14 Ağustos 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
. e we VOt SON POTSA gİTTİHAT ve TERAKKİ — Her hakkı mahfuzdur. — Nasıl doğdu?.. Vasıl Yaşadı?.. Nasıl Öldü?.. Bu Teklif Cemal Ve Talât Beyleri Eh.. Herkesin de az çok iste- Fena Halde Gücen diği bunlardan ibaretti. Fakat.. Menfaatlerini Osmanlı imperator- luğunun zararında ve bilhassa zaafında arıyanlar, acaba bütün bunların, bu düşünülen programın rahat ve sükün içinde tatbikine meydan vereceklermiydi?.. Vakıa, şimdilik her tarafı pembe renkle boyanmış bir halde görmemek için hiç bir sebep yoktu. Harici siyaseti ihlâl edecek hiçbir ha- ise mevcut değildi. Rumelide senelerdenberi kanlı vak'alar ya- ratan cereyanlar da * tamamen durmuş gibiydi. Kosva, Manastır, Selânik, Yanya merkezlerine her gün birçok — Bulgar, Sırp, Rum eşkıyaları geliyor, silâhlarını tes- lim ediyor, Türklerle — kardeş olduklarını — söylüyorlardı. — Şu halde mücavir — devletlerle de arada hiçbir. dava kalmamış.. Abdülhamit'in ne zamandanberi yapmıya çalıştığı ( Balkan hükü> metleri ittifakı) nın aktine daha müsait bir fırsat kazanılmıştı. * Bu esnada gerek cemiyet ve gerek hükümeti işgal eden mü- him işlerden biri de intihap mese- lesi idi. Fakat, bu meseleyi mu- | vaffakıyetle — başarabilmek için, fnemleketle en evvel sükün ve itidâli temin etmek — elzemdi: Halbuki Kâmil Paşa hükümetinin gösterdiği gayret ve — basirete rTağmen — vilâyetlerde — halitabii avdet etmemekle beraber - İstan- buldaki buhran da henüz geç- Memişti. Muhtelif nezaretlerden çıkarı- lan bin iki yüz memur, Ayasof- yadaki (millet bahçesi) ne toplan- mışlar, hükümete karşı tehditkâr bir vaziyet almışlardı. Rıhtim kömür hamallarile mavunacılar, Haydarpaşa — iskelesi — hamalları, vay memurları, reji amoeleleri yevmiyelerinin —azlığını ileri türerek grev yapmışlardı. Sokak- larda sergiler kurularak kaçak tütünler alenen satılıyor; zabıta ı;::j:l.:ri. tamamen hiçe sayılı- Halkın avam kismi bü mer- kezde iken münevver zümre de başka türlü çalışıyordu. İstanbul- d_alıi kulüp ve cemiyet modası gittikçe artıyor... Ve, milliyet esaslarına müstenit — teşekküller meydana çıkıyordu. Şimdiye ka- dar gizli olarak çalışan ( Hınçak) ve (Taşnak), ve eski (Troşak) ce- Miyetinden bozma olan (Hınçak reforme) Ermeni ihtilâl cemiyet- leri, alenen kulüpler açtıkları gibi Rumların da (Adelfos), (Patris), iki Eterya) cemiyetleri de teşkilâtlarını ortaya çıkarmışlardı. Çerkes taavün cemiyeti -Kürt kulübü- Arnavutların (Başkım) ve (şkiptar) cemiyetleri - (Ehaül'a- rabi) ismini taşıyan Arap kulübü- - (Makabi) Musevi kulübü - (Heyvi) Kürt cemiyeti.. Bütün — bunlar olmak —üzere sa epice uzun suren birçok teşek- küller vücude gelmişti. Tabüdir- ki bu teşekküller, kendilerini alâ- kadar ıd;:tvı"ıuyoderdı de şubeler dirmişti , Menfasından avdet eden Fuat Paşaya Berutta yapılan tezahurat Üsküp ve Manastır'da da şu- beler vücude getiren (Bulgar meşrutiyet kulübü) ile Makedonya cemiyetleri de İstanbulda birer Ş#ube tesis etmişler.. bu milli cere- yanları dikkatle takip eden mü- nevver Türk gençleri ise, pek tabit olarak bir (Türk ocağı) aç- mak zaruretini hisseylemişlerdi. Vaziyetin bu şekli alacağını daha meşrutiyetin ilk günlerinde idrak eden înıııc ve Terakki cemiyeti merkezi umumisi, Os- manlı ülkesinde bulunan muhtelif siyasi —ihtilâl cemiyetlerini bir merkez etrafında toplamak zaru- retini hissetmiş; en evvel Selâ- nikte Bulgar ve Rumlarla müza- kerata girişmişti. Bu işe memur edilen Cemal Beyle Telât Bey, en evvel Bulgarların en maruf komitecilerinden Sandanski, Çer- nepoyef ve rüfekasile uzun uza- dıya müzakereler yapmışlar; fakat gösterdikleri bütün hüsnüniyete rağmen çok büyük müşkülât kar- şısında kalmışlardı. Çünkü; Bulgar komitecileri, siyasi programların- dan hiç bir şey feda etmek iste- miyorlardı. Hele, (Etiniki Eterya) denilen Rum ihtilâl |komitesi rüesası ile yapılmak - istenilen — itilâfta; bu adamların — verdikleri — cevaplar, çok büyük bir hayret uyandır- mıştı. Bunlar; Giridin, Sisamın Yunanistana ilhakı... Akdenizde ramlar ile meskün olan adalara muhtariyet itası.. Rum Makidon- yası namı verilen havaliye de gayet vasi imtiyazat bahşolun- ması mukabilinde bir Osmanlı-Yu ni söylüyorlardi. Bu teklif, Ce- mal ve Talât Beyleri fena halde gücendirmiş, bu haris adamlara: — Biz, Yunanistan hüküme- mek istemiyoruz. Bizim maksa- dımız Osmanlı memleketi dahi- linde faaliyet gösteren siyasi te- şekkülleri bir araya toplamak ve Osmanlı İttihat ve Terakki ce- miyeti namı altında Meşrutiyete ilânihaye ve müştereken nigehban. olmaktır. Tekliflerinizden anlaşılıyor ki siz, Osmanlılığı değil Yunanistanı müdafaa — ediyorsunuz, denilmiş | ve müzakerata nihayet verilmişti. İntihabata hazırlanan cemiyet; bu, ayrı ayrı hisler ve fikirleri nasıl idare edeceğini düşünürken, karşısına yeni bir kuvvet daha dikilmişti; Prens, Sabahattin Bey.. ( Arkası var ) —— RADYO :— 14 Ağustos Pazartesi İstanbul — 18 Grümofon: Plâk neş- riyatı, 18.00 Fr. ders — ( müptedilere mahsus), 10 Hikmet Rıza H, 10945 Nihal Tovfik H., 20.30 Münir Nuret- tin B. ve arkadaşları, 91.80 gramofon: Plâk neşriyatı, — 29 Anadolu ejansi, borsu haberi, snat ayarı. Ankara — 1230 Gramofon, 18 salon orkestrası, 19 alaturka saz, 20,15 ajans haberleri, Vargşova — 2040 — Lemberg'den nakil, 21 Napolyon ve 'Terezya İsmin- deki operet, 23.45 dans havaları. — * Peşte — 2020 — Müsahabe, 2030 şarkı konaseri, 21465 örkestra, 23 ak- şam haberleri ve çıgzan - orkestrası. Münih — 80 Alman proğramı ma- ruf bestekârların eserleri, 21 orkestra, 23 serenade. Viyana — 20 Bir —müsamerenin intibaları, 2130 Mikadoa opureti, Prag — 2010 Kuürtet, 2040 Oste rava'dan nakil, 9055 Müt ile BEreDAt, . 21,45 gramofon. Bükreş — 20 Mükwddeme, 20,20 ses könseri, 22,15 akşam könseri. — Breslav 20 Millet saatı, tanın- miş alman sanatkârları, orkestra par- çaları, 21.20 alman isçisi budur ismin- de bir temsil, 22.20 pPiyano konseri. 15 Ağustos Salı Varşova — 2005 Senfonik keman konseri, 28 dans müsikisi, 29345 de- vamı, Peşte — 21.05 İzci kongresi mahal- Hnden nakil, 22.55 salon — örkestrast, 28.55 sigan mi Viyana — 2045 — Askeri konser (Salzburg'tan — naklen), 22 Morzart'ın eserlerinden mürekkep konser, (Viyana filharmonik takımı tarahudan), Milâno Torine - Floransa 21.30 “Troubadour,, opereti (Vero- no'dan vaklen). i Prag — 2010 Bir parktan bando muzika, 2120 şarkilar hafif haberlar, 2140 saksolon - ile parçalar, 29.05 ti- yatro, 23.20 plük. Bükreş — 138 Haberler, plâk, 14 hafif müsiki plâk, 18 Viyana ve Ro- men ” müsikisi, 2025 — Enstürmantal koönseri plâk, 2105 tagııni, 21.25 or- kestra konseri, 22.20 devam. İrakla Aramızda Tam Bir : Bağdat Sefirimiz Anlatıyor: F 9 Dostluk Var Barzan Şeyhi Memleketine Kendi Arzusile Döndü Berut, 10 (Hususi) — Türki- yenin İrak elçisi Tahir Lütfi Bey kısa bir müddet kalmak üzere (Lübnan)a uğradı, kendisini zi- yarete gittim ve (Son Posta) na- mına hoş geldiniz dedim. Vatan haricinde vatan gaze- telerinden birinin mümessili ile karşilaşmaktan — çok — memnun etmesini rica ettim, işte verdiği cevaplar: — İlrak hükümeti ile hüküme- timiz arasında muallakta kalmış en küçük bir mesele bile yoktur. Münasebetlerimizde tam bir dost- luk ve komşuluk hisleri hakimdir. İki hükümetin aktettikleri son mukavelelerin adedi - ikidir. Birisi iadei mücrimin, — diğeri de ikamet vej iskân — meselelerine aittir. Bu muahedeler mucibince tarafeyn tebaası — yekdiğerinin kâbîda İhtilal Yî Grev ( Baştarafı 1 inci sayfada ) Amerikanın himayesi altında ida- re edilmekte idi. Amerika, geçen sene Kübaya istiklâlini vermiş ve adayı işgal eden askerini çek- mişti. vardır. Her ikisinin de isicömhur Makado son zamanlar- da Amerikan menafiini ihlâl et- miş, Kübalı müstahsilleri de gü- cendirmişti. Küba'da İiberal ve toprıkiınndı en ziyade mazharı müsaade — millet muamelesi gö- receklerdir. — Barzan şeyhi — Ahmet'in Irak hükümetine teslim edildiği haberi doğru mudur. — Hayır! Barzan şeyhi Tür- kiye'ye iltica etmişti, ve uzunca müddet Türkiye'de yaşadı, F- kat son zamanlarda Irak (hükü meti bir umumi af kanunu çıkar- dı ve Barzan şeyhi de bu kanuna _' istinaden kendi arzusu ile mem leketine döndü, kanun mucibince affa mazhar oldu. muhafazakâr partiler — arasında çıkan son ihtilâfı bastırmak içi- Amerika tavı ta — bulunmuştu. Fakat Makado bu tavassutlara ve tekliflere yanaşmamış ve bu- nun üzerine umumi bir grev ilân edilmişti. Makado idaresi greve mihayet vermek için halk üzerine polis ve jandarma ile ateş ettir- mekte ve yüzlerce kişinin ölümü- ne sebep olmakta idi. Bunun üzerine halk isyan etmiş ve Ma- kado firara mecbur olmuştur. Bir Bavul Sigara Kâğıdı Bulundu Evvelisi gün akşam üzeri Hay- darpaşadan köprüye gelen vupur- dan elinde bir bavul ile bir yolcu çıkmış ve telâşla yürümeye ko- yulmuştur. Fakat bu adamın va- ziyetinden şüpbelenen zabıta me- murları kendisini takip etmeye başlamışlardır. Biraz sonra takip edildiğini — hisseden bu adam elindeki bavulunu iskelenin bir tarafına bırakarak kaçmak iste- miş fakat her ihtimale kar- onu — yakımdan takip eden memurlar buna meydan vermiyerek adamı yakalamışlar ve bavulun içinde ne olduğunu sormuşlardır. Meçhül adam: — Hiç çamaşır filan, demiş biraz sonra da: “Hayır bilmiyo- rüm bavul benim değildir. İçinde ne olduğunu da bilmiyorum,, ceva- binı vermiştir. Bunun üzerine açılan bavulun içinde beheri S00 yapraklı tam 1440 defter kaçak sigara kâğıdı bulunmuştur. Bursalı olduğunu ve isminin Rafet olduğunu söyli- yen bu adam burada karaağaçta oturan ahhabı. Arnavut Vahi- bin evine misafir olarak gitmek istediğini söylemiştir. Rafet ya- kalanarak tahkikata başlanılmıştır. Garip Şey ! Otobüslerin Yolu Nasıl Bozulmuş? Bir okuyucumuz bize çok dik- kate şayan bir ihbar yaptı. Bu- zat diyor, ki: Yedikule ile Zeytin- burnu arasında uzanan asfalt yol- da son günlerde bazı delikler açılmış, yolun orta kısımlarına cam kırıkları serpilmiş. Sebebini öğrenmek istedim. Bu işin Bakır- köyüne işliyen otobüslere rekabet etmek istiyen bir müessese tara- fından yapıldığını söylediler. Biz. okuyucumuzun bu ihbarı Üzerine tetkikat yaptık, filhakika yolun üstünde bazı delikler açıl- dığı ve cam kırıkları da serpilmiş olduğunu bizzat gördük. Müteakiben — belediye — reisi muavi i Nuri Beye müracaat ede- rek bu hususta izahat istedik. Nuri Bey bize dedi ki: “— Bu işin kasten yapıldı- ğita inanamıyorum. Yolda belki arızalar olmuştur. Fakat bizim tamiratı mütemz diye amelelerimiz mümkün — oldukça bozuk yollayı düzeltiyor. Bununla beraber lâs- tik sarfetmek isteyen bazı kim- | | | seler tarafından böyle çirkin bir — harekete teşebbüs mel görülebilir. kikat yapacağır. , Hit inüliğöe
