7 Ekim 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

lamanın 7 TEŞRİNİEVVEL 1931 6 ncı sene, No 2032 NUSHASI 5 KURUŞTUR İngiliz lirası ve ihracatımız | İngiliz lirasının düşmesi bü e piyasalarda bir. sarsıntr Bot. Dünyanın her tarafında İam bir döviz telâkki © İsterling'in sukutu, alâ memleketlerde mutlaka iri gösterecekti. Türkiye *ukuttan en ziyade barici leri , tabii | hesap ve Başka bir vesile ile de izah iştik: Bizde Alivre satışla- yetle ihracat işle- en çok ingiliz lirası üzerin- kn yapılıyor. İngiltere'ye olar iracatımızda bunun böyle ol- Mer pek tabiidir. Halbuki me- lâ Almanya'ya olan ihraca- zda da aynı döviz üzerin-| len muamele yapıyoruz. Niçin “yle oluyor? Vaziyetin belli lr. sebebi şudur: Umumi rpten sonra muharip ve hat- â bitaraf bütün devletlerin İ ları istikrarını o kaybetmiş, İühim u almış . En evvel parasını is- tikrar ettiren İngiltere oldu. İngiliz parasınn istikrarı umu İmun emniyetini kendi tarafına İcekmeye sebep oldu. Vakıa la- İsiliz Lirasından evvel bazı bi- taraf devletlerin paraları da is- tikrar bulmuştu, fakat nede ol- *a, Londra'nın asırlardan beri evam eden ve rullarda kök salan siyasi ve mali ihtişamı; erkese daha büyük bir emni- Ye veriyor, İngiliz lirasının İtercihine sebep oluyordu. Tür- kiye'ye gelince: Tacirlerimiz ©: sen umumi (harpten evvel bile İngiliz lirası üzerinden mu #mele yapıyorlardı. Onun için tendileriyle doğrudan doğrü- İ Ya muamele yaptığımız mem- İsketlerin parası istikrara git- tiği halde teessüs eden itibara İstinaden muamelemizde İngi- değiştirmeye lüzum İ Börmemişiz. İşin bizi şiddetle iâkadar eden bir cepbesi daha vardır; Muhakkak ki | İngiliz Parasının düşmesi: Her şeyden Ziyade ve her mülâhazanın fev ında dikkatlerimizi harici ti- Saretimize çevirmeyi icap etti- "iyor, İngiliz lirasının düşme- #inden uğrayacağımız darbele- Tİ, yalnız kendi piyasamıza ya Pacağı tesirlerle ölçmek doğru maz, Bizim İngiltere'den baş mühim ihracat pazari vardır. Eğer İngiliz lüşmesi kendileriyle muamele Yaptığımız o pazarlarda da mü "m sarsıntılar yapar, bu müş- terilerimizin iktisadi ve meli esini sararsa, bu sarsmtı- lardan bizim de müteessir ol Mamız tabiidir. Çünkü vazi- Yetleri fenalaşan müşterileri- Miz ithalat işlerinde daba Sıkı bir politika takibine, itha- Ât resimlerini tezyide gidebi irler. Müşterilerimi abiliyeti ne kadar azalır #im ihracatımız da © Mütecasir olur. Her halde ihra Şat mallarımızın fistlerini ve yerini azalt olan $ı ve da ee emele oi &öre tedbirler almak mecburi: Yetindeyiz. Dikkat edilecek bir nokta daha var: Müstahsillerimizin katlandığı mükellefiyetler s3 sen ağırdır. Bu. siklet yalnız vergilerden - gelmiyor; mul taç oldukları krediyi » bulmak İçin ödedikleri faizin (ağırlığı Onları en ziyade üslerinin hasılası türüyor, Müstahsillerin Yeti bu kadar acıklı iken, eğer tücirlerimiz de İngiliz Jirasmın sukutunu vesile edinerek mal lar alış fiatini düşürmeye kal .sırlarsa yalnız stahsiller Sin deği salitm azalma |) Sibi fena bir netice hâsıl © ur. Her halde bugünkü vaz Yette biribirine zıt menfaatler eYzun bahi Syrı değil; bir kül halinde mü- talea etmek lâzımdır. Kana | temevvüçlere maruz | tir. Bunları ayrı | ATINA, 6 (Heyetle giden arkadaşımızdan) — Vaktın geç olmasına rağmen heyetimiz çoşkun tezahurat arasında teş- yi edilmiştir. İsmet Pş. otelden çıkarken binlerce halk tarafından şiddet le alkışlanmış, “gene bekleriz” sedaları yükselmiştir. Atina ve Pire halkı İsmet Pş. yı bir de- fn daha selâmlamak ve alkışla- mak için. caddelere dökülmüş- tü. Her tarafta “Zito, Yaşa” sedaları işidiliyordu. M. Venizelos, Hariçiye Nazı rı M. Mihalakopulos ve diğer nazırlar Pireye kadar gelmişler dir. İsmet Pş. ile M. Vm ok samimi bir surette ayrılmış aid Başvekil Korent kanalı. görmek arzusunu izhar etti- ğinden Ege vapuru saat 20 de Pire limanından hareket etmiş tir. Vapurumuz üç günde Tri- e varacaktır. yor VT met ŞÜKRÜ İsmet Paşa Pire belediye dairesini ziyaret etti ATİNA, 6 A. A, — Bütün Pire şehri donanmıştır. Sovyet Rus sefaretinde verilecek çay ziyafetinden sonra M. Venize- losla diğer Yunan nazırlarının refakatinde bulunan Türk Ve- killeri Pire belediyesini ziyaret etmişlerdir. Belediye Reisi M, Panayoto- pulos, İsmet Paşa ile (o Tevfik Rüştü Beyi selâmlamış ve Yu- nanistanın kapısı olan Pire şeh i sakinlerinin, Türk - Yunan itilâfının mes'ut © neticelerini müşahede etmek üzere Yuna- nistana gelen Türk Vekilleri- nin bu kapıdan gelmiş olmala- rından dolayı kendilerini bahti- yar addettiklerini söylemiştir. Mumaileyh, Pirelilerin şanlı hemşehrisi olan M. Venizelo- sun dostu İsmet Paşayı kabul “ümekle , bilhassa daha fazla bahtiyarlık duyduklarını ilâve iştir. Si leğet Paşa cevap vererek, imizce bugünkü vaziyeti yal. — müstahsillerin veya mi tehliklerin; ihracatçıların veya ithalâfçılarm menfaatleri cep- heğinden ayrı ayrı değil mem: İeketin umumi iktısadi vaziyeti noktayı nazarmdan tetkik ve kararları öna göre vermek icap eder, Bunu hükümet mi yapa” cak, yoksa mütehassıs bey'et a müesseselere mi yapli- k? En mühim nokta bu maktır. Siirt Meb'usu veyi rılaca! işte geç kalma MAHMUT Atinada verilen ziyafetlerden bir intiba kendine karşı yapılan unutul: | maz istikbalden dolayı bilhassa İ mes'ut olduğunu söylemiş ve belediye reisile Pire ehalisine | teşekkür eylemiştir. Müşarüni- leyh, M. Venizelos'un Pirelile- rin şanlı hemşehrisi olduğunu öğ ayrica babtiyarlık lâve etmiştir. Yunan nazırları, Türk Vekil lerine Ege vapuruna kadar re- fakat etmişlerdir. Veda merasi | hat temennilerinde bulunmuş- tur, Ege vapuru hareket etmiştir, imi olmuştur. Yol halk Türk Ve- killerini selâmlayarak iyi seya- t 2030'da demir alarak Triyesteyedoğru Atina matbuat cemiyeti ta- rafından Türk gazetecileri şerefine veiilen ziyafet ATİNA, 6 (A.A.) — Atinm mat- buat cemiyeti saat 13 te eşli Faler- de Falirikon otelinde Türk arkadaş- larma bir ziyafet vermiştir, Ziyafet esnasında Atina Matbuat Cemiyeti veisi M. Kraniotakiş larak de- miştir ki; “Memelketimizi ziyaret etmiş olan arkadaşlarımız, kendile- rine göstermiş olduğumuz samimi kabulün heyecanlı hâtıralarını bize tekrar etmişlerdir. Memleketimizi terkederken aynı hissiyatı hâmil olarak avdet edeceğinizi ümit etmek isteriz. Harp bittikten sonra herkes kendi ocağına dönmüştür. Yalnız | (Devamı beşinci sahifede) | Arkadaşımız Ahmet Şük- rü Bey Atinadan gönder- || diği mektupta diyor ki : “Lozan, Ankars ve Atma... “ < Mektubu 4 üncü sâhifeder | İ İ tan Ahmetten harekete başladılar. Türk ve Yunan hükümetleri teşriki mesai takibinde ATİNA, 6 A.A. — Bugün öğleden sonra neşredilen resmi teb- İğ! liğ metni berveçhiatidir: mütesanittirler.. fl | İki memleket Başvekillerile Hariciye nazırları aralarında yap. ukları müteaddit mülâkatlar esnasında, 27 teşrinievvel 1930 tari. hinde Ankarada imza edilen itilâfnamelerle tsm ve sağlam bir dost- luk esası üzerinde kat'i bir şekilde tesis edilen Türk -Yunan müna- sebetlerinin, bu muabedelerin imzasından sonra geçen Prüddec zar, fında kesbetmiş olduğu vüs'at itibarile samimi ve ciddi bir itilifin filen mevcut bulunduğunu müşahede eylemişlerdir. İki hükâmet; kendi âcil menfastlerile alâkadar olan Balkanlaria Bahrisefidin şark havzasına müteallik meselelerle bu menafie müles- sir bulunan umumi mahiyeti haiz diğer bütün messilde, aralarında tam bir noktai nazar İttihad mevcut olduğunu menafiin takip ve himayesi emrinde bilhassa sulhün muhafaza ve is- olduklarını bir daha müşahede etmişlerdir. Sulhün tarsini için yapılan gayretlerin mütekabil münasebet. lerle mes'ut neticelere müncer olduğunu görön iki miller, Balkan. tikrarı fikrinden mülhem görmüşler ve işbu Jar sulhünün sağlamlaşırılması üzerinde müessir olan Balkan hükü- etleri münağebetlerinin saliha doğru gitmekte bulunduğu ve en emniyetbahş neticeleri vermekte devam edeceği ümidini izhar eyle- miştir. İki hükümet iktısa tayı gözönünde bulandurm lnasebe lerini asta olduğu her nok- la sıkı Dir teşriki mesaj fekip etmek niyetinde mütesanit olduklarını beyan eylemişlerdir. | /Maslihittin Adil Bin nutku ismet Ps. ve Hariciye vekili Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET gece yarısı Triyeste tarikile Pesteye hareket ettiler Başvekil; Atina ve Pirede coşkun tezahürat arasında teşyi edildi İsmet Pş. Atinadan ayrılmadan evvel Yunan Salibi ahmer hastanesine 200,000 drahmi teberru etmiştir Başvekil ve nazırlar Pire belediyesini gezdiler Heyetimiz üç günde Triyesteye varacaktır İstanbul dün kurtuluşunun yıl dönümünü heyecanla tes'it etti Edirnekapıdaki şehitliğin küşadı da merasimle yapıldı. Vilâyette istiklâl madalyaları talik edildi Dün İstanbulun kurtuluş bayramı | fevkalâde merasimle tesi't edildi. Bu büyük kurtuluş günü bülün İstan- bulluların kalbinde derin bir gurur ve sevinçle kı ve şüleran borca bul heyecanla çal- | kanan coşgun bir denize benziyordu. Bütün İstanbulun kalbi sekiz sene evvelki kurtuluş gününün hızı ve | heyecanı ile çarpıyordu. Şehir baş- tan başa şanlı Türk bayrakları ile do | natılmış, halk sabehleyin erkenden | akın akın yollara dökülmüştü. Her | kes kurtuluş gününün yıldönümünü t için neş'e iel toplanti yerl: gidiyor, mini mini mektepliler Şeh likleri imar cemiyetini öıtıyor, halk rozetleri memnuni. yetle göğüslerinde taşıyordu. Sultan Akmette Sabahleyin saat sekizden evvel halk Sultan Ahmet sazdan. top lanmağa başlamıştı. Resmi geçide iş tirak edecek kıtaat, mektepeir, cemi | yetler de dokuzdan itiberen Sultan | Ahmet meydanına gelerek geçitteki sıraları itibarile yerlerini işgale baş- indılar. Saat 10 da tam onda kıtaat hazırlanmış yaziyette idi. 6 teşrinievvel salı gi hü saat 10, 8 sene evvel Şükrü Naili Paşanm Sirkecide İstanbula ayak bastığı dakika idi, Dün saat tam on- | da şehrin muhtelif yerlerinden yirini bir pare top atıl top sesi duyu- lunca limandaki vapurlar dü- düklerini öttürmeğe başlayarak me- rasime iştirak ediyorlardı. Gene bir ande bütün İstanbul halkı, vesaiti nakliye vasıtaları bir dakika oldukla ri yerde durarak İstanbulu bu sande şehitleri hatırladılar ve takdis ettiler. Resmi geçit başlıyor Saat onu bir dakika geçiyordu; gözergühin iki tarafı kahraman ordu Çe miütamediyin slliylağem belir ile dolmuştu. Alay, tramvay yolu ile Alemdar, Sirkeci ve Köprü tarikile Taksime kadar geldi ve Kolbaşı Gilnhuriyet maydanında inşa edilen davetlilerin tribünü yanımda durdu. Taksimde Tribünde Büyük Millet Meclisi reisi Kâzm Paşa, üçüncü kolordu kumandanı Şükrü Naili Paşa, fırka kumandanları; vali ve belediye relsi Muhiddin Bey, C. H. fırkası İstan- bal are ayeti reisi Cevdet Kerim , belediye ve fırka erkânı, Beyoğ Di bayanla Söduk Bep TEeidA2 bir çok zevat vardı. Abideyr çelenk Bu sırada cümburiyet âbidesine şehir namına belediyeden bir heyet bir çelenk koydu. Esmaf cemiyetleri, İstanbuldaki Ermeni vatandaşları. muz da birer çelenk koydular, Bundan sonra Hukuk fakültesi müderrislerinden Muslihiddin Adil Bey tribünün karşısında inşa edilen kürsüye çıkarak Darül bir mutuk irat etti, Mi Bey bu nutkunda ezcümle dedi kir “— Muhterem Paşa Hazretleri ve muhterem vatandaşlar! Sekiz sene evvel bugün Türk or- duşu muvakkat bir ayrılıktan sonra tekrar İstanbula giriyor. Gene sekiz | lar gibi mermi ve kurşun taşıyan ni- neeir. Cephelerde ateş ve kar içinde bunlarnı başın- da da yüksek huzurunda eğilmeye mecbur olduğumuz Türkün büyük İ | başı, en büyük Türk Gazi Mustafa Şehitlikte sene evvel bu saatte dünyanın biri cik incisi sevgili İstanbul istiklâline kavuşuyordu. İstanbul kendi tarihi- nin kaydettiği en büyük tahassüs ve iştiyakla karşıladığı zün bu gündür. Bugün büyük ordunun bir hamlede yarattığı zafer günlerinin kiymetli bayram olduğu gündür. Ben bu kür süde sana, ey aziz ordu, Türk genç- liğinin, Türk Darülfünunun bürmet ve tazimlerini arzetmeğe geliyorum. Ey Türk ordusu, omuzlarında asırla rin'şeref ve namusunu taşıyan bü- yük ordu, sana hürmetlerimizi arze- debilmek için yaşadığınız yakın tari- he bir defa rücu etmek lüzmmdir. Bundan sekiz sene evvel şimdi se vinç ve heyecanla yaşadığımız bu ve kılınç şakırtılarını işitiyorduk, Ordunun şu eski karargâhında bi- zim olmayan topların tarrakası du- yaluyordu. — Her tarafta halkın ve hakkın sesi sormuştu. İhanetler ve iyanetler vardı. Bu ufuktaki istik- Iâl ziyaları söndürülmüştü. İşte, o zaman, Anadoludan yükselen tek bir ışık bizi kurtardı. Böyük ordu! Bu ışık sendin. Büyük ordu, bütün © Türk gençliği hafızasında şu man zarayı yaşıyordu: Akdenizin ve Ka- radenizin kıyılarında çıplak ayaklı, mütevazi, fakat kükremiş dişi arılan Kemal, Muhterem vatandaşlar, bu gün © kalbinden © yükselen en samimi sevinçlerle bugünü kutlular- ken, kanlarını bol bol istiklâl uğu- runda akıtan şehitlerimizi | hürmet ve huşu ile yadederiz. Cümhuriyetin temeli onların akıttıkları temiz kan- ln sulanmıştır. Bu kan beyhude ak- mamıştır. Bugünkü saadet bu kan- dan doğmuştur. Ey ulu Gazi! Senin yabsında büyük Türk ordusunu bir defa daha selimliyorum. Her biri miz senin sevgin ve aşkınla dolu ola rak senin yanında ve seninle berabe Tiz, Muslihiddin Adil Beyin bu nutku şiddetle alkışlandı. Cevdet Kerim Begin nütku Bundan sonra şehir namına Şehir meclisi azasında ve Fırka idare he- yeti reisi Cevdet Kerim Bey kürsü- ye gelrek heyecanlı bir sesle şu mut. kunu okudu: Aziz hemşeriler, Bugün 6 teşrinievvel İstanbulun kurtuluş günüdür. Bu günü bullalar için mucip olduğu ve heyecana temas etmezden evvel bu güne tekaddüm eden senelere dön- mek ve bu güne kıymet vern ıztırap li bir kaç günü hatırlatmak isterim. Onlardan biri 13 teşrinisanidir. Bu şbir halkı ogün uyandığı zaman aylarcaÇanakkalede Türk celâdet ve şehameti önünde mağlüp olmuş düş man donanmasına açılan boğazdan geçerek Saltanat sarayının Önüne yığılmış gördü. Muhtelif cephelerde Türk kahramanlığı önünde çakılmış kalmış düşman ordularını hilâfet ve saltanat sarayının etrafında ordugüh kurmuş gördü. O gün Mondoros mütarekename- si ile karşımıza çıkar düşmanlar biz den mütavaati mutlaka talep etmiş. | (Devamı beşinci sahifede) Dünkü merasimden intibelar