağısile ii husule geldiğini araş -| tırmaktadır. Et fintln ihtikâir) yapıldığı anlaşıldığı takdirde, bele diye azami (int tesbiti için fiat mü- rakahe komisyonuna teklifte bulu- Bacaktır. Milletçe Hava Kurumuna yapı İİ Han yardımın vardığı rakamlar, İİ baslı başıma bir gurur ve ifbar vesilesi olmağa tâyıktır, Pakat bu. Men buçün yetecek kadar olduğu söylenemez. Her vie fe havacıh. ı. Fakat komşusu?. O da idi acaba? Müjg ğunu, ne zaman dö: metak ediyor mu haber almış mr idi? Bu hâdise ona üzmüş mü, yoksa onun da gönlünde emeller mi uyandırmıştı? btanbul yakınlaşıyor, yakmlaş- evleri, sönük ısıklarile, sulanmak ür zere sahile göçmüş muazzam, efsa. nevi bir kervanı andırıyordu. Ahırkapı fenerini de geçtiler, Se- İhir göründü. Bu güzellik diyarından ppi türlü ayrılmak istemiyormuş gi- | tamamile kavuşmamıştı. Semanm! çok koyu Meiverdi üzerinde kubbe * Bay «Halim» e: — Müşnhedelerim doğru mu değil mi? diye soruyorsunuz. Bazı - ilar: için evet, bazıları için hayır ce- vabını vereceğim, Muhakkak olan şa ki, şöre istidadiniz var. ce, nikâhın bahşettiği bütün haklar o anda kaybolurdü. den birlesebilmeleri için nikâh ye nilemek icab ederdi, Falint medeni kanun bu usulü tamamile kaldırmış. tr. Kanun, usul ve teamüllerin iyi munis manzaranın o temaşasımdan kendi kendini ayıramıyor, kopara- ryordu. Vapur Sarayburnunu dönmüştü. Limana giriyordu. İçi ön mutad telâ saltma hazırlıklarını ge Kaymakam bey Müjgünin yanına geldi, yardıma ibtiyacı olup olma- dizini sordu. Genç kadın: — Sağ alan! dedi; hiçbir şeye lüzumurn yok. Sada, eşyamı bir ha- mala verir, beni de bir faytona bine dirirseniz. kendi kendime, gidece- ğim yere giderim, Kaymakam, karmadan talimat almıştı. Yanm ağızla: — Gideceğiniz yer uzaksa, be| bi, gön, İstanbulun ufkunda henöz| gecelik bize misafir olen! teklilinde | lam eseledi; bulundu. — Yek. Eksik olmayın. Sizi rar tle karşılasılan İler, minareler, daha koyu gölgeler hatsız etmeme sebeb yek. Siz de birer aşina gibi baktı, En son otur-| halinde teressüm etmişlerdi. Köpe gurbetten geliyorsunuz. yörgunsu- duğu Akbıyiktaki evin tabtaboşun- İ rüni türlü nazh semasını gözlere göster- dan onların, Marmaranım mavi #u-| gizler yapıyordu. kör ımklan denizde titrek mi 'apur demir att, Vezir iskele | Fer Fazla süratle ilerleyen etome- billeri polis durdurdu ve şoförüne, derhal lâstikleri söndürmek emrini verdi. Şoför dört Mistiği söndürdü. ğü zaman, polis aynlyor. Solör tekrar kendi Hüstikleri şişirip o yola devam etmek yahud, yakın bir yön raja kadar gitmek zahmetine kat- ki... Bu ceza onlara para cezas ödemekten çok güç geliyas du. Böylece fazla süratle otomobil sürmekten vazgeçtiler, VAN a cevablarım ve fena tarafları olabilir. Bunları mâ nakaşa ötmiyelim de sizin bana sor- duğunuz meseleye gelelim ğ Eğer medeni kanundan evvelki Şi devirde yazasaydık. karınızı her hak de şimdiye kadar birkaç defn boşa- meş, birkaç defa nikâh tecdidi meg. buriyetinde kalmuz olacaktınız. Esâr sen o devirde de hu gibi hallere düşenler, sizin gibi birdenbite par » hyan ve uzun boylu düşünmeden karısını bosıyanlardı. Şimdi tesmem nikâh bağile birbirinize boğk ol - manız, barmabilmenizi temin edecek bir vesiledir. Karınızdan özür dile - yiniz. Birdenbire parlamız olma mz kannızın hatas oka bile, sizi haksız çıkarıyor. Karmızm sizi affedeceğini san yorum. Affeder ve beraber yaşamın ya başlarsınız. Size henden nasihat olsun: hareketlerinizd: daha az w cul olunuz. Söylediğiniz söze, yap- tığınız hareketi iü N İacağımızı gözönime geti Ka git denildiği zaman gidecek ve denildiği zaman gelecek kukla de. #ildir. Evlenmenin resm? bağı kırıl. masa bile kalbleri birbi: bağlıvan bağ kırılır. Ve tamiri süş olur. yıkçıların şamatasındı liman ene andırıyordu. kaymakam beyin yap dımile eşyasını bir kayığa atlı, ken di de o kayığın içine bindi, sahile çıkt. Biraz sonra, Hafize kadının oturduğu semte doğru, laytonla ye- la düzüldü. Kora kan çoktan yatınşıtı. Kapı smin bazlı hizli çalındığını, uyku as rasında bayal meyal duyarak, ne- den sonza kalktı, açtı, o Kargımnda Müjgün görünce saşıdı. Sen misin? diye sordu. Neye geldin, ayol? Müjgânin beklediği kabul ta bu değildi. — Gireyim de, anlatırım... dedi. Hafize kadim idare lâmbasını or- taya koydu; menwaldaki o krvilerme nın karşına geç“ ğ Nedense suratk idi, — ,, bakalım! Yoksm orada da mı tek durmadın? Genç kadın bu sunldeki evhami tefsir edememekle berab kine karımın. kulaklarının herhan bir 8 oturdu. E