21 Mart 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

HARICİ HABERLER. Almanya - Lehistan münasebatı Muallâkta kalan meseleler birer birer halledilerek | pürüzlü ihtilâflar ortadan kaldırılıyor. İma Tahsin Paşanın Hatıratı Yeni dir torn ido | alimi e 0 —— | Adatepe muhribimizin tezgâha koli Tejriku elerinin i Ermeni komit smumsaB” çıkardığı isyanlar amsun isyanını , Trabzun kıyamları takip etti Ermeni ihtilâli sergerdeleri 'ürkiyenin muhtelif yerlerin- ie karışıklıklar, ktaller ve ci- ayetler ika ve bu süretle düve- İli ecnebiyenin müdahalesini da a için tertibat ve teşvikattan ir an geri kalmamakta idiler, “ İBu tertibat ve teşvikatın ilk se i Samsunda görüldü. İ Samsun isyanını Zeytun, Diya ribekir, Sıvas, Trabzon, Eğin İ İkıyamları takip etti. Manzara "Türkiyenin bir çok noktalarm- ida tutuşturulan veya tutuştu- 'rılmak istenilen bir yangın lev- hası arzediyordu. Samsun isya nmı müteakıp Sultan Hamit © raya bir hey'eti tahkikiye gön- dermişti, Meseleyi bütün tefer ruatile tetkika ve hiç bir nok- tası kapalı bırakılmayarak ha- kikati zâhire ihraca memur edi İen bu hey'et Samsunda tam yüz dok beş şahit - dinledi. Bunların ifadatı Ermeni erbabı ihtilâlinin masum ahaliye ve hükümete karşı yaptıkları feca at ve cinayetleri meydana çı- karmış, komitecilerin bu mak- satta kullanmak üzere hariçten tedarik ve Türkiyeye ithal et- tikleri tüfek, rovelver, kama, bomba gibi eslihai nariyenin büyük bir kısmı ele geçirilmiş- ti. Ermeni asilerini bu suretle silâhlanmağa Türklerle hük mete karşı ateş etmeğe teşvik eden rüesa arasında bilhassa Ba ron Kıt, doktor Hamparsom Bo yacıyan, Dikran ve MinasÇıraz isimleri zikredilmek lâzım ge- lir. Abdülhamit Samsun hey'e- i ikiyesi tarafndan mey- dana çıkarılan cinayetleri mu- savvir levhaların ve Ermenile- Fe ait olup hükümetçe ele geçi- rilen alât ve vesaiti cinayetin bir kolleksiyonu tanzim olun- masını emretmişti siyon yapılmış ve cihan efkârı umumiyesine teşhir edilmek Ü- zere Londraya gönderilmişti. « Londrada Avam Kamarası ci- varında teşhir olunan bu cina- yetler o vakit aleyhimizde bu- İunan İngiliz efkârı umumiye- sini hayliden hayli yatırmış ve bilhassa İngiliz kadınlarının ö- nayak oldukalrı galeyanı efkârı ” bir dereceye kadar lehimize İ- maleye hizmet etmişti. Samsun vukuatı tahaddüs et- tiği zaman sadaret mevkiinde Cevat Paşa bulunuyordu. Ba- brâli bu meseleyi ariz ve amik tetkik ettirmiş ve hiç bir tered- düt ve şüpheye mahal bırakma- yacak surette meselenin künhü nü meydana çıkarmağa muvaf- fak olmuştu. Sadrrazam Cevat © Paşa tarafımdan o vakit Hün- * kâra takdim olunan bir tezkere , de: “Her ne kadar Ermeni erba i istiklâl sevdasile ve > siyasi emellerle hareket ettikle © rini söyleyorlarsa da Ermenile i rinelyevm sakin bulundukları mahallerde bir güna alâkai si- yasiyeleri olmadığı ve oraları Stedenheri Türklerin ziri idare sinde bulunan yerler olup Er- meniler Devleti aliye tarafın- 'dan bahşedilen müsaadatı mah 'susa üzerine gelmiş olduklarını ve esasen bu yerlerin hiç birin- de ekseriyeti haiz bulunmadık- (larını ve ekseriyeti kahireTürk lerde olup buna nisbetle Erme- ini kesafeti hiç mesabesinde ol- i duğunu,, tahicikat ve tetkikatı amikaya müsteniden arzeyle- nişti. Hünkârm emrile ve di- | ger vasıtalarla yapılan tahici- "kat dahi Babrâlinin bu iş'arnı pteyit ediyordu. Ermeni komitesinin başlıca merkez noktaları Londra ve Ce| /mevre şehirleri idi. Bunlardan (başka Rusyada da bir ihtilâl ko imitesi vardı ki Osmanlı Banka sına hücum edenler bu komite- win mensupları idiler, Tarihin şu garip cilvesine “ İnayet metinden başka bir şey Bu kollek-İY Diyarıbekir, Sıvas, bakınız ki Bitlis Ermeni isya- tımda en mühim cinayetlere mü tecasir olmuş ve bu cinayeti bilmuhakeme tahakkuk ederek idamma hükmedilmiş olan bir Ermeni kadınım affini * sefiri müteveffa iSr Edvard Oke nor bir cuma gunu Sex rasiminden sonra ( Hünkârdan bizzat istirham etmiş idi. Sul- tan Hamit Ermenilere karşı şefkat ve merhametle muame-| le etmenin hiç bir faideyi müs- telzim olmayacağma ve bu gibi| #müsamahakârlıklarm Ermeni-! ler nezdinde hiç bir hissi şük-| cağına kani ol sefirinin bu İs tirhamını bir müddet avutmuş ise de sefir tekrar tekrar istir-| hamda bulunduğundan nihayet o kadını affetmişti. İdam mah- kümunun affı hakkındaki ira- desini bana tebliğ ederken Sul nayet ayetinden başka bir şey lemişti: — Bak dünyada neler olu- or? Bu komitecileri kimlerin! siyasi maksatlarına alet ettik-| leri İngiliz sefirinin nihavet| maskesini atarak şefaatte bu- lunmasile sabi Ermeni is-| İyanmın mahi lamalıyız. Bu komiteciler bazı devletlerin ellerinde birer ci-| İngiliz sefiri Sir Okonor'ün balâda hikâye ettiğim teşebbü-| sile de sabit olduğu üzere Er-| meni ihtilâl cemiyet ve reisleri Londrada mazharı himaye ol- dukları gibi Rusyada da kendi- lerine melce' ve himaye bulmak ta idiler, Ermeniler kendi gaye| lerini temine matuf olan ihtilâl ” yan hareketlerile bazı dev letlerin dolayısile hususi ve si yasi emellerine hizmet ettikle- rinden İstanbulda ve diğer vi-| lâyetlerde vukua gelen Ermeni kıyamları üzerine bazı devlet- ler buradaki sefirleri vasrtasile! Babrâli nezdinde teş; t Rusya se firi olan Müsyü (Zinoviyef) te| onlardan ayrılmamıştı. Sultan | it süferanm bu. müşterek ile Rusya sefirinin değildir. “İde iştirak etmesini hiç hoş gör mediğinden Petersburg'teki se ti Paşayı Hariciye | syü (Labanof) u gö-| rerek bu mesele üzerinde görüş | meğe memur etmisti, Fs İsene bu muahedenin Muahede Leh Meclisinde kabul edildi Lehistan hariciye nazırı M. Zaleski Almanya - Lehistan. müna- sebatına arasıra bir nazar at- mak merkezi Avrupanın bu İki İdevleti arasında senelerden be- ri devam eden gerginliğin ne va kit zail olacağını merak. eden- ler için ehemmiyetsiz değildir. Lehistan ile Fransanm ne dar dost olduklarını söylem hacet yoktur, Fransız - Alman münasehatnım hal ve istikbali nasebatının aldiğı, alacağı şekli| düşünmekten kendilerini ala- mazlar, Düşünmeli ki. umumi harp biteli, Lehistan cümhuri- yeti teşekkül edeli kaç sene olduğu halde Almanya ile Le- histan arasında bir ticaret m: ahedesi bile aktedilmiş değil di. Nihayet uzun müzakereler- den sonradır ki geçen sene bir ticaret muahedesi imzalandı. Lâkin bu muahedenin iki taraf parlementolarınca tasdiki ka- bil olmadı. Lehistan buğday ihraç eden bir memleket oldu- una göre Almanyanın geçen imzasını mütea ıp kendi çittçilerini hi- maye için resmini arttırması iki memleket arasındaki müş- külâtı arttırmıştır. İki taraf Le- arasında bir ürlü dostane münasebatın is- tendiği gibi yerleşmesine in. olan mesai! bundan. ibaret de- Gildir. Lehistan idaresine geçen arazideki Alman nüfusunun va-| siyeti, eskiden kalan ve şimdi- ye'kadar bir türlü tesviye edil- meyen emlâk işleri hep iki ta-| rafın münasebatında menfi su- rette amil olan şeylerdir. Lehistan o arazisinde kalan Ermeni isyanının ciheti siyasi- Alman emlâkinin kıymeti ve bu yesi Rusyadan ziyade ingure- | hesapların tasfiyesi şimdiye ka renin işine yaramakta olduğun dar uzayan bir mesele olmuş-| dan Petersburg kabinesi Bab li nezdinde ifa edilen teşebbiisü | siyasiye pek gönlü hoşluğu ile| iştirak etmemişti. Hüsnü Paşa bu esas üzerinden ve Hünkâ- rm verdiği talimat dairesinde | (Labanof) un nazarı dikkatini celbetti, Sefirimizin Rusya Ha- riciye Nazırı nezdinde icra et- tiği bu teşebbüs hüsnü telâkki ibi derhal tesirini de Filhakika o tarih- cuma selâmlığın- dan sonra sair süferamisillâRus sefiri Müsyü (Zinoviyef) huzu ra kabul olunmuş ve Abdülha- mit bahsi Ermeni meselesine intikal ettirerek sefire uzun u- zadıya beyanatta bulunmuştu. Rus sefiri Hünkârın bu beyana ki etmekte teahhür göstenme- mişti, Yukarda izah ettiğim veçhile Ermenilerin harekâtı cinayet- İkâraneleri İngiltere ve Rusya- nm âmali siyasiyesine alet ve vasıta olarak kullanmak iste- nildiğinden bu devltlerin sefir kıp Babrâliye bir muhtıra ver- mişlerdi. (Bitmedi) tını lâzrm olduğu veçhile telâk | leri Ermeni isyanlarını mütea- | ur. Almanya Lehistan ticaret muahedesi ahiren. Leh parla- i mentosu tarafından tasdik edil İdi. Bu bir adımdır. Muallâkta İkalan meselelerin böyle birer İbirer halli mümkün oldukça merkezi Avrupada. iki komşu devlet arasında dostluk müı sebatı yoluna girecek demektir. Avusturya sefiri İSTANBUL 19, (A.A) — 31 kânunuevvel 1930 tarihinde İbüytik bir kaza geçirmiş olan Avusturya sefiri M. Karl'ın şim di nekahet halinde bulunduğu memnuniyetle haber alınmıştır. İMalüm olduğu üzere mumailey he Ankara hastahanesinde yara ve berelerinin icap ettiği tedavi İve ihtimamlar yapılmaktadır. Hasta, muhtelif ihtilâtları atlat tıktan sonra şimdi sıhhi vaziye iti memnuniyetbahs bir şekil al mıştır, Maamafih sefir bir müd det daha hastahanede kalacak- tır, Iktısat enstitüsü Darülfünunda bir iktisat ensti in nü egeceği yazılmıştı. Ensti ünün bu sene içinde açılması ka İba olamayacağı anlaşılıyor. l Atina mektubu İ Ortalığı biribirine | katan gürültü.. ATINA 17 (Milliyet) — Bu mek tubun yazıldığı zamana kadar kim oldukları anlaşılmayan bir takım eş-| haş evvelki gece Piredeki barut ima- Bithanesine esrar engiz bir bulunmuşlardır. Vak'a hakkinda şim) diye kadar yapılan tahkikatın netice| le anlaşıldığına göre evvelki gece saat ona doğru bu imalâthaneye nit olan ve otrafı telörgü ile çevrili bus lunan depo binasınm civarında üç kişinin dolaştığını gören nöbetçi bun lardan şüphelenmiş, heroen haber vet İ miştir. Bunun üzerine birkaç eşbas İ çıkarılarak bu meçhul kimselerin ta- kibine başlanmıştır. Meçhul oşhas burun üzerine kaçmış ve karanlıktan istifade ile kaybolmağa muvaffak ol. muşlardır. Bunlar etraftaki sokak ta saparak kaçmışlardır. Aradan bir kaç saat geçtikten sonra nöbetci de- ponun yakınında asker kıyafetli bir adamın oraya saklanmak için dolaştı Zım görmüştür. Enkat nöbetçi bitte- bi yerinden ayrılamadığı için bu meçi bul Odam © yakaintmak © için avüzde| Fransada Maliye nazırına hücum ediliyor | f M. Fiandin PARİS 19 (A.A.) — Meb'- usa: si list grupu bir takrir tev tmniştir. Bu tak rirde M. Flandin'e aleni olarak ecli mia s havaya Old el silik atımı tr. Bunun — üzerine o bir as- vel dı iste: İ mater. İşte bu önden itibaren ateş başlar miştir, Çünkü meçhul adam saklan- dığı yerden silâh atmağa başlamış oraya giden küçük zabiti vurmak is- temiş, nöbelçiye deiki el atmıştır. bir duvarın arkasına saklan üzerine bir asker de meçhul ada! i bundan an. olarak Almanya - Lehistan mü) san bulunduğu yere defatla silâh at-! mıştır. Bu gürültü üzerine diğer kuv| vetler gelmiş, fakat silâh paturdısı a-| rasında meçhul adam kaçmağa mu- , Fakat şimdiye di. Tahkikatâ devam ediliyor. Şimdi ye kadar yalnış şuiki rivayet il leri sürülüyor, Vâk'a gecesinden evvel bir adağam gündüz depo rında dolaştığı görülmüştür. Bu dam söylendiğine göre komü: miş. Fazla olarak bu adamın pe da mıker kıyafetinde biri daha mış.. Şimdi Bü eker kıyafetli ade) mın gece yarısı duvarın arkasına sak lanarak nöbetçiye ve üzerine giden askerlere silâh atan adam olduğuna hülmedilmek isteniyor. Bir 5 ma neferi bahsedilen komüni tanı Fakat diğer taraftan zabitanın tah kikatı da başka türlü: Polisin noktai nazarınca bu meselede öyle ciddi bir sebep aramak lüzun değildir. - Bu a- damlar orada. dolaşabilirlerdi.. Her vakit bu deponun civarında dolaşan | lar görülür-Şimdi de böyle olmu: | tr, Nihayet ili “kişi yakalanmış ise İde bunların “reoe sarhoş bir halde sokakta sızıp. kaldıkları anlaşılmız. tar. Tahkikat devam ediyor, sema — Fir'avnin mumyası l Istanbuldan ceceli 4000 sene evvel Mısırın hü- mdarı olan Tutan Khamonun lahtı ile mezarından çıkan kıy şya Lnodrada” açılması mukarrer Mısır sergisinde teş- hir olunacaktır. Mısır hükmeti bunların de- tarikile naklini mahzurlu gö den memleketimizden ge çirilerek Semplon ekspresile İn ker çıkmış, meçhul adam da biraz ev) K girmek içim termanmak|nun tahkik Vak'anın &z a etice elde edileme) dar.) İ dığmı söylemiş, Tahkikat yapılıyor. | snat edilmiş olan husüsat hak- da tahkikat icrası - hususu- tedir, Diğer p, meb'us- lesi talep edilm taraftan mezkü luğun ne gibi lerle içtimar dair ol; ca ğına tehditler ve şid MMA Pak ml Temsilin men'inden çıkan hâdise PARİS 19 (A.A.) — “Drey- fus meselesi,, ismindeki piye- ün sin temsillerine mâni olmak ve İya bu temsilleri ihlâl eylemek ele yapılan nümayişler İhakkkmda vuku bulan muhtelif İistizahlara cevap veren M. La- val, hükümetin hiç bir piyesin temsilini menetmemiş olduğu- nu beyan etmiştir. Belçika kabinesine itimat BRÜKSEL ua Memurin maaşi etinde tenkisine isen tın İhitamındı İmeclisi 77 reye ke İk ikümete itimat beyan et | ti Deniz itilâfı etrafında | RONDRA 19 (A.A.) — İn- İgiliz - Fransız ve İalyan bahri- | ye mutahassrsları ilk içtimal İrmı bugün Hariciye nezaretin-| Londraya nakledilirken |de aktetmişlerdir. Mütehassısla İrın mesaisi ihti ler devam edecek Müzakerata ait mufassal hiç İbir haber neşrolunmayacaktır. al bir çok gün| t encümenine hava n ahkâmınm teş-| didi için teşebbüsatta bulun-| at bunlar isabet etmemiştir Bu-|ınak tasavvurunda olup si ması münasebetile ROMA, 19 (A.A.) — Koca- tepe mulhıribin eşi olan Adatepe torpito müuhribi Ansaldo tezgâh larma konulmuştur, Merasim- de Türkiye sefiri Suat, deniz müsteşar Mehmet Ali, Türk ko İonisi, asker ve sivil ahali ve hü kümet erkânr hazır bulunmuş” Nafia vekâleti Ş: Kk EDİRNE, 20 (A.A) — Şark ryolları tarifesinin yüksek- iği yüzünden Trakya mahsulâ- İtr tamamile ihıraç edilmemekte İ ve bundan iktısadi hayat ve bil- Ankarada Alın ordu galip ANKARA 20 (A.A.) — Bugün İstiklâl sahasında İlik maçlarına de İvam edilmistir. Altınordu ikiye karşı İliç sayı ile Çankayaya galip gelmiş- tir | Günün en mühim müsabakasını teşkil eden İmalâtı harbiye -Muhafız | | ya birer sayı ile berabere kalı İzmir lik maçları İZMİR 20 (A.A.) — Bugün şeh- rimizde $ maç yapdmıştır. Birinci maç Türspor ile Şarkspor ikinci ta- İlamları arasında yapılmıştır. Neticede Türkapor sıfıra karşı bir sayı yaparak Şarksporu mağlüp et- miştir, İkinci maç, Altay takımı ile Kar- di. Altay, sıfıra karşı bir sayı ile Karşıyaka spor kulübüne - galip gel- miştir. Üçüncü maç, Buca ve Göztepe ta kımları arasıda yapılmıştır. Her takım da birer sayı ile berabere kal mışlardır. Dördüncü maç, Altınordu ile İz- mirspor takımları arasında yapılmış ve sıfır sıfıra berabere kalmışlardır. Beşinci maç, İzmir muhtelitini ça İıştırmak için Türkspor ile yapılmış- tır. Bu eksersizde muhtelit takım 2 Era karşı iki #ayr ile galip gelmiştir, Merşin üç meb'us çıkartacak Şıyaka ikinci takımları arasında yapıl | merasim yapıld tur, Kocatepe torpito muhrib tecrübeleri parlak neticeler miştir, Adatepe torpito muh! takriben 98 metre tulünde, metre genişliğinde ve 36 sür'atte olacaktır.Adatepe 18; tonilâto hacmindedir. Trakya mahsulâti nakledilmeyo ark demiryolları üzerinde tetkikat yapıyor maktadır, ANKARA, 20 (A.A) — ber aldığımıza göre Nafıa leti, Şark demiryolları tari üzerinde esaslı tetkikat yap tadır Bir anket İBuğday şimendü tarifeleri tetkik ediliyor © Nafia vekâleti buğday nal” ye şimendifer tarifelerinin yüksek olduğu hakkında v İolan şikâyetleri, bilhassa şimendiferlerinden Trakya inin çektiklerini nazarı ö kate alarak, tetkikat ya; başlamıştır. Devlet Demiryolları vasıtaf le yapılan bu tetkikattan mü bet netice almabilmesiiçin ai açılmıtşır, Bütün ticaret odaâl nm ve müstahsilin iştirak Gö İcek olduğu bu ankette bil bu sene Trakyadaki mah$uli hangi sebeplerden ihraç is lerine vaktile nakledilmediği Jrulmaktadır. İstanbul Ticaret odası da kadar oda sıfatile buna cevap zırlamaktadır. İulü Şark şimendiferleri gö mektedir. Şark şimendifer kumpany& bu şikâyetler üzerine nakliye retlerinde tenzilât yapmağa Tar vermiştir. Kumpanyanm bir memur caret borsasmda tetkikata b l MERSİN, 19 (A.A) — Bele diye ve vilâyet idare heyetleri üşterek bir içtima akdetmiş- İsir. İçtimada Mersin vilâyetinin nüfusu tezayüt (ettiği için3 meb'üs çikaracağı muştur. Erzurum da gençler (klübü teşekkül etti EEE GLİZ 20 Milliyet) — Gençler arasında samimiyet ve İbirlik temin etmek gayesile şeh esbit Olun-| Blaltında naki rimizin münevver gençleri tara- fından bir klüp açılmış ve res- men tasdik olunmuştur. Klübün İismi azimdir. Klüp avcılık, fut Filipinlerde zelzele MENİLLE 19 (A.A) — /Cenubi ve şimali Filipinlerde | yulkun gelen bir zelzele bir çok | İ kişilerin ölümüne sebebiyet ver miştir, Müteaddit binalar yıkıl imış olup hasarat mi imdir. . Amerika Reisicümhuru ORT CONFORT!I9 A.A. — İ Bir tenezzül seyahatiğe çıkmış İlan ve refakatinde Harbiye ve sporlarla iştigal etmekle bera- ber halkı tenvir ve irşat edecek konferans ve temsiller tertip e- İdecek ve musiki şubesini de ih- itiva eyleyecektir. Gençler faali- İ yete başlamışlardır. Yüksek ma dımı yapacaklarını vadetmişler- dir, Gençler heyeti umumiye iç- timamda varlık gazetesi müdür İve baş muharrırı Hüseyin Rah-! mi Beyi fahri reisliğe intihap et mişlerdir. | Bombay'a 2000 İngiliz asker geldi BOMBAY, 20 (A.A) nasyonalistlerin . İngilizlere Hindistanı terkettirmek iste- İ yen sol cenahı ile bir çok müşki İlâta uğramıştır, Bombaya 2000 ingiliz askeri gelmiştir. Ziraatçılık tahsiline gidecek gençler ANKARA, 20 — Ziraatçilik! tahsili için bu sene Avrupa ve Amerikaya 24 Ef .gönderilecek- tir. cümhur M. Hoover'i hamil Ari- İzona zırhlısı bugün Portoriko- ya müteveccihen hareket et- Tutan Khaonun lâhti ve hazi nesi askeri muhafızları nezareti İLondrada Pikadelli, Tington Hauz,, de teş! caktır. Mısır kralı Fuat Hz, bunların nakli meselesile bi: mektedir. Tutan Khamon ve ve hazine- si Suriyeden İstanbula getirile- cek, buradan Bulonyaya götürü lecek ve sonra Manştan geçirile rek Londraya nakledilecektir. de “ Bur- r oluna-| bol, tenis kızak binicilik ( gibi| “3 | kamat gençlere icap eden yar-| lamıştır. Zahire tacirleri re fiatlerinin düşmesi üz tarifelerde de tenzilât ol cap ettiğini söyl söylüyorlar. Fırtına dindi Kazazede Yunan vap runun kurtarılması! çalışılıyor Evvelki günkü fırtma ar: da Karadenizde seyrüsefer İce tehlikeli bir şekil almıştır. * kat dün havaların tekrar açı! $ı fırtınayı biraz sakinleşti tir, Yeniden hiç bir kaza tar, Yalnı Karadenizde Moloz runda bundan altı gün evvel İraya oturan Yunan obandıf” İ Andre Yeske ismindeki vapur” an kurtarılamamıştır. Göi e ! len tahlisiyeler dalgaların İZMİR, 20 (Milliyet) — tın iptidasmdan itibaren İlar çok güzel gittiği için İiçeresinde kar kalmamıştı. şamba günü gece yarısından # )ra başlayıp bugün saat 8,30 3 !dar geceli gündüzlü devam © kür ve tipi ortalığı ae P muştar.. i Yaş tashihleri hakkın bir tefsir ANKARA, 20 — Meclis€ İni gelen bir lâyihaya göre m İlefiyet yaşına girdikten 50 yapılacak yaş tashihi m İlerinin de muteber tutulma”? sı hakkında meclisten bir $ istenmektedir. Çi