2 Aralık 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Hergün Avrupa insanlığı bir hak Prensipine şiddetle Muhtacdır ç ay evve) Lehistan Yazan: Muhittin Birgen Ü onya, Letonya, Litvanya ve ni- arkasından hayet bugün de Finlandiya. Yarın ne ©- İacak? Öbürgün ne olacak? Şirazesi bo- Zulmuş, müvazenesi muhtel olmuş bir dünyada, her şey bir takım hâkim ferd- lerin iradelerine kaldıktan sonra,'her da- 'kika her şey olabilir. Milletlerin hayat ve emniyetlerini, millet ölçüsü ve millet # mefhumu içinde herhangi bir geranti al- tmda tutan hiçbir şey yokt Bu gidis. Avrupa için iyi bir gidiş değildir; batta kendisini en kuvvetli hissedenler, kolla- “rini bükülmez zânneylivenlar bile, bu gi- dişin vehametini anlamaya omecburdur- Tar. Meselâ, Almanya ile iki büyük garb devleti arasındaki muharebeden istifade © eden Sovyetler Rusyasınm, «meydan bü- ma kaldı, ne istersem yaparım!» diye dü- © günerek bir takım küçük varlıkları ya maddeten, yahud manen çiğnemesi, akı- “lâne bir hesab değil, Nizamsız, hukuk- suz bir Avrupa, ya'nız huzursuzluk, peri- # şanlık ve anarşi görmede o mahkümdur. Bugün meydanın kendilerine kaldığını isınmedenler, yarın, vazivetin büsbütün tersine döndüğünü mahküm- *durlar; milletğer arasındaki münasebet- er, herhangi hir prensipe göre tanzim e- “üilmedikçe, hiçbir millet için iki nesli wes'ud ve müsterih yaşatacak bir huzur © ve sükün devri tasavvur etmek kabil ola- maz. Bu hale bir nihayet vermek mutlaka Jâzımdir. * Avrupa medeniyetini bir takım bukuk prensiplerinin garantisi altına al “ri medeniyetin asılları kadar eskidir. Fa- kat, bu nevi fikirleri taşıyan hakikaten #bedeni ve fazıl kafalar, datma “arihin #mlikları arasında gü çürümeğe mahküm kalmışlar, dünva, valnız Maehi- eve! - Makyavel - in derslerini takib et- miş olanlarla idare edilmiştir. Eski zamanlarda işlerin böyle gitmesi “be'ki de o kadar Tena değildi. O zamanlar, muharebeler kücük sahalara ve küçük ordulara münhasır kalırdı. Silâh zayıf, teşkilât zayıf, hareket ağır, mesâfeler u- hülâsa harb bugünküne nisbetle çok basit bir şeydi. Koskoca bir Lehistanın en günde çiğnendiği, günde birkaz gemi- hin berhava olduğu, İngi © fabrikalarının hsrb malı fayetsiz olduğu için Avrup baya Amerikanın da satır yetiştirmesi i- ab ettiği bir devirde harb, galib icin Je, İmağ'üb için de bir afet oldu. Harb saha- ndan en uzakta yaşıyan 'T: bu İharbden siddetle müteess'rdir. Üç devlet arasındaki harb, üc devleti deği! İvrüpayı, derece derece müşkülüta ve hatta ıztıraba sevkediyor. Bitaraflar içi “de öyle memleketler vardır ki muharib- İn birbirlerine karşı vaptıkları 2 Z ücasırda dar fazla müteessir o'maya ve belki de onlar» “dan evvel aç kalmaya mahkümdurl “Avrupayı böyle bir #fet içinde - tutac blere bir nihayet vermek ve hakkı hek. sızlığı kaksızlık olarak ölecek bir Avrupa nizamı kurmak bütün millet- İlerin menfaatleri iktizasıdır. Yirminci ası İteknik medeniyeti sayesin; İvetlerle mücehhez bir mahlü İBundan evvelki asır'arda insan kolunun kı Hüktu. Rugün, ir san. bin devin kuvvetlerini kendinde top- İliyan müthiş bir mahlük oldu. Bu müthiş “mah'ük, yap: erler yıkarken öe öyle müthis harabe'er vüru- getiriyor ki, aski zamanların en haveli igenl'arı bile hunl tasavvur edemezdi. #Eğer bu müthis virminci asır insanını erhanci bir ahlâk ve hukuk TEVESİ- in inzibatı altına almava imkân bulun- #maz«a, Avrupanın istikbali korküne kı “mesile dahi ifade edilemivecek derecede müthiş afetlere namzeddir! * Evet, Avrupa insanlığı bir hak prensi- ine ve bir ahlâk duygusuna şiddetle nuhtaçtır. Cihan Harbinin sona erdi; larda son prensipleri bülün dünya için hâ- İyır ve selâmet getirecek olan veni bir nedeniyet devrinin temellerini kurar gi- İbi görünmüştü. Bu prensiplerin ömrü üç çün bile sürmedi, İlk ümidlerimizi o ve- işile ile kaybettik. Arka: m Milletler yeti denilen mü ruldu, Bu nternasyonal müessese, Avrupada az bir ij ad ile karsılanmıs olmakla beraber. Mik zamanda onun etrafında huzur İânilletlerin ümid ve temennilerinden mü- İtekkeh bir ii teşekkül ettiği- görmekten de hali k what, bu ümidler de İnüessesenin iskeleti içinde hüküm süren ruh, Eski ruh idi. O, bir hak ve sulh aleti İmaktan ziyade bir politika oyuncağı o- tezahür etti ve nihavet adı bile u- "mrtulmaya başladı. Son yirmi senelik tarih içinde, bir ara- İlk Rusya ihtildlinin de dünyayı hayırlı pler attığını gördük. Bu prensiple- uzun zaman sadakat göstermeğe çal. Rusya, bütün Avrupanın siyasi faa ak file-| bütün) ve|tspmakla ve siyaset aleti olarak mas bir fakat deceği © yer rın sltidir. bir defa m kendisine Kırk bir sene Hükümdarlık Bir İngiliz müstemlekesi olan Bugan- İdanım isiktimdar: Sir Dandi bir yaşında İtahta çıkmış ve kırk yaşında ölmüştür. —————— — 2 İiyeti. içinde, gene uzun zamun, hü , sulhün ve anlaşmanın davasını güttükten sonra bugün görüyoruz ki, o da eski u- sullere dönmüş, âkar suyu alt taraftan bulandırmak'a itham ettiği kuzulara si- İlâhia ders vermeğe başlamıştır | Bir aralık, ümid arayan gözler Alman- Yükselmeyi istemek insanın hakkıdır, fakat düşerek kafa- yı kırmamak istiyorsan kı başkasmın cürük tal ye kalkma: SOZ ARASINDA emma | OİRİSİMEMER Garbosu Hergin bir fıkra Ben yatmıya gidiyorum Yeni hizmetçi, heniz köyünden ye. »i gelmişti. Hizmetçiük adabına v değildi. Hizmetçi olduğu ev ilk ak şam, ev sahibleri misafirlerle oturur- larken, gidip yatmıştı. Ertesi gür hanımı tembih etti: evin — Kızım uykun gelse de haber ver- meden gidip yatma! O akşam yene vw sahibleri misafir leri Me oturuyor hizmetçi oda. Deyip kapıyı kapadı. Evin hanımı ertesi gün gene tembih eti Kızım misafirlerin ya: ğırılmaz, gayet yavaş sö O günün akşamı da gene misejirter vardı, Hizmetçi sahi- bi beye yaklaştı, Kulağını eğildi daya gerdi, ev — Ben yatmaya gidiyorum, dedi, & Eski para Yerine yenisi Londrâ d evrakı makdiy, let bankası kasasına giren den hiçbiri haries çıkarıl- maz. Bankadan çıkan evrakı nakdiye dai- ma yenidir. yaya da teveccüh etinişti. Yüksek bir ide-! alizm ile hareket eden Führerin, OVer- sallles aleyhine açtığı Isyan bayrağının, nihayet bir enternasyonal hukuk ve ah- lâk bayrağı haline gelmesi ihtimalleri Zİvardı. Fakat, o da, hak denilen şeyi hiçe saymakta, kendinden evvelkilere taş çı- karan bir yoldan gitti ve her şeyin yal- İnız kuvvet olduğunu söyleyip - kuvvete yalnız onu kullanmakta karar kıldı. Hitler, Al manyanın huzur selâmelini dünyanın huzur ve selâm: ö tecrübe etseydi, asrın sn büyük adamı Olurdu. Maalesef, o, Almanya; yütmeği, dün- yolundan gitmeği tercih etti, vrupa için i bir hak öl dil bir sulh prensipi tesis etmek ihtiya: ni belki de en iyi anhyebilecek memle- ket İngilteredir. Eğer, Bay Chamberlaini son nutuklarına bakarsak yeniden ümid. lere düşebiliriz. Fakat, prensip seklinde Made edilip te madde halinde tasrih ve fliliyat halinde tabik edilmiyen güzel sözlerden v kadar ağzımız yanmıştır ki iyeniden ümide düşmeğe bir türlü cesaret edemiyoruz. ek, sehköfti t Biğen sareearsarenarss0 seve ven sena sayasemeeemmanme vee veeeamen me sas0nL0E emen NyAN. lasik — Sözün kısası Kısa mı sürecek. Uzun mü? - Almanya E Ekrem Talu İ ngiltere - Frans. kısa mu sürecek, uzun mu?. kimselerin içlerine derd olmuş. Sokakta, alima'lah, eşten dosttan ka - çar oldum. Kazara yüz yöze geldik mi, başka lâf yok! — Üstad! Ne dersin?. — Neye ne derim? — Bu harb çabuk bitecek mi”! — Ne bileyim? — Sen bilirsin! Haydi, üstadlıği ses çıkarmayım am ma, falcı gibi kehanet isnadına tahammü” lüm»yok. Öyle ya! Çemberlayn bile nutuklarında, harbin ne kadar süreceğini tahmin hususunda gayet müteenni davranıyor, ustaca idareli kelâm ediyor, Sonra, bu harbden ben, şimdilik pek müteessir de olmuyorum. Hâlâ ekmeği nacağın merdiveni kendin Yap. İon kuruştan yiyor, hâlâ ev klrasma bite ası ile küflü çivisınden istifade etme- İçemin dörtte biri rmi - yorum. Yok, eğ saha olursa, o vakit bizde de anormal - gayri tabii - bir vaziyetin başladığına kail olur, üzülürüm. Maamufih, ben de insan olduğum ci hetle, harbin devamı hakkmda, bir de - faya mahsus edinilmiş, değişmez bir ka * naatim yok değil: Uzun sürecek! Neden mi? Çünkü isin hevüz başlan * gıcımdayız. İyi işler altı ayda çıktığı gi bi, iyi icadlar da ortaya yavas yavaş © - kıyor. Almanlar, miknatisli maynları da- ha yeni meydana çıkardılar. Şimdi, mari” fet pöstermek sırası bizim müttefikler” de. Ötekiler çalışırken, berikiler de â? * ud devşirmediler ya?! Elbet, onların 88 dağarcıklarında bir şeyler vardır. Var - dır amma, bakalım ne vakit tatbik mev” kine koyacaklar? Hâsılı, dediğim gibi, bu harbin henüz mukaddemesindeyiz. Müteakib fasıllarâ daha zaman var, Ancak, gene tekrar ediyorum: Şimdi “ lik bu müddet meselesini zihnime ve di“ lime dolıyacak kadar ne müteessir, ne, d€ al&kadarım. ? Nasreddir. hoca merhuma, Kerze veki- lin biri sokulmuş: — Hocam! demis. Derfiinden, şolaktâ harbi Birçok Greta cevâbını vermiğ m eve gidiyördu.. Maazallah, kıvılcım bizi de şarıncıya kadar hocanın bu fıkrasım kulağıma Kü- pe ettim, köşemde rahat rahat oturuyo Pe sey eği Dünkü ihrec faaliyeti Hralık bir ihraç > ve Bulgaristar götün Lehistanın Greta Garboşü adile tanın- miş olan meşhur yıldız Helena Karya Londrsya gelmiştir. Haftada or iki linge çalışmaktadır. Köpek yıldız'ar Dün piyasada 100 ğe 41 olmuş, Yumanlst Köpekler arasında da muhtelif büyük. ai amerika Slovakye ve Mira Yükte yıldızlar vardır. Bunların sinema-İye fındık satılmıştır. rı ücreti ayni | Bundan başka 500 bir kiloluk bir bakla sahnede çalışan insanlardan pek azı ka. jparisi de Malaya ihrac edilmiştir. — yapabilmektedir. Dört ayaklı hayvanlar. | Muhtelif mesmekeiler için ptyasaya Yen a i 3 üm si) İden barı teklifler yapılmışsa da gerek VA © dan birinci smuf büyüklükte sincmalar-| yur naylunlarının ve gerekse harb rizikolâ da oynıyan Fox Verrie cinsinden Asta 15“ İymın yüksekliği ekser talebelerin karşılan? minde bir köpek sahibine haftada 900 li.İsına mizi teşki! etmektedir. ra kâr temin etmektedir. Mirek Loy a- a ee İdinda diğer bir köpek te 700 lira kazanç | Dumlupınar limanımıza getirildi vermektedir. İmralada elrarında karaya oturan Deni Asta bütün sene zarfında ancak 20 haf- İyollarınız Dumlupınar vapurm dön ri ta çalışmakta ve sahibine en âşağı 15 409 | taksiye gemisinin yedeğinde olarak Mh İş temir numa getirilmiştir. lirâ kâr temin etmektedir. Bu hayvanı “Ç yor, evvtiee de yazdığımız giti has yirmi haftadan fazla çalışırmak kabil o- uğramy olduğundan, li terlere kunulması münasib görülmemiş, öi tamir edilmeden # © İSTER İNAN, İstanbul Umum! Vilâyet Meclisinde B'ektrik. Tramv ve Tünel İdarelerinin bütçesi müzakere edilirken m. namına söz söyliyen Umumi Müdür mühim bir noktaya te- mas esti, sirket zamanında verilmekte olar. maöşlar ü de Belediye idaresinin büyük değişiklikler yapmadığını an- labyordu. Söz arasında şunu söyledi: — Yalnız şirket bâzı mütehassıs memur'arı maaşları ha- rinde prim veriyordu, meselâ Silâhtarağa fabr! dürünün maaşı 216 lira iken bu primler sayesinde ya geliyordu. ba primler kaldırıldı. * Elektrik, Tramvay ve Tünel şirketlerinin vaze idare ve msaş prensipleri uzun senelerde e'de edil- miş *ecrübelerin mahsulü İdi, Belediyemizin çabuk veril- miş bir kararla bu prensipleri değiştirmemiş olması mu- hakkak ki, çok iyi bir harekettir. Y z esasta bu kadar iyi ve doğru hareket'eden Belediye Şirket zaman? bik edilen prim usulünü neden kaldırmıştır, muzake nasında bu nokta'meçhul kaldı. * Avrupadı büyük ticaret evleri esaslı fahını müessesenin refahına bağlarlar. Memurun küçük b İSTER İNAN, nda memuriarmın rs Z | EE ya ile birlikte onu da ıztıraba sevketmek lamamıştar. İSTER İNANMA! anaaşı, fakat yaptığı işe göre, mütemadiyen srtan büyük bir primi vardır, intizamdan mükâfat, salıştan, kazançtan hisse olar. Bu usul hatta İstanbulun bazi barka ve mü- «sreszlerinde e mevcuddur, birçok memur biliriz ki ay- hikları sadece ellişer liradır, fakat ellerin» 200 lirayı aşan Sab:r Elektrik, Tramvay ve Tünel şirketlerinm de bazı memurlarına prim verirken bu klâsik asulü takib etmiş ol- . Tasavvur edebiliriz ki filin mütehas- ydı, fakat bu mütehassıs elektrik hergün için ayrıcı meselâ 10 m alirdı, tramvayın arıza yapmadığı günde meselâ yııca Şu kadar mükâfes verilirdi ve artık o mütehassisın İşi, g bu primi alabilme için cersyanın kesiirnemesine, tramvayın bozulmaraasını, yahud satışı. artmasına dikkat etmek olurdu, meriasti ondeydi, hisine birde imenfsrt hissi ekleniyord duğu muhakak vazife Bu düşünceyle, Be'ediyemizin prim usulünü kaldırması için ortada kanuni bır mesburiyet yok ise, eski şirketlerin tecrübelerinden bu sahada da astifede etmenin doğru olacağına biz inanıyoruz, ey okuyucu sen: İ iINANMA! yapn: İstinye havuzlarına alınmıştır. İki vapur idhalât eşyası geldi Dün Ilmanımıza yeniden iki ecnebi yapı” daha gelmiştir. Bunlardan Rus bandıralı İsvanetya VAP ru kimyevi ecza. makine aksamı, Yunan dıralı Ayanikola vapuru makinç aksam? muhtelif eşya getirmiştir. Ayrıca muhtelif motörlerle Bulgaristandi”” 80 bin kilo mangal kömürü gelmiştir. emma eya şbse İl özneyi © BİRİNCİKÂNUN gi Ji Ti 9 m gmp era ie yy EZ. #8 #SE#, 3 KE.