5 Mart 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMB 6 ncı sene, No 1819 NUSKASI 5 KURUŞTUR Bu memleke in Halk Fırkası Cümhuriyet Göstermiş ve olduğu ANKARA, 4 Fırkası tecdidi tarih tesbit edecek. dolayısile hak yolunda yürüd de kalacağından elbette tereddüi evvel halkcı reisi Bi on iki sene kadar şılmaz, kendilerile ren mahluklardı! Halkın böyle bir haleti rubiyeye hlar, vezirler, valiler edenlerin halkla temas X halktır, köylülerdir?” si hayatında, dir. Padiş: Memleketi idare Gazi oldu. “Bu memleketin ortaya çıkan ve ber şeye mücadelelerinde bu prens! tanda yeni bir zihni hap kararını. manda yeni bir asalet nümunesi halkın kanaatı şu idiz (Başmuharriri veri de vermiş oluyor. şimdiye Bundan Dize tereddüt edilmez. tüyük Gazi'si açmıştı mizden) — Cümab Halk Fırk: üyük Hükümet » görüşülmez, daima olunu © hakiki efendisi; hall men bütün siya: Grek ayrılmayan Mustafa iyet, yeni bir di. Fırka bu karar ile ayni za kadar halk yolunda, de ayni yol üzerin- a bu.yolu bundan damları yanlarına yakla- halka yalnız azap ve trap © kapılması sebepsiz değil. böyle hareket etmişlerdi. idare ruhu yaratmıştı hamrriri: Siiri Molhrsm hakiki ef endisi ha mn RE ANENMEZ Ikt ır, Zn. vamusuz Hukuk bahisleri Son ve harici haberler $ üncü sahifed Üç aylıklar cur olarak kurlar #rasına ve rakıldı ve öldü, Hasan, Lâr Muharremi miçin öldürdü 4 nci köylülerdir ! tecdidi intihap “kararile, millete v3 onun temayüllerine hürmetkâr uriyet Halk | oluyor. , O zamana yatlar met ve fırkanın idari ve siyasi faaliyet istifadeyi mübah gördüler. Çok yakn bir maziye ler hepimizin hatırasında canlı olarak duruyor. Acaba hakiki vaziyet nedir? Görüşüne, sezişine herkesi evvel açan diye asi Kemal; va- Gazinin | den ve yakından gördüm. Fırkamızın programı; Fırkayı yeni intihabata sevkeden sebepler meçhul değildir. Maatteessüf eski ve fena idarelerin cezasını daha ziyade bu nesil, daha ziyade inkılâp nesli çekecektir, Asırlardan beri bu memle- ket mübmel bırakıldı, her tarafta bir çok moksanlar, bir çok iti- öze çarpıyor. Son aylar içinde bu itiyatların bütün mes'u- İiyetini iktidar mevkiinde bulunan hükümete yükletmek, hükü- aleyhinde fena bir hava yaratmak isteyenler oldu. Bu gayeye varmak için her vasıtadan minan ettiği Gazi diyor ki: “Bütün memlekette yaptığımız tetkiklerde hakikatı derin- leket için en Fırkamız mil ait olan hâdise- kuvvetli, mü ona yeniden karar ve reyini bildirmek imkânını vermiş oluyor.. bu zihniyet ve bu hakikati memlekette bugün de yürüyor! Cümhuriyet Halk Fırkası yeni kararile millete ve omm te- mayüllerine ne kadar hürmetkâr olduğunu yeniden göstermiş hayırlı bir programdır. Millet fırkamızla beraberdir. iletin kendisine olan emniyet ve itimadını: son şüp- heli ve tereddütlü nazarlar karşısında her zaman isbat edecek va- içinde memlekette intihap yapmak, bazı tedbirler almak kararın. dadır. Bütcemizi mevcut ihtiyaçlarla tevzin ederek yapmak iste- yor. Acaba bu mütasavver icraatına milletin arzu ve müvafakati tamamen lâhık mıdır? Bu ciheti anlamak için millete yeniden reini, kararını ver- mek imkânını bildiriyor. Yeni intihabata gidiyor. Her halde Cümhuriyet Halk Fırkası her zamandan ziyade dafaa ettiği prensiplerinde her zamandan ziyade mu- sır, icraatının ve hesabının doğruluğuna her zamandan ziyade emin olarak ibarettir. Millet ve mem- AŞ ziyettedir”” Cümhuriyet Halk Fırkası ve hükümeti önümüzdeki yıllar l milletin huzuruna çıkıyor. Bugünün mevzuu olan vazivet ve kararın izahı işte bundan Siirt meb'usu MAHMUT nin teklifi 250 eb'usun ittifak kararı ve alkışları arasında kabul edildi eyi vii is mayısta Yeni Meclis ma; İ toplanmış bulunacak bye a mi M .. İ Dört sene zarfında nüfusun gösterdiği tezayü t yeni medliste âza adedini çoğaltıyor İ ANKARA, 4 (Telefonla) — İ Halk fırkası grupu umumi mec İsinin bugün öğleden sonra sa İ $83 çe akdettiği içtima husu “bir ehemmiyet arzetmiştir. Tekirdağ meb'usu Cemil Beyin Miyaset ettiği bu içtimada fırka- umumi reisi vekili İsmet Pa, N kürsüyü işgal etmiş ve bü” Ai Bey Yük reis Gazi Mustafa Kems-| lin, fırkasma yaptığı teklifi oku Muştur, İsmet Pş. izahat veriyor Bu teklif etrafımda izabatta bulunan İsmet Paşa, meb'usla- Tm tahsisat meselesine de t Mas ederek senede 6 bin lira tü tan bu tahsisatm 4200 liraya tenzilini çeklif etmiştir. BU teklif şiddetii alkışlarla kabul edilmiştir, | sağ rkar içtimamı müteakip ko| idorda bir fevkalâdelik gö7€| SarPmıştır. Gruplara ayrılan meb'uslar, | Yeni intihabat etrafında müss- habelere koyulmuşlardır. İçti-) madan sonra bir kanun teklifi, bir de takrir hazırlanarak mecli $e tevdi edilmiştir. Teklif ve takrir sahipleri Ali Saffet (Erzincan) Beylerdir. Meb'us tahsisatı. senede 4200 lira! Teklif, meb'uslara verilen se nelik tahsisat miktarın 4200) lira üzerinden tesbiti ve bü hu- Susta meclisce kanun üzerinde dine karar verilmesine dairdir. Bugünkü Meclis içtimar çok mühim Yarınki meclis içtima tarihi günlerden birini teşkil edecek- tir, Bu teklif ve takrir müzake re edilecek, ve 339 meclisinin verdiği karar gibi 931 meclisi de kendi kendisini o feshetmiş bulunacaktır. Yarınki celseden sonra mec- lisin bu büyük kararı hüküme- te bildirilecek ve Dahiliye vekâ | eti bütün vilâyetleri keyfiyet- ten haberdar ederek yeni inti- habata başlanmasını emir Ve tebliğ edecektir. İntihabat Mayısa kadar bitirilecek ihabat nihayet Mayısa ka ai edilmiş bulunacak- tır. Bu suretle yeni meclisin ma yıs haftasında ve ya, uzak vilâ- yetlerden gelecek meb'uslarm Cemil ve Saffet Beyler nazarı itibara alma ortalarında toplana k addedilmek gelmeleri rak mayıs bileceği muhakka! tedir. © günkü meclis, c öğle kadar faaliyetine devam edecek ve ancak âli me- selelerle meşgul bulunacak, ye- ni meclise terki zaruri olan 1slâ bat 1âyihalarile meşgul, bulun mayacaktır. Bir dereceli intiha bat usulünü ihdas ve kadnıların meb'us ve müntehip olabilmele rini temin edecek olan tağilât istilzam eden kanunlarm müza kere ve intacr:"' da yeni mecl sin faaliyet programı dabilin- de görülmektedir. yeni meclis tadilât yapılması hakkındadır ti kanun teklifi bütçe encüme hine havale edilmiş ve toplan- Miş bulunan encümende müza-| Sere Ve tasdik yn r, | abe ecdir | hatır Yarından sonra bir çok meb'- uslar dairei intihabiyelerine gi- erek intihabat ile yakından alâ olacaklarından mütca- 1 < ekseri- tahmin © adar kıp tetiki yet kal erde mec acağı da Gazi Hazretlerinin Teklifi Büyük Reis intihabın tecdidine hangi sebep ve zaruretlerle karar verdiklerini izah buyuruyorlar.. EK eml mhur Hz, rin mın metni Şi- ANKARA, 4 (Telefonla) — Reisi rupunda okunan mektupla dur: Ankara: 3/3/931 C.H.F. grupu reisliğine Son aylarda Cümburiyet Halk Fırkasının memle- ketteki, Büyük Millet Meclisindeki ve hükümetteki ida- iyasi faaliyeti aleyhinde bir hava yaratılmasına çalışıldığı malümdur. Asırlarca mühmel bırakılmış olan bir memlekette ve bir milletin hayatında bir çok eksikler olması tabiidi bundan başka milleti kurtarıcı esaslı bir siyasetin tatbi- katından memnun olmıyacak kimselerin bulunacağı da şüphesizdir. Yüksek esasları görmiyerek veya görmek İstemi. yerek milletin bütün düşünceleri ve duyguları teşvişe ve tağlite çalışılmıştır. Bunun için yer yer kullanılmış olan vasıtalar ve ve- sileler dikkate ve intibaha şayandır. Buna rağmen millet kütlesinin doğru görüşü ve iyi hissi bozulmamıştır. Uç ayı geçen bir zamandan beri hemen bütün mem lekette yaptığım tetkiklerde bu hakikati yerinde ve ya- kından gördüm, bununla beraber hakikate göz yuman- lar ve hakikati olduğundan başka göstermeğe çalışanlar da olmuştur. Fırkamın millet ve memleket için en hayırlı ve isa- Betli programın kendi programı olduğuna ve milletin kendisile beraber bulunduğuna kanaatı vardır. - Fırkamız milletin kendisine olan emniyet ve itima- dını en şüpheli ve tereddütlü nazarlar karşısında her za- man ispat edecek vaziyettedir. Bir defa bunun için; bundan başka önümüzdeki yıl. larda tatbikini muvafık gördüğüm tedbirlerde milletin iştirak ve mutabakatı derecesini anlamak için, umumi reisi bulunduğum Cümburiyet Halk Fırkasına mensup meb'usların intihaplarını yenilemelerini muvafık müta. lea ediyorum. Her türlü teşebbüslerimizde ilham ve kuvvet kay- nağı olan milletimizin hakkımızdaki itimadı tekrar te- celli edince milli mefküremizde yürümekte dayandığ mız temelin ne kadar sarsılmaz olduğu bir daha görül. müş olacağı kanaatindeyim. LA © z z 3 z 2 C. H. F, Umumi Reisi Gazi M. Kemal nasıl olacak ? M.M. Reisi Kömü Pş. Hz.nin beyanatı İntihap kanunu tadil edilecek değildir B.M M Reisi #özum Pş Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzm Pş. Hz. melis intihabının — tecdidi smünasebetil m beyanatta bu- ' at Ps, Hz. izahatla, nı arasında yeni intihaben ne zaman Hz (Devamı 5 inci sahifede) Casus ! Ecnebiler hesabına çalışan bu adam tevkif edildi s) Mahkemede rüyet edilecek hiç bir dava kalmamıştır.. Yüzbaşı Fahri ve M. Ali Beyler askeri mah- kemeye verildiler, Mustafa Pş. nın beyanatı MENEMEN, 4 (A.A) — Örfi di vanı harp reisi Mustafa Paşa şu bey. nette bulunmaştur: “— Menemen sabık Jandarma mandanı yözbaşı Fahri ve Men men alayında yüzbaşı Mehmet Ali E- fendilere ait evrak hakkında divanı harpçe esaslı bir surette yapılan tet- kikat neticesinde mumaileyhimanın suçları askeri bir suç olduğu katiyet- le tesbit edilmiştir. Bunlar hakkında takibatı kanuniye icrası için birinci Kolordu askeri mahkemesine havale- sine karar verilmiştir. Divanı harbi geceleri dahi çalışmak suretile bilğ- mum evraka ait kararları verilmiş ve elde hiç bir evrak kalmamıştır. Bum- dan sonraki iştigalât tasdika iktir eden cürümleri tasnif ve tanzim ihzarmdan ibaret olacaktır. Bu vas İfenin de hitamında tekmil dosyalar milli müdafaa vekâleti celilesine tak- düm olunacaktır.,, Kabinede tebeddülât yok ! ANKARA, 4 (Telefonla) — Bir akşam gazetesinin yazdığı İhaber hilâfma bugünlerde kabi- nede tebeddülât olacağına ihti- mal verilmemektedir. Esasen yeni Meclis toplan dıktan sonra kabinenin Divanıharp resi Sustafa Ps. bir teamüldür. Bu istifaya d daha iki ay vardır, Yeni kabin. nin tekrar İsmet Paşa tai dan teşkili muhakkaktır. Anc? kabine âzaları arasında bazı t beddülât vukuuna ihtimal veri istifası | mektedir. ———, Yıldız ve Meşrutiyet Polis kısımı siyasi müdürlüğü bun- dan 13 gün evvel Alican isminde bir adam yakalamıştır. Aslen Türkis Tahsin Paşanın hatıratı dilmektedir. Yeni mecliste âza adedi çoğalacak Yeni meclisin 330 kadar ve belki de bundan fazla azası bu- lunacaktır. Şimdiki aza miktarı 316 dır. Buna sebep dört sene zarfın- da nüfusun gösterdiği tezayüt tür. Muhalif meb'uslarm ni gösterilmeyecekleri ve halen di meb'u: münhal bu- İlunduğu da nazari itibara alı İnmsa bu suretle meclist 35, 40 amzet sz amma yeni meb'us geleceği şüphesiz- dir, Bundan maada yeni listesinde bugünkü meb'uslara nazaran esaslı tebeddülât ola- cağı da kuvvetli bir tahmin ha- lindedir. Belki yeni liste, bugünkü nü- fusa nazaran yüz kadar namzet üzerinde bir tebeddül göstere- cektir. Bu sefer de, geçen sefer oldu ğu gibi Halk fırkasının meb'us listesi Gazi Mustafa Kemal'in İbir beyannamesile birlikte neş- (Devamı 5 inci sahifede) namzet! tanlı olan bu adam Türkiyeye sahte pasaportla İrandan gelmiş ve cidden müteyakkız olan zabitsi siyasiye me murları tarafından yakalanmıştır. Ali can ecnebi bir devlet nam ve hesabı- na casusluk yapmakla maznundur. Polis bu adamın cürmünü, sahte pasaportla geldiğini ve hangi devlet nam ve hesabına casusluk yaptığını! tesbit etmiş, İstanbul müddei umu miliğine tevdi etmiştir. Müddeiwmumilik maznunu istintak| bâkimliğine tevdi etmiş, müstantikta tahkikatı tamik etmiş ve maznun hak kında tevkif kararı vermiştir. Casus Alican tevkifhaneye | sevkedilmiştir. İstintak bâkimliği tahkikata etmektedir. Casusun üzerinde nü isbat eden bir çok evrak ve vesaik zuhur etmiştir Tahsin Paşanın hatıratını neşre yakında baş- Jâyacağız. Abdülhamit devrinin ve Yıldız sara- yının iç yüzünü bütün hakikatile ihtiva eden bu hatırat karilerimiz tarafından büyük bir merak ve alâka ile takip olunmuştu. Bir aile felâketinden dolayı muvakkaten teehhüre uğrayan bu hatırat şimdi Yıldız sarayının meşrutiyete tekaddüm e- den zamanlardaki esrarını, Abdülhamidin meş- rutiyeti niçin ve nasıl ilân ettiğini, meşrutiyet ip- tidalarında Hünkârm nesil bir “siyaset takip ey- lediğini ihtiva edecektir. En mevsuk malâmata istinat eden bu kısım hatiratın daha büyük bir alâ- ka ile okunacağına eminiz.