22 Ekim 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

MELİK m Se mam bm amm «r. EA ERE ES İİAB 5 Em ele eN No: 72 İSultaniHlamit Tahsin Paşanın, Hatıratı. hiza ———. 'cüme ve iktibas hakkı mah'uzdur.) Ortalıkta müşkilât ve şikâyet artıyordu |. Sultan Hamit bu şikâyet ve ıztırapların neticesini tahmin etmişti Dairei askeriye mütcahhit.?-! çoğalması demekti. Bir aralık Azzamanda Milyonlarca âza kazandı Almanyadaki “Çelik miğ Ecnebi matbuatı Bütün Aiman- lara bir ihtar “Temps” gazetesi (son za- imanlarda hemen hemen her gün Filistin. İngilizler bir beyan- name neşrettiler LONDRA, 20 A.A. — Hükü giriştiği mevzua tekrar avdetle | met, siyasi bir beyanname neş- Almanyada elele veren teşkilât | Darül Bir taraftan “Çelik Miğfer,, teşkilâtı, diğer taraftan Hitler'in * Milli Sosyalist Fırkası ,; faaliyettedir tunun niden zum görülmektedir. Bu husus- rinden mikdarı kâfi koyun a-| Metroviçe'deki Rus konsolosu İmsın, geceden her kasap dük-| katledilmişti. Petersburg kabi- kânmın yarıma salaştan bir ser-| nesi bu sui kastı Viyana kabi- gi yapılsın, koyunlar kesilerek| nesinin eseri tabrikâtı olmak bu sergi yerlerinde şehremane-İüzere telâkki ettiğine şüphe ti marifetile ve ucuz fiatle aha| yoktu. Bu hâdisenin aksülâme- liye et satılsın. Bu irade kat'i idi. Ciheti as- keriyeye ve şehremanetine der» hal tebligat yapıldı, Ertesi gün; halk ucuz fiatle et tedarikine! muvaffak oldu. Kasaplar hiç hai tır ve hayallerine gelmiyen bu! tedbirin temadisi kendileri için| büyük zararı mucip olacağını anlıyarak insaf ve itidale geldi ler. İstanbul halkının su ihtiya- cı ve bilhassa yangın zamanla- rında terkos suyunun kâfi de-| rete isalesi meselesi de chem- miyetle nazarı dikkatte tutu- luyordu. İstanbulun her hangi bir noktasında yangın haber ve rilince derhal saraydan işin ©- hemmiyetine göre bir iki ve hattâ üç yaver yangın yerine gider, yangının bir an evvel sön dürülmesi tedabirine iştirak e- der, yangın sönmeden saraya dönmez ve harikten müteessir olanların mikdarı ve ihtiyaçla- r; hakkında malümat verir. Bü-i yük yangınlarla Sultan Hamit| yakından alâkadar olmağı ken-| dine daimi bir meslek edinmiş- u. Rus muharebesi münasebeti- le mevkii tedavüle çıkarılmış! olan kaimelerin kıymeti gittik- çe sukut etmesi ortalıkta müş- külât ve şikâyatın artmasına sebep oluyordu. Celep esnafına bir türlü me- ram anlatılamıyordu. Halkın mühim bir kısmı et tedarik ede memekte ve hayli sıkıntı çek- mekte olduğu Hünkâra arzedil mişti. Sultan Hamit bundan hem teessür hem de telâş göste terek şu iradeyi verdi: O tarihlerde Hayreddin Pa- şa Sadırazam jdi. Sultan Ha- mit halkın bu şikâyet ve istıra- bı ne gibi neticeler doğuracağı- pi tahmin etmişti. Hem bu ne-| tcelerin tahaddüsüne meydan, vermemek hem de halkın sıkır- tsmı'izale ederek memlekette bir hoşnudi havası yaratmak için kaime kıymetlerini: tan vikayesi esbabının dü; lerek bir çare arzı irade ci işti. Hayreddin Paşa işi uzat- tı, halbuki onun bu işteki telâk- kisi ile Hünkârın noktai nazarı! arasında büyük fark vardı. Sadı razam için nihayet bi” tedbiri mali derecesini geçmiy me meselesi Sultan Hamit için esaslı bir siyaset idi. Kaime kıy metlerinin mütemadiyen suku- tu milletin istırabını gitgide arttıracak hiç istenilmiyen bir) akibet tevlit edebilirdi. Babıf- linin ataleti yüzünden işin uza mast Sultan Hamidi bizzat ted- bir taharrisine sevketti ve ge- rek ıstablı o âmirede gerek ö- tede beride bulunan gümü si toplatarak mecidiye ve gü- müş sikke darp ve altın akçe ihzar ettirdi. Bu tedbir tamam olunca bir gün içinde altın ve gümüş para mevkii tedavüle çıkarılarak kaitne para ortadan kaldırıldı. . . Balkanlarda Rus siyasetinin Avusturya siyasetile daimi bir mücadele halinde bulunduğu ve muhtelif mıntakalarda bu i- ki siyasetten her birinin diğeri aleyhine propaganda yaptığı malümdur. Viyana kabinesinin Sırp hükümetine karşı ittihaz ettiği tazyik siyaseti Petres- burg kabinesinin Sırplıları hi- maye siyaseti ile çarpışmaktan bir an hali değildi. Balkanlarda bu iki siyasetten birinin nüfuzu na halel gelmesi diğer siyase- *in tefevvuku ve taraftarlarının İi olmak üzere Petersburg hü- kümeti Babrâliyi tazyik etme- ğe başladı. Balkanların o kıs- mında Rus nüfuzunun iadesi ve konsolosun katli dolayısile mü- tefevvik bir mevki kazandığı farzedilen Avusturya nüluzu- nun inkişaftan men'i için kon- solosu katledenlerin şiddetle tedibi talep olunuyordu. Metro viçe kaymakamı Sait Bey —ki Kara Sait Paşa namile tanm- muştır, bu tedibatı icraya me- mur edildi. Petresburg kabine- si Babiâlinin hüsnü niyetine ve konsolosun katlinde metha- li olmadığına kanaat getirmiş- ti. Ancak iadeten nüfuz ve iti- bar kaziyesi Petersburg hükü- metini tazyik siyasetinde ileri götürüyordu. Tam bu sırada Manastır Rus konsolosu da bir jandarma neferi tarafından martin kurşunu ile öldürüldü. (Bitmedi) ——— — Almanyada işsizlik BERLİN, 20 (A. A.) — Sağ cenah fırkalarının o mürevvici efkârı olan gazeteler, Reichs- tag meclisinin 1i Teşrinisa- niye tehirinden dolayı memnu- niyetsizlik göstermektedir. Fa- kat, gazetelerin büyük bir kıs- mı ve efkârı umumiye parlâ- mento müzakeratının neticesin den memnundur ve hükümetin iktrsadi buhran ile işsizlik me- sini beklemektedir. BERLİN, 21 (A. A. ) — Ma- den sanayii amelesinin ilân et- tikleri grevden mütevellit vazi- İyete bir çare bulmak için hükü- metin muvakkat bir tesviye su- reti teklif edeceği rivayet olun- maktadır, Silivri ve Şilede de Halk Fırkası kazandı Mülhakattaki intihabatın ne ticesi de tamamile C. H. Fır kasının lebine-—” dir. Şilede de vw" mumi meclis â sı intihabatı bit- miş ve C. Hal Fırkası nar zedi Vâhit Beş kazanmıştır. Silivride de Halk Fırkası ka zanmıştır. İntihabatın ne- ticesi ovilâ- Halk Fırkasınm yetten Dahiliye namzelerin Vekâletine bil. den Râ dirilmiştir. Yaver H. Malatya, 20 — Malatya bele- diye intihabatında C.H. F, nam İzetleri kazanmıştır. İzmir intihabatı etrafımda... İzmir 21 — Belediye intiha bında verilen reylerin isim üze- rine tasnifi bitti, cetvel vilâyete takdim edildi. 34 asil, 34 yedek âza vardır, Asil azalar içinde en çok rey alan Hasene Nalân ve Benal Nevzat hanımlardır. Balıkesirde de H. Fırkası kazazdı Balıkesir, 20 A.A. — Beledi. ye intihabatı o neticelenmiş ve Cümhuriyet Halk fırkası nam - zetleri büyük bir ekseriyetle ka- zanmışlardır. Bandırma, Sındır ğı, Erdek, Balya, (Burhaniye, | Dursunbey, Gönan kaza merkez lerile Havran, Kepsut, Aydıncık nahiyelerinde de C. H. F, nam- setleri ekseriyet kazanmışlardır. selesini acilen hal ve fasletme-| fer,, —Stahihelm— askeri teş- kilâtı tarafından geçenlerde ya pılan nümayişler Almanya da uzak, yakın komşusu olan mem leketlerde az merak uyandı: na mıştır. Bu nümayişler “Çelik miğfer,, teşkilâtının ehemmiye ti üzerine her taraftar. nazarı dikkati celbetti. Bu merak hâ- lâ devam ediyor. Verilen malümat bu askeri ve milli teşkilâtm hiç te ihmal edilecek gibi bir şey olmadığı nı gösteriyor. ddin edildiğine göre teşkilâ- ta mensup olarak bugün Alman yada 1,000,000 eli silâh tutan genç, dinç kimse vardır. Bun- larm kıyafetleri bile Almanya" nm resmi müdafaa ordusunu teşkil eden askerin kıyafetine benziyor. Gayri resmi bir askeri teşki- lât olan “Stahihelm,, in bilhaş, | ' İ 8 | Reisicümhur Hindenburg İsa nazarı dikkati celbeden bir, İ hususiyeti de bir tayyareci teş- kilâtma malik olması, sonra bir| de otomobil nakliye teşkilâtı yapmış olmasıdır. Bu nakliye teşkilâtı icap ettiği zaman aza- jmi sür'atle kuvvet naklini te- min etmek içindir. Bunun için talimler yapılmaktadır. Almanya harbi istemez, çün- kii harbin ne müthiş bir şey ol duğunu herkesten iyi bilir, Fa- kat ağır bir muahedenin yükü altında isterap çeken 60,000,000 kişilik bir millet bu mes'uliye- tin verdiği kuvvetle bir gün kal karsa dünyanın diğer yerlerin- de esaret altında bulunan yal- nız beyaz değil, diğer renkli in- sanlar da onunla beraber kıyam edecektir!. . İşte Çelik miğfer teşkilâtı- İnn kuvvet bulduğu fikir ve ga ye budur. Çelik miğfer teşkilâtı yalnız kuvvet bulmakla kalmıyarak bugünkü parlementonun milli azasından hir çoğunu da arası- na almış bulunuyor. Diğer taraftan siyasi ve mil- 1 faaliyet sahasında bugünkü Hitler frrkasmı da hesaba kat-i mak lâzımdır. Alman meclisinde 107 meb- üs! vardır. Bu mühim bir adet- jtir. Hitler fırkası millet mecli- sinde müessir bir rol oynamak istediğine şüphe yoktur. Al- manyayı bağlıyan muahedeyi ve Almanyanın eski galiplere tamirat namı altında verdiği paralara müteallik olan Young planını yırtmaktan bahseden Hitler taraftarları son derece koyu millicidir. O kadar ki Al- manyadaki Yahudiler taham- mül etmediklerinden bir gün hükümete geçecek olurlarsa Ya hudilerin hiç bir resmi vazifeye tayin edilmiyeceklerini . bile memleketin gençliği arasından! yazdığı başmakalesinde Alman- yadaki siyasi vaziyetin karışık- lığından bahsediyor, Prusya baş vekili M. Braun tarafından Pru sya diet meclisinde irad edilen bir nutuk son günlerde bilhassa hazarı dikkati celbetmişti, Fran sız gazetesi bundan bahisle şu mutaleayı yürütmektedir: “Prusya başvekili M. Braun tarafından Prusya diet mecli- sinde iradedilen nutuk mânidar dır. M. Braun yalnız sosyal de- mokrat fırkasının pek nüfuzlu reislerinden biri olmakla kalma- yıp bir devlet adamı için lâzım olan en metin evsafa maliktir. Kendisi bilhassa her vaziyetin hakikatine ehemmiyet verdiğini ispat etmiştir. Söylediği nutuk Alman milletine bir ihtar mahi- yetindedir,Yeni Almanyanm en İyi tensik edilmiş ve en mühim bir siyasi kuvvet teşkil iş 0- lan sosyal demokrat teşkilâtı nın Hitler tahrikâtına karşı zaif jbir surette mükavemet edişine hayret edilir, M, Braun tarafın- dan kullanılan lisan şunu gös- termek istiyor ki hiç olmazsa Berlinde sosyalistler ni tutmakta ve Hitlerin tahrikâ | tma karşı müttehit bir cephe teş i kil etmektedir. Prusya başvekili | neticelenecek i Hitler'in felâketli bir siyaset takibi için çalıştıkla- rını kat”! bit takım metinlere is- tinaden ispat ettikten sonra 14 eylâl intihabmın netaicinin Al man iktisâdiğatı, için tevlit etü- gi fenalıklardan şiddetle bahset miştir. Bu öyle bir delildir ki bu gün hiç bir Alman buna lâkayt kalamaz. M. Braun aklın icap ettiği lisanı kullanmaktadır. Sözünün dinlenmiş olması temenni edil- melidir, Hitlerin tahrikâtı ve or ta fırkalarının lâkaydisi karşısm da son derece tehlikeye giren va yeti kurtarmak için kendi mümkün olabildiği kadar çalış maktadır. M. Braun'un riyaseti altındaki Prusya temerkiiz kabi nesi Alman cümhuriyetinin en büyük kalesi gibi görünüyor.Bu fırka mücadelerinin müessir ola madığı bir şeydir. Eğer başvekil Brüning bundan samimi surette ilham alırsa kendisinin ilk hata- sı yüzünden hasıl olan ve bugün had bir devreye giren buhranm inüne geçmek kendisine müş- kil olmuyacaktır.” M. Snowden'nin bir nutku Manchester, 20 A.A. — Bir nutuk iradetmiş olan M, Sno- wden, himaye usulünün nihayet siz ihtilâflara ve sanayi âlemin- İki; | — Sistemi değiştirmeden ev- vel, serbestii mübadele sistemi - nin İngiltere için en iyi sistem olmadığını ispat etmek icap e- der. Bu cihan buhranı, muvak- kat bir buhrandır. İspanya kıraliçesinin seyahatı Barcelone, 20 A.A. — İspan- ya kıraliçesile kızları Hendaye” e gelmişlerdir. Gece Parise va - racaklardır. İ keme ken ilândan çekinmiyorlar. Hitler umumi harpte Almanyanın acr retmiştir. Hükümet bu beyanna mesinde, Pilistini kendisine tev- di olunan idari vekâlet ahkâmr- na ve bu ahkâmın Cemiyeti Ak- vam tarafından tasvip edilmiş olduğu şekline tevfikan idare et Bütçede 931 bütçesinin edilmek mek niyetinde bulunduğunu a- çıktan açığa tasrih etmektedir. Maamafih beyannamede, Ya- hudi liderlerinin muhaceret ve arazi meseleleri hakkında hükü- metin en yola gelmez siyonist temayülâtına tevfiki hareket et- mesi hususunda ısrar eylemele- rinin faydasız olduğu kayt ve ve edilmektedir. Keza, Arap liderlerinin bir kanunu esasi cude getirilmesi hususundaki ta lepleri de faydasızdır. Çünkü, onlar bu talepte ısrar o etmekle hükümeti musevilerle, musevi olmiyan unsurlara karşı taah- hut etmiş olduğu muzaaf vazi - Beyanname üzerine Siyonist teşkilât riyasetinden istifa eden M. Veizman feyi ifa imkândan mahrum bı rakmaktadır. Hükümetin gaye- si, idart vekâletin kendisine tah mil etmiş olduğu mükellefiyet- ler dairesinde her iki tarafın me nafiini himaye etmektir. Hükümet, 1922 senesinde M. Churchill tarafından vâki olan beyanata tevfikan teşrii bir mec geçirmektedir, Gerek Arapların ve gerek Yahudilerin bir tehlike ye maruz kalacak surette vazi- yetin vahamet kesbetmesinin ö- nüne geçilmek için her iki tara- fm hükümetle sıkı bir (surette teşriki mesai etmesi icap eder. Hükümet, Araplardan olan bi- lerini ve Yahudilerden bir “Ya- hudi yurdu” hakkında bazı ma- hafilde ileri sürülmekte olan is- mak zaruretinde olduklarını an- lamalarını istemektedir. LONDRA, 20 A.A, — Bazı haberlere nazaran, M. Veizman cihan siyonist teşkilâtı ile Filis tinin musevi ajansı reisliğinden istifa ve her iki teşkilâtı kongre halinde içtimaa davet etmiş ol- duğunu bildirmiştir. LONDRA, 20 A.A. Dr, Veiz İmann hükümetin Filistin hak- "lkımdaki raporundan memnun ol /madığından istifa etmiştir. VAŞİNGTON, 21A.A.— mağlöbiyetini takip eden sene| Amerikan Yahudileri kongresin zarfında, 919 da fırkanın teşek-| de hararetli bir kül ettiği zaman etrafıma topla-| sonra ittifakla kabul edilen bir anlar o zamandan bu zamana | Kârar suretinde İngilterenin Fi. kadar yni on sencde milyonları | listinde takip ettiği siyaset Ya- bulmuştur. hudilere karşı resmen girişilen Fakat her hangi bir taşkın. taahhütleri inkâra muadil bir lıkla memleketin yüksek mena-| hareket olarak tavsif edilmiştir. fi tehlikeye düşürülmesi ihti. | M. Simpson tarafından kaleme mali karşısında Reisicümhur| alınan rapor manda mukavelesi Bindenburg'un aldığı metin va | nin ruh ve metnine bililtizam zivet vartlır. mugavir bir şekilde yazılmıs ola! ANKARA, 21 (Telefonla) - Maliye Vekâletinde yeni sene bütçesinin anahatları üzerirde- ki tetkikat ve hazırlık ikmal e- dilmek üzeredir. Bir kaç güne kadar tetkik'edilecek © esaslar, Nev - York 2ZI1(A.A.) — Reichsbank sabık müdürü M.| Schacht, harici siyaset hakkın- da söylediği bir,nutukta, Al - manyanm hariçle olan ticaret işlerini çoğaltmak hususunda diğer memleketlerden yardım görmedikçe tamirat borçlarının tesviyesine #ihayet vermesi lâ- zım geldiğini beyan etmiştir. )| . Zabitan binici müsabakası ANKARA, 21 (Telefonla) - Bugün zabitan arazi binici mü- sabakası, muvaffakıyetle yapıl- da yeniden intihap yapılacak Maarif vekâletince yeniden intihap yapılmasına lüzum grüldü ta Maarif Vekâleti, Darültüm” emanet vekâletine mütalcasf bildirecektir. tasarruf son şekli tesbit üzredir heyeti vekileye arzedilecek heyeti vekilece kabul edilecef şekil üzerinde 931 bütçesi te# bit edilecektir. Yeni bütçede 930 bütçesi nazaran bazı tasarruflar yapi” ması kuvvetle muhtemeldir. M. Schacht Müttefiklere meydan okuyol M. Schacht, müttefik hükü” metler teslihatm tahdidi hak” kındaki taahhütlerini yerine £ tirmedikçe Almanyanm V. muahedesinin tahdidi tesliha müteallik ahkâmna riayet ef” memeğe başlıyacağı devrenif pek yakın olduğunu dahi sö4€ rine ilâve etmiştir, C.H.E. daha nere lerde kazandı? ANKARA, 21(A.A.)” Kırklareli, Malatya, Van, Er dı, Zabitlerimiz, bu mühim mü- sabakayı ârızasız olarak mukan nen olan saatten daha evvel bi- tirmişlerdir. Bu hafta yarışları müteakıp yapılacak olan mânia (atlama müsabakasından sonra müsaba- kalarda kazanılan (numaralar toplanarak ordu atı birincisi tesi bit edilecektir. Yeni bir nahiye ANKARA, 21 (Telefonla) - Denizli vilâyetinin Çivril kaza- sına merbut Soma köyünde bu nam 'ile bir nahiye teşkil edil- miştir, Habeş imparetorunun taç giyme merasimi ADİSARABA, 21 (A.A) — Habeş imperatorunun taç giy- me merasiminde hazır buluna cak olan Amerikan, Alman, İs- veç ve Yunan heyetleri bu sa- lis vücude getirmek niyetinde-|bah Adisababa'ya gelmişler, hü dir. Filistin buhranlı bir devre|kğmet erkânı ve ahali tarafın- dan hararetli bir suretle karşı- lanmışlardır. Memduh Şevket B. ANKARA, 21 (Telefonla) - Halk Fırkası umumi heyeti ida re azasından Memduh Şevket B şimdilik fırkanm İstanbul teşki ten şeyleri kabul ve teslim etme | lâtında çalışacaktır. İçel jandarma kumandanı ANKARA, 21 (Teletonla) - de kargaşalıklara sebebiyet ve- | tiklâl ve yahut iftirak daiyeleri | İç-el jandarma kumandanı kay- receğini beyan etmiş ve demigtir | bahsında fedakârlıklarda bulun-| makam Tahir B., tekaüde sev- kedilmiştir. zi Harp borçları NEVYORK, 20 A. A. Müt- tetiklerin Amerikaya olan harp borelarınm tediyatı için icabın- da moratoryom ilânı maksadile bir plân tanzim edilmekte oldu ğu şayi olmasi üzerine Reuter muhabiri, hazine nazırı ile gö- rüşmüş ve mumaileyh böyle bir tekliften kat'iyyen malâmatı ol madığını göylemişi rak gösterilmektedir. LONDRA, 21 A.A, — Hü: kümet, Filistin hakkında neşret tiği beyaz kitapları İngilterenin bulunduğu manda hakkmır istimalde devam ederek Filistin de milli bir Yahudi yurdu vücu- de getirmeğe hâlâ arzu etmekte olduzunu, fakat Arapların hariç bırakılmıyacağını ve Araplarla Yahudiler arasında omüsavata daima riayet olunacağını beyan zurum, Kemaliye, O Karac: Nazilli, Saray, Başkale, Şit Ahlat, Kemah, Erciş, Mu ye, Hmıs, Tortum, Alaşehif Kahta, Hekimhan, Çerkeş, A karcalar, Kuyucak, Susığı ta reylerin tasnifi “hitam bu? muş ve Yepsinde belediye int habatını Cümhuriyet Halk Ef kası namzetleri kazanmışlardıf Almanyada feci bir infilâk BERLİN, 21 (A.A.)7 Aikslachapelle'den bildiriliyofi Yerli dinamit deposunun.» ili” lâkı neticesinde Alsdorf ye nindeki Vilhelm ocakları yık” mıştır. İnfilâk kilometreler mesafedeh düyulmuştur. İşlet me ve idare bipaları da yi mıştır. Oldukca uzak mesgf” deki evlerin camları da kiril mış ve çatrları yıkılmıştır. lerce arkele kuyunun alt kalmıştır. Ölü ve © yaralıla” miktarı 200 kadar tahmin eğif mektedir. İtalya kralı Filistine gidiyor KUDÜS, 21 (A. A.) — İf ya kıralının ziyaret mal Filistine geleceği ve Milât YÖ tusunu Kudüste geçireceği rada rivayet olunmaktadır. Brezilyada ihtilâlcile" ilerliyor Buenos - Ayres ,20 (A.A Poro Allegreden bildirildiği” göre bütün cı phelerde ii mekte olan ihtilâlciler, bir Sög noktalarda o Paranapanemi İtare nehirlerini — geçmişle” Saopaulo arazisine girmişl” dir. İhtilâlciler muharebe girişmekten çekinerek geri a kilen federallerle — temasl: kaybetmişlerdir. Bapiritoğii to eyaletinin tamamen ihti lerin eline geçmiş yüt etmektedir. olduğu t** İspanyada feyez8” Madrit, 20 A.A. — Parti ne valisi Francolie nehrini yg yezanı yüzünden (o vukus & hasarlar hakkında M. e” guer'e malâmat ve izahat 4 miştir. Şimdiye kadar nehfi” tağından 14 ceset çukarılmısi” #tmektedir. 20 yaralı vardır. yör | ad | O SESE BEEF 4, ZF 0 aa s5 >. £. OZLIŞES ZAP, gd My EFE zE# ik k “ & * W k SE5SSEbNS İF N n tv