22 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
- Bütün memlekette havalar yağışlı gidiyor. Soğuklar artacak. Âli iktisat meclisi şubatta toplanacak. FİYATI 5 KURUŞTUR Ne yapacağız? İktisadi program ANKARA, (Başmubarri miz“ den) — Memleketin esaslı, ikti- sadi mizamını yeniden kuracağız. İkrsadm bir memleket hayatın- daki ehemmiyetini bilmiyen kal- dı mı? Muhakkak ki, bir memle- ket ist kiâl iddiasında bulunmak için, iktısadiyatına hâkim olmalı- dır. Şu da muhakkak ki, eski sis - temlerle, eski tutumlarla bir mem- leketin iktısadiyatı yürütülemez. Yeni hayatım; yeni şerait ve yeni mecburiyetleri vardır. Hele ikti - sadiyatımızı gelişi güzel bir. ce- reyana bırakmak, bugünkü zaru- retlerin icaplarına hiç uymaz. O- nu pek sıkı bir kontrola tâbi tut- mak lâzımdır. Bu kontrolu an- cak ve yalnız devlet yapabilir. İktısat ve ticaret hayatında her iş ayrı ayrı kontrola tulurken, * bu işlerin biri! binde çalışmalarma, birinin yap- tığını öbürünün. asma da dikkat edilmek lâzımdır. Bu da bütün teşebbüsler ve hareketler a- rasında âhenk temini ile kabildir. Memleketin iktısadiyatını alâ: kadar eden bazı işler var ki, o işlerle hiç alâkası olmayan vekâ- letlere bağlı bulunuyor. Bu rabı- taların sebeplerini izah ve müda- faa etmek güçtür. Bunları da nor“ mal vaziyetlerine irca etmek Jâ- zımdır. Sanayiimizi yeni baştan kuru- yoruz. Bu hareket; bir çok feda- kârlıkları icap ettiriyor. Hiç bir memleket istihlâk maddelerini , mutlaka hariçten aldığı fiyatlar- dan dala ucuz tedarik etmek ka- rarile sanayiini kurmaz. Milli sana yiini kurmuş olmak için yapar sana yii en çok ileri olan memleketlerde bile, öyle maddeler var ki ser. best rekabet karşısında ayakta durmasına imkân yoktur. Reka- betin mihveri, maliyet fiyatıdır. Maüiyet f.yaiı ise hususi, mabal- li, maddi ve hattâ manevi bır çok âmılıerın tesirinden kurtulamaz. Demek istiyoruz ki, bütün mem- leketlerin maliyet fiyatmı azalt- mak kabiliyeti âyni derecede de. ğildir. Onun #çin sanayıini ku: Ten her memleket; gümrük hima- yelerile onu müdafaa etmeğe mecburdur. Biz bile, eğer buğaa- ya gümrük koymamış olsa - idik. Türkiye; bugün ekmeğini bile hariçten tedarik mecburiyetinde kalırdı. Eskiden öyle değil mi i- di? Ziraat memleketleri arasında sayılan Türkiye; daha yakın va- kitlere kadar ununu Amerikadan ve başka yerlerden almıyor mu i- di? Onun için memleket sanayii niskurarken; unu gümrük hima- yesile veya başka suretle himaye etmeği bu himayenin memlekete bazı fedakârlıklar tahmil edece- ği bu kararm tabii bir neticesi saymalıdır. Hangi sanayii yapmalıyız?.. Bir defa şunu tesbit etmeli ki, bu memlekette kurulacak ve bil hassa himaye edilecek sanayi; butün iptidai maddeleri memie- ket dahisinde tedarik edilecek sa- nayi olmalıdır, Türkiyede yeniden kurulacak sanayi arasında en evvel şu mad- deler akla geliyor: Demir, kö- mür, kâğıt, cam ve şişe, kok, ken- dir ve kenevir, pamuklu mensu- cat, kükürt sanayii... Buna mem Jeketin elektrifikasyonunu da ilâ- we edebiliriz. Bunlar ilk plânda olan şeylerdir. Daha ince sanayi, ancak ikinci plân, beşon sene sonraki yeni bir hamlenin işidir. Acaba bütün bunları k çin hangi vasıtalardan, hangi ser- mayelerden istifade edeceğiz? Te- reddüde mahal yoktur: Bu mem- lekette hiç bir kuvvet, hiç bir ser- mayeyi ihmal edemeyiz. Devlet te, hususi müesieseler de, şahsi termaye ve teşebbüsler de bu ik- tısadi ve sanayi kalkınması hr;e- ketine iştirak . edecektir. İştirak ettikten sonra da devlet kanunla- rının vatandaşlara bahşcitiği bü- tün haklar masun kalacaktır. Memleketin umumi cepheden iktisadiyatmın şümullü bir tetki- ke tâbi tutulması birinci derece e mühim bir davadır. Bu tetki Sahip ve Baymak: Siirt Meb'usu- MAHMUT 3 inci » sene Ne, 2827 ANKARA, 21 (Te Tefonla) — Ekme - ğin beher kilosundan alınması kararlaşan bir kuruşluk yesim hakkındaki kanun lâ yihasmı hükümetin martta Millet Mecli- sine sevketmesi ihti- mali vardır. Ancak İşin müstaceliyetine mebni lâyihanın ay- ni ay zarfında müza kere ve kanuniyet kesbetmesine ve ni- sanda tatbikma ge « çilesine İntizâr 6- Yunabilir, Bu hususta Heyetine tevdi olunmuştur. Kanunun yeni mali seneden evvel Meclisten çık- ması ve meriyete girmesi arzu edilyor. Bu resimden ümit edilen varidat 4 ilâ 6 milyondur. Resim yalnız fırmlarn sa tacağı veya sattıracağı ekmeklerden alı nacaktır.” Hazırlanan lâyıhaya göre ekmekler- den bir kuruş resim pul ilsakı suretile <ibayet edilecektir. Temin edilecek vari- dat Zirani Bankası vasıtasile köylüden satın olunmakta olan buğda; söze - sinden doğacak muhtı karşılık tutulacaktır. Zira hükmen alum muamelesini genişletmek karacındadır. Mübayaadan hiç bir zarar olmaz veya bu zarar bu yeni resimle temin edilecek yaridatın bir kısmı götürecek olursa Yalnız satılacak ekmek- | lerden vergi alınacak Varidat 6 milyonu bulacaktır Hükümet buğday alım muamelesini öne kararındadır geriye kalan mikdar silolar ve ambarlar inşasına hasrolunacak'ır. .. iaden İsetanbul « Yeni ekmek vergi dan ne temin edileceğini dün tetkik et- tik, Aldığımız” malümata göre İstan- bulda 193 fırin vardır. Bu fırmlarm gün de işledikleri un mikdarı 3404 çuvaldır. Şehrimzde hergün sarf. ekmek mile darı 328254 kilodur. Kilo başına kırk pa radah bu yekün üzerinde senede tahmi nen 1,117,600 lira tutmaktadır. İstan - bulda ayrıca, günde 13-bin kilo da fran cala sarfedilmektedir. Bu hesaba göre hükümetin senede 4 milyon ilra olarak tahmin ettiği ekmek vergisinin bir mil » yen ikiyüz iz hi a kadarını Yalaz İse Gİ 4 Sir Jehn Simon LONDRA, 21. ALA. — Avam kama- yasında, muhtelif hatiplere cevap veren katı; ecnebi mütehassıslara yap- tırmak zarureti ise meydandadır. Hükümetin Amerikadan getirtti- ği mütehassıslar aylardanberi, bu araştırmalarla meşguldürler. Tet- kikatın önümüzdeki üç dört ay içinde ikmali umuluyor. Bu tet- kikat neticesini ifade edecek olan raporun ehemmiyeti o hakkında tafsilâta lüzum var mı: İdare ma- kinesindeki sakatlıkları, iktisadi bünyemizdeki kuvvet ve zaafımı- zı, zahiri ve gizli kuvvet ve ser. vetlerimizi, hasılı umumi Yaziye- timizi bitaraf bir tetkik . heyelin- den öğreneceğiz. Kanaatimizce böyle bir tetkikten sonra bizde hasıl olacak bilgi; bir kaç fabri- ka inşasmdan da kıymetlidir. Memleket iktısadiyatının ida- resi; tabiatile hükümetin ve ona dedir. Bu bakımdan vekâletin ih- tiyaca uygun bir tarzda teşkilât. | | | İngiliz Hariciye nazırı va- ziyeti yakından görüşecek Evvelâ Hitlerin taleplerine karşı Fransa nın ne vazivet alacağını anlamak isteyor Sir John Simon, bugün evvelce derin surette tetkikatta bulunmaksızın, her- hangi bir esaslı beyanatta bulunmanın pal olacağını teyit etihiştir. Başvekil Hitler, muhteviyatı hakkında ne di lürse düşünülsün bütün ali- kadar taraflar içn pek büyük ehemmiyeti haiz aleni beyanatta bulunmuştur. Bu beyanatın ciddi olup olmadığını soran bir mebusa cevaben Sir John Simon bu nun pek mühim bir sual olduğunu söy- lemiş ve demiştir ki : “M. Hitler'in beyanatı hassaten Fran #anın alâkasını uyandıracak © mahiyette idi. Biz, bu'husustaki tahkikatımızı ifa ederken vaki olan bazı telkinatı tasvip etmediğimz ve vaziyeti tavzih ile bu be- yanatın tahtında neler gizlendiğini anla- makla mükellef bulunduğumuzu açıkça söyledik. Tahkikatımız devain ediyor. Sir John Simon, yarın M. Paul Bon- cour ile görüşebilmek fırsatını elde et- töğinden dolayi bahtiyardır. Zira, Alman teklifatının Almanyanm komşularının si- yaset ve ihtiyacatile kabili telif olup ol- madığını anlamak hususunda memleket- lerin mümkün olduğu kadar yekdiğerine yaklaşmaları çok mühimdir. LONDRA, 21. A.A, — mon, Parise hareket etmiştir. i andırılması zaruridir. Memleket iküsadıyaunm umumi cihazını bu- günkü teşkilât ve vesait ile ida- re etmek ımkân haricindedir. Hex İ halde bugünkü teşkılâtnm noke san olduğu muhakkaktır. Iktısat vekâtetinin mesaisin- den, vekâletin bürolarındaki tet- kikattan ve bazı mali müesse:e- lerin faaliyetinden anlıyoruz ki; İktısat vekili Mahmut Celâl Be- yin hazırladığı iktisadi program; belli başlı yukarıda arzettiğimiz esasları ve bunların icra ve tat- bik şekillerini ihtiva ediyor. Şim- diden hükmolunabilir ki, hükü- met bu programın tatbikatında muvaffak olursa, — çok değil — İ dört beş sene sonra memleketin iktisadi manzarası değişecektir. En müşkül, en lüzumlu sanayiimi- izafeten İktisat vekâletinin elin- | zi kurmuş olacağız. Sirt Meb'usu MAHMUT Türkiye Bulgaristan Ticari anlaşma muka- velesi imzalandı ANKARA, 21, AA, — - Türkiye ve İulgaristan © ciye vekâletinde hariciye vekâleti kâtibi umumisi Numan Rifat Beyle Bulgar or- ta elçisi M. Anlonoff arasında imzalan- maştır, Bu anlaşma ile tarafeyn gümrük ta- rifelerinin bazı maddelerinde mütekabi- len gümrük tarifelerinin bazı maddele- rinde mütekebilen tenzilât icrasına mu- (Devamı $ inci sahilede) Mecliste dünkü Müzakereler Milli saraylardaki eşya 220 bin parçaya yakın ANKARA, 21, A.A. — B.M. Mec Bsi bugün reis vekili Hasan Beyin riya- setinde toplanmıştır. # Celsünin açilmasi l müteakip" meclis he- saylardaki eşyaya mit £ Mazbatası * okunmiuş- 5 Göksü, Top hane, Aynalıkavak, Ihlamur köşk ve sa raylarında mevcut eş yaların ellerdeki def- terlerle | karşılaştırı- Yarak birer birer göz- den geçirildiği ve sayısı 220 bine yakın (Devamı $ inci sahifede) Büyük e e e Ticaret ofisi Yeni teşkilât ikinci kâ- nunda faaliyete geçiyor Aldığımız malimata göre İktısat ve kâletinin yeniden yapmağı istihdaf etti. Xi teşkilâtı bir kısmının yılbaşında tat bila mukârrerdir. Ezcümle büyük tica- ret ofisi 1 Kânunusanide Ankarada fa- aliyete geçecektir. Bu ofiste şimdi İktı- sat vekâletine bağlı ve ücretle müstah « dem olan müşavirler ve mütlehasısılar bu ofiste aza olarak bulunacaklardır. İstan buldaki ofis bu şekilde Ankaraya gide- eck ve raportörlerin vaziyeti sonradan RR eee teşekkül edecek ofi Yeni ie #memleketin bütün iktisadi işleri üzerin de etüt yaparak İktisat vekâletine tek- Miflerde bulunacktır. Ofis muhtelif ihti - sas şubelerine ayrılacaktır. Hasan Bey İstanbulda karlı sokaklar | Bütün memlekette! * Havalar yağmurlu Kar dün de Jakşamâ kadar fasılayla devam etti Bu kışın ilk karı evvelki gün yağma- ğa başlamış, evvelki gece de devam ot- miştir, Dün sabah gözlerini açanlar, et- rafın beyazlanmış olduğunu görmüşler. (Devamı 5 insi sahifede) ASAN MAN Güreşçilerimiz Galip İkinci Balkan şampiyona- sıdün gece başladı. Gü- reşçilerimiz 6 galibiyet kazandılar. Tafsilât ikin- ci sahifemizdedir. KAMARA EKREN pi ? KÂNUNUEVVEL 1933 Reichstag kundakcıları maz nunlarindan edilirse, buna mukabil bin naziyi öldüreceklermiş. Saat 23 meselesi bir çok karışık yollar açıyor Vekâletin tebliği daimi encümende Emirle Belediye kanunu arasındaki taâruzu kaldırmak ve halkı korumak için en kestirm: çare kapanmâ saatlerini 23,5 olarak tespit etinektir Sinema ve tiyatroların geceleri saat 23 to kapatılması için Dahiliye tince vilâyete verilen direktif dün vilâyetten belediyeye tebliğ edi- miğtir, Belediye, meseleyi mene sevketmiştir. Vali ve beleş reisi Muhittin Bey de, yeni bütçenin müzakeresine devam eden encümen- de Dahiliye vekâletinden bu hususta tebligat vuku bü duğundan encümeni baberdar etmiştir. Salâhiyettar zevat, zabrtai beledi- ye talimatnamesinin eski ve belediye kanununun muahhar: bulunduğunu ve kahunun sinemaların açılıp kapan- e saireye ait tayini ve tezekkür mesi karara bağlanacağını söylem tedirler, İ © Diğer taraftan sinemacılar Dahii- ye vekâletine müracaat etmişlerdi. Ve kâletten sinemacılara dün akşama kadar müsbet menfi cevap gelmemi Binanın çökmüş vaziyeti ve ya ralıların hastahanedeki halleri Üç katlı bina nasıl çöktü? Evvelce mühendisler maili inhidam olduğunu görmüşler, tamiri şartile bırakmışlar Evveiki gece saat 19 sularında, Tar- labaşı civarinda Büyük Ziba sokağın- da bir evin çöktüğünü ve birkaç kişinin yarlandığını dünkü müshamızda haber vermiştik. Dün bu hususta tahkikatımı- za devanım ettik. Yıkılan ev, Tarlabaşı caddesinden Yenişehire inen Büyük Zi- ba sokağında Çatal hanmda kunduracı Aron Efendinin mutasarnıf bulunduğu 8 mumarlı binadır. Bu bina bir kahvenin Yukarıda: Halkevinde dün yapılan toplantıda ve çay ziyafetinde — A- şağıda: Sağda Hilâliahmer © Tele(i Ekmek Vergisi Lâyihası Martta Meclise Veriliyor ! | h gençlik teşkilât; için al mektep mü ürleri, solda Frakson Büasi »mosunlayı cemiyeti a Torgler idam Müdür. 24318, Yam ileri müdürün 2318 İdare ve Matbanı 24310, Vali ve belediye reisi Muhittin Bey hailedilecektir. Sinema ve tiyatroların geceleri sa- at 23 te kapatılması hakkında Dahi- liye vekâletince verilen emrin bele“ li diye kanuniyle şehir meclisine veri» len hak ve —pl belediye talimat- i sahifede) | karşısında, zemin katile beraber üç kat- lı, yarı kâgir bir evdir, Geçenlerde ma» ili inhidam binalar meyanında belediye miş ve âni bir tehlike görülmediğinden tamir şartile tahliye ettirilmemiş. A » tamirat yaptırmış ve hattâ boyatmıştır. Evde oturanlar şunlardı: 4Yazısı iç Saifelerimizde)
