16 Nisan 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

Usmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu Listenin neşrine 1 — Öz türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö.) belde- ği (alâmeti) konmuştur. Bunların her biri hakkında sırası larımızın (mütehassıs) yazılarını gazetelere vereceğiz. 2 — Yenikonan karşdıkların iyi ayırd edilmesi için, gereğine gö- re fransızcaları - » yazılmıs ayrica örnekler de konulmustur. 3 — Kökü türkçe olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve kullanılan şekilleri alınmıştır: Aslı ak olan hak, aslı üzüm olan büküm, türkçe “çek,, kökünden gelen şekil gibi. İbra etmek (Bak: beraet) — Berilmek nek: Kendisinde hiç bir matlübum kunmadığından, ibra etmekte bir beis görmedim — Kendisinden hiç bir ala- &s'wa kalmadığından, berilemekte bir yan görmedim. Ybram etmek (ilhak etmek) — Ustüne Örnek: Arzunuzu isaf etmem için bu- kadar ibram ve ilhah etmeniz doğru mudur? — Arzunuzu yeşine getirmem için bu kadar üstüme varmanız doğru mudur? İbraz etmek — Göstermek Örnek: Sözünü ispat etmek için bir ve- sika ibraz etti — Sözünü kanıtmak için bir belge gösterdi Örnek: Pusulanın ibresi dalma şimali irae eder — Pusulanın iğnesi her 23. man kuzeyi gösterir. Ibret — Öğrenek, örnek, ders. Örnek: | — Şu mücrimin hali sizi ibret olsun — Şu suçlunun kali size bir öğrenek (dere) olsun 2 — İnsan, her şeyden bir ibret alına hdi İnsan, her şeyden bir örnek almalıdır. Ibn — Oğul Ibtla — ür ül Örnek: İşret iptilâs, ibtilâlerm en güç milenlerinden biridir — İçki düşkün düşitinlüklerin en güç yenilen- len birisir MT ekin tie kumara, envar mesaviye bir adam — İçkiye, kumara, « kötülüklere düşkün bir adam. etmek — Başlamak İbuaar Örnek: Mesaiye ibtidar eder etmez ö- nümüzdeki müşkülâtn vehâmeti ken- dini gösterdi — Çalışmaya başlar baş- lamaz önümüzdeki güçlüklerin ağırlığı kendini gösterdi. İbzal etmek — Bol bol vermek (Bak: bezletmek) İcab — Gerek, üzüm (T.K&.) Örnek: 1 — İşin icabı ne ic onu yap- ii İşin gereği ne ist cnu yapma. 2 — İcabma göre hareket ediniz — Lü- zumüna göre hareket ediniz. İenbetmek — Gerekmek Örnek: Söylediklerinize nazaran me- selenin böyle olması icabeder — Söy- ediklerinize göre sorumun böyle ol. YEME ! icabı hal — İşin gereği İcab ve kabul :— Kanışma ' *“<£ Örnek: Her bir akd icab ve kabul ile inikad eder — Her bir bağıt, bir ka- nışma ile bağıtlanır. Mucibince — yapıla Örnek: Bu emirnameyi vekile ars ile mucibincesini alınız — Bu buyrultuya Bakana sunarak yapılasını alınız. — Kabul Örmek: Davetinize icabeti bir vazife addederim — Çağırışınızı kabulü borç sayarım, İcabet etmek — Kabul etmek Örnek: Siz bu kadar | davet ettikten sonra önün da icabet edeceği aşikirdir. — Siz bu kadar çağırdıktan sonra o- Bun da kabul edeceği besbellidir. lead etmek — İcat etmek (T.Kö.) es —1— Açmiamak,2 — (Bak: jean İcat ve ihtira etmek — Bulmak Örmek: Gramofonu Edison icad ve ih- vira etti — Gramofonu Edison buldu İcad ve ihtira — Bulu Örnek: On beşinci asrâ bir icad ve ih- tira asrı denilse sezadır — On beş asra bir bulular asrı denilse yerindedir. Mucit, muhteri — Örnek: Büyük mucit ve muhterilerin i- simleri tarihte hürmetle anılır — Bü- yük bulmanların adları tarihte saygı ile anılır. İcar — Kira (T. Kö.) z kiraya ver - Icar etmek — kiralamak, mek, Örnek: 1 — Evini aylığı elli liraya icar etmiş — Evini, aylığı elli liraya kçirala- maş, 2 — İcar etmek istediğim odaya heniz bir talip çıkmadı iralamak istedi. ğin odaya henüz bir istekli çıkmadı, İcare — Kira Örnek: Bu evin icasesi senede altı yüz iradır — Bu evin kirası yılda altı yüz Yiradır. Mucir — Kiralıyan Örnek; Muciri ile bir türlü anlaşama- dı — Kiralıyanı ile bir türlü anlaşama- dı. Müslecir — Kiracı. Örnek: Mucirle müstecir arasında tam bir itİSİ var — Kiralıyanla kiracı ara- sında tam bir anlaşma var. İsticar etmek — Kiralamak Örnek: Bir oda isticar etmek istedim, başıma gelmiyen kalmadı, — Bir türlü bulamadım — Bir oda kiralamak iste. dim basıma gelmiyen kalmadı, bir türlü bulamadim. caz — Tansıtma İcazet — İzi Örnek: Meselenin icmali şu ki... — So rumün soması şu ki. Jemal etmek — Soler Örnek: Meseleyi © kâdar iğlâk ettiniz ki eml etmek bile müşkül devam ediyoruz le uzman- di onu somlamak bile güç... Örnek: İşin © hülâsası © aranacak | olursa — İşin özeti aranacak olursa. Hülüsa etmek — Örnek: Şimdi müsaadenizle meseleyi bir hülâsa edelim — Şimdi izninizle s5- rumu özetelim. lcra (tüzel terim) — Yüret Örnek: Verilen hükümlerin icrası evini satışa çıkardılar — Verilen hü- kümlerin yüreti için evini satışa çıkar Ğılar. İcra etmek — Yürütmek, yapmak Örnek: 1 — Bir kere hükmedilen bir şeyi behemehal icra etmek lâzımdır. .— Bir kere hlikmedilen bir şeyi ne olur. 84 olsun yürütmek gerektir. 2 — Emrinizi icra etmek bana hem va- zife hem de şereftir — Emrinizi yap- mak bana hem ödev hem de onurdur. İcra ettirmek — Yaptırmak Örnek: Yalnız emretmek kifayet et- etmez, emirlerini icra ettirmek de lâ- zımdır — Yalnız emretmek yetmez, ©- da gerektir. üm. lerayı annat etmek, icrayı memuriyet et- mek — Ekzemek Örnek: 1 — Türkiyede icrayı sanat et- mek için ecnebiler hakkında bazı eşkâl ve merasimin ifası lâzımdır. — Türki- yede ekzemek için yaduyrular hakkın- da bir takım şekillerin ve törenlerin yerine getirilemsi gerektir. 2 — Bir memur için icrayı memw etmek vaziledir — Bir işyar içi ekzemek bir borçtur Tera dairesi — Yürütge götürerek icrasını talep edeceğim — Elimdeki hükmü yürütgeye götürerek yürütülmesini istiyeceğim. letisar etmek — (Bak: cesaret.) İçtihad — Özelgörü Örnek: Herkesin bir fikri olabilir, (a- kat içtihat sahibi olmak büyük bir va- kuf ister — Herkesin bir düşünüşü o. labilir. Ancak özelgörü tsi olmak bü- yük bir bilgi ister. Örnek: İçtihadi meselelerde kendileri kanun yapacak olsal: lü bir hüküm koyacaklarsa ona göre ka- ük sorumlarda leri kanun yapacak ol salar ne türlü bir hüküm koyacaklarsa ona göre karar verirler. İçtima — Toplanma, toplantı Örnek: Bu sene parlamentonun içtima. mı vaktinden evvel yapmağı faydalı bulmuşlar — Bu yıl parlamentonun | toplanmasını vaktinden önce yapmağı faydalı bulmuşlar İçtima etmek — Toplanmak Örnek: Büyük Millet Meclisi 1 Mart 1934 de içtima etti — Kamutay 1 mart 1934 de toplandı İçtimai — Soysal (Bak: cemiyet) Örnek: İçtimai meseleler üzerinde bü yük bir itina ile hüküm vermelidir — Soysal sorumlar üzerinde büyük bir ö- Örnek: Müctemi bulunan heyetin tu mestle hakkında hemen bir karar receğini ümid ederim — Toplanık bu- lunan kurelun bu sorum hakkında he- ini umarım. Içtinab — (Bak: Hazer) İçtinab etmek — Kaçmak (Bak: Ha zer) İdam — Yoğatım Örnek: Son isyan hareketine pişva olanlardan birinin salben idamına ka- rar verildi — Son âzı hareketine öna- yak olanlardan birinin asılarak yoğa- tımma karar verildi. İdam etmek — Yoğatmak Örnek: Bir mücrimi idam etmek, ne kadar acı olursa olsun içtimai bir lâ- zimeyi yerine getirmektir. — Bir süf- lüyü yağ tmak ne kadar “acı olursa ol sun sosyal bir gerekliği yerine getir mektir. İdame etmek — Devam ettirmek İdane — Borç verme Örmek: Zürraa idane için eskiden yapı» lan müesseselerin yerini şimdi Ziraat bankası işgal ediyor — Çilçilere borç n eskiden yapılan kurumların mdi Ziraat bankası tutuyor. m — (Fr.y Economic Örnek: 1 — İdareli adam — Tutumlu adam — Un homme &conome. 7 — Bu işteki idarenizi çok beğendi imi söyliyeyim — Bu işteki tutumu- Buzu çok beğendiğimi söyliyeyim. İdare — Yönetim, çevirim — (Fr.) Admi i — Devlet idaresi — Devlet yönetimi — Administration de VEtat ? — Her müessesenin idaresinde bir takım müşküller olabilir — Her kuru. gevriminde bir takım güçlükler o- labilir İdare — Yönetge — (Pr.) tration, Örnek: Posta ve telgraf idaresine gi tim — Posta ve telgraf yönetgesine git- tim — Je suis all& â Fadministration dale kiri mek e — Yetmek — (Fr.) Suffir Örnek: Bu kadar para beni idare eder Gü 2.3 al Adminin ger Örnek: Evi idare eden kadındır — Evi çeviren kadındır — Ç'est la femme gul dirige la maison. İdare etmek — Yönetmek — (Fr.) Diri er, administrer , mek: Hükümet işlerini idare etmek — Hükümet işlerini yönetmek — Di- riger © (administrer) les affaires du oüvernement. İdari — Yönetsel — (Fr.) Administratif Örnek: İdari meselelerde hal ve zama. na göre hareket olunur — Yönetsel sorumlarda hal ve zamana: göre hare- ket olunur. İdurei maslahat — Oluruna bağlama — (Fr.) Politigue d'atermoiement (d'au jour le jour) rnek: Cümhuriyet, Osmanlı impara- torluğunun idarei maslahat siyaseti ye, me iş başarmak davasını güder — Cü muriyet, Osmanlı imparatorluğunun oluruna bağlama © sıyasası yerine iş başarmak davasını"güder — A la place de la politişue datermelement (d'au jour le jour) de Vancien Empire Ot. toman la Röpubligve Turgue pourânit un idönl de röalisation pratiğe, Idarei akdah — Tavust — (Fr.) Toast İdarei akdah etmek — Tavusmak İdersi mülkiye — Sivil yönetim Örnek: İdareci mlilkiye ve askeriye — Sivil ve sücl yönetin — Administration civile et militaire, Sevk ve idare — Güdem — (Pr.) Dircc- ton Örnek: Bu muazzam söyin sevk ve ila- resini sizin düşunuza tahmil ediyo ruz — Bu büyük çalışmanın güdemini sizin omuzunuza yükletiyoruz. Sevk ve idare etmek — Gödemek —(Fr ) Diriger Örnek: Bu kadar biribirine nd müte- Jealar arasında bu müzakereyi sevk ve idare etmek çok müşküldür — Bu ka- dar ters oylar arasmda bu konuşmayı güdemek çok müşküldür. üdiranı umur — Yönetmenler — (Pr.) Les dirigeanta Örnek; Müdüranı umurumuzun yüksek bilgi ve kudretlerine rüvenerek — Yö- netmenlerimizin yüksek bilgi ve erkle- rine güvenerek Umumi müdür — Genel direktör — (Fr.) Directeur gönral Müdür — Direktör — (Pr.) Directesr Memur — İşyar — (Fr.) Fonetionnaire Örnek: Devlet memurlarının hukuku- nu bir kanun muhafaza etmektedir — Devlet işyarlarının haklarını bir kanun korumaktadır. Isar, mekbet — Bahtsızlek, günsüzlük, düşkünlük. Örnek: i — Hali ilbarmda da veka- rına halel getirmedi — Bahtsızlık ha linde de ağırlığını bozmadı 2 — İdbar da insan içindir — Günsür. Tük de 'nsan içindir. 3 — İdbara uğradım diye meyuş ok mamak — Düşkünlüğe uğraşır diye umutsuzluğa düşmeneli, lddia — Sav - Örnek: İleriye (sürdüğünüz iddia doğru değildir — İleriye sürdüğünüz sav doğru değildi Iddihar etmek — Biriktirmek Örnek: Para iddihar etmek bir hüner değildir. onu zamanında ve yerinde sarfetmeği bilmelidir — Para birik tirmek bir hüner değildir, onu zama- mında ve yerinde harcamayı bilmelidir. Idbal etmek — Girdirmek, sokmak, koy- mak. Örnek: 1 — Bu esrarı bilenler arasına herkesi idhal etmek muvafık oler mu? — Bu sırları bilenler arasına herkesi girdirmek uygun olur mu? ? — Kendisini kabul salonuna idhal e- dince — Kendisini kabul salonuna s0- kunca Bu cümleyi de makalenizin içine edelim — Bu cümleyi de yazıı- zn içine koyalım. Idhalât — Giri — (Fr.) İmportatior Örnek: Bir memleket idhalâtiyla ihra- catı arasında tevazün husulü iyi bir iktisadi alâmettir. — Bir ülkenin gi tileriyle çıkıları arasında denkleşme ol ması iyi bir ökonomik beldektir. Idhalâta aid — Girel — (Fri) İmportasif Örnek: İöhâlüta ait hesapların bu ay verdiği neticeye göre — Girel hesap- ların bu ay verdiği sonuca göre. İhracat — Çıkı — (Fr.) Exportation Örnek: İhracat mallarınız “ arasında birinci sınıfı tütün işgal ediyör — Çıkt mallarımız arasında birinci sırayı tü- tün tutuyor. İhracata sid — Çikal — (Er) Exporta. © : Örnek: İhracata ait hesapların bu se neki verimini o bil kal he. sapların bu yılki verimini bildiriniz. (Uus)undüzatmes Dün çıkan kılavuzun birinci sütünü. man 77 inci satırmdaki © (Mezterip ol. mak) ım İearşılığı (Göymümek) şeklinde gıkmiğter. (Göyünmek) olacaktır. Deniz yolları! İŞLETMESİ Acenteleri : Karaköy Köprübaşı Te. 42302 — Sirkeci Mühürderradı Ham. Tel 22740 «a YVALIK YOLU BANDIRMA vapuru 15 Nisan ÇARŞAMBA günü saat 19 da Ayvalığa kadar. (1934) TRABZON YOLU VATAN vapuru 16 Nisan SALI günü saat 20'de Rizeye mele (1909) İstanbul Jandarma Satınalma Komisyonundan: - Jandarma dikim evinde elbise dikiminde kullanılmak üzere cins ve mikdarları ile tasarlanan bahaları ve ilk güvenmeleri aşağıda yazılı dikim harçları cinsleri karşılarında gösterilen gün ve saatlerde kapalı zarf ve açık eksiltme usullerile Gedikpaşada eski Jandarma anbarı binasındaki komisyonumuz tarafından satın alınacaktır. Her eksiltmede yazılı harçların o eksiltmede hepsi nin bir istekliye veya her cinsinin ayr rayrı isteklilere ihalesi gerektir. Eksiltme şart kââdları komisyonumuzdan parasız alınabileceği gibi nümuneleri de görülebilir. Açık eksiltme istekli- İlerinin istiyecekleri cinslere aid ilk güvenme Malsandığı makbuzu veya banka kefalet mektubu ve hüviyet cüzdanı ve 2490 No.lı kanunda ve şart kâatlarında yazılı sair belgelerle beraber belli gün ve saatlerde komisyonumuza gelmeleri ve kapalı zarf eksiltmesi isteklilerinin de yine isti yecekleri cinslere aid yukarıda yazılı makbuz veya mektub ile belgeleri ve teklif mektuplarını havi zarflarını belli saatten bir saat evvel komisyonumuza vermiş olmaları. (1929) Malzemenin cinsi Mikdarı Tasarlanan İlk güvenme Eksiltme şekli Eksiltme çün bahası ve saat Lira Kr. Lira Kr. Astarlık beyaz ve 44220 metre 12766 40 957 48 o) Kapalızarf 1-5-935 Çar- İsiyah Amelikan ) şamiba giinü Mavi ve kırmızı çuha 369 ,, 166050 124 53,75) saat 10 Halkalı ve dört delik- 787000 aded 3414 00 25605 ) Aşıkeksiltme 1-5-935 Çar- li irili ufaklı mat ve maden düğme ) Büyük ve küçük kop- (175000 çift 343 90 25 79,25 ; ça i Pantalon tokası 52000 aded o 130 00 978...) Siyah ve kahve rengi 693 metre (866 25 64 96," şapka muşambası Şapka ve alâmet mu- 2590 levha 1020 00 76 50 ) Açıkeksiltime 1-5-935Çar- kavvası, ) şamba günü Çiriş 500 kilo 175 00 13 12,50) saat 14 Kanaviçe 1800 metre (270 00 05 ) Hâki ve beyaz şerit 82400 ,, 138800 10410 ) Kurşuni kaytan 30400 ,, 304 00 2280 ) Kurşuni iplik 5,270,000 ,, 2371 50 177 85,25) Açıkeksiltme 1-5-935 Çar. | (makara ipliği) ) şamba günü IHâki » » 2,.940,000 ,, 132300 99 22,50) saat 16 iBeyaz ,, » o 1,200,009 ,, 360 00 2700 ) Her renkde iplik ayri ayrı isteklilere de ihale olunabilir. Osmanlı Bankasından: İÇ Osmanlı Bankasmın Galâta, Yenica- mi ve Beyoğlu daireleri: | — Paskalya yortumu olan nisanın 21 inci pazar ve Milli Bayram olan nisanın 23 ünedi lu günleri kapal bulunacak. > MILLİ REASURANS Türk Anonim Şirketinden; Şirket miz nakl ye, İş ve Kollektif amele kaza sigorta'arında ihtisas yapmak Üzere Avrupaya memur göndereceğini ilân et- ti, ma 3. Mart 1935 akşamına kadar müracaat elen tal p.eri va- r yeti tetlik o'unarak müsabaka imtihanına girebilmek hakkıaı Zayi mühür — Mühürümü kaybettim. haiz olan arın isimleri aşağıda yazılm ştır. yenlslaj kaziisei esen Merlin kile Bay Ahmed Nusret Bay o Suha Zeki mü yoktur. Fatma Maide » Şinasi Tabar » — Seyfettin Cemşit Kılıç Aslas ,, — Cavit Kaertin “ Vecih Kâmüran İst, Asliye 6 mcı hukuk mühkemesin- » o Nezihi Özeken » — Sa ulah Ipek deni: Karagümrük Yamak sokağında 42 w Şekip Sadi sayılı evde oturan Zeynep tarafından w — Sabri Neep Hikmet kocası ayni evde oturan Avni aleyhine n Reşat » © Faik açılan boşanma davasmda davacının ha- M. sabaka imtihanı N'sanın 21 re PAZAR günü sat 14 de yapılacaktır. İsim er. neşrec'len istekliler en İstanbulda bulunao.arın mü- sabaka imtihanı gün ve saatnde İstanbuda y:n Postahane arkasında Aşır Efopci ça desin e Türkive hanımda kâin şirketi miz e 'arr kuurmaları lâzımdır. Taşrada bulunanlara ayrıca bi R sek kescilerine 'âzım ş'en ta''matır vet ceği ilân olunur. « LIMAN İŞLERİ Umum müdür üğü Levazım Şefliğinden: Galataca Rıhtım anbarına mevcu hurda demir saç ve saire açık artırma ile münakasıya konmuştur. isteklilerin 18- 4- 1935 Psrşembe günü saat ik: buçusta mezkür anbardı tonlanacık ürseaatları len ikametgâhı meçhul olduğundan hu- kuk usulü muhakemeleri kanununun 141 indi maddesi mucibince gıyap kararının on beş gün müddetle ilânen | tebliğine karar verilmiş ve şahitlerin istiman zim- nında tahisikat 5.5-935 tarihine müsadif pazar günü saat 10 na talik kılınmış bu bapta imlâ edilen giyap kararının . | nüshası dahi mahkeme divanhanesine 2- İ selmiş olduğrından muayyen olan gün ve saatte İstanbul asliye mahkemesi altın: « hukuk dairesi tahkikat © hâkimliğinde davacı mumaileyha Zeynebin hazır bu - ummadığı ve gıyap kararma tarihi ilân dan itibaren beş gün içinde | itiraz ct mediği takdirde tahkikata gıyabında de” vam olunacağı kanunu mezkürun 401 «€ 402 inci maddeleri mucibince tebliğ olur sel a omisyon> nar, Tek rdağ C. Müdde.umumi iğinden: (10516) Mevcud şartname mucibince muhammen bedeli 15370 lira- den baret Tekirdağ ceza evinin inşası 2400 sayılı kanuna ter. | HASAN fikan kapalı zarfla bugünden itibaren 15 gün müddetle eksilt- i meye çıkarılmıştır. Teklif mektupları 18-4-935 Perşembe gü | i nü önat dokuza kadar Tekirdağ: Cümhuriyet müddeumumili- | RR E M | || ğince kabul edilecek ve ayni günde saat onda müddeiumumilik- teki-komisyon müvacehesinde açılacaktır. Kat'i ihalesi Adliye gelecek emre göre yapılacaktır. Muvakkat te - Dünyada mevcu || | minat 1153 liradır. Şartname bedeli mukabilinde isteyene veri- Üzemliriğ eee ; lecektir. ya OSMANLI BANKASI Türk Anonim Şirketi, —Tesis Tarihi: 1863 Sermayesi: 10.000.000 İngiliz lirası Türkiyenin başlıca şehirlerile Paris, Marsilya, Nis, Londra ve Mançester'de Kısır, Kıbrıs, Irak, İran, Filistin, ve Yunanistan'da şubeleri Yugoslavya, Romanya, Suriye ve Yunanistan'da Filyalleri vardır. 2388 Her türlü banka muameleleri yapar. en sıhhisidir. Nazik cildli kadınların ha- yat arkadaşıdır. Ih- tiyarları gençleşti- rir ve gençleri gü- zelleştirir. İnsana e- bedi bir taravet ve- fi ren Hasan kremin unutmayınız. Kutu: ( su 50, tüb halinde 20. Hasan Deposu: Ankara, İstan 2699 bul, Beyoğlu dikmen