24 Şubat 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Gazi ve Hürriyet Siirt meb'asu: MAHMUT Gazinin her nutku; vatandaş* yeni bir-hakikat şehrahı a“ Yor. İzmirde irat ; buyurduğu Mfukşa; Kendi: fırkasile muba- | et fırkalari hakkımdaki düşün ini ve görüşlerini - izah et- işti, Reisicümhur bu izahat menfi propagandaların - tesi- altında bunalmış kalmış olan! âlka yeni bir nur ve iman. ver-| ti. Her vatandaş (anladı ki ik Reis, tarihi fırkasınm bel aşindadır. Mazide olduğu gibi Üğtiksalde de memleketi selâme- İl eriştirecek kuvvet; yalnız bu tadır, bu farkanım programı" r. Birkaç gün evvel Gazinin #sdanadla irat ettiği nutukta ir- | tat edici gok mühim noktalar| nevcuttur. Gazi Hz. bunda da | irçok hakikatler arasında, fer- Hi hürriyete, hey'eti içtimaiye-| nin ve dolayısile devletin . hür-! “iyetine temas buyuruyorlar. 'üyük Reise göre hürriyeti bir traflı değil, iki tarafı düşün” Mek lâzımdır. Devletin, hey'eti İetimaiyenin hürriyeti her şeyin İ€vkindedir. Çünkü “devletin i- Tâdesi meflüç olursa, fertlerin ürriyetini muhafaza edecek tiç bir kuvvet ve vasıta katmaz” Gazinin bu her milletin ta- tihinde old ibi bizim tari himizde de tecrübe edilmiş, ye Niden anlaşılmış bir. hakikatın ifadesidir. Filhakika ferdi hür- Tiyete ne kadar geniş bir mâna Verilirse verilsin, hiç bir zaman “tvletin hürriyetini tecavüz et- si edilmez. Hey" içtimaiyenin hürriyetini 2- $en bir hürriyet: muhterem ve Mukaddes olmaktan çıkar.“ Os Nün için her vatandaş, hey'eti Xtimaiyenin hürriyetini: kuvveti €ndirmekle kendi. hürriyetini * takviye etmiş oluyor. © «Gazi Hz; memurların ve bik Massa hâkimlerin hürriyet mü- Vacehesindeki | vazifelerinden bahsederken buyuruyor ki “Hi ler, (vatandaşların hürriyetini mümtaz tutmağı dü Şünürken devlet otoritesinin de hakikaten riasun kalmasına dik Kat ve riayet etmelidirler. Aksi irde kendilerine tevdi edil- miş olan yüksek vazifeyi ifada küsur etmiş olurlar.” Hâkimlerimizin, çoğu elbet- te'bu hakikati müdriktirler. Ba- zı kafalarda bunun aksine bir irşarkâr ihtarları © şüphesiz O türlü tereddütleri kökünden sök meğe yarayacaktır. A İtiraf etmeli ki, son fikir mü tadelelerimizde en ziyade ; sui istimal edilen kelimeler arasın- da Hürriyet” ve “Demokrasi” en baştadır. Ne yazık ki, yeni rejimin" belli başli temelleri” 0- lan bu mübarek-mefhimlar na- mına sebep olduğumuz zararlar “çoktur,: Tehlikenin © büyüğü yaptığımız zararların çok ve bü yük olmasında değildir. En bü- yük tehlike bunca misallere ve tecrübelere rağmen, hâlâ mes'ul sve günahkâr olduğumuzu idrak ve itiraf etmemektedir. Muha- kak ki, mevcut fenalıklardan, ıstıraplardan hepimiz derece de- rece mes'ulüz. Bu mes'uliyetler- de biz gazetecilerin de (e büyük hissesi vardır. | Daha geçen sene'idi; büyük bir devlet adamımız bana de-! mişti ki “Gazeteleri Yorum da es€i 3 Sene evvel nerede bugün de ayni noktada duru yor, Yazık ki seneler ve tecrü”| beler; matbuatımıza yeni bir “ey öğretmedi.” | O muliterem zatın sözleri O| Vakit bana çok dokunmuştu. lerin gidişine bakı-| ediyorum. Altı | bıraktık ise,| 6 nci sene, N azi Hz. mart bidayetinde Ankaray Cemiyeti akvam paha- i | Darimarkada Zihniyet. yaşıyorsâ, Gazinin buj” e 1810 lığı tetkik ediyor M. Dikson, Cemiyeti akvam 'namına İstanbulda tetkikat yapıyor Dünyânin en pahali yeri Danimarkadır. Hayat mütemadiyen ucuzlayör Cemiyeti Akvam mesi büro di su İstatistik şubesi şefi M.Dik- son din şehrimize gölmiştir. M. Dikson Cemiyeti Akvam * namma hayat pahalılığı hakkın: da tetkikat yapmaktadır. ği Gerek İstatistik şubesi gefi M. Dikson, gerek maiyetindeki 6 mentur cihanın muhtelif şebir lerini dolaşmıya ve bu tetkikatı yapmıya başlamışlardır. Dün şehrimize gelmiş olan M. Dik: £ son: Londra, Mançester, Kork, Anvers, Roterdam, Paris Cene ve, Triyeste, Varşova, Berlin, g Kopenhağ, İstokholm, Danimar ka gibi şehirlerde tekikat yap- mış ve bu meyanda İstanbula z da gelmiştir. Mumsileyh İstan- buldaki tetkikatınr İktrsat vekâ| yat daha pahalıdır. Tetinin muvafakatile Ticaret O-| © Hayat pahalılığının dasında yapmaktadır. Dün O- | sebepleri vardır daya gelerek tetkikata başlayan i M. Dikson muharririmize Şu be-| tır. Maamafih umumiyet itiba yanatta bulunmuştur: rile da hayat ucuzluğu ba — istanbula henüz bu sabah |Jamak üzeredir geldim, 3—4 gün kadar kala: | o Vaziyet Ek ve hayat pahalılığı hakkım-| dir. Ucuzluktan harpte: daki tetkikatını bitirir bitirmez | ki hale avdet ediyoruz. Cenevreye döneceğim. Seyaha- memleketlerde toptan eşya fiat tim esnasında bir gün için Ati- |leri düşmektedir. Mes İngil neye de uğrıyarak oradaki asa-| terede toptan eş) rı atikayı göreceğim, Tetkikat |t€n evvel ğım memleketler tp pe fazla hayat pahalılığının |bğı toptan eşya fiatlerini 3 - i hissedildiğini zan nediyorum. Londraya nispetle İDarimarkada yüzde 10-15 ha-| Mısır kralı Türkiyeye gelecek mi: Mısır konsolosunun böyle bir ziyaretten haberi yoktur Düson Devamı altıncı sahifede Te uğramıştır. Bu seneki © seyahitlerinde met kenderiye seterleri ancak tem muzda başladığı için Mısırl seyyahların çoğu diger kum- panyaların vapürlarile seyaha Seyrisefainin güzel ve büyük vapurlarile seyahatlerini yapa caklarını zannediyorum. tı normal bir haldedir, tütün, odun, şimendifer traver- si ve meyva alıyor, buna muka Mısırın Türkiyeye ihracatı i halâtına nisbetle azdır. caret muahedesi akdi için Mr- sırda ve Ankarada müzakere yapılmaktadır. Sofyada bulunmakta olan se- irimiz Abdülmelik Hamza B. mart iptidasında Türkiyeye ge lerek bu mesele ile meşgul ola- caktır. İ, Mısır kralı Fuat Hz. Mısır kralı Fuat Hz, nin ilk baharda Türkiyeyi ziyaret ede- i yazılmıştı. sizi bulunan Mısır İkonsolosu Abdurrahman Hak- kı B, bu hususta resmen malü-| mattar olmadığını söylemiş ve| şunları ilâve etmiş İ tr: «. Mısır gazeteleri kral Hz. sında bir seyahat yapacaklarını; çi. yazıyorlar. Bu seyahat csnasın- da belki Türkiyeyi de ziyaret) &derler. mat gelmemiştir. Kral Hz. geçen sene Yuna-İbu meselenin kolaylıkla halledi ret edeceklerdi. Se- Teceğini ümit ediyoruz. atbuatımız hakkındaki kanaat Mısıra Tü: ( Devamı altıncı sahifsde) birçok akat bunları ||| h etmek çok müşkil olacak-| âh kesbetmekte- | evvel - Birçok ya fiatleri harp nden de ucuz ve hat- arasın. | tâ çok düşüktür. Hayat pahalı-| ay fâsıla ile takip etmektedir. Binaenaleyh 3 - 4 ay sonra ha- duklarından bu seyahat teehhü- Yunanistanı da ziyaret etmele- ri muhtemeldir. Bu sene yüz inde-bir çok “-Miserlılar «Türkiyeyi ziyâret edeceklerdir. Geçen sene Seyrisefainin İs- etmişlerdi. Bu sene Mısırlıların Türk - Mısır ticari münaseba Misir Türkiyeden külliyetli miktarda bil pirinç ve sebze ihraç ediyor. Yeni ti-| Ticaret muahedesi akdi hu- susunda iki memleket arasın- İda bir ihtilâf yoktur, Zaten Tür Bize bu bapta henüz malü- | kiye ile Mısır yekdiğerine karşi İrakip vaziyette olmadığı için| iyeden gelen me- Hazretleri Şubat nihayetine kadar Konyada kalacaklardır ANKARA, 23 (Telefon) — Gazi Hz. nin Şubat ni- bayetine kadar Konyada kalacakları anlağılıyor. Avdette Afiyon ve Eski- şehirde ve bir ihtimale gö” re de Kütahyada tetkikle- rine devam edecekler, Mar: tn ilk günlerinde Ankare- ya döneceklerdir. KONYA, 23 A.A — Rei- sicümhür Hazretleri bugün öğleden:sonra şehir ve ci- varında bir gezinti yapmış” lardır. KONYA, 22 A.A, —Ba- balık gazetesi Reisicümhur Hazretleri halkında şu ma- lâmatı veriyor; Gazi Haz- İİİ retleri her gün şehrin muh telif yerlerinde otomobille tenezzühte bulunmakta ve her tarafta halkin samimi ve şiddetli muhabbet teza- İ| hüratile karşılanmaktadır; İİİ Reisicümhur Hazretlerinin $İİ| köşklerinin — önü her gün müşarünileyhi görmek iste- || yen binlerce halk ile dol- | makta ve Gazi Hazretleri halkın candan gelen bu te- miz sevgi nişanelerinden mütehassis bulurmaktadır, Gazi Hazretleri drvelki ak- (İ| şam askeri sü milli mücadelöye “ait ir Elim seyretmişlerdi. Bazi Haz- retlerinin : refakatlerindeki müfettişler bütündevairden 1926 senesinden'beri yapı- lan muameleler © ve işler hakkında ihsai malümat is- temişlerdir. Bayram tatili. | min bitmesi münasebetile Gazi Hazretlerinin devairi ve içtimai müessesalı ziya- ret etmesi muhtemeldir. Müşerünileyhin daha bir kaç gün şehrimizde kala- cağı ümit ediliyor. İ | i | | | 4 “Avrupa postası Dün, bir haftalık teahhurle geldi - Meriçin . tuğyam yüzünden Semplon ekspresinde husule rigelen ariza dolayısile inkitaa uğrayan posta nakliyatı Pik- yondan Yunanistenâ giden hat tan istifade edilmek suretile temin olunmüş ve dün bü tarik le ilk defa olarak müterakim postalar gelmiştir. 'Tamiratm daha bir hafta uza yacağı anlaşılmış, ekspresin her gün beş buçuk saatteehhür rünü mucip olan otomcbil ser- visleri yerine kaza mahallinde yolculam aktarma edilmesi sü- tile zaman kazanılması tekar r etmiştir. Bügünden itibaren yolcular İel bagajlarile kaza sahasında 1200 metrelik bozuk kısmı maşi- “İyen geçerek trenle yola devam İedeceklerdir. Büyük eşya nakliyatı ancak İtamirat bitirildikten sonra yapı t it) Şimdiye kadar müzakeratın| labilecektir. Tamiratın uzama- ; havza, inkişaf etmemesi sefirin burada nin ilk baharda Akdeniz havzâ-| ulunmamasından ileri gelmiş- sr bözuk kısım için 700 vagon balastan lüzum görülmesinden ileri gelmiştir. B.M. Meclisi İ ANKARA,Z3A.A, — Bü i| yük Millet Meclisi bugün saat 114 te toplanmış ve nısabr ekse- riyet mevcut olmadığından per şembe günü saat 14 te içtima etmek üzere dağılmıştır. | Taksiti aldılar Para almayan ! Gayrimübadillerin istihkakları vekâlete verilecek Gayri mübadiller cemiyeti senelik kongresi yarın toplana- caktır. Şimdiye kadar Yunanlılardan alman- tazminattan. bilistifade 1200 kadar © gayri mübadile 500,006 lira tevzi olunmuştur. İstanbul haricinde bulunan- olarak 6000 İ Bu tevziatın bir haftaya kar) dar ikmaline' çalışılıyor. Diğer taraftan asıl istihkak- eki yihakha, İ bül edecek bono tevzia tna esas tutulması kararlaştırı- len takdiri kıymet için müraca- | at müddeti hitam bulmuştur. Şimdiye kadar 140: Make- donya, 130 u garbi Trakya, 80'i Adalar, 42 si Tesalya ve“ Epir için olmak üzre 392 müracaat vaki olmuştur. Fakat takd ıymet heyet- lerinin Yunanistana hareketleri için henüz emir gelmemiştir. Cemiyet bu işlerin tesrii için| yeniden teşebbüsatta bulunacak tr, Eski tevziat komisyonu mu ömelâtini tasfiye ile meşguldür. "Tasfiye bu ay sonuna kadar bi- tecek, mektupla yapılan tebliga ta rağmen aysonuna kadar istihi kaklarını almıyanların 'paraları | Maliyeye devredilecektir. Hâmiller' 6 milyonu bankadan çektil ANKARA; 23 (Telefo: Ankaraya gelen bir havadise ;öre, Osmanlı Bânkasmâ €ski borçların / tâksitlerine mahsu- ben tesviye cidilmiş olan 6 mil yon küsur lira Hâmiller mec- Tisi tarafından alınmıştır. Ye- ni tediye taksiti zamanı önü- müzdeki haziran olmasına gö- re, o zamanâ kadar Hükümeti- mizle Hâmiller meclisi arasm- da yeni bir tesviye ve anlaşma formülü bülunacağı ümit edik mektodir. Alacaklıların 6 mil yon taksiti Bankadan almış ol-| maları kolay arilaşmağa ilk a- dım telâkki ediliyor. İ Fevzi Paşa teşekkür! ediyor ANKARA, 23 A.A. — Bü- yük Erkânı Harbiye Reisi Mü- şür Fevzi Paşa Hazretleri Ra- mazan bayramı münasebetile resmi ve hususi birçok © maka- mat ve zevat-tarafından vaki 0- ları samimi tebrikata ayrı ayrı cevap vermek imkânsızlığından dolayı, izhar buyurulan hissiya- ta, en har teşekkürlerinin iblâ- ğına Anadolu Ajansmı tavsit | buyurmuşlardır. * Şakir Beyin açtığı dava ANKARA, 23 (Telefonla)— Sabık İktısat vekili Şakir Be-| h Zuü sahifede Sem ve harici haberler 8 üncü sahifcde: Muhiddin B. mezafet işle- ri hakkında izahat verdi Bir gazeteci arkadaşımız. tecavüze uğradı Sror alemi a dönüyor * Dün limanımıza gelen Rüstemiye vapuru: rıhtımda. wi Deniz gripi var mı? Rüstemiye vapurunun | serkamarotu da öldü Vapur sahibi esrarengiz ölümleri nasıl anlatıyor, doktorlar deniz | gripi diye bir hastalık yoktur diyorlar Rüstemiye vapurunun İzmir de iken, süvarisi Tevfik Beyin kamarasında ölü olarak bulun- dı ak memleket hastanesine kal- dırıldığını geçen gün yazmış- tek, Dün Anadolu ajansı, İzmir) den alıp neşrettiği ikinci telgrafta bu esrarengiz ölüm ile hastalanmanın tesemmüm ile İdeğil, fakat deniz gripi! hastalı olduğunu bil- dirmişti. Şehrimiz etibba maha fili, deniz gripi diye tavsif edi- len ve mevcut olmayan bu has» talıktan ızharı hayret ederken, İngiliz Hüseyin Rüstem oa- centesinin malı olan “Rüstemi- ye,, vapuru dün limanımıza geli di. Vapur sahibinin izahatı Vapur limana gelir gelmez bu seferde vapurda bulunan ge- minin sahibi Rüstem Beyle ko- nuşan bir muharririmize muma ileyh meseleyi şu suretle'anlat- mıştır, “ —— Mersinden İzmire geli- yorduk. Vapurumuzun on yedi kişi mürettebatı ve bir miktar yolcusu vardı. yuri Yolda mürettehattari bazıları şiddetli bir baş ağrısı, ile mide bulantısı duyduklarını söylü- İyorlardı. Vaktâ bu haller bir de niz yolcusu için iğ amma bir denizci için. mevzuu bahsolmamak gerektir. Tevfik kaptan nasıl ölmüş! İzmire geldik.. Limana girdi ğimizden dört beş saat sonra i- di. İşini bitiren Tevkif kaptan, kaptan güvertesinde oturmuş sıgara iciyordu. Daha bir kaç nefes çekmemişti ki, birdenbire yere yuvarlandı ve öldü. Liman sıhhiyesine haber ver Jedi yin Sonposta gazetesi aleyhine açtığı davaya yarm az tır, l | nu, mürettebatının da es-|f giz bir surette hastalana- |$ bir | i İYıldız ve Meşrutiyet Tahsin Paşanın | hatıratı Tahsin Paşanın hatıratım neşre yakında baş- Jayaoağız. Abdülhamit devrinin ve Yıldız sara- yının iç yüzünü bütün hakikatile ihtiva eden bu hatırat karilerimiz taratından büyük bir merak ve alâka ile takip olunmuştu. Bir aile felâketindön dolayı muvakkatten teehhüre uğrayan bu hatırat şimdi Yıldız sarayının meşrutiyete tekaddüm e- den zamanlardaki esrarını, Abdülhamidin meş- rutiyeti niçin ve nasıl ilân ettiğini, meşrutiyet ip- tidalarında Hünkârin nasıl bir siyaset takip ey- ihtiva edecektir, En mevsuk malümata istinat eden bu kısım hatıratın daha büyük bir alâ- okunacağına eminiz, Osman Şerafettin ve Alt Rıza Biler dik; doktorlar geldi. Tevfik Be- yin cesedi otopsi yapılmak üze re şehre çıkarıldı. Diger taraf- hâdise yenilen bir yemekten çı- kan zehirlenme hâdisesi değik dir. Çünkü yemekleri hep bera ber yedik.,, Hastalık deniz gripi imiş? Rüstem Bey bundan sonra İz. mirdeh yeni gelen bir telgiaf gösterdi, Bu telgrafta aynen şu 4 cümleler yazılı idi: “aj 1 10 — Kâptanın otopsisi yapıl- dı. Ölümü intaç eden sebebin deniz gripi olduğu anlaşıldı.” © | Bu telgrafta “ deniz gribi, | namile bir hastalıktan bahsedil mektedir; iğ Sıhhiye müdürü ne diyor? “ Şimdiye kadar ismi işidilme- yen bu hastalığın nasıl bir ma- 7az olduğunu Sıhhiye müdürü AAli-Rıza Beyden sorduk. Biz. âynen şunları söyledi : j “— Buyeni bir hastalıktır. Bunun hakkında bir şey söyli- yebilecek vaziyette değilim: Ri hususta tetkikatta bulunulduk- ( Devamı altıncı sahifede) ii - ji