23 Ocak 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

i Prens von Bülow hatıratından bir fasıl: Türkiye seyahati Bağdat demiryolu meselesi Prens von Bülow diyor İkiz “Bağdat hattının inşası meselesinde evvelâ İngiltere ile anlaşmakisteyordum.,, <A ” Kısa bir müddet zarfında İve gâh menfi, gâh müsbet vazi- Türk bayatınn derinliklerine | yetlerin teakubü lâzım gelmiş- nüfuz ettiğini iddia edemem.| tir. Bağdat demir yolu hakkın- Bu hususta Erzberger'den fark | da İngiltere ile aramızda bir iti lsyım, o Erzbergerki 1917 de| lâfnamenin imzasından hemen “üreher Neueste Nachcichten)sonra Sırbistana mahut ultima- gazetesi muharririne İngiltere di. Londra sefirimiz İle Almanya arasındaki bütün | Prens Lichnowsky, Belçika era| itilâfları halletmek için kendi- sine, Lloyd George'la yarım sa | terenin bize harp ilân gün, Alman - Ingiliz demiryolu muahedes namesini tesellüm etti. ettiği Bağdat | ni temin etmiş! n tasdik | verger Fransızca y ceden bir tek kelime bilmezdi. Lloyd George'un da Almanca bildiğine emin değilim. Baron |ç.a yi Ke hel ne My kâlemelerimiz odu: bunların İ- duğu talde iki bin beş yüz ki kisi de Türklere çok taraftardı. | ionetrelik bir hat Konyadan bundan başka, işleri daha Ya-| paşlıyarak Bağdattan geçecek kından görmüş ve memleketin | v. Basra körfezinde müntehi o içlerine gitmiş oldukları için) icağı nokta da bilâhara Babı vaziyeti daha sâkin bir surette | Ajt ile birlikte tayin edilecek- Türk ordusun | ti, Bu son kayıt benim gayre- iki zabitlerimizle görüştüm.) gim sayesinde temin edilmişti, Diger sefaretlere mensup olup | cünkü Hindistan'ın sahibinde İstanbulda rasgeldiğim di7l0-| goşnutsuzluk veya emniyetsiz. mat dostlarımla vaki olan mülâ | iği tevlit edecek herhangi katlarım da, islâmlığa ait her| vaziyet husulüne «meydan ver- şeyin karşısında galeyane £€- | memek için bu nokta hakkında len imparatorun bu haleti ruhi | evvelâ İngiltere ile anlaşmak is ine yardım etmiş ol- İiyordum. M. von Siemens'in müdebbir ve genç yaşmda ölen halefi M. von Gwinner'de be- nim gibi düşünüyordu. Bağdat hattı gibi muazzam bir teşebbü ü zamen anlaş madan neticelendirmek &abil değildi. Memleketteki münase- İbatr ve uzun bir gayret sayesin İde İngiliz - Alman itilâfını te İl iği vakit Sırbistana ve- rilen Avusturya - Alman ulti matumu bu kadar emeği ve ü- midi birden helâk etti. : Bağdat hatünm inşasına da ir iradci seniye 1902 senesinde Türkiyeden ayrılırken orada bizim için vasi bir iktisadi faa- liyet sahası mevcut olduğuna | we bu memleketin tehlike gün- ! lerinde gene bizim için şeci| bir dost olacağına kani bulunu- yordum. Fakat dahili zafr nok- tasında fazla ümide kapılmaz- dık; diğer taraftan yeşil bay- raktan da beklenecek bir şey yoktu. Türkiye belki imparator Nikola'nm 1853 te Ingiltere sefiri Sir Hamilton eSymourv'a| söylediği derecede “hasta a dam,, değildi; fakat başından| ( 26 teşrinievvelde Hayfaya türlü türlü işler geçmiş ve ar-| vâsıl olduk. Bir çok telgrafna- tık şiddetli bir tedaviye taham | me göndermek mecburiyetind mül edemiyen ihtiyar bir kadm-| olduğundan Hohenzoliern tından imparetordan beş daki-| ka ra İstanbulda bulunduğumuz kirli ve harap bir kulübenin ö İ sırada Dentsehe Bank müdürü | nünde oturuyor buldum. İmpa-| İ Siemens'le birkaç kere gö-| ratorun ve kulübenin etrafında rüştüm. Bağdat demir yolu fil | müz'iç sinekler uçuşuyo! “ri bu değerli iş adamında doğ-| cak şti. Bu aralı muştur. Siemens - M. Von G- | tar Berckhausen yan «winner gi bu muazzam pro-| Za gele e mutantan jenin temkinli, mahirane ve | nutuk söylemeğe başlad sulhperverane bir siyaset sayc- vasiun tarihinin 21 inci faslınm sinde tahakkuk edeceğini anla | 7 nci âyetine nazaran St-Pow- “ mişti. Reichstazda liberal ir- (luis şu bulunduğumuz mahalde “ka meb'usu olan M. Von Sie-| ikamet etmişti. İmparator, her “mens banka ve borsa işlerinde! şeyi affettiren sadeliğile Berc- büyük bir vukuf sahibi idi ve | khıausen'in sözünü keserek de- naliz zekâsile, ameli malümati | : “Bunlar çok güzel, çok le bende çok müsait bir tesir br | iyi. St-Poulus'le diğer havari- “ rakmıştı. Bir gün İstanbuldan | yuna karşı çok hürmetim var- Haydarpaşaya geçerkendir ki |dır. Fakat şimdilik, boğazımda “bana projesinden uzun uzadiye | ki tozları defetmek için bir bar © bahsetti. Siemens'in tasavvurla| dai seltz suyunu varzlarınıza “ «rın tahakkuk edebilmeleri i-| | tercih ederim. | in on altı senelik müzakerat | (Devam edecek). i sor reisi Hatta arası Cenevrede iki mü) zuu bahsolan bu mesele, Cenev Avrupa Birli-İre teşkilâtma ilhak edilmişti. Ce-| Bundan sonra da Cemiyeti Ak- İÜ siyeki Akvam meclisi içtimala vana mülhak bir komlayon.gek cia başladı. Ehemmiyet itibari) linde faaliyetedir. Me mam kaddüm etmek lâzımdır. Fakat arm ni ( Avrupa Birliği içtima, Cemiye| ciye Nazırları tarafından tem-| (8 Akvam içtimandan üç gün ev) si edilen 27 devletin iştirakile “vel toplandığından evvelâ bu-| aktedilen içtimada bermutat, mu izah edelim: Avrupa devletleri arasındaki Avrupa ittihadı komisyonu, | teşriki mesainin lüzum ve fay- (her vesile ile bu sütunlarda i-)daları hakkındaki beylik sözler Uzah ettiğimiz veçhile, Brian-| söylendi. Fakat ilk celseden iti “din Avrupa Birliği hakkında | baren tebarüz eden mühim nok- yeti Akvamdan ayrı vücu-| ta, Cemiyeti Akvama dahilol- “de getirmek istediği teşkilâtİmıyan Rusya ve Türkiyenin de projesinin istihalesidir. Son Ce | içtimalara davet edilip edilme- , miyeti Akvam hey'eti umumi-|meleri meselesi muştur. Bri- yesinin içtimar günlerinde mev İand'dan sonra söz alan Alman sine girmemiz üzerine İngil- |“ sadır |: İşi SALİM ET Çı MA, B. © KANUNUS SANI HARiCİ HABERLER. İngiliz kabinesi ekalliyette kaldı Maamafih, hükümet düşmemiştir. Kabineye bu darbeyi vuran gene bir amele m Birlik Çesseİ e vie i Hz. ni Tetkik komisyo- e ime nu dağıldı “Times, gazetesinin şehrimizde- | - Cemiyeti! ki muhabiri gazetesine yolladığı bir) Silezya hâdise| mektupta Gazi Hz. in memleket dahi tey başlamış -| lindeki tetkik seyahatlerinden bahset 5 Almanyanın bu| mektedir. İngiliz muhabiri Gazi Hz.| hâdinelere mliteallik noktai nazarı) nin teşrinisani ortalarında seyahate izah etmiş ve Almanya ladıklarını, gittikleri yerde teza- eyaletler hakkında bes irat yapılmaması için emir verdikle| noktasına da temas ederek siya! tini, fakat buna rağmen kendilerine JA karşı her tarafta kendilerinin istikbal | | | Cenevre, 21 (A.A) Akvam meclisi yuka: bilindi eceğini, ar » sulhper)şup geldiğini mer ak | karşıladıklarını kayd M. | diyor nazarı hak * Gazi Hz. ehali ile temas etmek! sonra Von! için her fırsattan istifade ile bir çok yalitlerinin vaziyeti ie ri kabul etmiş, bunlarda ma: ne dair olan imalarına histanın mülki tamamiyeti dığını ve sa uğunu söylemeğe i söylemiştir zuu bahso Mum | benmi İ kip ettiği siy iştir rlara hitapla da burla-| lerini milleti e bildirilen # | tetkik etmelerini emi Türk gençliğine bik! Avrupa bi isyonu-! balli m nun tahrir komi süren ziraat buhran cek ameli tedbirler hai yı kabul etmiştir TETKİK KOMİSYONU Cenevre, 21 (A.A) — Avrupa bir! fesi tetkik komisyonun tahrir komite| tü tarafından kabul edilen karar lâyi! hasma göre, buğday ithalâtı Avrupa memleketleri mümes. misyonun mütalşasını (o almaksızm muglil bir anlaşma elde etmeğe çalışmak üzere Şubat zarfında yar resmi surette içtima edecektir. İŞİ BİTİRDİ Cenevre, 21 (AA) — Avrupa bir. liği tetkik komisyonu meszisine miha yet vermiştir. Komisyon, dağılma.) tür Bir taraftan İran il dan evci M. Von Curtlus, Briang |reti durmus. diğer & haristi MM. Henderson ve M. Grandi tarafın yan ekalliyetler çıkarılmıştır. Gazi dan barp aleyhinde ve sulh lehinde) Trabzon tacirlerine Tebriz yolunun kaleme alman beyannameyi müttefi| Türkiyeden göçen kısmının otomobil kan kabul etmiştir. münakalâtına elverişli surette yapıla- çağını vadetmiştir. Bu suretle şimali M. BRİANDIN NUTKU İrana gidecek ticaret emtinse, şimdi.) Cenevre, 21 (A.A) — Avrupa » ki gibi Sovyet Rusyadan geçecek birliği tetkik komisyonu, Avrupanın! yerde Türkiye farikile gidecektir... şark ve merkez kısımlarında bulunan kendilerine, onlara düşt k öylemi Muhabir bundan sonra Gazi nin seyahatlerinin ikinci kından ve kara deniz 919 da ifk defa Saman gi yen yeni seyahatler) k bilâh on | ba gittiklerini sonra diyor ki: “Evvelce müreffeh bir liman olan! iha) Trabeon imdi fena günlere düşmüş! | l ziraat memleketlerinin geçirmekte ol! nin birler hakkında tahrir komitesi tara-! | maktadır. fından teklif edilen metinleri kabulidan Ti etmiştir. yüzün, Teşkilât heyeti vücude getirilmesi! ilâve ediyo, hakkındaki teklif kabul edildikten) seyahatinin sonra M. Briand kesa bir nutuk daba| km kendilerini bir k söyleyerek demiştir ki: Muhabir bu sene F ye çok buğday an o kendilerine bir kavun © hediye! ni kaydederek “— Bugün son komisyonumuz hayata ilk adımını! ** atan bir heyet olmak iti Gazi Hiz. fettiği mesainin verdiği meticeler-!re makinesini den memnun kalmamak mümkün'da kıymetli değildir. Memi ğ umumiyesi karşısında bazı tatta bulunmaksızm dağılmamal-! mülki m gün he düşündü! mahdut bulunduğunu ilâve iktisadi ahval ve $6-' ve vilâyctleri: raitişinde bulunduğumuz muhak| meletedir. İn; b kaktır. Ancak, komisyonumuzda | memurların az aylık aldıkları nokta 27 milletin temeli edilmiş “olması! sını da nazarı dikkate aldıklarını da Cemiyeti Akvamın in e işti--| kaydederek mektubunun sonunda Ge sak eden ve ilik vazifelerinin harp-| zi Hz. nin ince #ekâsı, sayesinde hü ten uzaklaşarak sulhü kuvvetlendir| kümeti ikna ederek iktisadi tarzı de mek olduğunu düşünen mes" ver Biştireceğini ilâve etmektedir. Wet adamları arasındaki tem; inkitaa uğramaktan uzak bulundu ğunu, memleketlerimize göstere- &ek bir delil teşkil eder... seyal | nurların b etmekte | ilâve et- ri Gazi Hiz iaşe Fransız parlâmentosu i PARİS, 22 A, A, — Meb'u- Batan bir vapur | san meclisi bugün öğleden son. ATİNA, 22 A. A. — Tatrajra M. Bouyat tarafından veri- namndaki Macar vapuru Seri-İlen ve buğday spekülâsyonuna fos yakininde batmıştır. Tayfa- İmüteallik bulunan istizah takri| smdan $ kişi boğulmuştur. rini müzakere etmiştir, İ tarafa bırakarak, İ-) talyanm böyle bir teklifi neden ortaya sürdüğünü tahlil etmek| le meşguldür. Fransızlar, İtal-| iç ,İyanm siyasi teşebbüslerini sü- Hariciye Nazırı Curtius, bu İki könetle muhakeme edemiyorlar; devletin de iştirak fikrini ilti-| Asabiyete kapılarak çocuk gibi Zam etmiş. Sonra İtalyan Ha- şeyler yapıyorlar. ciye Nazırı Grandi daha bü-| Dünkü gazetelerde çıkan bir yük ısrarla Rusya ve Türkiye-| colgrafa göre; nihâyet komi sin davetleri Tüzumunu ileri| yonRusya ve Türkiyenin de da-| sürmüştür. vetlerini kararlaştırmıştır. Ge-| Cenevrede söylenen nutuk-İlecek içtimaa bu devletler de lardan ve Fransız gazetelerinin) iştirak edeceklerdir. Mesele bu| neşriyatından anlaşılıyor ki, bu|şekilde karara iktiran ettiği bir teklif Fransızları fazlaca bid-|sırada kendi hesabımıza şunu 'detlendirmiştir. Fakat gariptir|söylemek isteriz ki, Avrupa ki hiddetin sebebi, Türkiye ve-| Birliği kongresinin içtimaları- ya Rusyanın içtimaa davetin-|na iştirak etmekliğimize tâtfen den ziyade davet teklifinin Al-| müsaade etmekle bu muhterem manya ve İtalya tarafından ile-| hey'et bize fazla bir şeref bah- ri atılmasıdır. Almanyanm ve|şetmiyor. Nihayet kendi vazife bilhassa İtalyanm her hareketi| sini teshil etmiş oluyor. Bizde arkasında gizli bir maksat se-|iştirak etmeğe karar verirsek, zen Fransa, esas İtibarile davc-| yakın şarkta sujl ve müsaleme- edilerek uzak yerlerden köylülerin ko| £ bien bir hâdi: İni *İzr kabinenin ekalliy: eb'us olmuştur | Kabine Buna rağmen yerindedir İbulunan Hidiviye vapurlarından Münir B.in itimatnamesi| Akdenizde fırtınanın tahribi İZMİR, 22 A.A. — Fırtma Akdenizde de mühim zararlar yapmıştır. Mersin © limanında cindeki rehber feneri muştur. Küllük limanı tonluk bir gemi karay& diger bir yelkenli de bi Foçanın Çamaltı tuz! İyüklü bir şat karaya İtur. Dikilide vapur ahşap kısımı ile gümrük biri haladını koparmış ve demir| tarayarak başka bir vapur bulun muyan limanın içinde dolaşmış- tır. Liman şirketine ait iki ma-| ve liman dairesinin deni vuna karaya düşmüş, £ bir şat | kısmı harap olmuştur. batmıştır. Ayvalık boğazı harı- izayıat yoktur. Pariste bir PARİS, 22 A.A, —İi dan “Le Joumal” gazı İdiriliyor: Gualino namdif banker, İtalya bankas İyeti üzerine tevkif (o eğ Le Journal gazetesi, bu kifin Gualino'nun Ustritiğ” sı meselesinde oynadığı roldan dolayı Paris inde heyecan uya! âve etmektedir. Gi yakınlarda Pariste müstüf rafından isticvap edil alino, kari İnu huzuruna İson haberlere göre, İt: kası müdirleri Gualine' İolan ziraat hankasınm #f Adliye müfettişleri Izmirde İzmir, 22 (Milliyet) — Adli- ye müfettişleri burada teftişata | başladılar. Ekmek fırladı İzmir, 22 (Milliyet) — Bura da ekmek dokuzdan 10 kuruşa| mıştır. | PARİS,21 A. A. — Yeni Türkiye sefiri | itimatnamesini reisicümhur M. Doumergue'e takdim etr iştir sekme. Rusya - Japonya Başvekili D rde Avrupa birliği | #azelenince beynelmilel | bn ili Mar ald bahsi diğer meseleler Jgibi oldu, Halbuki de kendi takip et n telg-| Si baherlerden an ede böyledir arlâmentoda| İngilte la ckalli| rafların verd jingiliz kabimesi İekalliyette kalmıştır! rede hükümetin detali ette kalarak bıra men ge- iktidar mevkiinde kaldığı gö| rülmemiş şeylerden i İngiliz emele çok hücumlarn uğrayan ve bu- günkü müşkilât kar: sında mev kii gittikçe zaitledi, len bir kabinedir. Bununla bera! İber amele kabinesi mı ârlara rağmen Ahra nn müzahereti ile na bakılırsa bu seterLloyd Geor geun Ahrar firkasının hüküme İte alm et etmediği tahmi na rağmen| İngilte-| ikinci hükümet « derecede a d terketmiyebiliyor. n ekalliyette kalma yaşı hakkında, i kanun sr olmuştur. Evvelce İngiliz çocukları 14 yaşa kadar tahsil | mecburiyetinde. bulunuyordu . İ Halbuki 14 yaşından sonra ame Ie olan çocuklar şimdi. işsizdir. Hükümet çocuk amelenin ade- dini azaltmak için bunu çıkart- nâk istiyordu, Bu sefer bizzat amele| frrkası âzasından bir mebusun muha!o'stile kabinenin böyle Bir darbwe uğradığını görüyo- taz, Londra, 21 (A.A) — Talebe için mecburi tahsil haddinin 1$ yaşına ka dar çıkarılması hakkındaki lâyihanm İ Avam kamarasında müzakeresi esma- sında amele fırkar âzasından M.Scurr ettüp eden vazifeyi yapmak içindir. Yoksa Fransızların te- vehhüm ettikleri gibi entrika çevirmek aklımızdan geçer şey değildir. iç- gelince; bü içtimada başlıca şu mesele- edileceği anlaşıl- maktadır. 1 — İhzari tahdidi konferansının raporu ve urm mi konferans için içtima taril in tayini, 2 — Almanya ile Lehistan arasmda Lehistandaki Alman ekalliyetler hakkında tahaddüs €den meselenin tetkiki. 3 — Liberya Cümhuriyetin- de esaret meselesi hakkındaki rapor ve bu mesele hakkında ne| yapılacağı. ! 4 — Afyon meselesi. İki günden beri gelen tek teslihat| -) tin lüzumlu oluv olmadığı me-İtin âmili sıfatile whdemize te- İgraflarda meclisin tahdidi tesli- ie İmişti “Jolduğunu ve ka: duğunu da kaydetmiştir. layı ekalliyette kalsa da mev| çi İni söylemiştir. .İbe defterlerinde — ehi yolsuzluklar görmüsle İ Hindistanda TOKİO, 21 A.A. — Harici İye nazır M. Shidehara Rusya İile Japonya arasındaki münase- İbata dair bazı beyanatta bulu- narak iki hükümet arasında si- İyasi münasebetlerin 1924 te ia- ticaret artınış olduğunu söylemiştir. M. Shide| hara, Rusyâ hükümetinin o iki memleket arasında hâlâmuallâ! bulunan meselelerin haline kar- şılıklı menfaatların muhafazası ve dostlukların kuvvetlenmesi namma Japonya hükümeti dere cesinde mütemayil bulunduğu- na kani olduğunu da beyan et- M. Shidehara, sözüne Japonyanın dis) di 2 Meb'usan meclisi koridö da söylendiğine göre, mevkuflar hakkında uri ilânı meselesinin umumi rafından faaliyet ve İdevam olunmaktadır. vali kral namma af ilân salâhiyetine malik bulun dır. | dini OTTAVA, 21 A.A. nada ihsaiyat kaleminin tiği bir cetvele göre (1930 senesine ait ihracat N ierile nu 905,370,000 ve ithalât ika millererle a 100,847,000 dolardan f halde İtir..1929 senesinde ihrağ ik des İTS) 800ve ithalât 1,298, hislerinin kuvvetlenmekte: de-|dan ibaret bulunmuştur” zam edeceği kanaatinde bulun-| o İspanyada vazi) nihayet verirken, Avrupa ve Am İmünasebetlerinin memnuniyeti mucip bir fünun federasyonu bir Sı dlakdetmiş be bugünden it - İtalebenin umumi grev yaf na karar vermiştir, Gr€ |son kıyamlar esnasında göster Jedilmiş olan müderrisler İğ an mek| lebenin tahliye edilmesini! İ- İve askerlerin maaşlarmın İmasmı ve nasionalistlerin yetini protesto etmektedi İtalyan sanayii” ROMA, 22 A.A, — Safi tevhidi ile meşgul olacak yeni cemiyet toplanmış nayi erbabmdan birisi is tın standardize edilmesi: Zuu bahsolmadığını, anı salâta lâzım olan sermay asgari hadde indirilmesi hassa satılacağı muhal miktardan fazla istihsalât İmaması gayesinin takip €' te bulunduğunu beyan e Fransız akademi, PARİS, 22 A. a akademisine bugün gi > Mareşal Focha halef olan İşal Petain'i kabul ed gul olmağa |ceğini kestirmektedir. iirilmektedir. Mec| Fakat nihayet bu tarib Leon tarafm-|ti ehemiyetli olmakla Pİ ın raporu tetkik ve |rutin bir meseledir. Asıl retli mevzu Almanya ile tan arasındaki ihtilâftr. tilâfın o kadar hararetli kerelere zemin olması DE yor ki, meclisin bu defâ mama Alınan Hariciye Curttus riyaset edecek İ wi manyanın alâkası dolay”*” yaseti İngiliz Hariciy€ ” Henderson'a terketmiş” tarafı jedilen tadil teklili Kamara te ir meclise verdiği bu m geldiği de ilâve olun Araya vuku bulan müracaat sinde hükümetin,33 rey ile ekal| iyette kaldığı anlaşılmıştır. Bu neti| ce, riyaset tarafından tebliğ edilir; iler hükümete İstila i etmişlerdir M. Maci Donald hükümetin bu işe hayati bir mesele nazgrile (bakmadığını ve ML| Seurrun tadil teklifini kabul edec Hükümet meclisten İsürmkereye devam etmesini ve lâyi -| han üçüncü kıraatine geçilmesine karar vermesini istiyecektir. Arada geçecek müddet zarfında hükümet| M. Seurrun verdiği takririn kabulün den mütevellit müşkilite bertaraf © decek bir tesviye süreti bulmak için hükümetten tahsisat almayan mektep lerle evvelce girişmiş olduğu müzake relere devam edecektir “ İ lis, Çuinones de dari hazırlar. müzakere etmektedir. Tabi bu müzakere esnasında bir takım temenniyattan başka bir söz söylenemez. Konferansın içti- ma tarihi hakkında henüz bu dakikaya kadar bir haber yok- tur. Almanlar, içtima gününün mümkün mertebe yakm bir ta- rihe konulmasını istiyorlar. Se 'ne sonundan evvel içtima etme- sini istiyorlar. Dizer taraftan gelecek senenin ilk baharında olması hakkındada bir meyil vardır. Konferansın büyük kü k bir neticeye varması, içti- ma tarihi sıralarmdaki umumt siyasi vaziyete tabi olduğundan bü tarihin asabi bir hava esme- si muhtemel olan günlere isa- bet ettirilmemesi her halde fay-|cağına o kadar inandı" ” dalı olur.Yalniz mesele,bu asabi |ki, bu muvaffakiyet N havanım ne zaman esip esmiye-|etmediği takdirde Alı Almanya Cemiyeti gönderdiği iki nota He, ve Koridordaki Alman — ti hakkında reva görü melelerden acı acı şikiYİ miştir. Almanyada e <l mumiye bu defaki ce mamda Almanya m yük bir muvaffakıyet Kö? sil