31 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

« Birçok kimseler radyo merke- 3inden irsal edilen proj Mi ahizemize geldiğini bilmezler. Bilmemekte de pek haklıdırlar. lrü şimdiye kadar o bizde de ber üçünücü evde bir radyo aleti- Nin bulunması lâzımgelirdi. Rad- Yonun bugünkü tekemmülü, dün- Yanın her tarafında radyoya bü- Yük bir merak uyandırmış ve bu “ğurda milyonlar | sarfedilmiştir. Aletiere gelince Avrapa ve Ameri Kada gün geçtikçe ucuzladığı hal e maalesef Türkiyede satıl lerin fiatleri bir türlü ucuzlaya- Miyor. Bunun için memleketimiz- # radyo abonelerinin artmadığı radyodan istifade edilecek Tamanın da uzak olduğu şüphe- iğdir. Burün her hususta yarar- "ğı olan radyo aletleri muhtelif Sbeplerden dolayı pahalı satıl- aktadır. Sebeplerini başka bir Tün tesbit edeceğiz. Şimdi, radyo karilerimize her İstanpız radyosu memur- Ni arından bazı zevat « dinledikleri konser, O vpera, ini ve konferanıların radyo is: MYonlarından evimize kadar ua- Keldiğini İstanbul radyosundan Nilkdereke tarif edeceğiz. İstanbul radyo merkezi neşri- ğini postahane binasının en üst İn irsal eder. Sadayi cezbe- vi hlizazını elk- ihtizazına tahvil eder. İstan- Avrupada kullanılan Alman makat Reichs (Rayhs) mikrofo- lar. Şeklen mermerden imal anl Berlin merkezinin , Mürsile anteni Büte döre köşedir. | İhtizazdan 2vlar olmaması için o lâstik siyle Yuvarlak bir çerçeveye banal ve tntinlik böle omü; ve Re» muayyen yerler Vey, bulunduğu salona stüdyo yo gitoryum denir. Zemin, tg- Varları aksi södaya mâ Hvay il, Sin perdelerle örtülmüş iş Perde arası da — saman tulmuştur. Mikrofondan rak vazife görürler. Mik- Yan "Allo, Radyo- İstanbul | Nİ radyosundaki mikrofonlar bü | | mahalline konu" Sada mikrofondan evimize nasıl geliyor? İstanbul radyosunda plâk neşredilirken Safiye H. İstanbul radyo- sunda mikrofon başında gelen elktrik cereyanı o kable ile yanmdaki kontrol odasına geli orada bir hususi amplifikatör mi rofon dereyanmı o kuvvetlendire. rek yirmi kilometrelik bir kablo ile Kemerburgaz köyü civarında- daki Osmaniye irsal © merkezine gönderir. Bu gelen cereyan tabaka taba- ka irsaliye merkezi tarafından da kuvvetlendirilerek merkezin ante nine verilen yüksek cereyana ka- pılır ve havaya dağılır. inin anten kud den iyice dinlenilir. Havada deniz dalgası seklinde in boyu 1200 metre | n İstanbul neşriyatı | evimizdeki anten ta na gelir; buradan aletimizin sada yükseltme aksamı sadayı -artırı rak hoparlöre verir. Turgut MITHAT (Bandfilter) nedir? Dalgaları biribirine yakın olup karışan merkezleri ayırma mah sus alete (Bandfilter) denir. Bu alet yeni sistem radyo aletlerinin içerisinde bulunur. Ve otomatik merkezleri ayrırır. Eski makinele- rin dryına ilâve edilmek üzre kü. çük bir kutu şeklinde (Bandfil- ter) ler de piyasada yardır. Kul- lanışta güçlüğü olmayan bandfil- ter anten ile ahizenin anlen r. Başlıca v. bulunulan şehirdeki merkezi | zak istasyonların almal l temin etmektir. Bunların fiati Avrupada iki ile 5 lira arasın İstanbul piyasasında da bu lunur. Fakat kâfi derecede iş gö- ren bir bandfilter bizzat imal edi lebilir. Bunu gelecek hafta karile rimize öğreteceğiz. Program» vd Neşriyatımız Haftalık radyo programlarını karilerimize takdim edeceğiz. Bu kısmı kesip muhafa i t ederiz. Ayni o zamanda wmi programlar da bildirilecek- tir. Bazı yazeteler programı gör i saatler İstanbul saatile uy gun değildir. Biz proyramda gör tereceğimiz saatleri İstanbul saa- göre tanzim edeceğiz. Tabi İ ir. Biz tetkik ederek yalnız en iyi işitilen programlari © yazacağız. Radyo sayfamız pazartesi günle- ri olduğu için, pazar günkü prog ramı maalesef i Bu porgram pazar ayhea bulacaksınız. İstanbul programı ay başından ! itibaren. değişeceği isin bu hafta nüshamezda Nakil nedir ve! Nasıl yapılır? | | Bir merkezin neşrettiği konse- | ri ayni zamanda diği istasyonların naklettikleri dir. Evvelce bu nevi nakiller di- ger merkezden alelâde ahizelerle alınıp mikrofona verilmek sureti- le yapılırdı. Bu suretle yapılan nâkillerde musiki ile birlikte telsiz telgraflar ve parazitler de gelirdi Yaz mevsiminde parazitin faz lalığından nakillere hiç © imkân yoktu. Son senelerde muntazaman ie- | ra edilen nakiller herkes tarafın | dan memnuniyetin di öldü; den bunların parasistsiz olarak uzak mahallerden © nakledilmesi hususu düşünülmüstür. Evvelâ Berlin ile Könizeyusler- hansen arasında çift telli bir kab- lo tesis edildi. Berlin merkezinde verilen konserler ile diğer neşri yat bu kablo vasıtasile doğrudan doğruya Königsvusterhausen mer kezi mikrofonuna gidiyor, bura- da da Berlin programı neşredili i tellerle telefon si n bu nakil hiç pa- razitsiz olduğu için sadala, merkezin mikrofonundan hiç de- kuvvetini kaybetmeden | irsal edilmektedir. Bu usul az zamanda tasyonları telefon tesisatına ben- zeyen kablolarla örülmüştür. En | #on kablo Londra ile merkezi Av | rupa arasında yapılmıştır. Bu te- sisata Fransa ile Rusya iştirak et- memişlerdir. İngiltere ile İtalya | daki Avrupa miflet- | ve bütün leri bu kablo tesisatına dahildir. ler. Meşhur musiki | tekârları tarafından bizzat edilen muhtelif büyük konserler | verildiğinde bütün ve bas- idare Radyo haberle: Norveç Norveçte, hariçten işi nız 60 kilovat anten kudretli lo istasyonu vardır. Norveçliler müteaddit Avrupa merkezleri e- mirlerine amade olduğundan şim diye kadar bu bir merkez ile ik- tifa etmiştirler. Son günlerde Norveç parlâmen tosunda yeni merkezlerin imali lüzumu müzakere edilmiş ve mem leketin daha fazla radyo merke- sine ihtiyacı teklifi kabul edilmiş kablo vasıtasile bunları nakleder- Nakillerin başlıca sebebi, kü- çük ahize ve uzakları dinleyeme- yen galenli makineleri olan abo- nelere uzak şehirlerdeki yüksek musikiyi dinletektir. Bundan başka sehir dahilinde nakiller yapılır. Meselâ progra- mın birinde “Opara binasından naklen. .. operası temi “Ad. lon otelinden naklen dans musiki- si,, veya her hangi bir mahalden bir konserin nakledildi ü inüz. Bunlar şehir dahi uş kablolar vasıtas | fonu getirilir. Bu nevi bir kaç te- | sisat bizim radyolarımızda da pılmıştır. Ankara radyosu Büyük Millet Meclisi ve Halkevi arasın- da, İstanbul radyosu geçen Rama an Ayasofya camiini bu sene de Kurultay müzakeratıni bu nevi le bize dinletmiştir. tisadi noktadan pek Radyo stüdyosuna üc- retle getirilen musiki heyetleri ye sine bir musikili kahvenin musiki sinden ücretsiz istifade edildiğin- den ecnebi merkezleri dans musi- kisi ve halk konserlerinin büyük istasyonlar | hir kısmını böyle alıyorlar. Çocuk programı Çocuk neşriyatı çocuklar tarafından idare olunuyor Eöi Alman radyolarında çocuklara mahsus neşriyatta el işleri öğretiyorlar Her hususta olduğu gibi rad-| yo merkezli | şünülür. Çocuk yuvalarında veya şeh: | rin her hangi bir mahallinde ço- cukların oynayışları sistematik bir tarada değildir. Oyun oyna: | yan bir çocuk ayni zamanda şa kı söyler, hoplar veya oyunun ha nu nazarı dikkate alan pr rejisörleri, çocuklara mahsus tan zim edilen proğramları da böyle pazar günleri ( öğleden evvel ve | hafta arasında aksam üzerleri | 'atkârları elişi | swütehasamları- Itmda çocuklardır. Çocuk proğramlarına en ehem 'miyet veren Alman Resimlerde görüldüğü Üzere mik elişleri yapıyorlar, ayni zamanda evlerinde masa başında merakla bekliyen küçüklere anletıyorlar, Çocuklar radyoda kendilerine söyleyen masalları da e inlerler. Her zaman çocuklam dinledikleri klâsik masallardan i çocukların kendi safına yardım"etmek içini ne lâ. zım ise yapılıyor. Meselâ şu mev ları sar kılarile karşılayalım”. Şiir ve ço- cuklara besteletilen (şarkılar ile çocuk temsilleri radyoda kendile postalarıdır. | rine söylenilmektedir. Çocuk neşriyatını takip ve bü'fij tatbih eden küçük meraklı j inin bile hakiki sis ettirileceğini tesbit etmek için hükümet 15 azadan müteşekkil ir heyet tayin edecektir. Bu hu- a serfedilmek üzere 933/34 bütçesinden 1,5 milyon Norveç kronu tahsis olunmuştur. Şimdilik bir kuvvetli ve iki ha Gif merkezin imali düşünülmüş- | | ! i lâzım geldiğini ve kimlere El Rus istasyonlarında yeni istirahat işareti | | Her radyo merkezinde kendi- | ne mahsus bir istirahat işareti var dır. Rus merkezleri son günlerde işaretlerini deği, lerdir. Ye- ni işaret örse vurulan bir çekiç | sadası vermektedi Yeni Londra :Stüdyosunun | darlığı Londrada yeni büyük bir radyo binası yaj tır. Radyo musiki. idare heyeti stüdyo dairesinin büyüklüğünü düşünmiyerek 114 kişiden mürek kep bir takımı konser vermek üze re proğrama dahil etmiştir. Stüdyonun darlığından biribi- rine pek yakın oturan heyetin | konseri pek karışık bir halde işi- tilmiş ve bundan sonra Londra stüdyosunda büyük müsamere ve rilmiyeceği anlaşılmıştır. Yapıda ilât için mühendisler celbedil. | sistem gayet| ini miştir Amerikada bir Zenci radyosu radyo merkezi imal edilmiştir. Bu merkez yalnız zencilere mah sus, Amerikalıların tabir ettikle- ine göre “Siyah proğram" neş- ediyorlar. Burada ki musiki heyetleri ve spikerler- den maada memur ve müstahde- zenci olması mecburidir. Merkezin bir çok ka çak radyo kullanan zenciler ta- rafından yardım gördüğü ri yet edilmektedir. Uçan tayyarede televizyon Sesi nakleden alete radyo| dendiği gibi, cisimleri nakletme. ğe mahius ve tekemmülü ile üç, dört seneden beri uğraşılan alete “Televiziyon”. denilir. Buna mah sus Avruj Amerikada mer kezler bile imal olunmuş ve piya | sada aletler satılmaktadır. | Amerika'da fen o kadar” iler- lemiştir ki, uçan posta tayyarele- ri şirketi sesli filimleri uçuş esna. | sında müşterilerine gösterebilmek için tayyarelere bu aletten tesis etmiştir Bir şehre Radyo ismi verildi Asrın en mühim radyo şerefine orta An bulunan büyücek bir şehre “Rad- yo” ismi verilmiş ve şehrin merke zindeki caddelere radyonun mu- cidi Markoni ve inkisafında yar. dımı olan Hertz, Slabey ve daha bir çok zevatın isimleri konulmuş tar, Holanda'da gizli İ bir merkez | | Hollandanın Gouda şehri rında bulunduğu tahmin edilen ve 230 metle dalga ile çalışan bir , gizli ra yonu muntaza- man neşriyatta bulunmaktadır. | İstasyon proğrama başlayın-| “Allo, burası T. 130” diye ken disini tanıtıyor, Spikerin ifadesi- ne göre bu merkez bir bodrum katında bulunuyormuş ve burası ımı ki, kocaman file tesadüf olunsa, fil olduğu an laşılama zmaş. Spiker ara, sıra parola ile tas nıdıklarına selâm gönderiyor. | İstasyonu aramakta — gayret) gösteren zabıta bir türlü merke- zin nerede olduğunu kesfedeme- miştir. Diğer taraftan amatörler bu merkezde gö mefon plâkları, hikâye i keşfetmemesini temeni ediyorlar. Cemiyeti Akvam istasyonu 20,74 metrelik kına dalgalı Ce- miyeti akvam radyo istasyonu 26 eylül tarihinden itibaren ney- riyata başlamıştır. Bu merkez yalnız cemiyetin mesaisi hakkn- | da Fransız ve İspanyol lisanların ia haberler vermektedir. EMELE ENE KARİLERİMİZ Radyoya ait her bilmedikleri malümatı öğrenmek için gazete- mizin radyo muharririne tahriren müracaat edebilirler. Müşkü İ ksofon parçaları. 21.05: mak irt saatine göre tanzim edilmiştir Pazartesi, 31.11.932 KÖNİGSVUSTERHAUZEN: 1635 metre. 21/20 “Wittenberg” isminde bir rana, 23.35: Hafif musiki, VARŞOVA 1411 m. 1735: Gramofon; 19,35: “Spar tag” (Tasarruf günü) isminde skeç. 20,35: Müsahabe. 21,05: Halk kon seri, 22,25: Konserin devamı 23,20: Dans musikisi. 24.05: Devamı. BUDAPEŞTE 550 ım. 2020: Gramofon ile şark musiki- si 21,35: List, Sehuman, Brahms, Pa ve Albeniz'in eserlerinden konser. Müteakiben: Mandita takı- Bu'nn konseri. 24: Sigan musikisi VİYANA 517 m. 18,15: İsy Gayger takımı'nın kon seri. 19,25; Müsahabe. 21,05: Sesli filmlerden dans © parçaları 22,15: Pfitzner'in besteleri, 23,25: Haber ler. 25.40: R. Hügel takımı'nın kon- seri. PRAG 488 m. 20,25: Fenland halk şarkıları, 22: Bethoven'in keman sonatları, 22.20: Koro konseri ; (piyano refakatile) 23,05: Son haberler. 23,25: Bratis lava'dan; Karışık gece konseri. BERN - BAZEL - ZÜRİH 458 m. 20,50: oLyrik musiki, 22,10; Haydn senfonisi (D-dur). 2245: Eski ve yeni parçaları ROMA 441 21,05: ( Haberler, o Gramofon. 2125: Müşahabe. 21,50: Hafif kon | ser. 24: Haberler. BÜKREŞ 394 18.05: Radyo orkestrası. 19,15; Keza. 21,05: Bethoven, Kartet kon- seri, 21,50: Solo piyano: Mendel sohn, Chopin, Ravel, 22.20; Karten salon takımı; Borodin'in eserlerin- den, BRESLAU 325 21,20: Skeç. 22.15: Mütenevvi mu siki. 23,35: Posta | kutusu, 2348: Musahabe Salı, 1.141.932 KÖNİGSVUSTERHAUZEN: 22,05: Ham- bourg'dan: Oskestra, 23,25; Gece konseri: VARŞOVA MU m, 18.05: Keman könseri. 19,05: Kal vehane musikisi. 2025:“Anne kalbi ismindeki müsikili temsil, 22,56: O- pera'dan naklen: Govnod'nun «FA. | UST» operası, BUDAPEŞTE 18,55: Konser, 20,35. operasından: Verdi'nin EM> operası VİYANA 517 17.55: Hafif musiki, 19.35: Musa habe. 21.05: Senfonik konsur. 2255: Budapeşte «REGUİ : Tiyatrs, 21.05; Filârmonük komser. 23.25: Bando müzika, BERN - BAZEL - ZÜRİH 459 m. 17,35: Konser; müsahabe. 21.05; | Radyo orkestrası. ROMA 441 m. 18.15; Çocuk programı 1835: Or. kestra, 2105: Haberler. 21.07: As tronömi. 21.50: «Fanfan la Tulip» isimli operet. BÜKREŞ 394 m. 18.05: Kar(ş(k konser.19.15: De vamı. 20.45: Gramofon. 21.05: Ta ganni (serendlar). 21.25: Radyo or. kestrası, 22.20: Konserin devamı. BRESLAU 325 m. 20.10: Grâmofon. 21.05: Trajedik temsil, 23,40: Neş'eli musiki Çarşamba, ?.11932 KÖNİGSVUSTERHAUZEN: Viyana'dan naklen: “Yeder man” isimli temsil, 22,18: Triyo kon seri, 23,35; Londradan naklen: Bel sazarı müsameresi, o 2430: Yoost caz takımı. VARŞOVA 1411 m. 19.05: gramofon. BUDAPEŞTE 1805: 5 aletli radyo orkestrası. 19.20; Tagannili konser (Gudimel, Gumpeltaheimer, Brahms ve Mol mar'in eserlerinden). VİYANA 517 m. 1930: Bando muzika 21.05: «Ye 'dermann» ismindeki musikili temsil 22.25; Brahma'ın eserlerinden salon nasil. PRAG 488 m. 18.15; Kukla tiyatrosu. 20.25; Sa stüdyodan. tiyatro. 23.25: Cazband. BERN - BAZEL - ZÜRİH 459 m. 2020; Edebi musikili bir temsil. 21.05: Koro konseri 22.30: Haber. | ler, Müteakiben; Gramofon, BÜKREŞ 394 m. 18.05: Radyo orkestrası, o 20.45: 2135: Konferans. 21.50: Piyano mü samereşi, 22.20: Viyolonsel konseri. | BRESLAU 325 ım. 18.05: «Kardinal'in ölümüz ismin- de novel, 1845: Adolf Skorranm © serlerinden konser. 2005: Müteney- «Sokrat'ın | vi musiki. 21.35,,Silisya filârmonik takimi. 23,35: Londradan il, Perşembe, 3.11.932 i KÖNİGSVUSTERHAUZEN: ,g | mesikili temsil. 22,16: Hildemith'in | 1635 m. romantik serenadları, 22 45: Konfe- İ | 21405: Frankfurt'tan: o Orkestra konseri. 22.50: Avcılığa dair. 24: İt İniye menfaatine verilen (e balodan: İ Dans musikisi | VARŞOVA idim, 18. Gramofon, 19.05: Hafif mw siki. 21: Hafif musiki: Micbeli, Ke ler - Belâ, Kockert, Schreiner ve Le yin'en eserlerinden. 22:35: «Son ba İ bari Monalog. 23.20: Kahvehane musikisi, 24.05: Devamı, İ BUDAPEŞTE 18.35: Macar halk şarkıları. 1940: j Oskesira 2035: Peşte operasındın: Pudini'nin «MADAM BUTTER İ FLY» operası, Müteakiben haberler. Caz ve Sigan musikisi VİYANA 517 m 18.15: Gramofon ile filârmenik konser. 20.45: Neş'eti musiki parça- ları (operöt ve vals parçaları) 22.10 | ven'in eserlerinden: — Piyano | müsameresi. 22.55: Moroloğ. 23.35 İ Andre Hummer takımı: Operet ve vals parçaları PRAG 488 m 18.25: o Çocuk musikisi 1955: Gramofon. 2040: Mandolin (4 adet? ile fantaziler. 21.05: Askeri banda | muzika, 22.05: Smetana salonunda naklen: Opera parçaları, 2325; Po İ pari ve dans parçaları BERN - BAZEL - ZÜRİH 459 a. 21.05: Bas salon musikisi, 2245: Eğlenceli musiki. İ ROMA 44 m. İ | 2150: Keman konseri. 22.35: «Ha | kikd centlemen» isimli piyes. 23:05: 7 18.05; Karışık musiki 2045: Gru .05: Halk musikisi (marş ce Sigan parçaları) 21.50: Konserin devamı. BRESİLAU 325 mi 20.35: Gramofon, 21.05: Radyo orkestrası, 22.30: Diyalektli bir term 23,45: Hubertusa dair müsahabe Cum.., 4 11933 ! KONİGSVUSTERHAUZEN: 14635 m, |21.05: Viyana'dan: Karışık. neşri- yat: Musiki ve tayanmi. 23.304 Ha berler. Müteakiben: Hamburg'dan naklen: Neş'eli musiki VARŞOVA 1411 m. 1905: Dans musikisi, 20: Mubhte- £ 21.20: Senfonik konser. 2345: İ Haberler, 2405: Dans musikisi PRAG 488 m, 18.10: Kuator konseri. 2025: Ope retlerden parçalar, 23.25: Piyana -— Keman faniazileri, 24.05: Gramafon BERN . BAZEL . ZÜRİH 459 m. İ 21.05: Viyana merkezin İ ROMA $4im. İ opera, | BÜKREŞ 384 m. | 1805: Romen musi mofon, 21.05: İ BUDAPEŞTE 1935: Orkestra, musikisi. VİYANA 517 m Osvald Kabastr'nın idaresin. de şa kılı konser, 2105? Kar:ş'k neşriyi Tagannili masiki ve neyeli parçafar 23,35: Cazband. BRESLAU 375 m 20.05: Operet ve serenedlar. 22.15 Viyana'dan nakil, 23:45; Ney'eli par çalsr. İ Cumartes 571195 | KONIGSVUSTERHA 21.05: Neş'eli bir saat 2205: Üç İ perdelik k: »Dünya mekteple, ri». 2350: Caz. VARŞOVA 1411 m. 17.30: Gramofon, 21.05: Hafif mu siki, 23.10: . Şopen'in eserlerinden konser. 23.45: Monolog. 24,05: Caz BUDAPEŞTE 1835: Piyano. 19.35: Gramefon. 20.25: Karışık neşriyat, 21.50: EM İ MERİCH KARLMAN'ın bizzai İ re edeceği kendi eserlerinden ım: İ kep konser. 23.50: Siyan müsüki İ VİYANA SI7 m 4317; Mandolin konseri iz if musiki, 20.25: Opera parçala ru 21.05: Scbiller'in sarin Stuart gi | yeti; 23.50: Müntehap parçalar Çıra | mofon ile). PRAG 488 m. 18.55: Gramofon 2025: Kabare numaraları. 22.05: Askeri © musiki. | 7325: Şarkılar ve solo. aletler ile “ fantaziler. İ BERN - BAZEL - ZÜRİH 458 m İ 2050: Keman ile sonatlnr. 22.453 Kabare numaraları ROMA 441 m. 1835: Mütenevvi musiki. 2150; konser. | Senfonik . BÜKREŞ 394 m. 14.05: Gramofon. 18.05: Mütenci : Bando muzika, | 2135: Tiyatro. 23.05: Konser. BRESLAU 325 m 19.50: Ap dağları halk havaları, 2135: Av müsahabe ve o musikisi 2335: Hafif parçalar ve dans rmisi- kisi,