12 Mayıs 1931 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4
ak. idi 4 Beyannamede | Neler Var ? Ankara, 10 (Hususi) — Halk Fırkası kongresinin açıl- masını müteakıp kâtipliklere Ruşen Eşref, Avni (Yozgat), Cevdet Kerim (İstanbul), Hil mi (Bilecik) Beyler intihap edildikten sonra Reisi Umumi Vekili sıfatile İsmet Paşa kür- süye gelerek umumi riyasetin beyannamesini okumuşlardır. Beyanname “Muhterem Efendiler, Umumi riyaset 1927 büyük kongresinden itibaren fırka- mızın gerek memleketteki va- ziyet ve faaliyeti ve gerek memleket idaresinde müsadif olduğu ahval ve takip ettiği hattı hareket hakkında bü- yük köngreye hulâsaten ma- ruzatta bulunacaktır. Dahili Siyaset Dahili siyaset: Dahili siya- sette fırkamız geçen (4) sene zarfında Cümhuriyetçi ve halk- 1 zihniyeti ciddiyetle ve 8€- batia takip etmiştir. (4) sene evvelki ahvali be- raber derhatır edersek, dahili siyasette elde ettiğimiz neli- celerin nekadar mühim ve muvaffakıyetli olduğu anlaşıla- caktır. İrticai ve umumi büyük hâ- diseler karşısında konmuş olan takriri sükün kanunu (1927)se- mesinde elân meriyette idi. (4) senelik Cümhuriyetin büyük İnkılâbatı ile seferberliği intaç eden büyük kıyam karşısında memleketin nizamını ve inkılâ- batın masuniyetini fevkalâde kanunlara muhtaç olmaksızın temin edilebileceğinde tereddüt edilebilirdi. Fırkamız için bun- dan da mühim olan esbap karşısında alınan istiklâl mah- kemeleri, takriri sökün gibi idarei örfiye gibi fevkalâde tedbirlerden bilihtiyar vazgeçip geçmiyeceğinin anlaşılması idi. Her memleket için çok ların normal ve umumi zabıt- larla müdafaa olunabileceğin- den bihakkin edişa olunabi- lirdi. Geçmiş zamanların tecrübe- leri samimiyet erbabının bütün bu endişelerine hak veriyordu. Bütün bu sebep dahili idarede fevkalâde todbirlerin idamesine bizi sevketse idi İnkılâbın ve Cümhuriyetin müdafaasına ma- tuf olduğu için gelecek nesiller karşısnda ve tarih nazarında fırkamızı yine tamamen ma- zar ette idi. Bir Bütün be vari a bu varit endişlerin üstünde ettik. bulunarak hareket Fırkamız o cümhuriyetçi ve halkçı vasıflarında milletimizin «sas temayülüne ve kabiliyeti- ne İstinat ettiği ve bu mele- ketin muasir bir devlet kudret ve umranına mazhariyeti için cümhuriyetçi, halkçı, milliyetçi, lâyik ve inkılâpçı bir idarenin yerleşmesinin esas şart bulun- duğu kanaatindedir. Tesadüf ettiğimiz omaniaları hep bu zihniyetle takip ettik. Fevkalâde Hâdisat Karşısında Fevkalâde hâdisat karşısın- da aldığımız tedbirleri geçmiş politikacılar gibi bize fırsat ve- ren vesileler değil, ihtiyacın bir an evvel izalesile kaldırılacak muvakkat tedbirler cümlesin- den! saydık. İşte bu zihniyetle dir ki 1927 de mevcut olan tak- riri sökün kanunu müddetinin em ee nm ağn inkılâbat bizim memlekette ta- di i bedbi bakkul irildikten 80 lisat saf vatandaşları bedbin- SON POSTA Mayıs 2. Dünkü Fırka Kongresinde Riyaset Beyannamesi Okunan bitam bulduğu 1929 senesinde kaldırılmıştır. Bizim memleket- te nomal bir cühuriyet hayatı tesis etmek için mesaimiz da- hilden ve kısmen hariçten türlü mücadeleleri tahrik etmiştir. 925 kıyamından sonra Şarkta bazı vilâyetlerimizde vukuat ve hâdisat bazan yeni ümitlerle te- kerrür etmiştir, milliyetçi ve halkçı bir idarenin istikrar ve kudretinden şüphe eden anasır hariçten de sühulet bularak Cümhuriyet aleyhine talihleri- ni mükerreren tecrübe ettiler. Bu tecrübeler daima husranla neticelendi. Türk vatanının ta- mamiyetine itikat eden vatan- daşlar için Cümhuriyelin umu- mi müsavi tekayyüdünden baş- ka mesnet ve mahrek olmıya- cağı mükerreren ispat edildi. u uğurda ehemmiyeti da- ha çok, yeni hadisata tesadüf etsek te Türk milletinin ve Türk zihniyetinin bu vatanda kat'i sahip ve hâkim olduğu sarsılmaz Obir temel olarak ebediyen kalacaktır. Halk ida- resinin tekâmülâtı dahili ida- rede bizi mütalâaya şayan müşahedeler karşısında bulun- durmuştur. Takriri sükündan sonra mu- halif matbuat tedricen artarak vatandaşlar arasındı münaka- şat birçok durendiş ere endişe verecek manzaralar göstermiş- tir. Bu memlekette birkaç defa tekerrür eden bu devrelerin haleti ruhiyesindeki esbap ma- lümdur. Evvelâ şüphe yoktur ki fevkalâde (tedbirlerle kapalı tutulan devilerden sonra hissi- yattaki tezahürat bittabi nor- malden fazla bir coşkunluk gösterir. Saniyen bu devirlerde türlü Omaksatlı (o tabrikatçılar kendi maksatları için efkârı azami derecede tağlit etmek isterler. liğe ve idarenin ve kanunların kifayetinden şüpheye sevkeder. Fena Fikirleri Teşci Devlet idaresinin zayıf ve âciz olduğu zannı ise memle- kette cesaret ve fırsat bulamı- yan fena fikirlileri ileri atılmıya ve meydana çıkmıya teşçi ey- ler. Bu gibi hâdisat karşısında süküneti muhafaza edebilmek ve inkılâbın ve devletin kud- retine itimadı muhafaza ede- rek vaziyeti mütalea edebik mek lâzımdır. Yoksa böyle hâ- disat yeniden fevkalâde ted- birler için sebep teşkil edebi- lir ve fevkalâde tedbirlerin hitemile aynı anarşi ve muka- — m tekerrür “eyler, yatın istikrar ve inkişafı bir dairei faside içind: müte- madi sarsınlıdan kurtulamaz. Fırkamız esas prensiplerine olan sadakati ve milletin aklı selimine ve (kendi. idealinin kuvvetine olan itimadı ile bu safhayı milli hayat için bir te- kâmül temin ederek atlatmıya muvaffak olmuştur. Sakinane ve vakurane bir tehammül ve sebat vatandaşların selim mu- hakemelerini uyandırmış, ka- nunların faaliyet ve tesirleri tedricen kendini hissettirmiş, idarede istikrarın alevi ve sun'i o tabrikâttan olmıyacak derecede olduğu anlaşılmıştır. Bütün bu ahvalin muhalif matbuata ve mt fikirlerin kar- Ta karşı memleketin Ünyesini tabildir. müteessir kuvvetli takviye © etmesi İsmet paşa soa meclis celsesinde Şimdiye kadar vâsıl oldu: ğumuz neticeler çok ümitbahş* tır. Cümhuriyetçi fikirlerin mü“ nakaşa ve mücadelesi, k: lıklı vatandaşları, haysiy: rinden örselenmeksizin ve bi? ribirine düşman yapmaksızın, tabii bir istikrara doğru gide- cektir. 4 Serbes Fırkanın Zuhur Dahili siyasette bir muhalif fırkanın zuhuru ile vukua ge len hâdisatta mütaleaya şayan- dır. Vatanda cümbhuriyetçilerin içtihatlarını serbest ortaya ko- yabilmelerini tenin etmeyi biz ana vasıflarımızın icabından sa- yıyoruz. Bu sebeklerdir ki dev- let idaresinde bizimle hem fikir olmıyan doslarımızın mu- halif bir siyasi fırka teşkili et- melerini tasvip ve teşvik ey- ledik, Bütün fırka teşkilâtımıza yeni doğan muhalif fırkanın hayırhane ve dostane karşılan- masını tavsiye eyledik. Bizim hattı o hareketimizin o sebebi halis cümhuriyetçi ve halkçılı- ğın bir vazifesini halisane ifa arzusu idi; yoksa karşımıza çı- kanların fikirlerinin ve içtihatla- rımn bizim kanaatimizce isabet- sizliğinde ta bidayetten itibaren asla tereddüdümüz yoktu, Mu- halif bir siyasi fırkanın zuhu- runda vukua gelen hadisat ha- tırlarda okadar (tazedir ki bâdisatı burada yeniden tefsil etmiye (O lüzum görmüyoruz. Umumi reisinden' itibaren bü- tün teşkilâtında dostane kar- şlaşmak (o kararile (hareket eden fırkamız bir ay üçin zorla aleyhine thtilâl yapılmış düşman muamelesi ile ai laştı. Bizim O cümhuriyet ve halkçılık Onamına (aldığımız vaziyet fikir iştiraki ve fırkamı- zın de idare ve mes'uliyet mevkiinde bulunan erkânı ara- sında gizli bir anlaşamamazlı- ğın bir tertip şeklinde tezahö- rü olarak işaa edildi. Bu işaalar kendi fırkamızın efradı arasın- da bile tereddüde, menfi ve mürteci fikirli anasırın ise alenen inkılâp aleyhinde vazi- | vasıta İ menfi ümitlerin revacına vesile yet almalarına mahal verdi. Son Belediye intihabı müca- delesi Büyük Millet Meclisinin idaresine (tesir edecek bir addolunmasına Okadar oldu. Bu hülâsa hâdisatın ma- hiyetini sadece müşahede için yapılmıştır. Mes'uliyet Aramıyoruz Bu hususla mes'uliyet ara- mak veya tercih etmek maksa- dımızın o haricindedir. Vahim âkıbetleri aşikâr olan bu müşa- hedeler karşısında fırkamızın bütün haklarını ve vasıtalarını ortaya koyarak mücaddeleye ve milletimizin tenvir ve ikazı içinn faaliyete geçmesi zaruri oldu. Her şeyden evvel umumi reisin memleketin idaresindeki fikir ve içtihatlarının istikame- tine hiçbir şüpheye mahal bı- rakmıyacak bir vuzuh husulüne çalışmak ve diğer taraftan mürteci fikirlerin fırsattan isti- fadesine mahal bırakmıyacak bir surette Büyük Millet Mec- lisinin kudret ve nüfuzunu te- barüz ettirmek icap Ahval böyle vazıh ve ciddi bir safha- ya girince karşı fırka rüesası fırkalarını feshetmişlerdir. Bu hususta inlişar eden fikirleri ve sebepleri yeniden tazelemi- ye lüzum görmüyoruz. Aşikâr- dır ki fırkanın prensipleri, fikir- leri ve görüşleri ilk günden iti- beren fırkamızdan ayrı olduğu kadar onun umumi reisinin fi- kirlerinden, prensiplerinden ve görüşlerinden aryı idi. Mem, leket o idaresinde fırkamızın prensiplerini ve o İcraatını doğru görmemek onun umu- mi oreisinin prensiplerini ve icraatını doğru görmemek», ten ayrılmazdı. Muhalif fırka- nın infisahı kararında fırkamı- zn ve umumi reisinin veya vekilin biçbir (arzusu Jâhik olmamıştır. Bilâkis böyle bir kararı biz kendi anlayışımıza göre asla terviç etmedi Bundan sonra zuhura gelen Menamen hâdisel irticamın ku- runu vustadaki kadar vahşi ve müntakim olduğunu gösterdi- ği gibi ahvalden ne kadar cür- et almış olduğunuda göster. mek itibarile intibaha şayan dır. Lâyik cümhuriyetçi ve in- kılâpçı fırkamızın idaresi mu- kabil tedbirleri derhal ittihaz etmek o mecburiyetinde idi. İn- kılâbin müdaffası için fırkamı- xn bütün aza ve teşkilâtı dai- ma mukabeleye hazır buluna- caktır. Bu defada fırkamız fevkalâde hâdisenin davet et- tiği tedbirleri asgari zamanda kaldırarak normal hayatın iz- desini azami derecede tesri eylemiştir. Bütün Bu Tecrübelerden Sonra Nikbinliği sarsacak mabiyet- te olan bütün bu tecrübeler- den sonra da memleket haya- tında cümhuriyetçi ve samimi karşılıklı fikirlerin faeliyetine imkân vermek (hususundaki €sas karar ve temayülümüzden sarfı nazar etmedik. Son meb'- us intihabatında bizim fırka- mızdan başka bir programın isabetine kani olan cümhuri- yetçi, milliyetçi lâyık ve sa- mini “vatandaşlar; içih firkac mızın omüntehibi o sanilerinin serbest takdirlerine o müracaat eyledik. oOÜmit ediyoruz ki memleket obu tedbirlerden müstefit olacaktır. Her halde biz lâyık, cümhuriyetçi ve halkçı bir idarenin bütü tecel- liyatını vatanda temin etmek yolunda musir ve sabit ka- İacağız. Bir Dereceli İntihap Beyanname, bundan sonra firka için bir dereceli intiha- olduğunu söyliyerek zayı ilâve ediyor: Bizi beğenmiyenlerin iste- diklerini mahkeme karşısında mes'uliyeti göze alarak her mübalâğa ile neşredebilmeleri ve B. Meclisi kürsisinde icraatımızın serbestçe tenkidi vesaitinin mevcut olması fır- kamızın büyük bir muvaffakiye- dir. Harici Münasebetler Programın bundan sonraki kısmı harici münasebete taa'- luk ediyor. Fransa ile yapılan hakem © mukavelesi omezkür devletle münasebatin iyiliğine bir delil gösterilerek Ameri- ka ile mmuamelemizin inkişaf ettiği, (oOAlmanya ile ciddi dostluk yaptığımızı kaydede- rek Japon veliabtının ziya retinden bahsediyor ve yakın komsu milletlere geçiyor. Bun- lar sirasile Irak, İran, Bulga- ristan, Yunanistan olarak sa- yılıyor. Son hudut hâdiselerinin İranla dostluğumuzun kuvvetini gösterdiğini Mösyö Venizelo- sun ziyaretinden sonra iki devlet imünnsebetlerinin yeni ve mes'ut bir safhaya (o gir- diği o Macarlarla (o dostluğu muzun (Ooyeni bir kuvvet ve samimiyet aldığı, İsviçre ve Çeklir İspanya ile Hakem muahedeleri mevcut olduğu, İspanya cümhuriyetini tanızığımızı, Efganla dostluğu- muzun geçen değişiklere rağ- men muhafaza edildiğini, di- ğer devletlerle de normal mü- nasebet (muhafaza edildiği anlatılıyor. Bu arada Litonyof ve Kek log misaklarını, sulhü kuvvet- lendirmek için girdiğimiz kayt- olunuyor. “ve içtimai ve sıhhi mü 5 anlatılıyo: İktisat vadisi İDahilde Yapılan İşler... Tekrar geçen dan dabili | faaliyetine SETİ Maarifte yeni harflerin başlıca bir dönüm zak olarak ( gösterildikten çalışırken bilhassa ithalit ihracat omüvazenesi üzeri durulduğu gösteriliyor “© defa Türkiyenin esas gıdı ekmeyi kendisinin temin mesi bu vadideki muvi yetlerin (o başlıcalarınden yılıyor. Yerli mahsulü, ipek milli banakaların inkişaf! lundaki gayretler giereleml Kredi kooperatifierinin gi ması için çalışıldığı, $ işinde en mühim erişildiği, o Cümburiyet kasına lâzım (Olan “ yenin (o kaydolunduğu, e müdafaaya vevajk “ w rik olunduğu, gümrük öğ müstakilleştirii ve bütün bunların denli millet parasile yapıldığı b v edilerek bunlar icraatn © hülâsası şeklinde gönteriğ Beyanname şöyle bil tedir : çi p Cümhuriyetçi, milliyeti mhuriyetçi, milliy: İf rifelerinin yık, halkçı, devletçi fu e geçen devrede müspet © lerile muvaffak olarak çi mıştır. Bunu açık alınii itimadı nefisle beyan eğe Suzan Hanım Paralarını Kime Kaptırdi, Baş tarafı 1 inci sayfadi zenit, 10 Hususi) 24 ü Suzan H. dedikodusu yeni safhalara girmekte, Suzan Hanım bir bi Yy cuğu doğurduğunu yazın&* Gi. den şu cevabı alm “Kızımızın ismini 7. UDUZ. ir polisinin eline miş yeni bir mektupta" laşıldığına göre, Suzan nımdan evvelce mühim tarda para alınarak bir esseseye . verilmiştir. Bu da (Hürriyet) gazetesi Mahmut Reşat Beyden de sedilmekte, bu zatin, d* ka di 5 / , duların gazetelerde N mâni olmayı taahhüt ettiği öğrenilmekte ve alınan *” nın (100) İngiliz iras anlaşılmaktadır. ki erim neşriyat e İzmir gazeteleri de girmiş, bilhassa (Hürriy (Hizmet) münakaşaya başlı Diğer taraftan Hidayet g yeni ifşaalta bulunmuştu ilşaata göre, bir akşam gı ' mut gazeteleri ii Reşat # Hanım, © ve şir zetesinin tahrir müdürü pıbi Şevki oBey (İzmir y gitmişler, & dansetmişleri aralık Mahmut Keşat zan Hammın kadehin6 bir toz atmış ve Suzi gi ayakta © duramıyacak serhoş olmuştur. Yine ari li vs Reşat B. Hidayet si “seni nasıl olsa kaçı” ii, demiş ve ilâve etmi$ beni kart buluyorsan lere kaçırırım”,
