15 Kasım 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2
TARİHİ TEFRİKA: 6 İttihat ve (BAHAEDDIN ŞAKİR BEYIN BIRAKTIĞI VESIKALARA GORE) Her hakkı mahfuzdur. Taşkışladaki avcı taburu talime çık- tığı sırada asilerle “Taş kışlada ikinci fırkaya men- sup seksen asker arasında istipdal | için müttefikan müsellâh bir kıyam vaki olmuştur. Bunlar üç günden- beri kışlayı terkederek kışla mey- 'danında silâh çatmak suretile istip- dallerinin icrasını talep etmekte ve verilen nasihatleri asla (o dinleme- mekte idiler. Bu cürmün tecziyesi avcı taburunun vüruduna talik e- dilmişti. Tabur gelir gelmez onla- ra karşı şiddetle hareket edileceği- ne dair harbiye nazırmdan vada- kınmıştı. Dün akşam avcı taburu geldi, ve Taş kışlaya yerleştirildi. Asker bu sabah talim için meydanda toplan- mıştı. Âsiler, önlerinden geçen av- ct taburunu tahkir ve üzerlerine a- teş etmeğe cüret ettiklerinden der- hal mukabele olundu, üçü öldür dü, üçü yaralandı ve diğerleri ya- kalanarak hapse tıkıldı. Büyük bir mesele çıkarmak istidadını haiz o- lan vaka bu vechile (kolaylıkla ve muvaffakıyetle neticelendi Ben Beşiktaşta idim, silâh işitince derhal Taş kışlaya gittim. Ayni zamanda erkânıharbiye reisi Halil paşa dahi gelmişti. Asker cemedildi. Evvelâ Halil paşa tara- fından, sonra tarafımdan vazifele- rini hüsnü ifa eden askerlere ve za- bitlere teşekkür edildi. O hale cü- nefyolunacakları ret NR Me Bu sözler askerler üze- rinde mühim tesir bıraktı. Mevkuf askerler oradan nakle- dildi. Avcı taburunun binbaşısı o- lan beyeti mebuseden Remzi bey- le sair zabitlerin gösterdikleri gay- ret ve himmet şayanı takdirdir. Bu vaka gerek efkârı umumiye üzerinde, gerekse mütereddit bu- lunan ikinci fırka üzerinde büyük bir tesir bırakmıştır. Asilere karşı silâh kullanan avcr a halinin ekmek halinde de ne kadar şiddetli hareket edeceklerine gü- zel bir nümune olmuştur. Müşev- vikler şiddetle tahkik edilecekti, Doktor Bahaddin Şakir bey, cı taburları hakkında verdiği hükmünde yanıldığını 31 mart hâ diselerine o taburların da iştirak et- tiğini görünce anlamış olacağına şüphe yoktur. Doktor ertesi günü sadrazam Kâmil paşa ile bu mese- eyi konuşmuş ve ondan sonra Se- lâniğe aşağıdaki telgrafı gekmiştiz | “Dünkü icraatın ikinci fırka ü pek memnundur. avr taburlarını getritmediğine nâ- dümdir. “ Bulgar Maarif Nazırı murahhas olarak İstanbula geliyor. Müzake- relerde benim de hazır bulunmak- hığım hususundaki ısrarıma rağ- men bir muvafakat cevabı alama- 'dım. Bugün Enver tarafından gön- derildiği söy'enen beş Bulgar ço- “cuğu geldi. Bunlar (o hakkında ne yapılacak? Şimdi Boşnaklar bir Man olarak Devletialiyenin Hersek üzerindeki hakların ik terkedilmemesini istemek için Ba- brâli önünde bir nümayiş yaptık- tan sonra Yıldız sarayına gittiler. Keçeci zade İzzet (Fuat paşa Rumeli süvari müfettişi oldu, He- ir ! dar suretle hareketiniz için esbabı mucibe göremiyorum. Trablusgarp valiliğine tayin e- dilen Abdullah paşa bir iki güne kadar oraya harekt diyor. Abdul. lah paşa cemiyetimize mümaşat e- diyor, Bizim Paris merkezi kâtibi Kenan onun akrabasındandır. Şa- a Kenanı Abdullah paşa ile be- raber gönderecek olursak cemiye- tin emirlerini paşaya icra etlirmeğe sarfı gayret eyleyece: taahhüt ediyor. Maiyetine bir sivil muavin de vermek mümkündür. Maliye nazırı tarafından tanzim edilip Nesim Ruso efendi vasıtasi- le takdim kılınan ıslahat o projesi hakkında süratle mütaleanızı bil- dirmenizi bekliyoruz. Maliye nazı- rı mesaisinin makbul olup olmadı- ğını roruyor. Murat beyle rüfekası teb'it edile- cektir. Kalem gazetesi hakkında yapılan muamele sadrazamın emri- ledir. Hata derhal tashih edilmiş ve zateh gazetenin, memleketin menafii siyasiyesine muhalif neşri- yatı takbihe şayan görülmüş oldu- Zundan bu hususta Zaptiye nazırı Terakki! Yazan: A.C. bir çarpışma oldu hakkında emir buyrulan teşebbü- sattan sarfınazar inin müm kün olup olmadığını bildiriniz. Müfettişi umumi Hüseyin Hilmi Pş. nin Dahiliye neazretine tayinini sadrazam Kâmil paşa kendisinden sormuştur, Fakat Hüseyin Hilmi paşa Manastır merkezi ve cemiyet bu tayinden memnun olmaz diye tatmin etmek muvafık olur. Hüse- yin Hilmi paşanım Abdülhamide fartı merbutiyetinden bahsettiğim zaman sadrazam Yıldızın artık hiç bir iş görecek bir halde olmadığın- dan bahisle beni temine çalıştı. Erkânıharbiyei bahriye riyaseti- ne tayin edilen Hüsnü paşa tebdil ettirildi. Bahriyede bir hâdise oldu. Mesudiye zırhlısımın o Karadenize çıkması emrolundu. Fakat buem- rin meşkük olduğunu gören bahri- ye zabitleri bir bahane bularak o emri infazdan çekindiler. Verilen emrin bir suiniyetten ileri geldiği bugün anlaşıldı. Bu hâdise, bahri- ye zabitlerimizin cemiyetimize o- lan fartı merbutiyetlerini gösterme vi bilhassa takdire şayan- Paristeki Korkmazof buraya gel- di. Orada mektep nezaretine veya başka bir memuriyete tayini müm- kün olacak mı? Heyeti mebuseden benden gayrı- sının Droşaklarla müzakere etmesi ve yapılacak intihabat hakkında yazmış oldukları mektuba cevap verilmesi rica ediliyor. Sadrazam Bosnaya adam gönde- rilerek orada propaganda yapıtma- sını teklif ediyor. Bu teklife ne der- siniz? Şerif Abdullah paşa vefat et- ti Yerine kimin tayini münasiptir? Şeyhülharem tayin olunan ve hare- ket etmek üzere bulunan Muhtar bey hakkında vereceğiniz talimat var mıdır?,, İstanbuldaki heyeti mebuse na- mına doktor Bahaddin bey tarafın- dan çekilen bu telgrafnemelere Se- İânik merkezi umumisi — cevapları veriyor ve birçok mesele- ler hakkında verdiği kararları bil- diriyordu. Diyordu ki: Droşaklar hakkında heyeti mebu! miüktedir. Kral b seye cevap yazılmıştır. İntihabat hakkında oranın ahvaline göre ve her halde Islâmlardan altı mebus temin etmek şartile çalışmız. Ma- nastır ve Yanyadan Rumlar mebus intihabında oyun oynadılar. Bulgar çocuklarından beş, alt kişi askeri mekteplere girmek isti- yor. Bunları İtsanbulda sınıfı imah- susa kaydettirilmek üzere gönder- mek istiyoruz. £ Bunların kabulü fevkalâde iyi tesir hasıl edecektir. Mekâtibi askeriye nazırmı görerek emrini istihsal ediniz ve bize bildi- riniz. Oznya gelen e) Bulgar firarisi orada kendilerine bir iş ü zere gitmek istediklerinden gön- derildi. Birisi jandarmaya ve dör- dü yevmiye ile muzıkaya girmek is- tiyorlar. Bunlara karşı Enver beyin hiç bir taahhüdü yoktur. Maamafih kendilerine muavenette bulunulma sı lâzımdır. Yeni şerif ve müfettişi umumi meselelesini heyeti mebuse- ye yazarız. Keza zaptiye nazırile Muhtar bey meselesi de müzakere- Bugün 5 inci-sahifede| Ali Haydar Mithat Beyin ittihat ve terakki tefrikası münasebe- tile yazdığı bir mektubu bugün 5 inci sahifemizde okuyunuz. Bulgaristana mahreç ATİNA, 14 (Milliyet) — Bulgar gazetelerinin Ankarada Balkan Ha - na Dedenğacı limanmdan mahreç ve- rilmesi için müdavelei efkârda bulun- duklarma dair yazdıkları haberleri Hariciye Nazırı M. Maksimos tekzip eylemiştir. Almanya silâhlanıyor Alman ordusunun mevcu- du 300 bine çıkarılmıştır Bununla beraber Almanyanın 1938 den evvel bir harbe girmiyeceği temin ediliyor Evrensel bir Silâh uzlaşması LONDRA, 14.A.A. — Havas: Morning Post gazetesi, Almanyanın tekrar silihlanması ve assa Alman ordusunun teşkilâtı hakkında hususi mı habirinden aldığı aşağıdaki malümatı neşretmektedir « Bu malümata göre, Alman ordusu modern silâh ve techizatla techiz edile- rek mevcudu 300 bine çıkarılmıştır. Bu suretle tekrar silâhlanmanmn ilk mer-| balesi geçilmiştir. Bununla beraber ordunun inkişafı için | sarfedilen faaliyete rağmen, askeri rüe- sa Almanyanın en çabuk 1938 den evvel bir harp baraşabileceğini zannetmemek- tedirler, Bunun içindir ki, umumi nı harbiye nazi hükümetinin harici yaseti üzerinde ancak mutedil bir tazyik yapmaktadır. Alman ordusunda halen, Almanyanm Mülletler Cemiyetinden çı- karken 21 piyade ve dört süvari fırkası ve Versay muahedetinin müsaadesinden 14 bin fazla olarak 18 bin .cr zabiti vardır. Şimdilik hizmet müddeti iki seneden 12 seneye kadar değişmek- tedir, fakat kısa bir zaman zarfında ya- piacak olan mecburi hizmetin tekrar tecssüsünden sonra bu müddet 18 aya indirilecektir, M. Hitlerin memuru ne diyor? LONDRA, I4A.A. — M. Von Rib- bentron, Köyler ajansma yeniden şu beyanatta bulunmuştur: Mülükatlarım esnasında Almanyanm. Versay muahedenamesinin askeri şart- ları ilga edilmek şartile Milletler Cemi- VAŞİNGTON, 14.A.A. — Amerika, silâhsırlanma konferanar bürosu ile kon feransın silâh ticareti kontrolu komiz yonunun gelecek toplantısmda Evrensel bir silâh uslaşması projesi Bu projenin esas. hatlarından alı iv ve ithalâtı yapanlar her sevkiyat için kendi hükümetlerinin smüsaadesini ala. caklardır. Amerika projesi, isans usulünü, silâh imalâtma da teşmil etmektedir yetine girmesi meselesi | asla mevzuu bahs olmamıştır, M. Mac Donald'ın nutku LONDRA, 4.A.A. — M. Mac Donald, dün akşam Southampton'da bir propa- ganda toplantısı esnasında söylediği bir nutukta hükümetin yarış davasına olan HARİCİ HABERLER| bağlılığını ehemmiyetle kaydettikten sonra, silâh ticareti meselesine temas e- derek hükümetin beynelmilel bir uzlaş- maya varmak arzuruu tekrar eylemiş- ia, Mac Donald demistir isi : “ Silâh tcaretinin — millileştirilmesi, her kim tarafından olursa olsun ameli olmıyan mileştirmeğe teşebbüs Şimdi- Tik silâhları, Mari azaltmak idiyle etmelidir., işl. Mac Donald bunun işin geçe gün- yil a imis) Katil, hapishaneye girerken maktülün Belçika kabinesi M. de Brogueville çekildi- ğinden dolayı müteessif BRUKSEL, 1.A.A. — M. Döbrokvil — şu sözleri söylemiş- “1 Mükmüsketizin 00 sene aşkla hizmet ettikten sonra eserimin ikmalinden ev- vel çekilmek mecburiyetinde dolayi mü teessifim.., M. daha evvel meckiste ö- Döbrokvil, len Kral Aleksandr ile maz M. Bartu ve sabık Cumhurreisi Puankare'nin ha- tin bu vaziyete karşı koyabileceğimi söy- lemiştir, Bulgaristanda İçtimai yenilik enstitüsü- nün propaganda haftası SOFYA, 14 (Milliyet) — (içtimai ei enstitüsünün — propaganda haf- tası başlamışlar. Geçen pazar günü © Bulgaristann 200 muhtelif yerinde içtmalar tertip edilmiştir. Plevne ve Kızanlıkta yapı Enstitünün umumi o müdürü olan M. Popzlotef Plevnede söylediği nut - kunda © demiştir ki: “Yeni hükümet, mun faydasına yarıyacak bir şekle »0- kulacaktır. . Fransız « Alman ticaret anlaşması PARİS, MA.A. — Fransız-Alman iktisat müzakeratını Amerika yeni bir grev tehlikesi karşısında PATERSON, (Yeni Jersey), S.A.A“ Ayın 19 unda 15.000 ipek sanayii işçi sinin grev yapmaları için emir verilece- ği söylenmektedir. Uş haftadanberi sun'i ve tabii ipek boya sanayii işçilerinden 25.000 kişi grev halinde bulunduğundan bu yeni grevin, zaten müşkül bir halde bulunan sanayii bu mamtakada tamamen durdura: cağı ilâve edilmektedir. Mısırda vaziyet KAHIRE, M.A.A. — Nesim Paşanm fırka harici bir kabine yapması bekle. Biyor. İranda terakki Journal des Debats'nın mühim bir makalesi LA FARIS, MA (AA) — Le Da Les Debatş » gazetesi Iran şairi Fir- dersinin binini yödününü münasdke öle yazdığı bir makalede (Şahname) nhmirikin yilkek icat ariel Yaz götürmez bir deha göstermiş oldu- ğunu kaydettikten sonra © İranm mo dern medeniyet sahasmda olde ettiği terakkiyata işaret ederek: “İran, Rıza Şah Pehlevi Hazretle - tönin emer ve murlu idaresinde mad- Bir vapur 60 kişilik “mürettebatiyle sarı denizde kayboldu TOKYO, 14. A.A. — 3439 tonilâte- luk Viryumaru Japon vapuru Sarı deniz- de birdenbire kaybolmuştur. Torpitolar aramışlarsa da gemiden hiç bir eser bu- lsmamışlardır. Bu vapur 2 birinci teşrin de 60 kişilik mürettebatile Kuşirodan hareket etmişti. Deniz görüşmeleri ve Hindistan İmparatorluk cephesinden bazı düşün- celer yürüttükleri anlaşılmaktadır. Fındık satışı Trabzonda fındık fiatleri yükselmeğe başladı TRABZON, 14 (A-A.) — Fındık fi- atları yükselmeğe © başlamıştır. Dün akşamki borsada 44,5 kuruşa kadar al- tı vagon iç fındık ve 21 on paraya ka- dar da 24 bin kilo kabuklu fındık bu inde teslim edilmek üzere satıl - run vagon iç ile 21 kuruş otuz paradan 15,000 kile kabuklu fındık satılmıştır. Gerek iç ve gerek kabuklu üzerine talep fazla ise do iç satıcıları 22,5 ku- ruş is sabah borsası biraz e tur, ila len LA ayan ik azdır. Güreş birincilikleri BURSA, ILA.A. — Türkiye güreş birincilikleri kânunun ilk haftasında şeh- rimizde yapılacaktır. Alâkadarlar hazir. Uklara başlamışlardır. Hazırlık i için her tai emir verildi Müstakil namzetlerin kazanmaları temin edilecek Büyük Fırka kongresinde görüşülecek mevzu- lara hususi ehemmiyet veriliyor ANKARA, 15 (Sabaha karşı saat 2 Telefonla) — Birincikânur ayının başında memleketin ker tara fında intihabat hazırlıklarına fü len büplanacaktır. Fırka grupunun buzünkü kararından fırka teşekkülleri diğer alâkadar Fırka grupunun bugünkü kararından fırka teeşkkülleri, diğer alâkada makamlar haberdar edildiler ve bugünden intihabat için hazırlıklarc başlamaları lüzumu kendilerine bildirildi. Cumhuriyet Halk Fırkasını namzetlerini şubatın başında ilân edeceği haber verilmektedir. Bun * dan evvelki intihapta olduğu gibi b azı vilâyetlerde müstakil namzetle- rin kazanmalarını temin maksadile fırkaca eksik namzet gösterilmesi ih flmali kuvvetlidir. Son dört sene zarfında memleketin nüfusu artmış bu lunduğundan bugün 317 olan mebusluk adedi 325 i bulacağı zannedili yor. Bu meyanda “Ankara, bir mebus fazla çıkarabilecektir. Dördünci Büyük Millet Meclisi, faaliyete nihayet vermeden evvel tüz #âyihasile buğdayı koruma kanununda yapılması mukarer değişiklik hakkındak lâyihayı müzakere ve intaç edecektir. Teşkilâtı esasiye kanunumuzde yopılacağı söylenen tadilât, Beşinci Büyük Millet Meclisi tarafından gi rüşülecek esaslı bir mevzu addolunmaktadır. Beşinci Büyük Millet Mec lisinin alacağı yeni çehre hakkında henüz tereşşüh etmiş bir malümai yoksa da yakın günlerde bu hususta bir fikir edinmek habil olacaktır. Büyük fırka kongresinde görüşülecek mevzulara Ankara mahafi - linde hususi bir ehemmiyet atfedil mektedir. Giresundaki kanlı cinayet akrabasından bir mah- küm kendisini ağır surette yaraladı GIRESON, 14 (Hususi) — Henüz zabıtaca tavazzuh etmiyen bir sebepten ikisi de ortak fındık tüccarı olan Yusuf Zade Hakkı B. ortağı Gedik Ali zade Eşref Beyi tabanca ile vurmuş, ağır surette ya ralamış ve mecruh bir saat sonra hastanede ölmüştür. Jik tahkikatta cürmünü inkâr eden katil müstanik huzurunda | Eşref Beyi kendisinin vurduğunu itiraf etmiş, kesilen tevkif müzek- keresi üzerine hapishanenin kapısından içeri girdiği esnada maktalün yakın akrabasından ve 7 sene germ mi e çüş yerinden pıçakla ağır surette (o yaralamış, eli kelepçeli olan katil derhal yere yıkalmıştır. j Katilin yarası ağır olduğundan hastaneye nakledilmiş ve müddei- umumilik tahkikatı derhal eline almıştır. Katil ve maktulün — maruf şahsiyetler olması itibarile bu çok feci cinayet memleketin umumi e. kârında çok derin teessür ve heyecan uyandırmıştır. Salih Pş. Yakup Kadri B. geliyorlar ANKARA, 14 (Milliyet) — Kolordu kumandanlarımızdan Salih Paşa ile yeni Tiran elçimiz Yakup Kadri B. bu akşam İstanbula hare - ket ettiler, il Mısır kanunu esasisi lâğvediliyor! İSKENDERYE, 14. A.A. — Nesim Paşa, Kral ile görüştükten sonra Kralın kendisine arzedilen yeni kabine listesini kabul etmiş olduğunu beyan ve parlamentonun hemen fesih ve şimdiki kanunu esasinin ilga edileceğini ilâve etmiştir. Yeni Brüksel kabinesine M. Jaspar | memur edildi BRÜKSEL, I4.A.A. — Kral veni kabinenin teşkiline M. yaya memur etmiştir. İtalya yeni torpitolarını denize indirdi | FIUMA, 14. A.A. — Altyüzer tonluk: iki orpite İtipa hüküme & hesabına tezgâha konulmuştur. İngiliz- İtalyan maçına dair gelen son tafsilât LONDRA, 14.A.A. — Bugün Highbury'de İngiltere ve İtalya > takımlara arasında yapılan müsaba kayı 3-2 İngiltere hada pek çok miktarda İtalyan sey irci dahil olduğu (halde, iri 50.000 kişi toplanmış bulunuyordu. İtalyan seyirciler, ellerindeki m bayrakları sallayarak mütemadiyen bağırıyor, takımlarını şiddetle al- kışlıyorlardı. Saha son yağmarlard an dolayi çamurlu ve ağırdı. ; İngiltere takımı oyunun daha ilk dakikasında feci bir talisizliğ? i maruz kaldı. Solaçık Brook kendin e verilen uzun bir pası kontrol ed | miyerek faul yaptı ve takımı aleyhine penaltıya sebebiyet verdi isede bu vuruş neticesiz kaldı. Brook ta, adeta bu cezanın acısını ister gibi, ilk on dakika zarfında arka arkayz iki sayı kaydederek to hımını galip vaziyete çıkardı. Buna biraz sonra tarafından kaydedilen 3 üncü gol da ilâve edil ince İngiltere takımı oyunun birinci 15 dakikası zarfında 3 - 0 galip vaziyete geçmiş bulunyordu. Devre bi netice ile bitti, İtalyanlar bu devrenin bir İısmında yaralanarak sah& dan çekilmiş olan merkez muavinl eri Montiden mahram olarak oyn6* mak mecburiyetinde kaldılar. Ikinci devre başlar başlamaz oyun tarzı tamamile değişti. İtal yanlar çok şiddetli hücumlara başl amıştılar. Merkez muhacimleri Me azza da İngilizlere aynen mukabele etmek ister gibi bu hücumlar © nasında ve ilk çeyrek saat zarfında iki gol çıkardı. d Bu goller İngilizleri de ayni şiddetle mukabeleye | sevketti. F# kat bunun karşısında Italyan oyunu gittikçe güzelleşerek oyunun a na kadar ayni parlaklığı kaybetmedi. İtalyanların beraberliği temi edememeleri sırf talisizlik eseridir. Oynadıkları öyün en yüksek tahil lere şayandır.
