28 Şubat 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Şehir tiyatrosuna Kablo , İstanbul radyosu Şehir tiyatrosu İle stüdyo arasmdaki nakil kablo- Sunun imaline haftalardan beri hummalı bir faaliyetle devam et- Nihayet bir kaç gün ev- tmamile ikmal edilmiş Bununla, evvelce mahdut bir halk tarafından dinlenilen Türk tiyatro san'ati şimdi radyo vasıta- $ile binlerce kilometre dahilindeki imseler tarafından dinlenecek ve takdir edilecektir. Bu sayede ya- ıncılar bir kere daha bugünkü sa- hat hayatımızın terakkisine şahit “lacaklardır. Bu keyfiyetin İstanbul radyomu- ?un manevi şahsiyeti üzerinde oy- Rıyacağı rol de ayrıca bir muvaffa- iyettir. Bir radyo neşriyatını zen- ginleştiren en mühim program kı- ımlarının san'ati ihtiva eden kı- #ımlar olduğu malümdur. Bunların şında gelenlerden en esaslısı Şüphesiz tiyatro san'atıdır. Tiyatro Meşriyatının bizdeki ayrı bir husu- iyeti de Anadolunun her tarafın- tiyatromuzun bulunmamasıdır. vesile He bütün radyosu olan *air vilâyetlerimizdeki dinleyiciler £n iyi tiyatromuzu dinlemiş olacak- lardır. . Öğrendiğimize göre İstanbul Tel *iz Telefon Şirketi her temsili rad- Yoda muhtelif defalar naklen neş- tedecektir. Meselâ bir ay devam e- den temsiller ikişer defa, daha faz- a sürecek olanlar da üç kere nak- ledileceklerdir. Böylelikle her han- Bi bir mazeretten dolayı temsilin Beşri akşamı dinliyemiyen bir kim- eye ikinci nakilde ayni temsili din- lemek fırsatı verilmiş olacaktır. Karilerimize memnuniyetle da- ha bir yeniilk müjdelemek isteriz. Geçenlerde daha bazı nakillerin Yapılacağını bildirmiştik. Bugün- lerde tesisine başlanılmış olan ve ilerliyen bir kablo da Taksimde Sıra Servilerdeki ATEŞ - GÜNEŞ klübü ile İstanbul stüdyosunu bir- ştirmektedir. Tesisatın o bir kaç güne kadar bitmesi muhtemeldir. uradan da bir çok müsamere ve “ps mus'kisi ile hitabeler nakle. "mâk imkânı veriliyor. Radyomu- jun muhtelif yerler ile evimizi bir- #tirmenile emin olmalıdır ki halk arasmda radyoya merak günden Süne artacaktır, a MİTHAT AMELİ BİLGİLERİ! “Süperheterodin,, ler büyük tacizata maruz kalırlar mı? 1932 senesi sonundan beri en Mükemmel bir imal tarzı olarak ka- bul edilen ve dünyanın tanmmış ları ve en ileri giden bütün Alman ve Amerikan fabrikalarnın İN siştesmile inal ettikleri makina” “ea “Aletlerin Kralı,, ismi veril Niştir. Süperheterodyne aletleri- Vin bilhassa yüksek tekerrür devre- kısmı harikulâde emin ve has- e çalışmaktadır. Bu sistem aletler Sen gayri müsait havalarda bile Vi neticeler alınmaktadır. Büyük Nizata maraz kalman mahallerde aletleri kullananlar ara swra bun tacizattan fazla mütecessir iduklarından bahsederler. Yüksek ünün gayet kuvvetli olma- lidir ki sada yüksekliği nisbe- bi rparazit neşreder. Fakat 4 i Gi gi muhakkaktır ki adi bir alet bu hassasiyet ve ayırma kabili. in temin edilmek imkânı yok. SE, ğZ Nu alet diğer sistemlerdeki alet. İs yanıma varılamıyan bütün merkezleri alabilir. Tacizatm bulunduğu semtlerde fazla ibalı bir taperheterodyn siste. İe alet tercih edilmelidir. Çün- yı en son hadde çevirmeğe (İİİ, # Man kalmadan De miş özde yükseltir. i az aba adi sistemlerde imal edilen iradi i merkezi almak iş düğmesinin en tiyo 2 kadar kıvırmak lâzım İde, Şi de son gayretini sar- bu alet her halde parazitleri, fazla neşreder ve ötekine We, “ten gürültüler daha fazlala- ye radyolarında tasarruf | KiygZiliz radyolarının varidalı €s- dsalyaszaran biraz düştüğünden Miri Programdan bu nispette ta- Kp ürünülmektedir. Bu husus- lar Wireles,, gazetesine wiki programı haricinde bir tlğyfum mevzuu bahis olabilece- iriliyor, Belçikada radyo nilmayişçileri | Lucerne kongresi üzerine Belçi- kada radyo istasyonları da bu ka- rarname mucibince tadilât yapma- ğa mecbur kaldığından bazı istas- yonların neşriyatmı tatil etmişti Bundan memnun olmayan dinleyi- ciler Mans / şehrinde 6000 kişilik bir kafile halinde sokaklarda nü- mayişler yapmışlardır. Diğer Bel- çika şehirlerinden de buna benzer demonstrasyonlar yapılmıştır. Çek Cümhur reisinin doğduğu gün Martın 7 nci çarşanba akşamı Çe koslovakya Cümhurreisi Mazarik” in doğum günü olduğundan Varşo- va radyo istasyonu o akşam Prag operasında verilecek Sinetana'nın “İki dul, operasını naklen bütün Leh radyo merkezlerinde neşredi- lecektir. ea) Bir mektep Zürihte halka radyo tekniğini öğretmek için 9 şubatta bir mek- tep tesis olunmuştur. Bu mektebe devam eden alâkadarlar've radyo dinleyicileri yüz saatlik bir tahsil devresinde radyo tekniğine talluk eden bütün meseleleri öğrenmiş o- lacaklardır. Amerika radyosu bir tiyatro kiraladı “ Kolumbiya Broadcasting ” A- merikan radyo şirketi Nevyorktaki Hudson tiyatrosunu kiralamıştır. Tiyatronun sahnesinde radyo neşri- in tadilât yapılmaktadır. Bu tadilât bitince tiyatro sahnesi din- leyicilerden bir kalın cam perde ile sada geçmiyecek surette ayrılmış olacaktır. Radyo şirketi radyo neş- riyatında onnanan : piyeslerin git- tikçe rağbet bulmasından ve dinle- iro temsillerini daha ziyade tercih etmelerinden dolayı bu tiyatroyu bu hale koymaya ka- rar vermiştir. Tiyatroda neşriyat yapılırken 1100 kişi istiap eden ti- yatroya istasyonlar meccanen gire bileceklerdir. Lehar ve Tauber konseri Viyana radyosunda 15 gün ev- velki perşembe akşamı Lehar'ın ii daresinde ve güzide muganni Tau- ber ile muganniye Janina Novotna' nın iştiraklerile Lehar'ın kendi e- serlerinden vücuda getirilmiş bir radyo popurisi verilecekti. Viyana- nın karışmasından dolayı yüksek sanatkârların bu güzel konserinden mahrum kalmıştık. Haberaldığımı- za göre bu artistler ayni konseri Viyana Filharmonik heyetinin iş- tirakile 7 mart, yani gelecek hafta- ki çarşamba akşamı saat 2030 da vereceklerdir. Amarikada da 500 kilovatlık bir posta Birinci ve sonuncu olarak şimdi- ye kadar yalnız Ruslar tarafından 500 kilovatlık bir istasyon imal e- dilmiştir. Bu kuyvet rekoru Ame- riaklılar tarafından kıskanılmış o- lacaktır ki Ohio'daki Cincinatti'de ayni kudrette bir istasyonun inşası hitam bulmuştur. WLW işaretli bu posta şimdi tecrübeten program neşretmektedir. Merkez İstanbul saatile sabah 8 ile 13 arasında işle- mektedir. Eskiden bu istasyonun kudreti 50 kilovat iken 500 kilo- vata çıkarılması için 400000 Dol- lar sarfedilmiştir. Merkezin ante- ni içerden telli ve 250 metre yüle sekliğindedir. Merkezin muntaza- man program neşrine ne zaman başlıyacağı henüz malâm değildir. Meclis zabıtları ve radyo Bir kaç akşam evvel Berlin rad- yosunda enteresan bir program işi- tilmiştir. Neşriyatta geçen senelere ait Reichstag Meclisinde bazı ko- münist mebuslar ile Hitler taraftar. ları ve bizzat Hitler arasında vuku-| bulmuş ve plâklara geçirilen müna- kaşalar Hitlerin iktidar mevkiine geçtiğinin yıldönümü münasebetile tekrar radyo vasitasile halka dinle- tilmiştir. Bu münasebetle yapılan geçit resimleri vesair şenlikler rad- yo ile tamamile nakledilmiştir. Münih - Laypzig - Breslau müşterek neşriyatı kaldırılıyor Öteden beri Münih, Laypzig ve B merkezleri programlarını ribirlerinden nakil suretile ve da- ima üçünün de programı ayni ola» ral: neşriyatta bulunurlardı. 18 şu- *tan itibaren bu usule nihayet ve- erek her üçmerkez ayrı ayrı müs- * xilentanzim ettikleri o program wretmektedirler. Viyana radyosunda aziller Avusturya belediye ve sair yerle- | r'ade istihdam edilen bütün Sosyal demokrat fırkasına mensup memur | larm vazifelerine nihayet verildiği gibi Viyana radyo şirketinde de ayni fırka mensuplarının çıkarılma sı tebeyyün etmiştir. Radyoda çalı- şanve çıkarılacak büyük memurla- rmm adedi onu bulmuştur. Yerle- rine Hıristiyan sosyalist (fırkası mensuplarından yeni memurlar ta- yin edilmesi münasip görüli ür, Bir rivayete göre radyodaki sosya- litsler haber neşriyatında hüküme- tin vaziyetini olduğundan daha za- ei östermeğe sebebiyet vermişler ir, ,iOda musikisi ilCemiyetiveradyo Haber aldığımıza göre yeni te- şekkül eden oda musikisi cemiyeti pek yakında Saray ( sinemasında konserlerine başlıyacaktır. o Garp klâsiklerinin bilhassa yaylı sazlar orkestrası için yazılmış en güzel e- serlerini bu konserlerde dinlemek mümkün olacaktır. San'at ve musi- ki hareketi olwak yegâne olan bu teşebbüse bir çok ünlü san'atkârla- rumızdan maada Istanbul Konser- vatuvarı muallimlerden bir çoğu iştirak edecek ve konserleri Cemal Reşit Bey idare edecektir. İstanbul radyosunun konserleri yakınlığı i- tibarile yeni stüdyosundan naklen neşvedeceğini memnuniyetle öğren- dik. İ Kısa dalgalar Alman kısa dalgaları neşriyat saatleri Mart bidayetinden itibaren Al man kısa dalgalı merkezinin Asya- ya göre müteveccih anten ile ça- lışması saatleri değiştirilecektir. 1 Mraltan itibaren ( buradan en iyi dinlnebilecek kısa dalgalı Alman merkezleri şu surette çalışacaklar- dır. 7,35 ten 9,za kadar “DİB,, işa- retli (19,73 metre) merkez sabah neşriyatında (o bulunacaktır. 13,45 ten 16,45 şe kadar 31,38 o metreli “DİA, işaretli me:kez çalışacak- tır, Şimali Amerikadan işitilmek üzere icra edilen neşriyat saatleri de, şöyle tanzim (olunmaktadır. 19,73 metrelik posta 13,45, ile 16, 45 arasında 25 metrelik “DİC,, pos tacı da 3 ilâ sabah 6 arasında işi- tilecektir. Rusyada radyo ile sesli film malara vazedilen bir mikrofon va- sıtasile filmin yalnız sesini ve mu- sikisini radyo merkezine naklede- rek mevzu ile musikisini neşreder. Cisimlerin görülmeksizin — yalnız söz ve şarkıları işitilen filmler mü- sait olduğu takdirde radyo ile nak- İ ledilebilir. Ruslar bu nevi nakillere | ehezimiyet vererek radyo ile nakle müşait sesli filmlerden 20 tane ha- zırlamakta ve bunları neşretmek i- çin Leningratta yeni bir & merkez imal etmektedirler. İngilterede ihracat faaliyeti İngiltere şimdiye kadar radyo malzemesi üzerine pek az ihracat muamelesi yapmakta idi. Yapılan İstatistiklere göre İngiltere 933 s6- nesinin teşrinievvel ayı içinde 40 liralık radyoya taallâ eden alât ve edevat ihraç etmiştir. Buna mukabil 1932 senesinin ayni ayındaki harice sevkedilen radyo alet ve malzemesinin mikdarı 10 bin Sterlin lirasını güç bulmuştu mikrofon 18 Şubatta Avusturya Başvekili Dr. Dollfuss Viyana radyosundan mühim bir konferans vermiş ve 100 den fazla Amerikan merkezi tara- fından nakledilmiştir. Nakle işti râk eden istasyonların çoğunu nubi Amerikadaki Amerikalılara hitap ettiği teşkil ediyordu. Dol. İfussun konferansının mevzuu son Avusturyada © vukua gelen hâdi- Rusyada bir ejder merkezi daha Son istatistiklerden anlaşıldığına yo abonesi vardır. Büyük radyo teş kilâtına ve diğer memleketlere nis- beten bu miktar gayet az sayılır. Rusya yeni yaptığı bir plân dahilin de çalışarak dinleyicilerin bir sene zarfında daha bir milyon arttırmak teşebbüsünde bulunmaktadır. Ye- ni dinleyicilerin çoğunu köylülerin teşkil edeceği zannediliyor. Bu se- neki radyo masrafları için (Halk Komiserliği 65 milyon Ruble ayır- muştır. Bu para ile biri 500 kilovat | anten kudretinde olma kşartile ye- ni bi rkaç merkezin imaline karar verilmiştir. Büyük ejder postasının İ şarki Sibiryadaki Chabarovsk şeh- rinde inşası münasip görülmüştür. B umerkezlerin civarındaki halka 180000 radyo aleti dağıtılacaktır. Bolgrat radyosu Belgrat radyosu 24 şubat akşa- mı neşriyatına nihayet vermiştir. Belgrat 15 gün kadar durduktan sonra Makis'teki (Belgrattan 10 ki- lometre mesafede) daimi çalışa- cak olduğu yeni stüdyosunda tek- rar neşriyatına başlıyacaktır. Bu yeni stüdyodan maada Bel- grat merkezine Eyfel kulesi biçi minde iki yeni demir kule de yaj mıştır. Gerek 100 er metrelik kule ve gerek stüdyonun şehir rültülerinden uzak bulunması eski- sine nazaran uzaklardan daha iyi dinlenmesine yardım edecektir, Yen “stüdyodan yapılacak neşri- yatın ne netice vereceğinin Belgrat radyo müdürlüğüne bildirilmesi i- lân edilmiştir. e Almanyada abone mikdarı Almanyada abone miktarı şu su- retle ilân edilmiştir: o Bu senenin İ ilk ayında 221469 yeni abone kay» dolunmüştur. Ve bütün abonelerin adedi 5274076 ya baliğ olmuştur. Bu hesaba göre geçen senenin son ayı nihayetine göre aboneler bir ay içinde 954 nisbetinde artmıştır. Ye- senenin her gününde Almanya da günde 7144 yeni abone kaydol- ması keyfiyeti pek enteresandır. Veyahut eyyamı resmiye de dahil olarak her saat başında 300 yeni a- bone kaydolunmuş bulunması mü- him bir yürüyüştür. 'Normandi radyosunun neşriyalı 10 kilovat kudretinde çalışan şi- mali Fransanın Normandiya mer- kezi sabahın 4 üne kadar (İstanbul Avusturya Başvekili M. Dollfuss başında.. göre Sovyet Rusya'da 2 milyon rad | sata ait idi. o Avusturyada henüz Okyanos aşırı işitilecek kısa dalga» İı istasyon olmadığı için hitabenin nakline Cemiyeti Akvam tavassut ederek kablo ile naklettiği Viyana radyosunun neşriyatı Amerikaya işittirmiştir. Amerikanın her tara- &na naklen merkezde Nevyorkta » ki Colimbia Broadcasteing radyo şirketidir. "4 Navyork taksilerinde radyo Kânunuevvel ortalarına doğru Nevyork Polis Müdürü seyrüsefer« de musiki dinlemekte iken bir teh- likeye maruz kalınmaması için tak- si otomobillerindeki radyo aletle- rinin çalınmasını menetmişti. Di- ğer taraftan otomobilde O konser dinlemeğe alışmış olan bir çok mu» siki meraklılarının fikirlerinden an laşılmıştır ki otomobilde dinlenen musiki adamı şaşırtmaktan ziyade neşelendirerek âsâbına daha hâ- kim olduğundan kazalara ihtimal verilmek imkânı daha azdır. Bu- nun üzerine 15 gü nsonra memnu- , iyete nihayet v: Makul bir fikir Sabık İngiliz radyoları başmü-. hendisi Mr. Eckersley bundan 5 sene evvelki dalga plânalrı kongre» lerine iştirak etmiş olduğundan bu hususta ihtısası olduğundan Lü- cerne plânında tespit edilen dalga- lar hakkında kendisinin fikri sorul. muştur. Eckersley Lücerne plöyu- nın en büyük bir muvaffakıyetsiz- lik addettiğini açıkça söylemiştir. Mumaileyh bu hususta demiştir ki? “Ben kral olsaydım radyoları 300 metreden 3000 metre arasında 30 merkezin işlemesine müsaade eder dim. Bununla her biri birer ejder kudretile çalıştıkları takdirde, ara larında 20 kilohertzlik büyük bir mesafe olacağından biribirlerini taciz etmek hatırdan bile geçemez“ di. Bu şartla her o Avrupa milleti kendine arzu ettiği kudrete bir tek merkez ayıra bilir ve her taraftan gündüzleri bile dinlenmek kabil o- lurdu.,, Fransada kaçak merkezleri Fransada kaçak radyo mürsile. leri gittikçe çoğalmaktadır. Malüm- dur ki bir amatör radyo merkezinin imali bir ahize imali kadar basit olduğundan bu merak Avrupalı rad yo meraklılarını pek fazla sarmış- tır. Böyle bir merkez ile dünyanın dedikodusu yapılabileceği cihetle her memlekette hususi amatör mer» kezlerinin işletilmesi bir çok kayıt ve şarta tabidir. Müsadesiz mürsi- le işletmek ağır cezalara tabi bu- lunmakta ise de meraklıları kaçak olarak aralarında neşriyat yapan Fransız amatörlerinin adedi 410 o- larak tespit edilmiştir. Bunlardan 19 u malüm olanlardır. 60 adedinin tör saatile 6) inkıta etmeden çalışmak- ta ve 3 saatlik bir istirahatten son- | ra gene başlamaktadır. Almanyada bir merkez inşası Almanyanın Koblenz şehrinde bir merkez inşası için lâzım gelen plânlar epeyce bir zamandan beri hazırlanmış, fakat inşaat bir müd- det için teahhür etmişti. Merkezin inşasına müsaade edilmiş o oldu- ğundan Gay sonra neşriyata başla- nılmak üzere inşaata başlanmıştır. Merkez 2 kilovatlık son sistem bir merkez olacak ve takriben 300000 Marka (150000 Türk lirasına) mal olacaktır. kimler olduğu bilinmemekte fakat hangi şehirde olduğu tahmin edil. mektedir. 18 i vilâyetlerde ve 13 ü- nün istikameti henüz tespit edilmiş tir, Diğer 300 ü de tamamile meç- hul semtlerdedi a Çekoslovakyada yeni İki Çek merkezi 100 kilovata| yükseltilmeğe karar verilmiştir." Bunlardan birisi Bratislavanın 50 | kilometre şimali garbisinde ve şim' diki 12 kilovatlık Bratislava mer- kezi yerine, diğeri de şimd'ki Brü- nan merkezinin yüz kilovata yük- seltilmesile vücuda getirilecektir. merkez, ar de aa erir >