20 Nisan 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yıldız ve Meşrutiyet No:37 Abdülhamit ve Mah-| mut Şevket Paşa Mahmut Şevket Paşanın maruzatı ehemmiyetle telâkki olunuyordu. | Bu esnada yani 1906 tarihin de Hicaz ve Şam kıt'ası dahi- linde siyasi ve ilmi teftişte bu- İanan merhum Mahmut Şev- ket Paşadan Hünkâra mahsus bir ariza geldi bu arizada İngi- lizlerin maksadı, Hidiviyetin bu maksada meclâben hizmeti cid den âlimane ve hakimane suret te tavzih ve teşrih olunuyordüu. Mahmut Şevket Paşa mer- “bum, Sultan Hamidin pek zi- yade takdirine mazhar idi. Hün kâr Mahmut Şevket Paşay “Fon der Golç,, Paşanm m teşir kitabi hatıratında dediği veçhile pek sevdiği Tophane fen komisyonundan ayırmış ve inşa ve temdit edilmekte olan Hicaz ve Beriyetüşşam telgraf hatları tetkika memur etmiş- ti, Mahmut Paşanm zâhirde va- zifesi bundan ibaret olarak gös teriliyordu. Halbuki hakikatte Sultan Hamit, Mahmut Şevket paşanm zekâsdan ve Arap nes İine mensubiyetinden ve fünu- nu askeriyeye © vükufundan istifade etmek ve Hicaz, Mısır Suriye taraflarında dönen en- trikalardan hakiki haberler al- mak ve bilhassa bunlara karşı tedabiri mânia ittihazına fırsat ve çare bulabilmek için müşa- rünileyhe talimatı mahremane vermişti, Binaenaleyh Mahmut Paşa- nm maruzatı Hünkâr nezdinde ehemmiyetle telâkki olunuyor. du. Müşarinileyhten gelen son raporda Mısır meselesinin bu vaziyet ve şerait dahilinde hal- li kabil olamıyacağı ve maksa- dı mukaddesi istihsal için bir müddet daha sıra ile her türlü esbap ve vesaili muvaffakıyeti hazırladıktan sonra işe başlar! ması tavsiye olunmuştu. Hünkâr Mahmut Şevket Pa- merhumun bu maruzatına şa » muttali olduktan sonra Alman- ya imperatoruna şifreli bir tel- graf çekti. Macerayı hikâye ile rey ve mütaleasını sordu. Abdülhamit ile Kayser ara- sında hususi muhaberata mh- sus bir şifre miftahı vardı,Ger Şi iki hükümet © yekdiğerine bir ittifak veya itilâf muahede namesile bağlı değillerdi; an cak Kayser ile Abdülhamit a- rasında samimiyet ve taraftar lk haddi kemalde bulunuyor- du. Kayserin İstanbulu ilk zi yaretile haşlıyan bu mukare- net müruru zamanla o detece- Kupayı hangi yi bulmuştu ki iki hükümda rm kendi kabinelecinden ve 8: firlerinden gizli olarak muha bere edebilmeleri için hususi bir şifre miftahı tanzim olun- imüştü. Bunu ilk önce impera tor düşünmüş ve o tertip eti mişti. Miftahm Abdi mahsus nüshası hü: zihanesinde ve €vı MİLLİYET HARİCİ HABERLER. PAZARTESİ 20 NİSAN 1931 Ispanyada inkılâp hü-: Fransada kümetinin mesaisi. ğından makamı telâşa düsmüş görünüyor İspanyada geçen pazar gü-; ü yapılan belediye intihabatı kırallığın aleyhine neticelendi. | Son bir haftadanberi gelen tel- graf haberleri bu intihabın saf- neticesini bize öğretti. , önümüzdeki haziran- da yapılacak olan umumi inti- habatın neticesini - beklemeğe | İlürum görmedi. Kan dökülme- si ihtimeli o kadar kat'i idi ki; kıral bunun mes'uliyetini yük-| ene ile birlikte kilitli dururdu. fenmekter hek; olarak çekin- | Mısır meselesinin hiç yok-| tan kesbettiği ehemmiyet ve İngilizlerin gösterdiği | hum- malı hareket Sultan Hamidin âsabını tahrik ettiğinden ve | şin fili bir tecavüzü davet ede brâliye gönderdiğ notalarn- dan » anlaşıldığından Hünkâr Alınan impeatoruna hal ve va!de olamıyacağını ziyet hakkmda bu şifre ile ma lümat vermeyi ve bu baptaki tu? rey ve mütalcasını sormayı za!bir çok hâdiseleri hatıragetire- İbilirdi. ruri görmüştü. Beni huzuruna (o çağırarak kendisi dikte (etmek suretile atide münderiç telgrafnameyi yazdırdı. Mütercim Nişan E- fendiyi telgrafın şifresinde bu Tundurmuştum.: “Memalikimizden Mısırın İngilizler tarafından bir baha- ne ile haksız olarak muvakka- ten işgali kıtai o mezküredeki hukuku asliyemize halel vere miyeceği Düveli muazzamaca da musaddek bir keyfiyet ol- duğu halde ahiren Hicaza şi- mendifer ve telgraf hatlarının temdidi gibi esbabı umranı te- min için cevelân eden bir ta- burdan ibaret askerimizin on gün zarfında Tabadan çekilme ,belediye intihabatının devletin! İbının neticesini teyit edeceğine di. Belediye intihabat: haziran- da yapılacak umumi intihabat-, ta milletin reyi nasıl tezahür e-| deceğini beklemeğe hacet kal- madan kıral ve kırallık aleyhin İde Kalkın ne hissettiğini anlat- ceği Sir Nikola Okonorun Ba-| muş oldu. On üçüncü Alfonso! şekli idaresini tayin mahiyetin-! söyliyerek memlekette kalsaydı ne olacak . Bu süalin cevabı vahim Kıral bu yola gitmedi. Ken- disinin beyanatından anlaşılı- yor ki Alfonso ohükümdarlık- tan feragat etmiş değildir, Yal- nız haziranda yapılacak parlâ- mento intihabatının neticesini hariçte beklemeyi tercih etmiş görünüyor. Umumi intihaba- tın vereceği neticenin İse geçen balta yapılan belediye intiha- şüphe yoktur. On üçüncü Alfonso belki de umumi intihabatta kırallık ta- raftarlarımn bir galebesinden ümide düşmüş olabilir. Fakat esas itibarile kırallık taraftarı olanlar da Alfonso'yo © karşı! İmuğberdirler. Bu iğbirar yüzün| $i ve aksi takdirde Devleti a—|dendir ki kırallık taraftarları liyyemiz için netayici vahime! Cümhuriyetçilere karşı - kendi! tevlidine sebebiyet verilmiş o-| poktai nazarlarını müdafaa et- Jacağı ültimatom tarzında bir memişlerdir. İspanyada kıral nota ile İngiltere Hariciye ne- zaretinden Babrâlimize tebliğ olunmuştur. Bağdat şimendifer hattının duçarı.müşkülât ve akamet ol- ması ve Basra körtezine ait İn- giliz noktai nazarının inkişafı gayesini takip etmekte olan İn gilizlerin Küveyt şeyhi Müba- reküssabahın yeniden ve mezkür körfeze iki küçük kruvazörün (gönderilmesi ve Mısırdski İngiliz askerinin tak- viyesi gibi teşebbüsatta bulun dukları işidilmektedir. Ekem- miyeti maslahata binaen mü- taleatı haşmetanelerini rica e- ederim.,, (Bitmedi) Eer alacak? -- na hediye deceğimiz kupayı, içinde belli olacaktır. İli xi devam den müsabakamıza en fazla! iştirrk eden mektepliler arasında Da-| beri gazetemize hangi| © Resmin ortasında görülen sivil el. meki bin kazanacağı şu bir kaç gün| biseli üç efendi, Darüşşafakadan ge- gen sene mezun Bu genç mektepliler, iki seneden müsabakamıza bilâfasıla iştirak rüşe aka mühim bir mevki işgal et-| etmişlerdir. mekt dir, e semi olam Darüşşafakalı. ai eş Gazetemiz. acelem terier Eard kupayı hangi namına hediye edilecek mektep o kazanacak? teslihi | miş mi idi?., lık taraftarı olanlar 923 te Pri- mo de Rivera tarafından darbeci hükümet yapılarak Kanunu E- sasi tedil edildiği zaman Alfon- sonun hiç ses çıkarmamış oldu- ğunu bir türlü unutamamışlar- dır, Halbuki On üçüncü Alfon- so Kanunu Esasiye, meşrutiye- tin muhafazasına yemin etme- İşte meşrutiyet ve kıralık taraltarlarının hükümdara kar- şı olan iğbirarının derin sebebi. Kıral Alfonsonun cesur, se- rin kanlı, neşeli bir adam ol- ması ve defaatla suikastlara ma ruz kaldığı halde bu serin kan- llığını hiç elden bırakmaması, at yarışı, kayık yarışı vesaire gibi sporlara meraklı olması, bilhassa ordu mensupları ile st- kı dostluğu kendisini halk ara- sında pek sevdirmiştir. Alfonso esasen mükemmel bir * tahsil görmüş, Alman,İngiliz ve Fran sız dillerini selis bir surette ko- nuşur, münevver bir adam olma Sı. itibarile ber sınıf muhatap- Jarı üzerinde müsait tesirler br- rakmaktadır. Alfonsonun bir takım hare- ketleri, hataları olmuştur ki dostlarını üzmüş, düşmanlarını bir kat daha aleyhine kışkırt- muştur, Meselâ Fas muharebeleri o- lurken gelen yaralıları gidip zi yaret etmemiş olması aleyhin- de çok dedikodular uyandırmış. tır. Buna benzer daha bir takım hareketleri dahavardır oki bir çok şikâyetlere yol açmıştır. Meselâ en mühim devlet işleri mevzuu bahs olurken - kralın sporla, kayık yarışlarile meşgul olduğu az görülmüş şeylerden değildi. Altonso veremden ölen bir)| Bir adamın, Onikinci Alfonsonun, oğludur. Babasının vefatından beş altı ay sonra 1866 senesi ma yısının 7 nci günü doğmuştar.| mösti; Zayıt, cılız çocuk son dereçe tarihler- eray öğrenmek için bir iki gün tie İle bakılarak hastalıktan daha bekleyinizi, kurtulmuş ve büyüdüğü iin “İselesi ayrica halledilecektir. İ ayrıldığının İlân edildiğine dair olan! — —e sa — Din ve Dünya işlerinin ayrılaca- Papalık rüpa birinci Pe iri bir delikanlı olmuştur. Bu- nun gibi tikri terbiyesine de çok itina edilmiştir. Sinni rüşte ba- sıncaya kadar validesi wiyabet vazifesini ifa etmiştir. İlk zamanlarda Altonsonun Onüçüncü olması bir takım en- dişeler uyandırmaktan geri kal- mamıştır, Fakat düşünülmüş ki 13 rakamının. meş'um olduğu İspaayollar arasında değil, Fı- tensızlar atasında söylenen bir| şeydir. Onun buna ehem-; miyet verilmemiş, bir çok isim- ler arasında Altons ismi tercih olunarak kendisi Onüçüncü Al- fonso ünvanını almıştır, Altonso İspanya tahtından feragat eti ir. Çünkü.bir! hükümdâ, la kendisin. den sonra & k olana tahtı İli a Alfonso tahtı oğlunâ bırakmamıştır.Baş vekili olan amiral Aznara mem leketi terkedeceğini söylemiş- tir. Amiral Aznar da hüküme-| ti cümhuriyetçilere teslim et- miştir. Bugün artık İspanyada da Çümhuriyet idaresinin muvak- kat hükümeti teessüs etmiştir. Bittabi umumi intihabat yapı- larak devletin şekli idaresi cüm huriyet olarak ilân edildikten sonra muvakkat o hükümet te|$ kat'i bir kâbine olacaktır. Bugün İspanyada sükün var dir. Kataldnyanin ayrılması me Aşağıdaki telgraf o Papalık makamının İspanya inkılâbına karşı aldığı vaziyeti gösteriyor İspanya dim ve dünyâ işlerini! bir an evvel ayırdığı / takdirde inkılâbını kuvvetlendirecektir, ROMA, 18 (A.A.) — İspanyada kilise ile deylet işlerinin biribirinden! baber dini mahafilde hakiki bir hay. ret hissi uyandırmıştır. Bu mahafil, o Medritteki vekilinin yeni İspânya hükümeti he- yetini ziyaret.etmiş olmasını kilise i- İc devlet arasındaki münasabatın, ye») ni esaslara dayanmakla beraber, çok İyi olmakta deyam edeceğine delil 0- larak telâkkiedilmektedir. © | Papahk imdkamınm şimdilik İh. yatkâr bir vaziyet almış olması evvel cc tasarlarimış.bir düşmanlık manası. cı tazammun etmez. CEBRLÜTTARİK, 15 (A.A) — Algesiras valii umumisinin düşman- larından mürekkep bir halk kütlesi dün akşam mumaileyhin ikametgâ- bını taşlamışlardır. Ayni zamarida Musecira valii u- mümisi de tevkif edilerek sivil muha- fızların nezareti altında — otomobille Seville'e götürülmüştür. Suriyede Grev var! BERUT, — Suriyede grevler ber miz Bütün nakliyat durmuştur. noktadan diğer noktaya ancak a- yakla gidilebilmektedir. | Dükkânlar da kapandığı e sn eha- li, yiyecek hususunda güçlük çekmek ir, Faraza ct buhranı baş göster miştir. Halk bir kaç gündür et yiye. memektedir. Grevin on şiddetli olduğu yer Be.) vat şehiidir idin, M. Rollin ile mebusan ve Kabine mühim bir içtima aktetti PARİS, 18 A.A, — Dün Pa- riste başvekil M. Laval'in riya- setinde bazı nazırlarla pariâ- mento azasından mürekkep bir içtima yapılmıştır, Bu'toplartışta, bilhassa M.! Briand, M. Tardicu, M. - Flan-| ! âyan hariciye, ziraat ve gümrük! encümenlerinin mümessilleri ha! zır bulunmuşlardır. İ İçtimada © Avusturya - Ab manya gümrük itilâfinm orta- ya çıkardığı meselelerle Avru -İ pa birliğini “kuvvetlendirebile- | cek çare ve tedbirler hakkmda; tetkikatta bulunulmuştur. Bu bâpta cereyan eden mü- Zâkere neticesinde evvelce alın; mış olan tedbirlerle Fransa hü-| kümetinin Cemiyeti (OAkvam| meclisine tavsiye ve teklif ede- ceği çareler hakkındaki noktai nazarlar arasmda tam bir vah- det bulunduğu bariz bir surette meydana çfkımıştır. Bu tedbirlerin Cemiyeti Ak- Yam tarafmdan takip edilen si- yasi hattı hareket dahilinde kal makla beraber şarki ve merkezi Avrupa memleketlerindeki müş kilâta karşı milessir bir çare 0- labileceğine ve bu hattı hareket haricinde eulh devresine ait iş- lerin gerçekten düzeltilmesi im kânı mevcut olmadığına dair bir intiba da hâsıl olmuştur. Alman - Avusturya gümrük birliği PARİS, 18 A.A. — Viyana- İdan gelen haberlerde bildirildi- ğine göre M. Schocber, Avus-| İ turya ile Almanya arasında güm rik birliği hakkında girişilen mü lerin Cemiyeti A meclisinin içtimar nihayet bu- luncaya kadar talik edileceğini söylemiştir. Ecnebi buğdaylar hakkında PARİS, 18 A. A, — Bugün neşredilen bir karamameye na- zaran, ekmek yaprlan una katı- lacak ecnebi buğdayların mikta rı yüzde 15 ten yüzde 20 ye çı- karılmıştır. M. Duemergue'in avdeti PARİS, 18 A.A. — Tunus'a yaptığı seyahattan avdet eden reisicümhur M. Duomerguc, sa- at 10,20 geçe Parise gelmiş, is- tasyonda başvekil M. Laval ile nazırlar, Lehistan ve Japon se- firleri, hükümet erkânı ve bir- çok' tanmmış zevat ve kalaba- lık bir halk tarafmdan karşılan mıştır. Zirai itibar enstitüsü PARİS, 18 A. A. — Nazır- lar meclisi beynelmilel gi iti- bar enstitüsü hakkında Cenev- rede toplanacak (o könferansta Fransa hükümetini temsile baş- vekâlet müsteşarı memur et- miştir, Jeac- gues Bardoux müzakeratın se- bep ve menşeleri, bu hususta nazarı dikkate alınması lâzım gelen âmiller ve takip edilmesi icap eden usul hakkmda bazi i- izahat vermiştir. M. Bardoux, mevcut muka- velelerin Avrupa birliğine ait €- sasi teşkilâtm bir faslını teşkil etmek üzere bir mukavele hâlin de birleştirilmesi hakkında M. Politis tarafmdan ileri sürülen teklifi tasvip etmiştir. M. Bardoux, mevcut kartel- lerin biraraya toplanması fikri- ni de ileri sürmüş ve demiştir ANKARA, 19 A.A. — İkti- sat vekâleti kalemi mahsus mü dürlüğünden tebliğ olunmuştur: Bazı ccnebi gazetelerin mem İeketimizdeki imuhâbirleri gaze telerine çektikleri teli harici ticaretin devle! alınmasının düşünüldüğünü yaz mışlar ve'son zamanlarda mem leketimizde hâsıl olan koopera- tifçilik cereyanına bakarak hari- Gi ticaretin yalnız kooperatifler vasitasile tanzim olunması ta- savvur edildiğini de buna ilâve etmişlerdir. Hârici ticaretin ne Ye doğtüya ve ne'de-bil- vasıtâ devlet inhisarı iltna alm masr hükümet tarafından “hiç balise mevzu edilmemiş ve hat- kooperatifçiliğin zatmda o ser- İbest iştirak vet eşekkül esas ve zarureti mündemiç olduğundan bir inhisar çerçevesi vücude ge- Adliyede yeni tayinler Hâkimler arasında bazı tahvil ve tebdiller yapıldı ANKARA, 19 (Telefon) —| Nevşehir reisi Tevlik, Nev Biverek asliye azalığına Bordur azasından Muhtar, Bordur azalı ğına Antalya asliye azasmdan Ekrem, Antalya azalığma hâ- kimlerden Mehmet Ali, Karzan hâkimliğine Abdülfettah, Tire- bolu müddei umumiliğine Ah- met Şerafettin, Cebelibereket sulh hâkimliğine Çankırı ya hâkimi Fazıl, Bursa azalığ Ankara azasından Rüştü, me azalığına Af, hâkimi Tevfik, Adliye vekâleti| Mi başmüfettişliğine birinci smıf adliye müfettişlerinden Sadi, dördüncü sınıf müfettişliklere Devlet inhisarı yok! Iktisat Vekâleti tebliğ neşretti.. -İrudan doğruya ve ge. k bil çok mühim bir tirmek neticesine varamaz. operatitçilik sistemininesası mutevassıt çokluğunu © kal mak bulunmakla beraber asrı geçen bir zamandan beri ya, Belçika ve Fransa gibi mi rakki memleketlerde harici caret serbest ellerde yeniden niye inkişaf ve terakki eseri kaydetmekten i müşahedesi bu sistemin ticareti kaldıracağı yolun endişelerin derin bir | ha başka bir şey olmadığını gö rir. Harici ticarejin gerek ta ve muaddel şekilde devlet ül hisarma almacağı şayiası tel ve kooperatifçiliğin harici tica” ret inhisarı vücude getirmefi t £ madığı beyan olunur. reisliğine temyiz muavinlerir| den çak İçel asliye mahket hâkimliğine Edirne hâkimi Şi nasi, Kars hukuk reisliğine Bit is sabık müddei umumisi Mu harrem Feyzi Antalya reisliği" ne Kütahya reisi Hayri, Kütah ına | ya reisliğine Antalya reisi sab” Kı Sadık, Van müddei umumili” Sulh | gine Karaköse müddei Müştak, Giresun sulh gine hukuk mezunlarından Hö san İhsan, Aydın müddei umur mi muavinliğine İzmir a Atıf ve Ali Fuat, Bursa müddei| umümi muavini Şükrü. umumiliğine adliye müfettişle- İmüddei umumi muavinliğin€ rinden Muzaffer, temyiz mahke| Aydın müddei umumü muavini imesi baş müddei umümi mua-| Hikmet Beyler tayin olunmuş” vinliği ikinci sınıf muavinliğine! lardır, <———— —— : : : .. , Yeni Romanya kabinesi teşekkül etti BÜKREŞ, 18 A.A. — Titu-İnazırı M. Argetoyano, Ticaref Tesco ile arkadaşları arasmda|ve sanayi nazırı M. Manoilesko. çıkan ihtilâf ve parlâmentonun| Adliye nazırı M. Amandiu, Hati mutasavver kabineye muzahe-| biye nazırı Ceneral Stefanesko. ret göstermesi ihtimalinin azlı-| Ziraat nazırr M. Yonesko, Mu“ ğı sebebile M. Titulesco kabine) habere ve muvasalât nazırı M teşkilinden sarfınazar etmiştir. | Markoviçi. Kabine yemin etmi$ Profesör Yorga, kabinenin teş-| tir. Kral balkona çıkmış ve ak kiline memur edilmiştir. kışlanmıştır. BÜKREŞ, 18 A. A. — M.| o Anadolu ajansının notu; İkİ Yorga iki saat süren istişareler | gün evvel bildirilmiş olan Ro den sonra kabineyi şu suretlelmanya kabinesinin mutasavvef teşkil etmiştir: teşekkül tarzmın tahakkuk ede Başvekil ve Dahiliye nazırı |mediği bugün alınan şu telgraf: 'M. Yorpa, Maliye ve Hariciye Izmirde Rus mallarının tesiri görülüyor mu? IZMIR, 15 — İktisat Veköâletinin. tebliği üzerine ticaret | müdürlüi Rusyadan İzmire ne kadar mal geldi- ğini, İzmirden ve di le sini sordu. icn piri em eyi 'dumping olnadığını söyledi. Yardım isteyorlar ma Köylüleri ken Sn ayi yardım yapılması içn liye te Yaparlar çi germe Seyhanın tuğyanı ADANA, — Seyhan, Ceyhan me- ki: “Diplomasi usul ve tarikile vaki olacak müdahalelerin mah remane ve ibtiyatkârane, huku- ki usul ve tariklerle Yapılacak müdahalelerin cesurane ve müs- takimane olması icap eder.” Bahri müzakerat PARİS, 19 A.A. — Nazırlar meclisi Pazartesi günü yapaca- ğı içtimada deniz itilâfına ait metnin kat'i surette tanzimi hak kında Londrada cereyan edecek mesaiye iştirak eyleyecek Fran) vi sız murahhaslarına verilecek ta-| ji İlimeti korarlaştıracaktır. cuklarile, Seyit oğlu Ali ailesine mensup olan- Jar boğuldular, Cotludan 8 nüfustan) bare Ni eli ie gelem tarafından kurtarılmışlar Bağlar ne halde maz Bağların bu sene kira» ndan açılan gözleri müteessir olmuş- tur. İzmir vilâyeti bağlarında yüzde yirmiden elliye kadar, Manisa havali- sinin bazı kazalarında açılan mıştır. Yukardaki köylerin Burgaz # an anlasıİmaktarır. gözlerin ihtiyatlı bulunarak şir açılmaması ve bu günlerde o zuhurü melhuz donlardan kendilerini vikay€ etmeleri falihayır telâkki Sim dir. e Maamafih bağların mahsul vaziye tini de henüz bugünden tahmin et Sular altmda gölü taşmış, hatun diğer kısmına çık