15 Haziran 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PAAA R 15 nızı_ıîı_u 1930 Sinci sene, No 1559 NUSHASI 5 KURUŞTUR TKAANTON BKSK CEMET AM YARE U Devlet chkw Büyük Millet Meclisi, Cüm- huriyet Merkez Bankası kanu- Nışnu tasdik etti. “Kışa ve mu: âyyen bir zaman sonra vücude gelecek bu yeni teşekkül, dev- Tetin en büyük ve medeni ihtiy; €mna tekabül edecektir. Mem- leketin mali ve iktısadi saha larında bir çok ıslahat yapmak ' kararındayız. Bizi bu — ıslahat| karazına sevkeden sebep,” her l gı meleketin ihti- B e be I M. Anderen Yacıdır, içinde bulunduğumuz Vaziyetin icabrdır. Harici poli- Hikamızda açık bir sulh ve itilâf Politikası ediyoruz Siyasetin muvaffak olması memle"u n her şubesini ilâm, | M. Holşlat Bitaraflar mübadil emlâke! dair kararlarını verdiler tecrübe, hesap ve müvazene & | Sasları üzerine kurmak mecbu-| Tiyetindeyiz. Medeni milletlerin ayni mesai yollarında istifade Ettikleri vasıtalardan müstağni kalmıya imkân yoktur. Binae- haleyh asrın bütün tekâmülâtı dairesinde medeni ve — mütekâ- mil bir devlet halinde — teessüs Etmek istiyen yeni Türkiyede bir Devlet Bankasının hâlâ ku Tulmamış bulunması büyük bir Noksan olurdu. Zamanımızda her memleke- tin maddi manevi itibarının en Gdoğru ölçüsü, birinci derecede “Mmali ve iktısadi itibarıdır. Harp Politikasını da, sulh politikasınt 'da muvaffakıyetle yürütebilmek için sağlam bir mali ve iktısadi bünyeye sahip olmak lâzımdır. Türkiye, de bir merkez Banka- Sınım teşkili yolunda alman kâ- Tarın bu noktai nazardan ehem- Miyeti çok büyüktür. Umumi Harpten sonra dün- Yanın her memleketinde bir pa- Ta buhranı oldu. İktısadi kıymet ler değişti. Hayat ve maişet şar-| Tlarrbaşka baskâ şekiller aldı. Her verde milli para, eski — kıy- Metini kaybetti. Hepsinden-fe- ha olarak, bu milli paralar sahit bir kıymet arzetmioyr, bir dü- Züye değişiyordu. Tabiatile bu| Mütemadi tehavvüller cemiye- fin nizamını, fertlerin a lan itimatlarını kırıyordu. Ruh: darı istilâ eden bu emniyetsiz lik havasını dağıtmak lâzımdı Onun icin her devlet, milli pa- Tasının istikrarını temin etmeyi &n mühim ve müstacel bir iş o- larak ele aldı. Onu sabit bir kı- Vet üzerinde durdurmağa ça- Jıştı. Bugün parası istikrar bul- Mamıs milletler pek azdır. Şüp- hesiz Türk milleti de parasına Sabit bir kıymet vermekte daha tiyade geçikemezdi. Bir memlekette sağlam, te- i|Miz ve sabit bir para yapabil- Mek için her şeyden evvel; he- tap ve müvazeneye — müstenit tağlam bir siyaseti maliye takip #tmek, memleketin iktısadi ve ticari müvazenesinde — aleyhte Mevcut acığı kapatmak - gibi e- Saslı bazı şartları temin etmek lâzımdır. İste bugün cümhuri- Yet idaresi bütü: ğ bu tsaslar üzerinde teksif etmiş bu nuyor. Kuvvetle umuyoruz ki, AT G * İiyet Merkez Bankası; İhin temini volunda en n faydalı bir âmil olacaktır. Şu noktayı unutmamalı ki, ic bir müessise kendiliğinden ühirli, tılısımlı bir tesiri haiz o- laz. En iyi kanunlara göre rulan, en iyi teskilâta malik lan müessiseler de » k mu- ütten topladıkları alâk--ın de- esi nispetinde muvalfak olur r, Cümhuriyet idaremizin ma- sahada en büyük bir eseri ola- 'ak olan Merkez Bankası; da- ll ve haricte devletin itibarını nsil edecek bir müessise ola- iktır. Onun için yalnız bu mü- sise ile her hangi bir suretle diden alâkadar olan ve bun- sonra olacak olanlar değil, tüi vatandaşların da en ya- alâka ile bu yeni tesisin mu | fakıyetine yardım etmeleri | tani bir borctur. MAHMUT Siürt Meb'usu Kararda mübadil emlâkin mütekabilen |*2at devam eden mülâkat netice Mzasamn aa Üa a ” *& L.—n.ğ. M. Rivas mahsubu tavsive edilivor Hükümetimiz kararı kabul etti; Yunanistan- da kabul ederse itilâlname tasdik edilecek Türk - Yunan itilâflnamesin- de Müuhtelit mübadele komis- yonunun bitaraf azalarının ka- rarına muallâk bırakılan müba- dillere ait emlâk meselesi hakkında Ankarada — bulunan bitaraflar tarafından ittihaz e- dilen karar dün tayyare ile A- tinaya gönderilmiştir. Yunan hükümetinin bu husustaki ka- rarını yarın akşam — bildirmesi beklenmektedir. Bitaraflar kararlarında ne diyorlar? Bitaraf delegeler, Lozan mu- ahedesinde mevzuu” bahsolan mübadil emlâkin takdiri kıy- meti muamelâtı uzun zamana ve pek çok masrafa mütevak- kıf olduğunu nazarı itibara ala- rak alâkadar iki hükümetin de İbu mütekabil hukuktan vazgeç- mesi suretile meselenin kat'i su vette intaç ve tasfiyesini müuva- Yik görmüşterdir. Hükümetimiz bu krararı ka- bul ettiğinden — Yunanistanın hüsnüniyet göstererek ayni ta- rzda hareket edeceği ve bu su- retle senelerdenberi sürünceme de kalan mübadillere ait işlerin | halledilmiş olacağı muhakkak Maliye mütehassısı dün Ankaradan geldi.. M. Rist Ankaradaki temaslarından pek memnun kaldığını söylüyor.. Mütehassıs 5-6 güne kadar tetkikatını bi- tirerek raporunu hü- kümete verecektir. Dayinler vekilleri ile hükü. metimiz arasında vaki olan te: maslar neticesipde mali vaziye- timizi tetkik için davet maliye mütahassısı profesör M. Şarl Rist Ankara'da tetkikatta bulunmuştu. Romanya — milli ankası fen müşaviri olan pro- fesör Rist kızı, oğlu ve kâtibile birliktedün sabahki ekspresle Ankara'dan şehrimize gelmiş- tir. M. Rist bir muharririmize de miştir ki; — Ankara'dan çok iyi intiba- larla ayrıldım. Ankarada iken hükümet erkânı ile vukubulan mülâkatlarım- dan çok memnunum. İstanbul- da beş altı gün kalarak tetkika- tımı ikmal edeceğim. Tetkıkatı- mı bitirmeden Türkiyenin mali vyaziyeti hakkında söz söylemek bittabr doğru değildir. Buradaki tetkikatımı ikmal ettikten sonra raporumu hazır- layarak hükümete tevdi edece- ğgim. Vaziyetin icabma göre tek- ediler. * addedilmektedir. Yunan ce- vabı müsait olmazsa bu defa da itilâfname suya düşmüş ola- cağı beyan — edilmektedir. Bü son pürüzlü mesele de ortadan kalktıktan sonra itilâfname ta- rafeyn parlâmentoları tarafın- dan tasdik edilecek ve tatbikine başlanacaktır. Yunan emlâki ne zaman iade edilecek?. İtilâfnamenin tatbikinden i- ki ay sonra halen Türk gayri mübadillerin istifade etmekte oldukları vazıyet edilmiş İs- tanbuldaki Yunan emlâki iade olunacak ve buna mükabil Yu- nanlıların — vereceği (125,000) Sterlin yâni (1,250,000) Türk li rası gayri mübadillere tevzi olu nacaktır. Muhtelit mübadele komisyo| nuü Türk heyeti — murahhasası müşavirlerinden Kerim B, dün Ankaradan avdet etmiştir. Kerim B. bir muharririmize demiştir ki: — Komisyonu heyeti umu- miyesi Ankarada — toplanarak müstacel hususatı intaç ettiğin den salı günü komisyonun u- (Mabadi altıncı sahifede) M. Rist istasiyonda rar Ankaraya gitmekliğim — de muhtemeldir. Türkiye için bir istikraza lü- zum olup olmadığı — hakkında şimdilik beyanı mütalea edecek vaziyette değilim.” M. Rist dün — Tokatliyanın 'Tarabyadaki otelinde hükümet tarafından kendisine tahsis edi- len dairede istirahat etmiştir. Fransız mütahassıs — bugün Borsa dairesinde Nurullah Esat Beyle görüşerek tetkikatına de- vam edecektir. Nurullah Esat Bey, profesö- re tetkikat hususunda lâzımge- len kolaylıkları temin edecektir. M. Şarl Rist ' — şehrimizdeki mesaisini ikmal ettikten sonra Romanyaya avdet ederek rapo- runu oradan — göndermesi de muhtemel olduğunu tir. söylemiş- mekmrü: Südrt Nü elrunu | Yeni şekil ' bi :Kibrit inhisarı muka- velesi üzerinde veni bir itilâf şekli.. Mecliste bugün maliye vekili izahat verecek ANKARA, 14 (Telefonla) — Kibrit inhisarını işletecek grup, mümessilleri ile Maliye vekâle- ti arasında bu sabah bir buçuk | nn NEARENEL'E ı Bitaraflar kararlarını teblıg etliler.. Gazi Hz. Dün istirahat buyurdular.. Büyük Reisimizin Sığırt- maç Musta hakkındahi alâkaları.. Reisicümhur — Gazi Hazretleri Dün Dolmabahçe sarayındaki dai- rei mahrusalarında — istirahat bu- Küçük Mustafa. . Gazi Hz. evvelki gece tenez- zühleri esnasında Şişli Sıhhat yur-) dunu ziyaret buyurmuşlar ve ora- da bulunduğur 4 zannettikleri sı. görmek iste- sinde bütçe encümeninin istedi- ği tadilât etrafında bir itilâf ze- |mini bulunmuştur. Tesbit edilen yeni şekle göre ihtilâfat avansa teallük eden kı- mişlerdir. Hastane doktorları, sığırlmaç Müustafanın hastaneden çıkmış ol- duğunü ve kendisile meşgul ola- gaklarını büyük Gaziye arzetmiş- Gazi Hz. bu — izahatı aldıktan| #cara saraya avdet etmişlerdir. Prenses Heana Yarın vapurla şehri- mizden geçecek Römen sefiri M. Jan — karp *dün Ankara'dan şehrimize gel- miştir. M. Karp bir demiştir ki: — Pazarertesi günü (yarın) Misırdan Rejel Karol vapurile kıtal Hz. nin hemşireleri pren- ses İleana İstanbula- gelecektir. | . Kendilerini karşılamak için |buraya geldim. Prenses İstan- bulda hiç tevakkuf etmeden a- yni vaptırla Romanyaya gide- cektir. Romanyada kıralın değişme- si harici siyasette hiç bir tebed- dü mucip olmıyacağından (Türk-Romen) münasebatı es- kisi gibi dostane şekilde ve gün den güne daha ziyade inkişaf e- derek devam edecel muharririmize sımlarda çıktığı takdirde tarafe- yn baş hâkemi tayinde uyuşa- | mazlarsa İsviçre Federal mahke mesi reisinin göstereceği hâke- mi kabul edeceklerdir. İhtilâf başka bir esas üzerin- de çıkarsa Türk mahkemelerine müracaat edilecektir. Mukave- | le yarın Mecliste müzakere edi lecek ve Maliye Vekili izahat| ZS ST verecektir, |— Meclis içtimar Mpt | Tediye muvazenesi ANKARA, 14(Telefonla) — Bu cuma.. Mecliste bugün hapisaneler ka- nununun müzakeresi ikmal edil Fener-Macar genç- | miştir. leri cuma günü Yarınki meclis — içtimamda 927-928 senelerine ait tediye İ“"'l"u'v'"' mülvazenesi hakkında encümen tarafından hazırlanan rapor tet kik edilecektir. Mektep liler müsabakası Fenerbahçe ve Beşiktaş klüp lerimiz şehrimize bir Macar ta- komır daha getirtmektedirler. Bu takım (Macar İfyüşagı Laptara kok Liga - Macar gençler Liki Muhteliti) dir. Bu takım yirmi dört yaşına kadar olan Macar gençlerinden mürekkeptir ve yukarıdaki isim altında beynelillel ve beynetteş kilât oyunlar yapmış olanlar bu A B birincilikleri Bu takım buradaki maçları- | Mektepliler müsabakasının nt Fenerbahçe, Beşiktaş ve bu 57 inci haftası bitti. Son hafta iki takim muhtelitile yapacak- | birinciliklerini sırasile yazıyo- “ır. İlk maç bu cumadır. İruz; j 1 — Galatasaraydan 1144 İs- Mdcar #EÖaRR, lâm Refik B. 2 — Arnavutköy kolejiriden Beyza H. 3 — Darüşşafakadan 233 A. Sabri Bey. 4 — Kabataş Erkek den 814 Sait Bey, $ — Darüşşafakadan 85 Os- uri Bey. Müsahakayı kazananlar ida- re memurluğumuza müracaatle mevcut mükâfatlarını aldırabi- lirler, Birinciliği kazanan ilk yazı- kımında 19 defa, Kalmar 8 defa| y bugün kısmr mahsusumuzda 57 inci hafta resmini lisesin- dercettiğimiz Feher gençler ta-' ve Halassi 9 defa beynelmilel | neşrediyoruz. ve beynetteşkilât maç yapmış- — 58 inci hafta başladı. Gaze- lardır. temizde perşembe gününe ka- Feher sağ müdafi, Kalmar|dar çıkacak haberlerin en mü- merkez muavin, Halassi sol iç'himmini seçip önümüzdeki cu- fa da büyükler arasında beynel-|miz müsabaka milel almustrur, gönderiniz memurluğuna oynamaktadırlar. Feher iki de-|martesi akşamına kadar gazete-| BUGÜ: 3 Radya İşi masil üncü sa'ı 1— Felek — — Matbuat hatıraları 4— Romas, 5 5 inci sahifedi 1— Halk ve Esnaf Gatatasaray nasıl yenitdi Beraetettik! Bursaya naklettirilen matbua ; davalarının | hepsi beraetle neticelendi.. | Mahkemenin kararı Türk hâkim lerinin adaletini yar ve ağyara bir defa daha isbat em Bursa asliye mahkemesi, İs- | tanbul ga/ctcle'ı aleyhine müd- ikame edılıp muddeıumumüık tarafından Bursaya naklettiri- len davalar hakkındaki kıranml dün öğleden sonra tefhim etti, | t Bursa muhabiri mah&usumuz | Pürsanın asfl hâklmleriz taralfından aldığımız — müstacel | mız telgrafı neşrediyoruz: bir telgrafnameye göre heyeti AĞ hâkime bütün gazeteler hakkın Buıî? ğî:marmâmu";u)n da beraet kararı vermiş ve bu leden 4 karar şiddetle alkışlanmıştır. —| bEl' gm';ğ'_,':,',“ğî“:m Bursa asliye mahkemesinin 'rarı tefhim etti. Mahkeme sal K |nu pek kalabalıktı. Mahkemen |bütün gazetelerin beraetine da lolan bu kararı samiin tarafında |siddetle alkışlandı. D Karar nasıl verildi BURSA, 14 (Milliyet) — zeteciler davası hakkındaki Gazetelerin vekilleri defan Emin ve Asaf Beyler |Beylerle vekilleri hazır hı yorlardı kalabalık. Samiin nu doldurmuştu. Heyet on bi salona girdi zabita kâtibi kar * rrokumağa — başladı. Bura( — v Türk milleti namına hüküm meğe mezuün Bursa As. mahik mesi reisi Mustafa Nuri B. Hâdi, İsmail Hakkı ve Müd (Mabadi altıncı sahifede) ık t bu âdil kararından ne kadar if- tıhır etsek ve sevinsek yeri var- Çunku heyeti hâkime bu adi- Tâne kararile hürriyeti matbuatı ve gazeteciliğin bir lâzımı gayri mufarıkı olan hakkı tenkidi tar- d re F sin etmiş oluyor. Dün bu husus sağı İş Bankası Beyoğlu şu-:>, besi yarın açılıyor £ ği dÜ kür z öne | Şube halka ve seyyahlara büyük 4" kolaylıklar gösterecektir.. ş_';_v; Memleketimizin iktısadiyatı |kâtibi Tevfik, Seryaver Rıııuf nm inkişafında çok — büyük ve| Riyaseticumruh mühafız kartâ ) müessir bir amil olan Türkiye| tı kumandanı İsmail Hakkı Bö İş Bankasının Beyoğlu şubesi | ylerle matbuat ve mali mıluıı) yarın sabah saat ön birde parlak | seler erkânı ve ecnebi Bankal merasimle açılacaktır. Bu müna direktörleri de hulunmaktı sebetle Banka kâtibi ıımumııı Yeni şube mudurluğhe Bi Hâmit Bey şehrimize gelmiştir. |kanm idareci merkeziye Bu yeni şubenin küşat resmi i- |servisi Şefi Âli Hüseyin Bey çin lâzımgelen hazırlıklar dün| yin olunmuştur. K : ikmal edilmiştir Bankanı Beyoğlu şubesi (İÇA Şubeye İstiklâl - caddesinde | DEra ee bük vevire - İ Muhtelit mübadele komisyonu hettüğları tasaftafiki eler karşısındaki bina tahsis edilmiş safTaFİHTİYEN. . y min hususunda halka C gösterecektir. Bundan başka $ ; "" ni şube Beyoğlu m.ınukıın Tasimine davet edilen zevat me-/ecnebi seyyahlara yardım jç ” yanımda şehrimizdeki meb'us-| (cek) müuamelâtı yapacağı lar, üçüncü kolordu kurnandanı |o mubitteki ticaretanelerin İ Şükrü Naili paşa, Vali — vekili &a muamelâtı için de faideli'€ Muhiddin, Riyaseticumhur baş-'caktır, m; >uı etic kayr udı danı Beyoğlu şubesinin küşat me-