29 Ağustos 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Siyasi tefrika: 7 KARA BİR GÜN Istanbul nasıl işgal edildi? Aziz Hüdagi Susun, ses yok! t » Neferler ellerini ceplerimedaldır- dılar, ne buldularsa aldılar — Aşağıya, aşağıya diye elile bahçenin bir yolunu göste iyor. Bana sorulacak şeyle- i başkaları nın yanında « ihtimalini düşündüm. İki önde, iki süngülü (jandarma arkada ve ben ortalarında yü- rüdük, Demir kapılı taş bir bi manın önüne geldik. & Burası sefaretin diğer binalarına hiç benzemiyordu. Küçük pencere leri iki katlı da demir parmak lıklarla örülmüş, kalım dıvar- h, se bir yer idi. o Yolun karları üzerindeki oo çizili izler buraya gelip gidenlerin azlığı- nı ve kimler olduğunu gösteri yordu. Her halde beni sorguya çe kecek adamların © bu binada bulunmalarına & imkân yoktu. Kapının önünde © henüz dur. muştuk ki arkamızdan iki de- mir kasketli askr koşarak gel- di. Loreveran beni göstererek bunlara emir verdi ; — Üstünü aray'nız! Buraya kadarLoreveran ba- Ceplerimi araştırmağa başlı- yan neferleri kollarından ite- rek Loreverana : — Elendi, ne yapmak isti yorsunuz? dedim. Elini kaldı rarak kısaca: — Söz yok ! , — Sürpiriz, dedim, tahmin etmediğim muameleler görüyo rum. Bu ne demektir ! , Hiç ses çıkarmadı. Nefer. ler tekrar ellerini ceplerime dal “dırdılar. Para çantamı, hattâ on para yerine kullanılan on- luk posta pullarmı, (o saatimi, kâğıt cüzdanımı, kurşun kale. mimi, ceplerimde te buldular ini ald Her vakit yaptığım gibi, vapurda oku- mak üzere yanıma bir kitap al mıştım. Kaputumun cebinden bunu da çıkarttılar. Tesadüf o gün bu hâdiseyi bilerek ter- tip etmiş — gibiydi. Bu kitap Silviyo Pelikonun Hapislikle rim Bes Prisons ismindeki ki- tabı idi. Lozeverana ©ouzattı- lar; bir müddet © yapraklarını karıştırdı ve neferlere vererek: — Kendisine veriniz, dedi. Kitabı tekrar cemibe koydu lar. Alacak bir şey kalmamış- tı. Bahriye binbaşısı bana dö- merek resmi bir o tavır aldı. O , günkü havadan ve etrafı kap- lıyan buzlardan © daha soğuk bir çehre ve kindar bir sesle : — Fransayı tahkir eden bir ma kalenin neşrine müsaade ettiği mizden dolayı Fransa hükümeti namına tevkif edildiniz. De. di. Sesinde kemirici bir gayız, bir ihtiras gıcırtısı duyulan bu adamdan itidal ve | insaniyet beklemek beyhude idi. Sade- ce: — Gayri insani bir hüküm, dedim, protesto ederim . Yarım arkasını dönmüşken tekrar doğruldu ve ağzımı tı- kıyacakmış gibi, — elini uzata- rak: — Mahkemede söylersiniz! Şimdilik bu kadar! Deyip yü- rüdü, Hapisane muhafızların- dan olduğu anlaşılan kasketli, iri bir asker demir kapıyı aça- rak. — Giriniz! dedi. Girdik. solda bir demir ka pı daha vardı. Onu açtı ve yi- ne emir verdi — Giriniz Zemin katında, her tarafı beton, tavanı çok basık bir o- da. Kapının © karşısma gelen dıvarda mihrap gibi yan yana iki girinti ve ortalarında birer demir halka. Bir metre yük- sekliğinid demir parmaklıklı bir pencere . Kırk santimetre mürabbaımda tahmin ettiğim , / bu pencerenin o camı ve köşelerinden hançer şeklinde cam kırıkları uzanmış. Dr lar yarım metreye kadar kü ve sıva kabartılarile dolu. Yer büyük döşeme taşlarile kap- lanmış, şurada burada rüzgü- rın pencereden (o üfürdüğü kar yığınları... Gardiyan nelerin (o yüzüne baktım; bir şey söylememe va- kit bırakmadan: — Burada kalacaksınız, de- — Ne kadar müddet? — Sizi tekrar çağıracakları vakte kadar. — Burada oturacak hiç bir şey yok. — Yoktur, — Ayağımı üstüne koyacak bir şey ? — Ne istiyorsunuz? — Bir tahta, bir odun. — Ben kömür isteyeceksi- niz, zannettim. Neferin yüzünde öyle bir hınç neş'esi vardı ki kendimi Verdun'da ele geçmiş bir Al man zabiti ve onu insan şekli- ne girmiş bir Fransız kini zan- nettim. Başka bir şey söylemek ona yeni bir istihza neş'esi ver mek olacaktı. Sustum, o da bir şey söylemeksizin demir kapı- yı çekerek kilitledi. Birkaç ne- ferin karları ezerek uzaklaştık larını duydum . Kafatasımın içinde en uzak tahminler o kadar sür'atle ge- lip geçiyor, o kadar sert çar. pışmalar oluyor ki dimağımın şiştiğini ve kemiklerimi gerdi- ğini duyuyorum. Ben Fransada bulunmadım, fakat senelerden- beri Türk Oharsma ve Türk edebiyatına karışan Fransızca ile Fransayı ve Fransızları a- deta ta kendi memleketim ka- dar tanıyordum. Büyük Fran- sız edipleri bana Fransayı ab. lâkın, insaniyetin, ve medeni. yetin en yüksek mektebi gibi tanıttılar, Gençliğimin © yirmi senesi Fransız (o kitaplarmın içinde geçmişti.. Şimdi de, ya- ni şu odaya girdiğim güne ka- dar memleketimin gencelerine ve ordumun genç unsurlarına di | Fransız lisanı ve Fransız har sını öğretmekle © meşguldüm, Beni buraya koyanlar kimler. di. Hırsız Janvaljan'da dünya- nin en âlicenap bir kalbini gör müş, polis Javerde vazife ile Şükran mücadelesini © oku- rnuştuk.. Her Fransız kitabı bizim için bir medeniyet ve ah lâk eseri idi, Bunların içinde bir Loreveran © görmemiştim, Eğâr kitapların tanıttığı Fran sa beni bu odaya kapatanlarla dolu ise ben kendi nefsime ve memleketimin gençlerine kar - şı ne büyük günahlar işlemi. sim ! Neden buradayım? Verdu- nu Almanlara mı verdim, Jan- darkı mı yaktım? Parisi bom bardıman mı ettim? Eğer ben cani isem, acaba Fransada caniler bu odalara mı kapatılı- yor? Bir insan.. Ve üniforması üstünde bir zabit. Bunların Loreveran için hiç bir kıymeti yak muydu? Daha binlerce sual bir gemi zinciri gibi takırdayarak geçi. yor.. Hakikat, | kapandığım mahzenin küflü duvarları, a- yaklarımın altnıda kardan da- ha soğuk taşlar. Başıma çöke- cek gibi alçalan tavan. Hep birden cevap veriyor: — Hayır.. Sen burada kala- caksm ve belki burada..; Benim imzaladığım “Kara bir gün,, Fransayı tahkir etmi. yordu.Fakat Loreveran bir ma kale olsaydı, Fransa (o namını vererek beni bu taş mezara ka | yapan keyif ve kin bir kitap olsaydı çok sevdiğim Fransa: nın şerefini kurtarmak için çiz memin ucile siler, parçalardım. (Devamı var) İngiliz buhranı halledilmiş gibidir M. Mac Donalde son günlerin yorgunluğundan sonra bir kaç gün dinlenmesi tavsiye edildi Lizbon ı Jhtilâli Asilerin cephanesizlik-| ten teslim oldukları anlaşılıyor HUELAVA, 27. A.A. — Portekiz | ii tayyarecilerden £ bir yüzbaşı ile bir çavuş dün gece askeri bir tayya- | re ile gelerek yere inmişlerdir. Bun lar Portekizde çakan ihtilâl harekeit nin neticeleri hakında betbinlik gös- termişlerdir. MADRIT, 27. A.A.— Lizbonda sıkan ibtilâl hareketi hakkında alı. Dan mütemmim haberlere göre hü- kümet kıtantı sast 17 buçukta ihti- lilcilerin etrafını sarmıştır. Cepbe- nesiz kalan asiler | teslim olmuştur. İsyana katılmış — olan tayyareciler. den üçü kaçmış, diğerleri yakalan- miştir. Bu hareketin taşraya da si- rayet edip etmediği henüz anlaşıla- mamıştır. LİZBON, 27. A.A. — Neşredilen yarı resmi bir tebliğde her tarafta sükün hüküm sürmekte olduğu, bü- tün memlekette asayiş ve intizamın mükemmel olduğuna dair hükümete haberler geldiği bildirilmektedir. MADRİT, 27 A.A. — Lizbondan bildirildiğine göre şimdi tam bir | sükün tesis edilmiştir, M. Briand'a Hediye Üç milyon imzalı altın bir kitap verildi BORDEAUX, 27. A.A.— Ame leden ve sabık rekkep bir grup, 3 milyon Fransızın ın siyasetine bağlı ve sa- dık olduğunu gösterir bir altın kı. tap vücude getirmeğe teşebbüs ey- lomiştir, Bü kitap şu cümle ile ken- “Sulh nazırı M, muhariplerden mü- disine verilmiştir: Briand'a,, PARİS, 27. A.A. — M. Briand'a takip ettiği sulh siyasetine 3 milyon dan fazla Fransırın iştirak etmekte olduğunu mübeyyin yaldızlı bir ki- tap verilmiştir. Madritte beş komünist tevkif edildi MADRİT, 27 -(A.A.)— Maruf komünislerden beş kişi tevkif edil. miştir. Emniyeti umumiye müdür lüğü bunların tevkifine büyük ebem miyet vermektedir. Fransız harp gemileri Belçikada BRUGES, 27. A.A— Mense, Somme, Vauguois ve burada demirlemişlerdir. se avizoları Bu gemi. ler şimal denizinde bir cevelân yap maktadır. Gemi zabitan ve tayfası serefine yapılacak | şenlikler için bir proğram vücude i Dünkü Spor hareketleri Müsabıkların gurup halinde bir resmi (Başı birinci sahifede) vasmın dömi finali dün £ gayet elit bir tabakanın huzurunda ve Otelin kortlarmda yapıldı. En fazla enteresan olacağı zanne- dilen Şirinyan - Suat maçı pek gü- zel olmadı. Çünkü dün Suat kendi oyunundan çok aşağı bir oyun oy- nadı. Suat her o nedense düşünerek oynamıyordu. Setler pek çabuk bitti ve bütün bu iki sette de Suadin fevkalâde bir vuruşu görül. medi. Yalnız burada zikretmeden geçmeyeceğim bir nokta var; o da maçların tertibindeki hata... Çünkü Şirinyan - Suat maçı yapı» berken ayni zamanda öteki sahada günün ikinci mühim maçı yapılıyor- du: Sedat - Trebugof. Tenis merak uların kısmı âzamı bu iki maçı ta- kip edemiyorlardı. Eğer bu ilki mü- him maç ayrı saatlerde yapılssydı | seyirciler daha fazla tatmin edilir. lerdi. Sedat - Trebugof maçı bize yakın bir istikbalde bir tenis yıldızı daha kazunacağımızi tepşir etti Trebugof gazetemizin tertip ettiği turnuvada Zeki Rızaya yenilerek eli emine olmuştu. Halbuki bu turnuva- da Karakaşı, Gamwoyi, Elayoti ye- nerek dömi finalde en kuvvetli oyun cumuz Sedada aşağı yukarı müsavi bir oyunla yenilmiştir. Sedat dün iyi oynadı. Pazar günü yorulmadan ve zamanında hücuma geçmek şertile geçen sene elde ettiği şampiyonluk ünvanmı muhafaza edebilir. Dabi maçları da oldukça heyecan h oldu. Aşağıda karilerime daha iyi bir fikir verebilmek için teknik neti. celeri aynen yaziyorum. Tek erkekler: Şirinyan - Suat (6-1) (6-0) Sedat - Trebugof (6-3) (6-3) Çift erkekler: i (Sunt - Gamuvray) (Sodat - Karı kaş) (6-4) (6-4) (Şirinyan - Long) (Necmi - Yaf- fe) (63) (63) Tek kadınlar: Melle Vital - Melle. Şodvar. (6-2) (64) Melle. Patsikakiz - Madam Were (60) (6.1) Mixte dabi: (Melle Vital - Mey) (Melle Ku. min - Şodvar) (6-2) (6-1) (Melle Patsikakir-Şirinyan) (Ma dame Were» Mrs. Were) (6-0X(60 Futbol Kasımpaşa-Beykoz Günün futbol noktai naza- rından ikinci hâdisesi de dün Beykozda ikinci küme şampi- yonu Kasımpasa klübü ile Bey koz klübü arasında oldu. Ka- #mıpaşalılar büyük bir hatırşi- naslık yaparak Beykozun bebeği olan merhum n mezarını Ziyaret (o etmişler ve kabre büyük bir çelenk vazet mişlerdir. Bu sırada Kasımpa- şa klübü azalarından Ahmet Fethi Bey m bir irat ederek aziz ölünün hatı rasını taziz etmiştir. Bundan sonra maçlar yapıldı. Müsabakalar iki klübün bi- j | bugün yeniden toplanacaktır. hitabe | Lord Reading Bu haftaki Cenevre | içtimaına gidemiyor İ LONDRA, 27. A A— Buhran be İ men hemen umumun memnuniyeti. ni calip bir serette halledilmiş © ol- ndan gazeteler, dün amele fir- Trad-Union'lar umumi mec- miş oldukları muhtelit dm öttikemz lmiş olan ka var milli bir tahakkukuna it bütün ümitler mekte olduğu- nu ve parlamentodaki sosyalist gru- İ bunun — amele fırkası teşkilâtları- İ tin mukarreratına riayeti takdirin. | de — tasarruf siyasetine muhlefet içtimalar İ | edeceğini yazmaktadır. Muhafazakâr matbunt, zikri ge- çen mukarreratı tenkit etmektedir. Iy Herald, siyasete bu pren- İ siplerin hâkim olması lâzem olduğu | mütalensındadır. İ LONDRA, 27. A.A. — Amele fır- İ kası teşkilâtler: ile TradUnion'cula rın kabiney karşı şiddetli bir müca- | delede bulunacakları muhakkaktır. | Bunlar M. Mac Donald'ı takip et mekten imtina etmiş ola: İ zarların hattı haroketl | ile tasvip etmişlerdir. Parlemenodaki amele çurupunun zikri geçen müşterek içtimada izhar | olunan fikirleri — benimseyerek, M. | Henderson'un riyaseti altında par- lamentonun resmi muhalefetini vü- cude getirmesi muhtemeldir. | Üç mele teşkilâtı grupları, kabi- nenin almak istediği | tetbirler hak kında müzakerede bulunmak üzere ittifak Kabinedeki şahsiyetlerin muhale- feti yenip yenemiyeceği meselesi kalmıyor. muhafazakarlar, Liberal ve M. Mac Donald'e taraftar olan sosyalistler arasında — hali hazırda mevcut olan irtibat ve M. Mac Do- mald ile M. Baldvin arasındaki sıkı dostluk böyle birşeyin derpişine mü sait bulunmaktadır. Lord Readinş Cenevreye gilmiyecek LONDRA, 27. A.A. — Hariciye mezarı lort Reading © cemiyeti ak- vam meclislerinin gelecek hafta Ce- nevrede yapacakları içtimalarda biz- zat hazır bulunmıyacaktır. o Lort| Reading bu hususta bir tesviye su- reti bazırlamakla meşguldür. rinci ve ikinci takımları ara- sında oldu. İkinci takımlar oyununda fer. Birinci takımlar (o maçı ise İ çok heyecanlı oldu. Birinci haf tayım berabere — bitti, İkinci devre rüzgâr altına düşen Ka- sımpaşalılar çok çalışmak mec buriyetinde kaldılar. Bu sıra- da bir hücum esnasında sağ a- çık Naci Hayatiden aldığı bir pası çok iyi istimal ederek go- le tahvil etti. Bundan sonra da ha bir çok fırsatları (o kaçıran (K. İ.K.) klar maçı (1—9) galebelerile bitirdiler, Beykozlular iki senedir saha larında hiç kimseye mağlüp ol | madıkları halde dün Kasımpa- şaya yenilmeleri, Kasımpaşa- nın bu mevsimde İik maçlarına çok kuvvetli olarak gireceğini | gösteriyor. Kasımpar-ıları bu | İ muvaffakıyetlerinden dolayı İ tebrik ederiz. .Altınhilâl- Bostancı İstanbul idman birliği şubeleri ara- sındaki şampiyona maçları dün Da- rülfünun sahasında saat 3,5 da başla dı. İlk maç Bostancı ile Altun Hilâl | arasında idi. | Saha hemen hemen stadyomda mühim maçları andıracak kadar ka- Inbalıkt. Tam muayyen saatte iki takım taraftarlarının alkışları ara smda sahaya çıktılar. Bu esnada fotoğraflar işleyor resimler alınıyordu. İÇ Oyun Fatih idman klübünden, İbrahim beyin hakemliği ile başladı. İlk akın Altınbilâlliler. tarafından yapıldı ve avutla | neticelendi. Bos ve! Beykozlular S—0 gelip geldi. | tancılılar rakiplerine o mazaran daha Ancak Altın Şehitlikleri ziyaret merasimi ÇANAKKALE, 28 (A.A.) — Çanakkale şehitleri ziyan edilen Gülcemel gilerine tal selâm düdi çaldı. Muzika matem havası vapuru Harp sahasına gelin çalmağa başla Cevdet Kerim Bey Çanakkale harbinin safhalarmı bir koni ranala anlattı. Türk kadınlığı ve Türk gençi | hitabe söylendi. Vapur Kemikli liman önüne gelince | durd ga jandarma tarafından havaya silâh at Müteakiben hakkında il dıktan sonra istiklâl marşı çalınarak halkın göz yaşları arasi da merasime nihayet verilmiştir, Gaziye ve hükümet erkân vapurun telsizile tazimat telgrafları çekilmiştir. KALE, 28 (A.A.) — Şehitlikleri imar cemiyetinin yedi ci defa olarak tertip ettiği şehitlikleri ziyaret seyal buldan birçok meb'uslar, asker den fazla halk iştirak etmiştir Bigadan 80 kişilik bir hey meb'usları ve elli kişi seyahate ine İsta ve mülki erkân ve memurin, b , Geliboludan iltihak etmiştir. bütün Edir Vapur şimdi Kaleden kalktı şehitliklere doğru yolana d vam ediyor. Afyonkarahisar kurtuluş bayran AFYONKARAHİSAR, 28 (A.A.) — Kurtuluş bayran dün her senekinden daha parlak bir surette tes'it edilmişti Bir asker müfrezesi ordunun şehre girişini temsil etmiştir. A kerin harekâtını halk siddetli ali lamıştır. Afyonkarahisar tarihi kelimesi yazılmış ve kaleye şan! kışlar ve göz yaşları ile kari kalesine elektrikle “Kurtuluj lı bayrağımız çekilmiştir. Hal sabahlara kadar devam eden tezahüratla bu hakiki bayramı b sevinç ve meserret içinde yaşamıştır. Altay Çankayayı yendi IZMIR, 28 (A.A.) — Altay ve Türkspor takımları ile iki maç yap» mak üzere şehrimize gelmiş olan AnlaranınÇankaya takımı ilk maçını bugün Altayla yaptı. Sahaya evvelâ misafirler, sonra da Altay takim sıktı, Hakem Mister Favlerin iştira- kile saat 17,15 te oyuna başlandı. Oyunun sekizinci dakikasında çak seri oynayan Çankayalılar ilk golle rini yaptılar, 20 inci dakikada Çan- kayalılar aleyhine verilen bir penak- tıyı Aİtaylılar gole tahvil ederek be- İ rabertiği temin ettiler. Bundan 80n- ra canlanan Altaylılar 30 uncu da kikada ikinci gollerini de yaptıl 3 üncü dakikada Altaylılar aley! ne verilen bir penaltıyı Altay kal cisi topu kornere atmak suretile ki tardı. Birinci haftaym bu suret 1-2 olarak Altaylıların lehine neti lendi. İkinci haftayman 14 üncü dakil sında çekilmiş olan bir şütü kurt ran Çankaya kalecisi topu içeri 8 mak suretile Altaylılar lehine üçü sü golü de kazandırmış oldu. İici di kika sonra Altaylılara bir gol oleni sn da ofsayt olduğundan hakem vi zarı itibara almadı. 20inci dakikad Çankayalılar ikinci gollerini de kaj dettiler, Oyunun hitamına 10 deki ka kala Altaylılar dördüncü sayılar? yaparak oyunu 4-2 kazandılaf —————-— ——— | la. i Morgun bir eksiği tamamlanıyor Morgda bir cesede otopsi yapılırken Tıbbe adli müessesesinin ayni z0- İ manda meşheri emvat vazifesini ya- pacak bir kadavra muhafaza deposu vücude getirmiye karar verdiği ev- velce yazılmıştı Haber aldığımıza göre, bu soğuk hava deposunun keşifnamesi yapıl. mış, 2500 liraya mal olacağı anlaşıl müşter Depo üç ceset muhafazasma mü | sait olacak, teşhiri icap eden ceset deponun en üst gözünde duracak! Hilâl buna sert oyunla mukabele et- rsğe başladılar. ve sisteinlerini ha- sunlarma kabul © etirdiler. Bundan sonra oyun bütün — zevki ile devam etmeğe başladı. Öyle anlar olu- yordu ki insan kendini çok mühim bir maçta zannediyordu, İle gel 19 uncu dakikada Altın Hilâl forveti tarafından yapıldı. Golden sonra hâ- kimiyeti tam tanasile Altın Hilâli- ler ele aldıları ve hir gol daha ata- rak 24) haftaymı bitirdiler, ... İkinci haftaymda Bostancılılar da- ik oynamağa başladılaran öce üzerinde çok Fazla müessir olamadılar. Bu devrede de Altın Hi- liler (3) © göl daha kaydederek maçı 5-0 ile bitirdi. Unkapanı - Bozkurt Bu maçı mütcakıp 5,15 geçe. Her iki takım sahaya (çıktı, Gene mutat merasimden sonra Birlik reisi Sami Cemal Beyin hakemliğile oyun baş- ladı; İlk yirmi O dakikada takımlar | ve üzeri cam olan. bir sanduka | kolayca görülebilecektir. frigorifik tesisat cesetleri 10 | biç tefessüh etmeden muhafaza 0d” İ bilecek | Tefessüh etmiş olduğu halde | Sunan ve teşhiri icap edem | bu depoda koku meşretmeden mah” faza edilebilecek ve koku meden görülebilecektir. Frigorifik tesisat © Tıbbındli O müessesesini İ morg dairesindeki otopsi salonu” konulacaktır. Yeri ihzar edilmiştir birbirlerini denediler ve oyum m tevazin bir şekilde cereyan etti. Yirmi beşinci | dakikadan Bozkurtlular mahsus hâkimiyi göze çarpmağa başladı. Fakat bütün bunlara rağmen #9 yapılmadı ve haftaym 04 be” ber olarak neticelendi. ... Ikinci devre başladığı zaman b“ iki ekip te sayı kaydetmek için gayretlerini sarfediyorlardı. Ni yet 12 inci dakikada Borkurtlul” ilk sayılarını yaptılar, Bu golden Unkapanldar müt?”” sir olmadılar o ve hücümlarını d28* sakdlaştırdılar. Mamafi bütün bu gayretler B9” kurt müdafaası önünde bir neti” veremedi. Oyunun neticesine ii dakika kala Borkurtlular ferdi — P akınla son ve galibiyet gollerini ** parak maçı 2-0 kazandılar, kalar çok temiz bir spor havas de cereyan etti ve Birliğine isik