9 Eylül 1930 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Halkın Sesi Hükümet Gaze- telerinin Neşri- yatı Ve Halk İzmir'de, alman yalmış tedbir- ler yüzünden halk tezahürat yapar- ken bazı müessif hadiseler oldu. Bu hadiseler hakkında, hakikat gün gibi aşikâr iken, barı tahrif- kâr, mugalâteh — neşriyat yapıldı. Bunları yapanlar, bazı hükümet gazeteleridir. Dün, karilerimize sorduğumuz sual, işte bu gibi beşriyat hakkında ne düşündük- leri idi. Aldığımır cevapları kay- dediyoruz : Ali Rıza Efendi (Topane, Topcular caddesi 258) — İzmir'de tezahürat ya- panlar memleketlerinin menfa- | atini düşinen kimselerdir. Hü- kümet gazeteleri bu hadiseyi beş on vatan haininin çıkardığı şeklinde gösteriyorlar. Müsta- kil olan gazetelerin yazdığına ve benim anladığıma göre bu, milli bir harekettir; fırka ga- zetelerinin yazdığı gibi bir hainler hareketideğildir. Hürriyet ve refah istiyen — milletimizin İzmir'de bir gü.k:eyîçidîr. Cemal bey ( Beşiktaş kü- çük hamam sokağında 2) — Mellet İktısadi buhran- dan çok müteessir olduğu için İzmirde buhranı izale edeceği ümit edilen Fethi beyin lehinde tezahürat yapılıyor. Bu teza- hürat bazı fırka ve hükümet azetelerinin yazdığı gibi mem- leket menfeatleri aleyhine ma- tuf değildir. Basit ve makul bir hareketten ibarettir. Bunun gibi — hadiseler hemen her memlekette olmaktadır. * Hilmi Bey ( Kabataş, Tram- vay caddesi, 16 ) — İzmirdeki vekayi medeni memleketlerde hemen — her hafla cereyan eder. Siyasi rüştünü ispat eden vatandaşlar kendilerine taalluk eden her hangi bir meselenin lehine ve aleyhine — nümayiş — yaparak hareket edebilir. Türkiyemiz de | mademki cümhuriyet ve de- mokrasi tesis edilmek isteni- liyor. Şu halde her cümhuriyet ve demokraside görülmesi ta- bil olan şeyleri şişirmemek ve çok görmemek icabeder. Her- memlekette halk hâkimiyeti mücadelelerle meydana gelmiş- tir. Hükümet gazeteleri bu meseleyi birkaç huysuzun çı- kardığı hadise şeklinde gös- termek suretile tam bir suret- te demokrasinin tesisine bir nevi engel oluyorlar demek- tir. * Reşit Bey (Fatih Hacı Ha- san mahallesi) (10) — Benim anlayışım: Bu, halkın Fevkalâde stırabından ae T ee DAHİLİ Yeni Fırkada Zannedildiği Gibi Durgunluk Var Mı? Serbest Cümhuriyet Fırkası bugün saat beş buçukta İsmail | Hakkı beyin riyasetinde top- | lanacaktır. Aldığımız malümata göre idare heyeti azasından Orhan Mithat, Salâhettin Talât, Ha- san Tosun, Murat beyler bu- hanacaktır. Bunlar kara, nahiye teşkilâtile meşgul olmıya memur edilmişlerdir. Bu arada bazı muvakkat mu- temetler de tayin edilmişlerdir. Beşiktaş muvakkat mute- metliğine Kütahyalı Zade Sabri, Bakırköye Galip Kemali, Ada- | lara Sadi Rıza edilmişlerdir. Diğer taraftan Kartal, Bey- koz, Şile, Üsküdar kaza hey- etleri de teşekkül etmiş ve resmi — kâğıtlarile — mühürleri tevzi edilmiştir. Eminö- nü ve Eyip taşkilâtı da bit- miştir. Heyeti idare her gece gece yarısma kadar içtima etmektedir. On beş gün zar- fında İstanbul teşkilâtı tamam olacak ve ondan sonra bele- diye meclisi intihabı için fa- aliyet başlıyacaktır. Dün İzmire fırkanın matbu nizamnameleri — gönderilmiştir. Refik beyin istifası meselesi tamamen hususi bir mahiyet- tedir. Refik B. elyevm bir da- irede memur olduğundan Bu beyler - tensip vazife ile fırka işi kendisince kabili — telif — görülmemiştir. Onun için çekilmiştir. 'Trakyu: Teşkilât SiC: Hidekanin: Trakyâ tüşkülü tımı yapmiya giden Tosun bey şehrimize dönmüştür, Edirne teşkilâtına baro reisi Hayret- tin Bey, Kırklareli teşkilâtına Burgazda avukat Celâl Bey memur edilmiştir. Uzunköprü teşkilâtını da diş doktoru ÂAh- met Rıfka bey yapacaktır. I doğan bir harekettir. Fethi Beyin tesis ettiği Serbest Cüm- huriyet — fırkasının programı halkımıza bir ümit şulesi ola- rak görünüyor; bunun için de halk bu ümitle gayn ihtiyari coşkunluk yapıyor. Bu coşkunluk mucibi mua- | haze değil, bilâkis mucibi , memnuniyettir. Gaye milletin | refahıdır. Bunu fena bir hareket te- | lâkki edenler hükümeti ha- zıranın devamını — istiyenlerdir. Bu halk hürriyet, refah istiyor; bu da milletimizin sarih bir hakkıdır. BUT AM Fethi Beye Kalpleri İki Kelime Kazandırdı Halk, Büyük Gazı;ı Unutamaz. | Baş tarafı 1 inci sayfada | EZETTELAN diyorlardı. Sonra Fethi beye dönüp tavsiye ettiler: — Biraz erken gidini?, Sonra siz de içeri giremez- vafık gördü; Nuri, Haydar, Ağaoğlu Ahmet B. lerle yeni fırka kâtipleri, İz- mir ocalç heyeli ve “gazeteir ler birer otomobile binerek yola çıktılar: Az sonra ili sıraya, dizilikiş nihayetsiz bir insan dalgasının arasından geçiyorduk. Halk Fethi Beyi alkışlıyor, alkışlıyor, yorulmak bilmiyordu. Nutuk — söylenecek - sahayı ise hıncahiç dolu bulduk. İz- mirin bütün otomobil, otöbüs, kamyon ve arabaları İzmir hal- kını mütemadiyen Alsancak stadyomuna meccanen taşımıştı. Arkadaşlardan birine sordum: — Kaç kişi var? — Yirmi beş bin olacak. Obürüne sordum: — Elli bin! Cevabmnı verdi. Bir üçüncünün — tahminine müracaat ettim. Yüz bin rak- kamı ile karşılaştım. Fethi B. Geldi Bu kesif halk: — Fethi B. geldi. Haberini alır almaz. öyle geniş bir yol açti ki halkın nizam ve intizam hareketine” hürmet hissi duymamak kabil değildi. Ortada yüksek bir kürsü vardı. Fethi B. biraz sonra mutkuna beşladı. Bir gece evel Karşıyakada çok uzun söz söylediği için sesinde kesiklik hasıl oluyordu. Sabah doktor getirtmiş olma- sına rağmen bu kesiklik hâlâ geçmemişti. Halktan özür di- ledi : —Ben söyliyeceğim, daha iyi işitmeniz için Nuri B. cümle- leri tekrar edecek, dedi ve kelimeleri teker, teker, herkese anlatacak bir surette ve sade bir lisanla söze başladı. Ben bu sırada halka bakı- yordum. Bu kütle içinde söyleneni anlamıyan ve derhal muhake- meden geçirerek tasvip etmi- yen tek bir kimse yoktu, diye- bilirim. İşte size bir misak: Nutuk sırasında Fethi Bey: Hükümette — murakabe emişti. Dinleyenlerden bitiraz etti ve bağırdı: — Şart değil, esastır. Fethi bey: » — Zaruri vergilere tabam- mül edeçeğiz; dedi. — Çaresiz! Cümlesi ile kar- şılandı. Fakat; — Tehammül fevkini “aşan verğileri kaldıracağız. Dediği zaman dehşetli bir alkışla kar- şılandı. İlle bazı inbisarların busesi bazı cebleri doldurmıya yaradığını ve kaldırılmaları icap ettiğini söylediği vakit bu sözleri alkışlarla, el çırp- maları ile karşılamıyan tek bir kimse Ve bu arada bir ses yük- seldi: — Pabuçsuz kaldı millet. Fetbi B. devam ediyordu. — Düşmanlarımız bize is- nadatta — bulunuyorlar, — fesi, Arap harfini iade etmek arzu- sunda olduğumuzu bize yük- lüyorlar, cümlesine geldiği za- man ifade şeklinin — yanlış bir zihap ve kanaat doğur- masmı istemedi, fikrini başka cümlelerle tekrar etti. Fethi Beyin — fikrini halk anlamıştı. Derhal feryat etti: — İstiyen olsa da biz ka- bul etmeyiz. İstikbale ait tasavvurlardan bahsedince hiçbir ağız yoktu ki Fethi Beye: — Allah muinin olsun, De- mesin, Fakat ben günün hadisesi- nin en mühimini nutkun sonun- da buldum: Fethi Bey, payan- sız larını iye arzedi- yoıg.h'g'u wılce:în”o kadar uzun ve kalpten gelen bir alkış karşıladı ki hayatımda şahit olduğum bazı halâs bayramla- rını istisna ederseniz böyle bir ikincisini daha hatırlamıyorum. Evet halk anlıyordu ve bi- liyordu ki bu toprağı Gazi- nin dehası kurtarmış, bu te- ceddütleri büyük Gazi yap- miş ve bu yeni yolu ona Gazi açmıştır. İçinde — ona karşı hiçbir zaman sönmiyecek bir minnet hissi vardır. Nutuk : Fethi Bey Bngün İzmir'den Mani- sa'ya Hareket Etti İzmir, 8 ( Hususi )— Fethi B. bu sabah saat sekiz trenile Manisa'ya — hareket etmiştir. | Manisa'da Fethi beyi istikbal için büyük hazırlıklar yapılmış, | İzmire kadar heyetler gelmiş- | tir. Fefhi B. Manisada bir gün ıhlınk kısa bir nutuk söy- liyecek, teşkilât yapacak, yarın tekrar İzmire dönecektir. Erte- si gün de — Balıkesire döne- cektir. Fethi B., Manisayı zi- yaretinde halkın — tezahüratta bulunmamasını — bir - telgrafla rica etmiştir. Fethi B. e Cevap 9 eylül çarşamba günü İz: gahr'in kurtuluş bayramıdır. Bu münasebetle Halk fırkası ta- rafından İzmir'de bir nümayiş tertip edilecek ve Fethi Beye cevaben nutuklar söylenecek- tir. Bu nutkun Mahınut Esat B. tarafından verilmesi mu- karrer ise de, son hadiseler- den sonra Adliye vekilinin edemiyeceği meçhüldür. Nümayişi Men İçin İzmir — Fethi beyin seya- hati esnasında İzmirde olduğu gibi nümayiş yapmamak için Halk fırkası tertibat almakta- dır. Fırka müfettişi Zühtü B. dün Manisa'ya gitmiş ve orada | Fethi beyi istikbal etmemeleri için propagandalar yapacaktır. Kâzım paşa da Balıkesir'de bulunduğu esnada halkın fazla nümayişli bir istikbal yapmala- rıma meydan — verilmemesini tenbih etmiştir. Esnaf Ve Halk İzmir, 8 (Hususi) — Esnaf ve halk cemiyetlerinden bir çoğu Fethi beye mümessille: göndermişler, Serbest Fırkaya derhal kaydedilmelerini — iste- mişlerdir. — ğ böyle heyecanlı tezahürler a- rasında bitti. Halk geldiği “gi- bi ayni sükünla dağıldı. Ote- lin önünden geçerken bir el yoktu ki yeni fırka lideri için birkaç defa çarpmasın. ş:ıllnşlır, rıhtim - boyunda yapılan eğlenceler, İzmir ©- yunları arasında guruba kadar devam etti. Bugünkü tezahürattan son- ra aldanmadan söylemek ka- bildir: İzmir son günlere kadar serbest söz söylememekten ve iktısadi buhrandan bunal- mıştı. Fethi bey İzmirin bu rahatsızlığını gidereceğini söy- ledi ve hiç şüphe yok ona bütün İzmiri kazandıran bu sözler oldu Ekrem kürsüye çıkmıya cesaret edip | Başvekil İle Diğe Vekiller Avde Ediyorlar Başvekil Ayın 11 veya |2 Si de Ankaraya dönecek, berinde Maliye ve Maarif killeri bulunacaktır, X4 Maliye vekili — rü B. dün İsviçreden g Başvekili ziyaret ederek bat — intibalarını — anlatmış! Gazeteçilere birşey - söylel miştir . X4 Cemal Hüsnü Beyin | Bern sefirliğine İsveçre kümeti — muvaffakat vermiştir. 4 Kâzım Paşa — D | öğle vaktı İzmire vasıl * | muştur. | * Konyada Çıkan — B balık gazetesi sahibi etmiştir. 3f Deniz Ticaret— Kapti mektebine çok rağbet vard 34 Hariciye Vekili— A) on beşinde Odesaya b edecektir. ** Kaomünistler — Hs kındaki — tehkikat — bitmişt muhakemeye yakında başf| nacaktır. 3f Kahveciler — tinde 1000 lira açık görülmi idadare heyetile bir eski 1 rakip mahkemeye verilmiştir. 4 Cerrahpaşa — Hastan sinin yeni yapılan 200 yat! paviyonunu Şehremini dün şat etmiştir. 4 Gayri Mübadiller Cemiyeti evvelce tevziat sını kaybedenlere tevziata baf| lamıştır. * Adliyede — İstenog dersleri başlamıştır. * Marmara — Balıkçı kogresi iki hafteya kadi toplanacaktır. * Sarı Temel — Mah lesi Bekçisi Hüseyin Efet Küçükpazar polis komseri kanda mülkiye müfettişliği! bir şikâyet arzuhali t *« Ege Vapurn — Cutf günü İskenderiyeye ilk yapacaktır. * Çinke İsmail — İsmi deki çocuk katilinin h mesine dün devam olunm tıbbı adliye gönderilmiştir. — * Ankaradan — F gazetelerine verilen bir hab de Türkiyenin Cemiyeti vama girmek bususunda R' yaya karşı bir kayıt ile b olmadığı bildiriliyor. * Ankaraya— Gelen B tayyareleri bugün hareket ceklerdir. cevi veli Son Posta'nın Resimli Hikâyesi: 1 : Fetki B, — Muhterem Türk milleti! Artık istimak, zulüm, sul . herçey bi haraç, — katlık, 21 Halk — Var ol! Yaşat Yaşa Fetbi Beyi : Gu-'uı-ııı.ıuıınui-ı—b.udıııh .fımı:ıı Hazineyi soyanlar alm. inim "r'"'_ş.uı,.mıu. gibi gidiyorum! £ t AAR D a Pazar Ola Hasan B. Ve Fethi B. in Nutku 3 3 Hasan B. — Ey Ahalı! Zalimler cezasını 4 : Hasan B. — Ohi Sevinçten