14 Mart 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Tarihi Tefrika 74: —— Sabatay Zevi Nakleden: R. N. Sabatayın ölümünden sonra ne oldu? Yahudilik büyük bir inkisara uğramıştı. Ölümün ürü olamış olduğu zmane- Bunun mes'ulü Sabatay Zevi idi! eğimin a ereleryazsd Bu suretle Sabatay Zevi- |bire dünyanın karşıma çikti. | beniz soğuma Sü, Mağa cn vefatından ionra iki türlü | Dağılam yahudilik brleşmeğ. | Çrincisi hemşiresine, incisi Kır m ra ie şi iiçin karşısına bu kendi. İş emre enne ie rağ (Dönme) olarak yahudilikten ayrılanlar , diğeri de derin bir i inkisarı hayale uğrayarak ora- eden bir adam riya dan oraya dağılanlardı. gününü ( bekliyeni eyi bella Bütün bu maceralardan an | “Mesih, e karşı tam laşılan, Sabatay Zevinin yahu- m m SE kiran karşısındaki vaziyeti şu in ayak Fil geldi Yahudilik kurtuluş gününü |lecek “kalbi, bir hâdisedir. Bi bekliyordu. Sabatay bunu va- | hissi ve kalbi hâdiseye ciddi bir detti, Sonra inkisarı hayal ver |mahiyet veren âmil, yahudile di. Sabatay rin o sıralarda yaşamakta ol. ğ ürümü dukları şersittir. Bu macera neticesinde akim kalan şey yahudiliğin gayreti sinin “Mesih,, © | çen rehberin muvaffakıyetsiz- - İliği olmuştur. Rehberlik etme ğe lâyık olmayan bu adam, alnız kendi kendine kalmış, | nündeki meseleyi hi şeyi gösterir fakat hiç bir | bir ri belini: mi sey hissetmiyen bir ayna gibi fili bir eser srakamaz. kalmıştıl. Sabatay £ Zevi bir | tay Zevinin ortaya koyduğu takım kâhinlerle beraber bulun | mezhebi du. Kendisinin hükümdar ol. | etmiş değildir. duğunu söyledi. Hükümdar ol | mitlerini gömmüş, mağı istedi, Fakat Benlisrail tarihindeki hül va. ziyetini anlamadı. İsrail tarihi nin bir safhasınla hükümdar- lik görülmez. Yalnız dini ma- hiyette bir hükümet görülür. bu suretle neticesi, “Mesih” in Bunun için de bir hâkim |omuzlarına yüklendiği | ağır tay nlilir. Be hâkim ise va- |mes'uliyeti hafifletmiyor. Bu ölerek | mes'uliyetten maksat dini zifesini ifa edince tekrar halk kütlesi arasına tışır. Somr Beniisrail kümdarlık müessesesini vücu- de getirdi. Hükümdarlık mev- küine getirilen adam ise sanki yeniden dünyaya gelmiş, büs bütün değişmiş gibi, bir takım dini merasimle o mevküie çıka- rılırdı. Halbuki Sabetay Zevi değişmedi!, İzmirde on sekiz yaşında haham olan genç Sa batay ne ise sonra elli yaşım da “Mesih, oldu. Sabatay da o idil. Bir insanın hayatında, NR EM deği, | diler bu kanunu muhtelif varlığında pek mühim bir deği” şikli milleri ik vücude getiren â te tefsir meli e bütün hissetmemiştir. Bu ayrı bir İs- yan — alar tiği nokta bir alm büyükler Görmek nillet olarak yaratılmışlardır!. istedikçe, gayreti akim Sabatay bütün bunlara “Me Bunun neticesi olarak bir taraf ih” bütün bunları ral be tan Sabatayin malâm olan ma | linde Sabatay Zevi. vu cerası, diğer taraftan bu ada in kurtuluş emel ve gayesi : : KL mın yahudiliğe karşı olan mes temsil eden bir | şahsiyet oldu. uliyeti vücude geldi. e Sabatay Fakat onu kurtaran bir rehber? kendinin “Mesih,, — oldu ğuna | Asla... İnanan bir adam sıfatile birden ! Beş hasta Var! i i li . Kitap halinde Etem İzzet Beyin en yeni edebi romanı. idir. çıkmıştır. Tevzi merkezi Suhület kütüphanesidir. Milliyet Matbaası NEFİS VE SERİ SÜRETTE a Her nevi evrakı matbua tab'ını Miki a âit bilcümle evrak, mektupluk yi lim ei muhtıra, reçete ve faturalar renkli olarak | ilânları yapılır. Fiatlar 5 iii. ADRES: Ankara caddesi dairei m. Telefon: 24310 - 24318 - 24319 ka- hü. tayın i Bu mes'uliyet Yahudilik ne bekliyordu?.. Ya- hudilik kendi hayatına ve ma- budüne karşı olan münaseba- tında yeni bir devir açılmasını bekliyordu. Uzun zamanlarlar. den kurtulamıyacağı daha yük sek bir kanuna tabi idi. Yahu- Muallim Mubahat Bey Merhum Tetcüme ettiği Ameli Hayat Alimi (HERBERT N. GASSON) 'un ve YENİ MÜSTERİ, BULMAK SAN'ATİ N Eserleri gayet güzel bir şekilde intişar etmiştir. B İş adamlarına tavsiye ederiz, Tevzi mahalli: Milli İ İDEAL BÜRO olduğunu iddia | turmakta olan şahsi bir dostuna hi- çıktı, Kurtuluş | taben yazılmış idi. değil, bu hareketin başına E* | maliyeci ile i bankalarından istikrazlarda b bu ümitleri canlandırmak | mak mecburiyetine kalmıştır. Sabatay Zevi (omacerasınm Kreuger nasıl zengin oldu? İ hangi bir mes'uliyet (değildir. | yök yahu | icatörü idiler. Müteveffa, mektep diliğe karşı olan mes'uliyetidir: | tahsilini bitirir bitirmez Stokholm a | binde ancak yüz dolar kadar parasr suret İnn en yüksek binalarından birini İ şayanı dikkat ve mütehayyiz şahsi- Hayret! (Başı 1 inci sahifede) ları, kendisinin randevu mahalline i giyinmiş oldu ve mumaileyhi ğu halde yatağında yatar vaziyette Müntehir, bu mektuplarda bayat tan yorulmuş ve bir kaç aydan beri içinde bulunmakta olduğu müşkilât- tan bıkmış, usanmış olduğunu izah ediyor. Kreuger'in ölümü mali mehafilde ve iş âleminde büyük bir heyecan tevlit etmiştir. Hadise nasıl oldu? Bu intihar ve iflâstan o bilhassa caklardır. PARİS, 13 (A.A.) — Pariste in- tihar etmiş olan Kibrit Kralı ve 30 bin milyon sahibi Kreuger, 1851 ta tihinde İsveç'in ufak bir şehri olan 'da doğmuş idi, Babası ve bü bahaar, bu şehirde kibrit fabri- | mühendis mektebine girmiş ve me- #uniyet imtihanını 1599 da geçirmiş tir. 1900 de henüz diplomasını eline yeni almış olan mühendis, Nevyorka müteveccihen vapura binmiştir. Ce- tır. Biraz sonra Melmikaya gitmiş ve orada köprüler inşa etmiştir. 1902 senesinde Nevyork'tn © zama- inşa etmiştir. İMüteveffa, sür'atle çe Mik imşaat mütehassrslarıın en ile- risl arasma girmiştir. Ca nada'da, Hindistan'da Cenubi Afri- | kada, Building ve Gratte - Ciels de ailen muazzam binalar yapmıştır. 1911 ecnesinde Krcuğer, zengin sa- yılabilecek kadar servet sahibi ol- #uştür. O tarihte İsvoçte Och et Tol, Soci8t6 Kecuger ismindeki in şaat şirketini tesis etmiştir. Bu şir- ket, gayet sür'atle inkişaf etmiy- tir. Cebinde 100 dolar olduğu halde Nevyorka gitmiş olan küçük mühen dis, Stokholm'ü yeni baştan inşa €- derek muazzam bir şehir haline ge- #örmiştir. 1913 senesinde yapı yapıcı olmaktan başka bir şey istemeyen bu adam, muvaffakıyetinin en ba- ilama çıkmış bulunuyordu. Fakat kendisinin iş adamı olmak itibari | malik olduğu deha,onu daha ileriye | gitmeğe sevkediyordu. Meşhur Fo- erenade Taendestuck konsorsiyomu dü ve kantrölden pek az bir müddet sonra birçok İsveç fabrikalarını te- $is etti, O zaman rakip şirketlerle getin bir mücadele başladı. İsvecli iş adamı, bu mücadelelerde galebe çaldı. Bütün rakiplerini *beletti. Kibrit trüstünü vücüde getirdi. Mü teveffa gerek harp esnasında ve ge- rek harpten sonra maiamelâtını ge- aişletmekten bire hâli kalmadı. Kreuğer'in her yerde menfaatleri vardı, saymakla tükenmez birçok sınai işlere karıştı, Atlas Okyanusu mun trütscülerini andıran büyük hir servet senyörü oldu, Haiz oldu “kral ünvanmı" mağcurane taşı yordu. “Svenska Tandstieke” r dün yanın bütün memleketlerine yerleş- ti. Bütün © memleketlerde şubeler açtı, her tarafta hükümran olmağa başladı. Fransa'da 1927 senesinde kibrit inhisarının Kesager şirketine devredilmesi mevzuu bahsoldu, fa- kat bu, olmadı. Birkaç sene zarfın. da küçük İsveçli mühendis “Kibrit 'Napolyon'u” kesildi. Kreuger, Leji ön Donör nişanmıdan başla Çin, Le tony sve Fenlandiya hilkümetleri- nin mişanlarını da hâmildir. Krenger'i mehveden cihan buhranı mıdır? PARİS, 13 (A.A.) — Birçok ga- zeteler, beynelmilel iş adamının en yetlerinden olan İseç maliyunundan 'in intihacının cihanda tev bit edeceği helecandan sarar ile bah- setmetkedir. Le Journal, İsveçli mil yarderin idare etmekte olduğu bir gok işlerin içinde bulunduğu nazik nttiresi MILLIYET PAZARTESİ Birinci sahifeden geçen yazılar! EE EŞ ADEN 14 MART Sarih iki Fikir var (Başı 1 inci sahifede) tar. Yalmız zarın olması de ediliyor. İlçe odam 0 Ee sare nie » işin &eil ve si bence faydalıdır. Dün de şehrimize her sene bu leki miktardan fazla buğday gelmiş, borsada 4,5 - 5 kuruştan sa- tılmıştır. Ekstra buğday 5,5 ene tan muamele görmüştür. Bu müvaredatın, buğdayın i meselesi karşısında ellerinde stok bulundurmak gayesini takip €- den tüccar ve müitavassıtlarım eseri olduğuna hükmedilmektedir. Ortaköy tehlike Geçirdi (Haşr “1 inci Biliifede) bulünyordu. İtfaiye bir “taraftan da Yangının sureti zuhuru meçhul- dür. Bir muharririmiz - mahallinde şu tahkikatı yapmıştır. Binanın sahibi Galatada Mumha- ne caddesinde Yani Madencidi Efen dinin kaymvalidesidir. Binanm hali hazır kıymeti 15 bin liradır. Bir Al man sigortasına 4 bin İiraya sigorta hıdır, On dört odadan ibaret olan bina. nın içi ahşap, dışı kârgirdir. Depoda 64 bin kilo işlenmiş tü- tün mevcut idi. Tütünler 15 bin lira ya İsviçre Lasvisi sigorta şirketine ve 10 bin liraya da Sotral sigorta şir ketine sigortalı bulunuy; Yangm gecesi İskenderiyeye sev kedilecek 12 bin kilo tütünü balya yapmak için 7,30 a kadar binada ça aşılmıştır. Depoda elektrik tesisatı olmadığııdan mum ile çalışılmakta idi, ! tır. Balyalar derilecek idi. Depoda bekçi yoktur. Yangın deponun yanımdaki güm- | rük memurlarmıdan Fiat Beyin 87| numalar, evinin sacağına da sirayet etmiş ise de söndürülmüştür. Yanında tütünler yanarak hava | çtuğundan Ortaköy Büyük bir ika geçirmiştir. Tahkikat devam | tedir Hissedarlardan Sevki Bey: Yan. mun ne suretle Cktığımı bilmediği. ni, yanımıdan 3.39 da belri vastınsi: le haberdar olduğunu, © erbamlı bir Adam olduğundan memurlar muvace hesinde denovu kapatırkin mumla- e söndürdüğünü zannettiğini söyle- miştir olduğu mütalessını serdetmektedir. Echo de Paris, Kreuger'in idare et-! mekte o'duğu işlerin cihan bulıra- | nından müteessir olduğunun şüphe | siz olduğunu yazmakla beraber mu | imaileyhin feci akibetinin sebepleri- ni başka taraflarda da aramak lâ. sım geldiği mütalsdımda bulunmak | tadır. ei İ Bu gazete, mütevefianm cüzda. | amda mühim miktarda devler es. | hamı bulunmuş olduğunu Katırlar. maktadır. Müteveffa, harpten sonra,, bazı devletler iflis ettiklerinden bu yüz den milyarlar kaybetmi, men dünyan her sürmekte olan kre di ataleti, ihtimal kendisine son dar beyi indirmiştir. Le Populaire diyor ki: Bugün en ziyade alâkayı celheden <ihet, bu mütlüş iflâsın neticeleri” dir, Kapitalizmin tehlikeli yolla. | Ta atmış olduğu İsveç ilc diğer bir takım memlekeetlerin vaziyeti ne o | kün Mari 1932 20 | bir Bulgar dostu olarak selimlamak i Poliş wiüdürü, her Tevfik Rüştü Bey geliyor (Başı 1 inci sahifede) Balo SOFYA, I3 (AA) — Tevfik Rüştü Bey dün akşam İngiliz sefiri Mr. Valterloon'un şerefine verdiği hususi dineden sonra Ünyon kulüp. te Sofya siyasi kulübü tarafından ve baloya iştirak eylemiştir. Gazeteler ne diyorlar? SOFYA 13 (A.A.) — Bütün par tilere mensup gazeteler müttefikan Türkiyenin siyaseti hariciyesini ida re eden Tevfik Rüştü Beyi büyük ta ve kendisini ince ve mahir bir dip lomat yapan zati vasıflarmdan çok takdirane bir lisanla bahsetmektedir. ler, Makedonya muhacirlerinin naşi ri eficârı Makedonya gszetesi Bulga ristanm Türkiyeye karşı beslediği samimi hissiyatı kaydederek Tevfik ğunu ve mağlüplar arasmda mağlü- biyet boyunduruğunu — silki yegâne memleket olan yeni devletini kuranlardan biri bulundu- ğunu zikrediyor. Gazete menafii mü tekabileyi iyi bir anlayış o Türk ve Bulgar müdirann maallâk mesaili her iki tarafın menfaatlerine muva- li ve Türk- Bulgar dostluğunu ve itilâfmi sağ- lam esaslar üzerine sna kâfi tan arasında Şarkı Karibin yeni şe- raitine ve iki memleket © arasındaki müşterek menafie ve beynelmilel va ziyete muvafık yeni münasebat te. €ssüs etmesine yardım edeceğini ü- mit ediyor. semer Nihayeti (Başr 4 inci sahitede) içerisinden: Hindenburg 12,171,000 Hitler 7,864,000, Thaul mann 3,456,000, Dueş- berd 2,014,000 rey ka- zanmış| Tevkif edilenler BERLİN, 13 A.A. — İntihap mücadelesinin son gecesi 143 kişi Bilâkis, pa her zamankinden daha ıssızdır. Am- cak polis devriyelerinin gezmekte ol- 'dukları görülmektedir. o Nezaretler mahallesinde polis memurları kara- bi: le müsellâhtır. inyerlerle Di iesneğe ömade bulunduğunu bidirmiştir. Pazar gazeteleri, son hitabelerde ve son tavsiyelerde bulunmaktadır. İnthabata bugün 9 da başlanmıştır. 'Londra gazeteleri ne diyor? LONDRA, 13 ALA. — Pazar ga- #etelerinin hepsi de Alman reisi buru intihabatınm Avrupa ve da hüsil edeceği akislerle meşgul anaktadır. Sunday Refere diyor kiz Cihana sit seil in surette halledilmesi © temenni bulunan herkes, o Hindenbourg'un #muvaffokiyetini ümit etmek mecbu. riyetindedir, Fakat bu mezâfferiye. fin yenanet bulması için harp borçla. Ti ve tamirat meseleleri hazi da kat'i surette halledilmelidir. Avusfurgada tedbirler VİYANA, 13 A.A. — Abend ga zetesinin Heimwehren'lerin bilhassa Viyana ve İstirya'dakilerin Almatı teisicumhurunun intihabı günü için bazar bulunmağa davet edilmiş olduk larına dair vermiş olduğu haber he. müz teeyyüt etmemi, İntihab:tton evvel BERLİN, 13 ALA. — Almanya bugünHindenbourg ile Hitler'den bi. rini intihap ve tercih edecektir, Daha dün akşam M. Brüning, Breslavda, Hindenbourg'a pek o ka. , dar müsait olmadığı söylenilen ve | Almanya'nın sanayi kaynaklarından olan Silezya'nın bu maruf şebrinde bir nutuk söylemiştir. Fakat evvelki gün Berlin'de olduğu gibi başvekil burada da ancak hususi müsande ile kabul edilen samiin huzurunda söy- lemiştir. ir, Vaziyet ac.ktır. İntizam ve sü ün taraftarları Hi ii ve DD m mel NN. “İma yapılmıştır. Diğer İçim ü biti yer kısmı iki sene İzmit- Karamursal istikametinde de yol inşasına başlandı tur, Maarif Müsyü (Eği) in tertip iği plân lar dairesinde Hendekte İsmet paşa, Geyvede Kâzım paşa ve Gepzede Eşref Bey namlarile öç mektep yap- tar, Merkezi vilâyette istasyon karşı sındaki eski katolik kilisesi harap olurken tadil ve tevsi edilerek mek- “2 haline konmuştur. Bu mektepte Mİ) kişi istiabma elverişli büyük bir içtima salonu yapılmış olduğundan içtimalar ve müsamereler burada ve- rilmektedir. Tavşancılda halk ve hu susi muhasebenin yardımile beş ders .andrada mevcut mektebede mahal Tin ihtiyacalımı temin için bir pavi- yon ilâve edilmiştir. Bunlardan baş- ka muhtelif yerlerde (12) kadar köy mektebi yaptırılmış (diğer harap mektepler dahi vasi mikyasta tamir olunmuştur. Nafia işleri Vilâyetin Nafia işleride maliye- nin kudreti nisbetinde ilerlemekte- dir, İzmit - Karayakuplu üzerinden İstanbul'n giden yola tesviyci türa- biye halinde devam olunmaktadır. Çünkü yollar yapılmamıştır! Karamursal — Yalova yolu bu- tene açılacaktır. Bu yolun Yalova cihetinden de ihalesi icra olunmuş. tur, Vilâyetin en mühim yollarından olan Karamursal — İznik şose- sinin 20 kilometrelik na tamam ve harab kısmın inşası programa öt- hal olunmuştur. Yalnız İznik ciheti den henüz bir hareket yoktur. İznik ten İstanbul'a giden en kestirme ve “ e bu istikamettir. İzmilli. (Mekece) istasyonundan şi diferle İstanbala serkiyet yapmalı. tadırler ki hem masraflı ve hem de uzak düşmektedir. İzmit — Karamursal istikametin de de yeniden yol inşaana başlanmış tır, Adapazarı Hendek Yolu vilâye- tin en müşkül ve en işlek bir şöse- sidir. Bu yola her sene (30) bin lira dan aşağı olmamak üzere tamirat pa rası verilmektedir. Fakat bozuklu- ğun tamamen izalesine imkân yok. tur, Gerek sulardan ve gerekse ağır yüklü vesaiti nakliyenin yoldaki taş İarı toz haline getirmesinden bu yol her zaman bozulmaktadır. i büyük bir tahsisat ile yeni baştan mükemmel surette yapılsm!... İzmit — Kefken yolunun bir kıs. ir, Geyve — Ta. raldı şosesinin en bozuk. yerlerinin yapılması için taş ihzar ve mütsah a e şia Bu yol üze. rini vu köprüsüde K vak yapılmaktadır. İse) eni yollardan biriside Adapaza- rı — Hendek yolundan Orman köy ler de, bilerek veya bilmiyerek şim- diki rejimin devrilmesi | lehinde, ih- $ilâl lehinde rey vereceklerdir. Hi rg, millete hitap eden beyannamesinde bu son aylarda ittihaz edilmiş olan tedbirlerin mes” İL e Di rl eg omur olduğunu bildirmis ve M. üning Raichstag huzurunda Hindenbourg sâbi bir adama hizmet etmekle mü- bahi olduğunu beyan eylemiştir. Hindenbourg muvaffak © olduğu takdirde, tahmini kabil olmıyan bir felâket tahaddüsü ihtimali müstesna olmak üzere, Almanya tedrici suret. te cumhuriyet kanunu esasi nor mal olarak islemesine şahit olacak. tır. Diğer taraftan, sağ cenah mün- tehası fırkalarından birinin muzaffe, riyeti, siyasi müesseselerin tamami. le altüst olması mânasını ifade ede Muhabir mektubu Kocaeli maarifi her gün biraz daha inkişaf ediyor - | yoludur. Bununda kısmı azemi ya- Ke-| pılmıştır, çektir. Dahili harp zuhuv etmesi teh- Daki el dahili harp. İ ve len iki şık, İttihaz edeceği karar, civarında ayrılarak Medurnu istika- metine giden Akyazı — Tukercin Bir mütalaa Kocaeli vilâyeti dahilinde yapı. yukarıya yazdım, mamdır ve hiç birisinden de i olunamamaktadır. Bu yolları retle parça parça yapmağa uğraş maklan ise mevcut tahsisatın kâffe- sini en mühiminden başlamak şarti- le bir yola basredipte onu bitirdikten sonra her sene ırasile diğerleri ya. istifade bu su- wwlün tatbikine vekâlette müsaade etmelidir. Sıhhat işleri Adapazarında her türlü ihtiyac tatmin eden yeni bir hastahane açıl muştır. Vilâyet hususi muhasebesin- den bu hastahaneye her sene (5000) lira verilmektedir. Bazı zevatın bu hastahaneyi kaldırmak fikrinde ol- duklarını işittim ve ben bunu bir hi Hifeye hamleyledim! Merkezi vilâyette (20) yataklı hastahaneye (16,000) firalık büyü cek bir paviyon ilâvesile 50 yatağa iblâğ olunmuştur. Bu hastahane hu. muhasebe tarafından idare olun maktadır. Vilâyetin en büyük derdi sa ve sıtmadır. Ötedenberi su yüzünden büyük bir arkıntı içinde olan İzmite iki memba suyunun getirilmesine başlanmıştır. Vali ve belediye reisi bu suyun getirilmesine azmeylemiş» lerdir. Sıtma mücadele | teşkilâtida çalışmaktadır. Vilâyetin (46) dönümlük bir fi- danlığı vardır. Ve üç yaşındadır. İlle senesinde 90 bin çubuk, (250,000) dut fidanı ve geçen senede (150) bin köklü asma çubuğu tevzi olunmuş. tur, Bu sene dut fidanma rağbet 2i- yade olduğundan iki yaşımda 300000 bin kiloya inmiş olan koza mabel dört sene zarfında (300) küsur bin kiloyu geçmiştir! Aygır deposu Hususi muhasebenin aygır depo. sunda merkeplerle beraber 12 damrz ık hayvan vardır. Banlar her sene safat mevsimlerinde kazalara gönde- rilmektedirler, Hayvanları Ğ giliz kanlı iki aygır Fransadan müba, yaa olunmuştur. Pilevne cinsinden Gazinin heykeli İzmitte de Gazi Hazretlerinin biz heykelleri rekzolunacaktır, Saat ku. lesi civarında istasyona nazır gayet güzel bir yerde yapılacak olan bu heykel için Kenan ve Nejat Beyler teklifatta bulunarak birde model ver imişlersede Mösyö Kripel'in model ve teklifine intizar olunmaktadır. Bu nunda vurudunda bir karar verilerek derhal sipariş verilecektir. Gönül arzu eder ki bu milli abideyi Türk san'atkârları yapsın ve beyhuda yere paramız yabancılara nasip olmasın! Ragıp KEMAL irtihal Şeyhülhacem Müşir Adil Paşa zade ve İstanbul gümrüğü memur Jarmdan Hüseyin Bey. Mehmet Halis Bey, 3 Rabi Bey i ve göz tabibi Dr. Yusuf sere win pederi Hact Ali Bayfondi et 2 it etniştir, ük Ai Osmanağa camiinde ccnaz€ badeleda