24 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

iva Şeyhülislâma niç giderken kimse selâm vermezdi. Şeyhülislâm Efendi saraya geldiği günler yolunun üstünde tesadüf edenler bile selâm ver ni uriyetinde kalmamak şlarmı çevirirler, ya değiştirirlerdi. Şey hülislâma selâm vermiş olma! hele onunla birkaç kelime teati ek herhangi bir kimse için neyi ve hatta tehlikeyi da eyhülislâm saraya gelince doğru Çit nün yanındaki bir odaya taraf: şahaneden emir ol ca kimse yanma uğra maz, bir müddet - oturduktan sonra mabeyinci veya müsahip- lerden biri gelerek selâmı şaha- neyi tebliğ eder, eğer ay başı se maaş namile o muntazaman verilen ihsanı şahaneyi alır ve taam ederek giderdi. Fetva E- pi, Rumeli ve Anadolu Ka zaskerleri ve Sadaret © müste- şarları da bu suretle kö gider mahsusada gelip maaşlarını 4- | zun müddet | tırlardı. Sultan Hamit devrinin en kuvvetli ve nüfuzlu Şeyhislâm larından biri Cemalettin Efen- di olduğuna şüphe yoktur. Da- ha meşillat mektupçusu iken ke ndini padişaha tanıtmağa ve te- veccühü şahaneyi kazanmağa tin Efendi mektupçuluktan Şey bislâmlığa intika ettiği gibi bu raakamı on yedi sene bilâ fasr-| la muhafaza eylemiştir. Meş hat makamının ehemmiyeti ve tehlikesi düşünülünce Cemalet tin Efendinin drayet ve maha- ti teslim olunur. Esasen Sul- tan Hamidin ahlâkma hiç bir| kimse Cemalettin Efendi ka-| dar vâkıf değildi. Mizaci hüma- yuna göre hareket etmekte hiç bir kimse onun kadar kudret e kabiliyet gösterememiştir. Ma- kami meşihatin fetva makamı olduğu nazarı dikkate alınmca| Cemülettin Efendinin kadar uzun müddet Şeyhislâmlıkta kalmaları vüsuk ve itimadı padi şahiyi ne kadar sarsılmaz bir de recede haiz olduğuna en büyük| delildir. ! Bir gün Cemalettin Efendi a- leyhinde Padişaha bir jurnal verilmişti. Bu jurnalde Musa Kâzım ve kalender Hasan E- fendilerin Şeyhislâmın yalısma| devam etmekte oldukları ve| Hünkârm aleyhinde müzakere yapıldığı bir tekke şeyhinin de ektupçuluktan Şeyhül. | islâm lığa çıkan adami..| , İdev eyyamı | İBelediye âzası İtimde Haydar, Nur muvaffak olmuş olan Cemaletİmet Em “MILLYET O PAZAR (Tercüme ve iktibas | hakkı mahfuzdur.) Gandhi İngil istiklâl! Neden verilemedi- ginisoruyor Hindistan vekayii kaç aydan beri nazarı dikkati o celbedip duruyordu dhi'nin sakin mukaveme ti kaç aydan beri kendinden bahsettiriyor.Fa kat son zarıanlarda Hindista da bir değişiklik göze çarpı in Yıldıza eelip İtifsarı da verilen jurnalın asıl İsiz olduğunu göstermişti. Net İceyi bu suretle arzettim. Ser- İbest ılmaları irade rul du:Bilâhare işi e Mu sa Kâzım Meşruti ne g di | ndistan işleri için sonba Londrada toplanacak ©- konferans için hazırlığa baz cilerinin de bu Dağiün idi Hapisanede bulunan diğer millici reisle asırda müzaker harda arkada da gös si vükelâda b İlarma hikâye ve hakkıne terdiğim hüsnü İlayı beyanı memnüniyet et İmiş. | vakay Karsı Fırka gi ri namına n müza t kında v ümat göre Gandhi demi Gandhi keratm (Başı birinci sahifede) İlamıştır. Nazlıl i file görüşmek, t sıra beklenmektedir. Yeni fırka li beyanatta o bul söylemiştir. Buna r ftrkanın mürevvici ef gazete mümes ni Gi pamıyora araftan b r hakkında umum Fethi B. ne Fethi B. bir kısaca demiştir ki: — Siz vecek yoktur. İste buz tön s mulu ka bir SEY emeği kendi taraftarlarıma bil- | direceğim Millici dair dün yor ki: ALLAHABA Dez M. Motilâl Nehru kendisini is- : üz malüm de ikale gelen ve kendisinden | . Bir haftaya kadar belli oner leri hakkında tali- teri isteyen gönüllülere atideki Muharririmiz Fethi Beye Ya beyanatta bulunmuştur: rm gazetesinin fırkanın organı €reme?. olup olmadığını sormuş, Fethi M B. demiştir ki: — Hiç bir gazete “organe — naşiri efkâr,, ımız değildir. Bit İrak kıralı tabi bize karşı sempatileri olan| OANKARA, 23 (H.M.) — Bu! gazetelere teşekkür vazifemiz- |akşam İrak kıralmın senei dev di riyei cülüsü münasebetile İrak Fethi B, Sivas treni resmi! sefaretinde bir süvare verilmiş- adında bulunup bulunmıya cağını soran muharririmize sü- kütla mukabele etmiş: — Süalerinize cevap vere- - mem, diyerek sözüne nihayet ür İzattır. Fethi Beyle beraber Tür Makbule Hm. diyor ki || çiye siyaseti Paris ve Londra Reisicümhur Hz. nin hemşi-| iş İya teveccüh edecek, Türkiye ile releri Makbule Hanımefendi gaz | ; Ma 5 |Paris Londra arasındaki an zetecilere atideki beyanatta bu- Re ne nü ayet n toplandık tlerini tes. bit etmek üzere benim riyase- , şair M Tahsin Beyli d 22 (A.AJ-İ miirekkep b Namzetlerimiz h gildir. ola: 2 dir mahpüs emir ahallii kongrenin reisine müra | Jcaat edini | lr tir nilel vaziyeti iyi bilir | bir mevkidedir. Fethi Bey, Fransız mahafili nin muhabbetini kazanmış bir lunmuştur. laşmamazlık izale edilecektir. ar : Mrk: i .İ i Türkiyenin iktisadi teraliki- — Yüksek maksatlarla ve|,. , a ik garp memleketleri millete, memlekete büyük hiz-|n< aa Bİ. yardım edebilirler.” metler emellerile Serbest Cim-| 9" z huriyet Fırkası teşekkül etti.Bu Yeni Fırkanın Bursa HARİCİ HA İettiği neticeler anlaşılacaktır.” İferansın verdiği kararlardan bir) kar haline getirmeğe do BERLER.. Hindistanda yeni bir vaziyet izlerle itilâfa yanaşıyor mu? İl Ecnebi matbu Almanyada İspanyada vi Mali müşkilât var, | alınan tedbirler zayıf. verilecek | “Tempa” (Tan) gazetesi İRİ BERLİN, 23 A.A. — Alman panyadaki siyasi vaziyeti tahlil| «islere vanlı e eden başmakalesinde mali “va:|X. "bir mailler 500 Tenik ti İziyetin müşkilâtmdan buna kar. (Sin bir milyar 500 franklık bir İğ inan tedbirlerin mücesir ol |sipari$ yapacaktır. Bu suretle Jnadığını ilâve ederek > magliye 20 bin işsize iş verilmiş olacak yüzden istifi le ğini ve Berenguer kabir işi zor olduğunu izah ettikten | BERLİN, 22 A. A, — Yeni sonra makalesine şu suretle ni-| hükümet fırkasr muhafazakâr, et veriyor: “Diktatör idare-| halkçı ve iktrsat fırkalarının in- sinin hatalarına atfedilen mali| tihabat hakkındaki müşterek da an-intihabatı yaptırıp mil-| vetine icabet etmiştir. Hi meclisi serian toplamak için) BERLİN, 23 A.A. — Nimres hükümetin nazarında kat'i. bir|mi birmembadan verilen bir teb delil olabilir. Bu kabil buhran-!liğde mareşal o Hindenburgun lar bütün memleketin itimad) muhafazakâr iktisat f nes'ul bir hükümetle mille | intihabatta kendi isr » kuvvetlerini © toplamaktanmak için mezuniyet vermemiş başka suretle halledilemez. . | olduğu beyan edilmektedir. m arma mam a - İş ve sipariş nazırının bi Yeni hükmet fırkası ni hi bi i kullan la beraber İ izluk karşı liselerin vaziyetine taallük e iyordu. “Times” gazetesi baş alesinde bundan bahsede meseleyi şöyle anlat lacak tecrübe bazı o tehlik ihtiva etmektedir. Halâ bit edilmemiş bir takı “Misyonerlerin diğer faaliyet temayüllerin intihabat sahasın- | sahalarında olduğu gibi cenubi da nasti bir şiddetle kuvvetlene| Hindistanda da mühtelif h ceklerini şimdiden kimse tah-| çiyan teşkilâtı bir zaman min ederi furkalarm ba-| yete ve muvafi zi reislet İrekabette bulunuyor ratından anlaşıldığına göre in- | fenalığın önüne geçmek — için kişafı tahmin edilemiyecek sü- | Romen katolikler müstesna ok rette derin olan teşekkülâtı ni-mak üzre muhtelif ki mirde nasıl (olacağını her biri için ayrı birer kimse istidlâl edemez. Parlâ-| sahası tahsisi kabul ed mentonun toplanması her hal- de İspanya tarihinde bir büyük! dönüm noktasi olacak ve 9 ZA çek konferansın bn hususta bir ik de dahil ol İM gis) © rmesi istendiğini kay de d iduğu halde — aj-| karar vermesi istendiğ y Ji de dahi o İdederek son 8öz olarak cenı tı senelik diktatörlüğün tevlit ,| Hindistanda takip edilecek ha İreketin İngilterede dahil oldu- Hindistanda kilise ğu halde diğer memleketlerde | Geçen gün İngilterede kilise| de nüfusunu gösterecek hıristi erkânından mürekkep £ büyük| yan birliğini dindarane bir te- bir konferans toplandı. Bu kon |menniden çıkararak tam bir va-! u bir elerden | aliyet miştir. “Times” bundan sonra bu t hakkında izahat vere- daki' adım olacaktır Yaptığımız işte haklı ve kuvvetliyiz.. Taymis'in Şark hudutları- mızdati vaziyet hakkında bir makalesi. | Dünkü posta ile gelen 20 tarihli) Suriyeden Bedirhan Beyin çıkarıldı) “Times” gazetesi şark bâdisesi hak. | ğını, İrak Kürtlerinin de İngiltere - kında bir bağ makale neşrediyor. İn-, İrak muahedesinde kendileri için bir giliz gazetesi Kürt asileri yüzünden|madde bulunmamasından şikâyet et- wi ( LA gli V İran'ın bir tebliği İki hükümet münasebatı dosta mahiyetini muhafaza ediyor MOSKOVA, 23 Moskovadak zetelere gönderdiği bir tebliğ (AA) İran sefareti ga- de Türk kıtgatının İran arazi sini istilâ eylediği ve Tü e oldı * hâd Türk Hü tine müzaheret göst iki memleket arasındaki n İsebatın dostane mahivetin tarafından İrana tehditkâr bir |hafaza ettiğini ilâve eylen nota gönderildiği Gayri mübadi KAPLICA, 23 (Milliyet) — İstanbul me'usu Hüseyin, ikinci İreis Celâl Beyler Gayri müadil Recep B. geliyor KAPLICA, Nafia vekili stanbula haraket Recep B. dün gece şehrimize gelmiştir Hüseyin Cahit B. KAPLICA, 23 (Hususi) — Buraya gelen Hüseyin Cahit B bügün Başvekil İsmet Paşa Hz. ni ziyaret etmiştir bugün Gaziayıntap valisi ANKARA, 23 (Milliyet)— Gaziayintap valil dilen sabık jandarma kumanda- nı vekili Nazmi Bey bugü ili memuriyetine gitm maileyh jandarma erkânı ta- rafından teşyi edilmiştir. Belediye azalıkları ANKARA, 23 Milliyet) ket meb'usu Naci paşa- bule Hanımm Halk Fırkası tarafından namzet gösteri kuv: meldir, İstanbul namz sında da Nakiye ve R Yaver Hanımların ismi tedir. ası M eçme Afgan sefiri ANKARA (Telefonla) - Afgan sefiri k onelle İs tanbula hareket etti. İstanbulda otobüs şirketi ANKARA, 23 (Telefonla) İstanbuuda bir otobüs ne tayin e-| hakkındaki İdir ilerin maruzat! ler Cemiyeti namına İsmet İsaya maruzatta bulunmağâ İdiler. Teehhüre meyda verilmiyecek Ankara 22 — Maliye vel tindeki vergi temyiz komisi Jlarma gelen evrakm © teehi Juğradığı yapılan tetkikat 9 İcesinde anlaşılmıştır. Bunun için yer yon teşkil olunmu | İevrak bundan so: i ne muameleye konulacak bir teehhüre meydan verildi cektir Transit muafiyeti ara, 22 — Holandâ tana gönderilen ve ti mizden trat çen ta yedek ak$i İna da transit muafiyet yyareler de be olduğu için bu t zinlerinden de Tü leketimi zin inhisarai yyarelerinİ m almacak piyasasi yükseliyor . MUĞLA, 22 A.A ta tütün piyasası 197 kuruşa! mıştır. Milâs mmtakasmda $ diye kadar 700 bin okka tütü satılmıştır. Bodrumun karaö) tütünler 100 bin okka üz on kuruştan "satıldı, Çine Tel 4 ünlerimi en teşkil edileceği haber verilmek- | tedir. tirtecek Bu r Ankara sebzecileri halde ANKARA, 23 (Telefonla) - ngın yerin inu- ve kasapların emanet tarafmdan ktırılmış ve kasaplarla sebzeci binasına nakletmiş- irket 300 otobüs ge lerdir. Türkiye - Çekoslovak muahe- desi PRAG *3 A.A. — Türkiye - Çekoslovakya iadei mücrimin ve adli müzaheret muahedeleri bugün murahhasımız Hariciye müsteşarı Numan Beyle o Çek murahasları tarafmdan imza €- dilmiştir. Fare akını ! | bugün yam açılması beklen Jtedir. | Sait Han Yalovada KAPLICA, 23 (Milliyet) Jfran maslâhatgüzarı Sait eldi. Yarn Hariciye Vekil görüşecek | Konya meb'usları fırkalarınf kalıyor , İ Ereğlide bulunmakta 9 İKonya me'usu Fuat B, in $- İFırkasına gireceği sayiası te İyüt etmemektedir. Dün Yalf dan şehrimize gelen Konya busu Refik ve Kâzım Hüsnü ler bunu (| tekzip ederek bül Konya meb'uslarının Halk kasma sarsılmaz bir kani merbut olduklarını söylemiş dir. ii teşkilâtı bu müzakerata iştirak ettiği bil Re BURSA, 23. (Milliyet) — diriliyordu. İhbar mühim ve deh | v. refaha ulaştıracağı kanaatile |Serbest Cümhuriyet fırkası Mu ir m. Pei me ve Ali Fethi Beyefendiye olan Jdanya teşkiiia ne ber konuşulmak derhal hatıra fet- |b0Yük Himadım dolayısile İnti, /redir. vari ZYE ave hal meselelerini getirir. /pe), eee, iki byk yekdiğe. | e şa ermek için tigra di. Hünkâr cidden telâşa düş-Tirin düşmanı değil, kardeşidir. meleri er etmek için te: “ö » © müştü, Ancak işin dagdagalan Biribirlerinin hatalarını görür. (la Bugi Biyo mi gi — irimdemı da arzu etmiyordu. |Jer ve tashih ederlerse hedete|cak nahiye mea enn e Böyle bir jurnal başka birisi a- daha çabuk vâsıl oluruz. Bugün (712 d m aya girmeğe İeyhine verilmiş olsaydı hemen Kadınlık erkeklik meselesi yok- mr Me ikametgâhı bastırılır, evrakı el|tür. vatan meselesi vardır. Bu-| Yeni Fırkanın ilimleri. de edilir. kendiside geceye|Zün için bu kadar kâfidir... o | $.C, Fırkası Umumi kâtipli gündüze bakılmıyarak tevkif o-| Tahsin B. in dedikleri ğinden:. ; : lunur, ya sarayda yahut Beşik. © Yeni fırkanm bir ya) İşlerin çokluğundan dolayı) tas karakolunda isticvabı yapıl|Pacağı o hakkında ler | Fırka merkezinde lider Fett Yan sonra behmehal bir tara doğru değildir. Bu hususta Tah |kâtibi umumi Nuri ve İdare he- fa sürülürdü. Halbuki bu sefer sin B. bir muharririmize demiş| yeti âzaları Beyefendilerle gö- | işin içinde Cemalettin Efcndi-|tir ki: , : İrtişmek area Glee eğatm he nin şahsı vardı.Şayet ihi Böyle bir şey yoktur, dü-/gün saat Şilel KEii teş ki doğru çıkmazsa Cemalettin |şünmedik. Miting — yapılacağı |rif buyurmaları rica olunur. © Efendi gücendirilmiş olur mü-|doğru değildir © lâhazasile zatı şahanc Musa | Serbest Cümhuriyet Fırkası, Memuriyet ve saire istemek Kâzım Efendiyi ve diğerlerini) fırkayı temsil © eden bir firma|ve herhangi bir işi gördürmek dagdagasızca saraya davet ve | yaptırmaktadır. Bu firmada 5. | gibi şahsi işler hakkında fırka- “merasim dairesinde kimsenin|C. P. harfleri vardır. ya ne mektupla ne de şahsar mü i Fethi Bey için racaat edilmemesi ve bu gibile- Paris, 22 — Ekselsiyor gaze-|re cevap verilmiyeceği ilân olu- 1 bir makalede yeni İnür. isle şu mutaleada İ o Firkaya girmek istiyenlerin İN den memur bu Şeyh Efendinin| “Türkiyede yeni bir fırka teş-İfırka merkezine müracaatla mat hayli müddettenberi hasta olup| kil eden Fethi Beyin takip ede-|bu taahhütnamelerden almaları İN yataktan çıkamamakta olduğu | ceği siyasetin başlıca esasları cc İve bunun için başka bir muame- taberini getirdi. Esasen Musa|nebi memleketlerle mukarenet İleye hacet bulunmadığı ilân olu © Kâzım ve Hasan Efendilerin is tesis etmektir. Fethi Bey, bey- İnur s.s Türk-İran münasebatının karıştığını yazmakla söze başladıktan sonra ev- velce çapulculuk maksadile Kürtletin huduşm, yaptıkları akınlardan dolayı iki h«dmet arasında muhaberat ce- reyan. ederae de bu yüzden münase- batın ciddi bir hal almadığını, fakat geçen haziranda iki Kürt mülteci re-| isin hududa gelerek bir kaç yüz ada mın başına geçmesi bu hareketin sü- rüun yağma etmek için o olmadığın gösterdiğini yazarak diyor ki: “Al erları” bir mücadele plânı vardı, ve beklenmiyen gürette müsellah ve cap tn rapta malikti, Ararat dağınm ce- nup ayağındaki Bayazıt müstahke- mini setrederek Van şehrindeki kuv- veti tecrit ve ele geçirmek tegebbü- sünde bulundular. Şüphesiz bu suret| Ic garpteki Kürtleri de isyana teşrik! etmeği ümit ediyorlardı. Bu visi tas savvur akim kaldı, fakat © mevzilere yerleştiler.” *“Times,. bundan sonra Kürt asile- nin harekâtmdan bahsederek maka ine devamla: İ “Asileri takip için Türk askerleri:) nin İran erazisine gererek © Şahın! kuvvetlerle teşriki mesai için Türk hükümetinin müsaade istemiş olma- | sı hayret edilecek bir şey değildir Türk hükümetinin Kürtler arasın» da nüfuzunu muhafaza etmek arzusu muhiktir, Anadolunun şarktaki üçte bir havalisinde ekseriyet o Kürttür, | İren Alman gazeteleri tarafmdan vaki| tiklerini yazarak İraktaki Kürtlerin vaziyetine geçiyor ve (İngilterenin Türkiye, İran ve İraktaki (o Kürtleri toplayacak bir milli Kürt © cereyanı vücude getirmek emelini / beslediği hakkındaki rivayetleri, ve Lawrence in o havalide bulunduğuna dair ahi- olan neşriyatı tekzip ediyor. “Tiren” İranm şimal garbisinde bulunan Kür| terin kuvvetli olmaları hasebile Tür- kiyeni bu vaziyete kat'i bir nihayet vermek ârzusunu temamile haklı bul maktadır. İngiliz gazetesi İranın bu hususta Türkiye ile ne suretle teşri- ki mesai edeceği muhakkak olmadı. ğını, Türklerin, türkçe konuşanların ekseriyette bulunduğu Azerbaycana karşı emellerinden İranın şüphe etti- Gini ileri süren “Times” İran işleri- ne vukufu olan yeni sefir Hüsrev Be- yin teşriki messi hususunda usulle, dermeyan edebileceği ümidini izhar) ile tarihin eski zamanlarında bu ha. valide cereyan etmiş mücadeleleri ha- tırlatarak diyor ki “Tarihin tekerrürü ve dağ kabile lerinin Türkiye ve İran ciddi bir hu dut mücadelesine ve netice olarak çıkan karışıldıktan kaçmaları son de- rece mülessif bir şey olur.” Türk - İran hududu Times muhabiri gazetesine bildi- tiyor: İyi malâmat alan Türk mahafili- Feci bir tayyare kazası Çanakkale, 21 — Burhaniye| Sühdr 53 GR taraflarında olduğu gibi bu ha-| Bunlardan bir kısmı, görünüşe naza|ne göre yarı bedevi olan ası Kürtler ren yalnız az bir kısmı, milli fikirler İran toprağından yiyecek ve esliha Je meşbu olup Kürt mubtariyet ve-| almaktadır. Aararat üzerine gden yol ya istiklâli hulyasındadır.” « > |ları ihata için İran toprağına kuvvet vali tarlalarında da fareler türe miştir, Bu fareler (o (10-15-20) santim boyundadır. Kavun, karpuz ve buğday tarlalarma epey zararlar vermiş tir. Bayramıç kazasile fare istilâ sına uğrıyan havaliye memurlar ve ilâç gönderilmiştir. Tarla da bir metre murabbama v olarak dört beş fare isabet mektedir. İlk incir mahsulü İZMİR, 23 A.A. — Bugün şehrimize Aydın ve civarmdan | ilk mahsul olarak iki bin beşyüz çuval incir gelmiştir. limanda mevcut vapurların dü- dük sesleri ve binlerce halkın te zahuratı arasında istasiyondan piyasa mahalline nakledilmiştir 20 ile 25 kuruştan satılmakta- - dır min edecek şekilde tashihi hudut isti yecektir. Şahım sahsi kudretine rağ men Türk-İran hududunu Kürtlere ve bunları tahrik ettiği söylenen mür karşı muhafaza o etmekiğin mahtut olduğu söylenmekte Muhabir bundan sonra bu isyanım kat'i bir neticeye ve son bir nihayete Suriye ve İrakta son zamanlarda gö-, göndermek için Türk hükümeti mi- rülen bazı hâdiseler Türk hükümeti.| sade istemiştir. Teyit edildiğine gö- nin vaziyet karşısındaki teyekkuzu- | te Türk hükümeti tashihi hudut ve) »« mühik gösterdiğini” kavelederek | Ararata giden volları mürakebevi te- ecdirileceği ümidi beslendiğini zikre. derek yeni Tahran sefiri Hüsrev Be- ye salâhiyeti vasia verildiğini söylü- yor. İncirler | nakliye tayayresi Fglau civ& da yere düşmüştür. 12 kişi müş ve iki kişi ağır surett€ ralanmıştır. Buzlar arasında ölü OSLO, 23 A.A. — Norveç yeti ilmiyesi İspiçberg ile F ua Josef arazisi arasında i| beyaz adada kâşif Andre il€ arkadaşını cesetleri bulun tur, Bunlar kutup afâkında balonla uçmak üzre 1897 9 muzunda hareket etmişler Yunanistan, Türk-Yunan ticareti.. Atina 22 Hariciye nazır Mihalakopulus, sabık kimy3 essesesi müdürü M. Zalako* kabul etmiş ve bir müddet gul olmuştur. 4 M. Zalakosta yakında Tür Yunan ticaret mnahedesini” tna memur komisyona İ$O'İ edecektir. Bu komisyona hariciye İrahhası olarak M. Diyaman) pulos, ti a M. Hristidi iştirak Murahhaslar gelecek hafta radan hareket edeceklerdi”