2 Şubat 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 12
——— ——— — ——— —— A Tefrika No. 5 İTTİHAT vEe TERAKKİ — Her hakkı mahfuzdur. — Nasıl doğdu?.. SON POSTA Nasil Yaşadı?.. Nasıl Öldü?.. Prens Sabaddin Bey Ermenilerle Münasebatını Arttırıyordu Prens Sabahattin ve İsmall Hakkı Beyler de, (bütün milletlere ayrı aytı haklar vermek ve onları kendi muhbitlerinde, kendi fikirle- rine uygün kanımlarla idare et- mek esasına müstenit bir meşru- tiyet) talep ediyorlardı. Prens Sabahattin Beyin pren- sipleri, Talât Beyle arkadaşlarının hoşuna gitmedi. Buna binaen Ah- met Rıza Beye taraftarlık etmiye karar verildi. Bu karardan sonra daima Ahmet Rıza Beyle ymuha- boca ediyorlar, ( İtlihat ve Te- rakki Cemiyeti ) nin organı olan gazeteleri getiriyorlar, Rumelinin her tarafmen dağıtıyorlardı. Talât Beyle arkadaş! rının bu esnadaki — vaziyeti, henüz bir (teşekkül ) mahiyetinde değildi. Hiçbir. cemiyetin ismini taşımı- yorlar ve kendileri de yeniden bir cemiyet teşkil etmek teşebbüsün- de — bulunmuyorlar; - sadece - bir propaganda vasıtası olmakla iktifa ediyorlardı. * Selânikte, bu sekiz, on arka- daş her türlü tehlikeyi göze alarak bu suretle çalışırken, Paris tekiler de biribirlerini yiyorlardı.. Aralarına yeni yeni unsurlar da karışmıştı. Mısiırli. Mehmet - Ali Paşa, (Prens Sait Halim ) gibi kiymetli şahsiyetler Ahmet Rıza Beye Mmuzaharete başlamışlardı. ( Prens Sait Halim ) Mısır İttihat ve Terakki şubesini açmış ve riyasetlini deruhte etmişti. Buna mukabil, Prens Saba- hattin Bey de, Erinenilerle müna- sebetini artırıyor, bilhussa ( Hın- çakyan ) komitesile adeta mütte- fik ve müttahit bulunuyordu. Bu komita en nüfuzlu şeflerinden ( Cihangülyan ) 1, Prens Sabahat- tinle dalma temasa memur etmiş- H. Cihangülyan, gayet cüretkâr ve her davayı kanla halletmiye taraftar olan müfrit bir komiteci idi. İstanbulda Babıali baskınında patrikhanede bulunan ( osmanlı armasını), binlerce haikın önünde duvardan kosarmış, yere atmış, ayaklarının altında parça, parça etmiş.. Ve sonra da, yüzlerce fedalnin önüne düşerek, (Babıali) Önlerine kadar — gelmişli... Bu ateşli komiteci, gerek (Babınli) ye taarruzda ve gerek (Osımanlı Bankası baskın) ındaki muvaffa- kıyetsizliğini bir törlü unutam- yor; hele (Artin Dadyan paşa ) ile (patrik kaymakamı, Partogom- yos Ef.) nin katilleri hakkındaki teşebbüsün suya düşerek müte- şebbislerinin de mahküm edil- mesini bir türlü bhazmedemiyor- du. Bu mahkâümlardan biri, mah- pus bulunduğu (Bodrum kalesi) nden denize atlamış, ölümle bir çok mücadeleden sonra, Yuta- nistan tarikile Avrupaya geçerek komiteci arkadaşlarına — iltihak elmişti. İstanbulda Ermeni komi- tecilerinin maruz kaldıkları taz- yıkat, Anadoludaki müsellah Er- meni çeteleri hakkında yapılan şiddetli takibat, Ermeni komitele- Ani daima kin ve intikama sevkedi yordu. Fakat çok gariptir ki, sa- kin ve muti bir tebaa olmaktan, Türklerle kardeşçe yaşamaktan memnun olan yerli Ermenilerin her türlü isyan ve ihtilâl fikir- lerinden çok uzak yaşamalarına rağmen, ekserisi Kafkas Ermeni- lerindea mürekkep olan bu ko- miteciler, bütün Osmanlı ülkesini kan ve ateşe boğmak istiyorlardı. Bu esnada İskenderiye'de bir köngre aktedilmiş, buna Prens Sabehattin Bey de fikren iştirak eylemişti. Kongre, — İstanbul'da bir karışıklık çıkarmıya ve ecnebi devletlerinin müdahalasini celbe- decek bir şekilde, kanlı bir hâ- dise yaratmıya karar verdi. Bu işe, (Veragazmıyal Hınçak) komitesi tarafından, komitenin ( Amerika şefi, Aleksan Vahe ) ile (Zare Koçyan) memur edildi. Bu iki cüretkâr komiteciden Aleksan, yanında ( Sofi Faren ) isminde genç bir komiteci kadın olduğu halde bir Mesajeri vapuru ile İstanbul'a geldi. Sofi, zaten Fransız tebaasından olduğu için elindeki pasaportla bilâmüşkülât karaya çıktı. Aleksan ise, bir gemici elbisesi giydi. Rıhtımın tenha zamanını bekledi. O da, hiçbir müşkülâta maruz kalmadan İstanbul topraklarına ayak basa- rak Sefi'ye iltihak etti. Zare Koçyana gelince; bu adam Avrupa - trenile hududu - geçti. Tron (Ayastafanos - Yeşilköy) e gelince usullacık trenden indi. yarım saat sonra banoliyö trenile İstanbula geldi. Galatada, eski- den — tanıdığı - yine komiteye mensup - bir Ermeninin ateline müsafir oldu. Bu iki arkadaş İstanbulda birleştikten sonra derhal terti- bat aldılar. İlk verilen karar şu oldü:. - Aleksan, — Beyoğlun- da, Asmal:mesçitte ( Fransızlımın apartmanı ) denilen apartman- da bir daire tutacak. Teşki- lât için adam bulmıya başlıyacak. Bu, adamları, daima gece vakti (Tepebaş: bahçesi) ne yollıyacak... Zara Koçyan ise, Beyoğlu Kasmpaşa arasında bir evde saklanacak, Gündüzleri sokağa çıkmıyacak. Ancak geceleri, Te- pebaşı bahçesine gelecek. Orada - aradaki parola muücibince - Aleksanın — gönderdiği adamları görecek. — Bunlarla — görüşecek. Pera ve talimat verecek. İcraat zamanını bekliyecek, Tam zamanı gelince, haz rladığı fedallerle işe girişecek, bombalarla resml de- vairi ve ı-zfşrclhııılnri tahrip edecekti. Derhal bir propramın tatbi- katına başladılar. Zarekoçyan bu işlerle meşyul olurken - Kongre- nin mukarreratı. cümlesinden ol- mak üzere - Aleksan Vahe de bütün sefarethanelere birer mek- tup — gönderdi. CArkksı var ) Açık muhabere —— Mektup Sureti (Sevimli Son Posta'nın dünkü nüsharında ( İttihat ve Terakki ) tefrikasında ufak tefek bazı hatalara tesadüöf ettiğimden bervecbirir tashi- hilfae mübaderet o'undu. Talkt Paşa merbum Selüniğe 1314 j İ | küçük hatalarıda anenk senesinda gelmiş ve Belediyede şehri iki yüz elli kuruş maaş alırken yanl geldiğinin aftasında veya on beşinde Iptida benim ve Yüzbaşı Naki Bey İle görüşmüştür. Hukukü- muz kendisile Selâniğe gelmesini müteakıp başlamış'ır. Yazdığınız gibi posta seyyar memuru olduktan sonra Manastır'a giderken , Selânik İistas- yonunda Naki Bey İle görüşmüş olduğu doğru değildir. ıhtimal ki o vakil başka bir zabit ile görüşüp tanışmış olacaktır. (Çavuş Manaatırı) toplantısı 318 senesinde olmayıp 315 senesi ağustosundadır. Ve toplanan bizler de yedi kişl değli, sekiz kişi idık, Sekizinci arkadaşımız da © zaman tebdilhava suretile Selânik'te bulunan ve Balkan muharebesinde Binbi Ütbesile şehiden vefat eden Mülâzimevvol Mecdettin Beydir. Ha- tızasına hürmeten yazmıya mecburum. Zaten bu sekiz kişlden bugün Naki Bey ile benden başkası hayatta değildirler. Soura benim memuriyetim de (Se- lânik redif livasına mülhak değil mer- hum Yüzbaşı Nurl Bey gibi on birinel Salânik redif fırkası erkânı barbiye- sine mülhak ) idi. Çavuş Manastırı letimanda Paristeki Amasyalı İsmatl Hakkı — Beye — mektup gibi herkesin — sial — haline göre şehri atdat dahi taahhüt etmiş ve bu parayı Parise göndermiştik. Ufacık izahatım envir ederse pok meme ) 933 Kadıköy: Mütekalt Binbaşı Kemal Cevabımız: Eser mizin ve inkılâbımızın temel tarını teşkil eden e zin gibi unutul- muş bir kahramanın mektubunu #lz- den izin a'madan aynen dercettiği- mizden — dolayı bizi af buyurunuz. Bunu, ÜLir şeref addetlik ve cür'et gönterdik... Birkaç defada arzetiik ki, bu eser yalnız müuharririn dimağından çıke mayor. Hergün, © devri İldrak — ete miş olan en itimada şayan zevat ile mülâkatlar yapılıyor, vesikalar top- lanıyor, ondan sonra bü - sütunlara geçiriliyor. Takdir buyurursunuz ki, bu zevatın ekserisi, bir hayli yaşlan- mıştır. Hafızalarında ufak tefek tarih yanlışları olmak tabitdir. İşte biz bu #izlu — gibi bize ve taribimize alâka gösteren ciddi ve i:'n içinde ba'unan ze- vatın ürgat, Ikaz ve tenkit erile ulah ediyoruz. İşarı” buyurduğunuz noktalar ara- sında, yalnız Talât Beyin Naki Beya tesadüfü noktasında |: ruz. Çünkü lemini söyl: olmadığımı iye mezun çok mühim bir zat, bize o tesadüf ve muhavereyi aynen | not e tirmiştr. — Buaunla beraber, Ta â! Beyin zatıdlinizle da' » evvel gö yuüş olması da gayet tablidir. | Diğer hatalı noktalarda da bizi ikaz | | | | | | | | | t; minnettar — oluruz. nizi Iütfen kabul buyüs r ur efendim. Muharrir A, B. imsalı mektap sahibine: Son Posta sütunlarında yer Lulan her yazı, en küvvetli csai lstinat Şimdiye kadar bunun aksi sabit olmamışlır. * Bu tefrikada, o saydığınız zevattan; ele göçirkebi- lenlere miracaat edilmediğini ne biliyorsunuz? Bir gün zubmet ede- rek ma baamiza taşri. buyurursanız, bu tefrikanın ne müşkülüt ve tetki- kat ile vücude geldiğini bizzat gö. rürsünüz. Hoşunuza gitmiyen nokta- lar hakkında bir tek madde gö ste- rebilmiş olsaydınız, mektubunuz pek çok kıymetli olurdu. Şimdiye kadar, bu tefrika hakkında aldığımız, yüz lerce mektüp gibi.. Goz snliz, - kendi aleyhinde dahi olsa - haklı tenkitlere yer vermekle iltihar eder. Son Posta eder, yazıldığı | | teşkilâtı | Kilis'te Kar Yağıyor Kilis, — (Husust) Trahom mücadelesine devam edilmekte- dir. Sıhhiye Vekâleti kazamızda tekrar seyyar trahom mücadele kabul et- yapılmasını miştir. mize bol yağmıştır. Bucak'ta Bir Müsamare Bucak ( Husust ) — İlkmek- topler talebeleri tarafından güzel bir müsamere verilmiştir.. Müsa- merede bütün talebe velileri ha- zır bulunmuşlardır. Küçükler çok muvaffak olmuşlardır. |Dört Gün Daha | İstanbullular is- rarla isteyince Pazara kadar devam ediyoruz. iKi YÜZLÜ ADAM H bütün İstanbulluların harikulâ- deliğinde Htifak ettikleri dün- yanın en heyecanlı eseridir. Rejisör RUPEN MANULYAN Ayrıca şimdiye İkadar görülen vahşet hayatını gösteren filmlerin en mükemmeli KONGORİLLA Matineler: 2,30- 5- Gace 9,90 te LEMDAR'da ve faydalı — yağmur Bu akşam Bu akşam: YENİ * Son hafta zarfında şehri- ASRİ Sinemada Muazzam varyate ve sinema prorramı; Maşhur uçan trapozler YORTLAYLAR, Büyük hokkabaz ve sihirbaz ROL toplu adam K. ZOBEL tarafından fevi Sinemada: DON JOSE MOJİKA'nın temsili SON AŞKIM İspanyolca sözlü ve şarkılı film, Hamiş: Serbest dühuliye varakaları bu hafta için muteber değildir. Sevimli - Şen - Neş'eli MAURİCE CHEVALİER ile, beyaz perdenin ilâhi kraliçesi JEANETTE MAC DONALD BU GECE BENi SEV!! Hilminde şimdiye kadar yaptıkları eserlerin en güzelini yaratmışlardır. Rejisör: ROUBEN MAMULİAN GLORYA'da 'güz MİLTON'un, «4 ö ENİ Gülünçlü ve neş'eli büyük komedinin gördüğü fevkalide rağbet ve kazandığı parlak muvaltakiyet hasebile bir kaç gün daha iraesine devanı olunacaktır, FOX JURNALde : Bütün dünya havadisleri revü halinde geçiyor. ae le Şubat 2 Aleni Teşekkür Ululile bizleri ökallz bırakan pede- rimizin gerek bizzsl! cenaze merasiml- ne ve gerekse tuhriren veya şifahen teossürlerimize —iştirak — büyüklüğünü Bgöstersi mubhterem zevata ve dostları- Miza sonşuz teşekkürlerimizin arzına gazetenizin delâlet Luyurmasını riea ederiz. Merhum Osman Ziver Beyin Mabıdumları; Kerimeleri All Haydar Münibe Fethi Ziver Mehtabe Sirat TEŞEKKÜR İstanbul Ticaret Odası azasladan Almet Hsmdi Beyin vofatı hasebile tecmsürümlüze ve cenaze — morasimine İştirak zahmetiul ihtiyar eden ve şifa- hi Yetahriri taziyot İlâtunda bulunan zevati kirama ve Belediye ve Ticarot Odaları rels ve azayı mühteromlolerine ve matfbnat ve müecssesatiı maliye ve tücariye ve arkudaşlarına ayrı ayrt to- şokkürde bu muğa teesssürlümtüz ma- nf olduğundan bu — vazifenin — ifasına delâlet büyuürülmasını — rica eylerim efeondim. Merhumun allesi namını yeğenl Avukat * Mehmet Münir Müessif bir irtihal Esbak Adliye nazirı — Necmettin Molla Beyin mahtumu Hayrettin Bey bir müddettenberi çekmekte olduğu hastalıktan kurtulamayarak dün sabalı saat 10,10 raddelerinde irtibali darıba» ka otmiştir. Cenazesl bugün aaat 11,80 da Cihangirde'kl evlerinden kal dırılarak Sinanpaşa camil şerifindo mz1 kılındıktan sonra Şir- kati Hayriyenin?4 sumaralı vapuru ile Beşiktaş iskolesinden harem İskolosi- ne ve oradan da Karaca Ahmet'te alle kabrlstamına nakil vo defin olunacaktır. Allenin genç ve balük bir rüknünü gaybederek çak ağır bir acıya uğramış olan Necmattin Molla Beyefendiye ve Kilesine sabır. ve #soir, morbuma da mağleret tomenni ederiz. ALDATIRSA Büyük Türkçe operet filmi ELHAMRA MELEK sinemalarında misilsiz bir mu- vaffakiyetle devam etmektedir. Emsalsiz GALA HANSEN ve lâde numarolar. Bu akşam M İ ı. ı. E T Tiyatrosunda San'atkâr Naşit ve Fahri Beyler Şamram ve Hermine Ayten, Saadet ve Muzaffer Hanımların iştirakile İki büyük oyun birden ELEM — YOLCULARI 3 2 perde 4 Cuma günü gündüz ve KADIN ERKEĞİ ALDATIR MI? Komedi 3 perde gece büyük müsamere Duhuliye 20 kuruş aile locası 120 kuruş
