11 Nisan 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

K MA KÜ K KK H KÇA KŞ BAD M EERİ 'g Pa Padişan Üle Rütubet, duvarlarından si- Piğd ah katreler halinde sızan loş, 'ırıp bir taşlıktan geçtik. U? Bana delâlet eden zat: h'* — Dikkat! dedi, Harem dai- ÖĞi :site giriyoruz. 4';.' — Harem dairesi... Topkapı Şıfırayının Harem dairesi: . Ta- ehin kadınlar — saltanatı diye | ifaydettiği devrin Haşır ve neş- ( a'lduğu yer. Sanki bu örüm-| ı% >k bağlamış tozlü kafesler O y otlacak ve ben, onların arka- (Mn' bir sürü çedik pabuçlu, L “şrma çepkenli Hasekilerin e- 4 ini sürüyerek geçtiklerini V, srecekmişim gibi irkildim. j Muhterem delilim hatırlattı: — Küşhane kapısı... a | ci -Hemen oracıkta gözüme ili- yaz bir çeşmenin kita- ları okuyorum: gahi cihanr sorsa mâ membar zemremdir iç Sultan Mahmt B çeşmesi. K hhi Ün ç ü ü Kuyu ağzt gibi taşlarının se- 2 temasını hissettiğimiz bir ğuıı girdik, Burada yeşil hta parmaklı bir odacığı gös riyorlar: Kösem sultanın cenazesi- luktan — sonra, buraya dı. döşeli bir zeminden iç çok sofaları geçerek ik ğr kapıya geldik. ASA eee Z ReA 'ıîı:v y i ibela;ıı urırıuıdı lıı—nıı dnlr—nl.' Kadınlar saltanatının haşır ve neşir olduğu yer... Kuyu ağzı gibi oyuklar, kafesleri kararmış binalar, karanlık içiçe odalar... İşte harem dairesi... ÜT “'ıı[v— Kİ RLANINA ü NLN lli a hamamı kâr hamamı, bir zaman için- de yıkanan simgerdenlerin ko- kusunu ve hatırasını saklar gi- bi bembeyaz., Tel şebeke i- çinde padişahların — yıkandığı yerolduğu gibi duruyor. Kapı- n üstünde kimbilir hangi ca- izeci şairin yazdığı iki mısralık hamamiye: Olup hasretkeşi teşrifi ba hammamı vevkasar, Kudumu şehriyacı dehre eyler suzu dil izhar,, Murat II ün tahtı Mahmut T in yatak odası, Ahmet III ün kütüphane odası, meşhur çeş- meli sofa, ocaklı sofa, şehza- delerin odası, içinde muayede yaprlan büyük sofa, Selim TTI ün üzerine hücum edilerek boğulduğu tarihi — oda, sonra Cevri kalfanın Yeniçeriler ü- zerine bir- avuç kül Mahmut l yi kaçırdığı pen- cere, ., Bunları gördükten sonra Ha- rem ağaları dairesine geçtik. İşte Babüsseade ağası Beşir ağanın duvarlarına muhteşem îinilerle ayetler işlenmiş odası, şte Ağa Hazretlerinin mam buyurdukları hamam,. .Ağa Hazretleri zâhir.. Bun-| (| lar sırası gelince Veziri âzam ları bir yumrukta yere çöker- tip elinden mihri hümayünü almak. salâl ini taşıyan â- damlar değil mi idi?. İşte şeh- zadeler mektebi, işte ağaların kahve ocağı ve işte — duvarda asılı davul, kabahat eden ağ; ların dövüldüğü falaka ve —i ma benziyen kalın ve duvarlar içindeyiz. İş- kafesleri kararmış bina, dairesi, şu i de efendilere mahsus daire.. İşte Sultan Aziz burada dildi idi. karanlık odaları Üçüncü annesi için yaptırmış. bında kollarına geçirilmek üzre hazırlanan kelepçe. . Hindlsianâa“' | Yeni tevkifat Neticeye doğru!.. | bi İtalya -Fransa ihtilâfı| Fandhinin oğulları hep öyle | hapısla a —e0 ——— ; ] DELHİ, 9. A.A. — Büğgün Bahri konferans artık nihaye| , ıf Cüilenler arasında Gandi te eriyor... Amerika murah-| (. DA Sdaç içmindeki oğlu da hasları ayın 22 isinde Londra- | 1 GA GiS C bir oğlu dan ayrılacakları cihetle şu ö- a A Tanmaktadır nümüzdeki on gün zarfında bir| ; gistan vekayli dikkati cel neticeye varılmak — isteniyor. /, 4 C, hirhalde devam ediyor. Şimdiye kadar elde edilen neti- Gandinin yeryer dolaşarak yap celer tesbit edilerek konferans tığr propaganda fasılaya oğra- dağılacaktır. İmadı. Fakat silâhsız muka İtalya - Fransâ ihtilâfi halle- met hareketinin reisi birer birer dilemedi. Bahri tahdidi teslihat 'en mühim faaliyet arkadaşların için beş devlet arasında bir İli—wdan malhırum edilmek isteniyor. |1âfa vâsıl olmak hususundaki/ Kendisinin de bir gün gelip tev |emekler boşuna gitti. Fakat bu-|kif edilip edilmiyeceği belli de- |na mukabil Japonya da dahil ol'gil, Yalnız ortada mevcut olan duğu halde İngiltere ve Ame- / kuvvetli ihtimale göre Hindis- rika arasında üç devlet — itilâfı tandaki İngiliz hükümeti milli tahakkuk ediyor. Fakat konfe. rcisin tevhifini — belki de şim İransın meşgul olduğu mesele'dük —muvafık bulmamakta- yalnız tahdidi teslihat değildir.' dır. Çünkü tevkif cdildiği tak Devletlerin emniyeti meseles: |dirde şimdi — sukün ile devam - |malümata göre Miıstrim azami serperek -P istih-| £ öne sürüldü. Bunda da Fransa ileri geçti. Konferansın siyasi İcephesini de bu mesele teşkil Jetti. Bahri konferans üç aya yakın |bir zamandanberi oğrastığı hal de hiç bir neticeye vâsıl olma-| dan dağılacak değildir. M. Bri- and ile M. Mac Donald arasın-| da cereyan eden müzakereler neticelenir ve İngiliz kabinesi de başvekilin noktai pzzormı —| M. Briand İkabul ederse Cemiyeti Akva- İmın 16 ci maddesinin - tefsir |meselesi halledilmiş olacaktır. | |Bu takdirde konferans az mü- ıhirn bir netice elde etmiş olmı- yacaktır. P - İngiltere - Japonya ->A-! merika itilâfı esas itibarile te- g ı'şxirıkc_dıveı eylemiş; Jikinci yıl dönü- odaya giriyoruz. Diyorlar | Sonra Murat TTI ün 19 şeh- | karrür etti. Buna ileride diğer zadesinin kardeşleri Mehmet devletler de iştirak edebilecek. TIT ün elile boğulduğu yer.. — |tir.2 - Tahtelbahirler tahdit ve Tekrar bu binbir kubbeli es- tâbi olacakları kaidedeler tesbit rar dolu dehlizlerden geçip ortaledildi; 3 - Cemiyeti Akvam mi- kapıdan dışarı çıktığım zaman| sakınım 16 iıncı matddesini tcfsir kendi kendime mırıldandım: — liçin İngiltere - Fransa arasında Baki kalan bu kubbede bir haş sada imiş! (esas itibarile bir itilâf hâsıl Fakat ne yazık ki bu kubbe-! oldu. eden milli hareketin 0 zaman bir ısyan halini alması ihtima- linden bahsediliyor. Şimdiki hareketin devamından velevki tuz resmini vermemek gibi nc- ticeler versede İngiliz hüküme ti için büyük bir tehlike mev- cut görülmüyor.| Kadınlar da... LONDRA, 10 A.A. — Gandi Hint kadınlarını silâhsız itaate Romanyada Kabine sallanı- yor ıgı_u?.. — Bükreşten yazılıyor: — Har- - |biye nazırı Ceneral Elhoski is- tifa etmiştir. Bu vazifeyi Başve kil M. Maniu vekâleten ifa et- mektedir, Bu istifaya se- bep olarak deni: Pyğğ yor ki: Besarab İ ile birleştiğinin o bi Ü ü 27 Martta yâ pılan merasim &: nasında nutukla: irat edilirken hi li köylü fırkasına mensup mebüs- M. Manıi lardan bir kısmı içtimar terket- mişlerdir. Bunun üzerine Besarabyalı mebuslar da tarziye — talep et- mişlerdir. Bu münasebetle üç ceneralin de muahaze edilmesi !İlere göre bütün azami müsaa- lerin altında oturanlar bize o hoş sadayı da bırakmadan git- tiler. M. S. : ir çok odalarda yaldız mu- ohdıra muhteşem yatak çerçe- “Tekrar birçok karanlık ko- Jdorlar, taş veya hasır döşeli ler ve dolambaçlı yol- Söthi kazrı İgerdun payei dan.. Nizt çuka kap: izi Mmermer döşeli İspanyada Mali buhran İspanyada Primo de Rivera Gan sonra iş başıma gelen hü- çerek Üçüncü kümetin en ziyade — uğraştığı " giriyoruz. Kapıların,' saha iktısadi ve mali işler olu- “hcerelerin üzerinde rmıununİ yor. İspanya Maliye nazırı ahi- ren neşrettiği bir tebliğde va- ' Osmün itin |Ziyeti saklamak doğru olmuya- şe kursu mühtir, yakut tubiu farkı |CâğI söylenerek 930 bütçesinde masrafın — 4,104,283,943 pescta olduğu halde varidatın ançak 3,669,672,082 pesetadır. Maliye nazırı bütçe açığını kapatmak, için yeğâne çarenin tasarruftan ibâret olduğunu ilâve ediyor. öT ğtemem —— Yugoslavyada Asma köprü BELGRAT, 10 A.A. — Sa- va nehri üzerinde ve Belgrat ile Zenoun arasında inşası muta- sevver olan dünyanın en büyük asma köprüsünün —inşası bir ız müessesesine havale e- dilmiştir. Köprünün tulü 457 höa. |metro olacaktır. & Dd isteniyordu. Halbuki , Harbiye nazırı bunu kabul — etmektense (istifayi tercih etmiştir, Bundan başka Besarabyada bulunan vali - Moldavnk - aley- hindeki — neşriyat dolayısile Harbiye nazırının bunu değiş- tirmek hususundaki talebi red- dedilmesi de bu istifaya - sebenp, olarak gösteriliyor. İşte şimdiye kadar elde edi- lebilen ve hata bir şekle vâsıl olması beklenen neticeler bun- lardır. Konferanstan daha şa- mil neticeler beklenmiyor de- ğildi. Fakat şimdilik bunları da kâfi görenler vardır. LONDRA, 9 A, A. — İtalyan mahafilinde hâkim olan kanaa-| te göre 5 devlet arasında bir an/ ee aa itemb Hbea/imikla veiktisei| .. eç ölesek Farkkl eim Dakne büyük bir ümitle derbis diki halde hiç bir askeri kr edilmemektedir. Bu mahafi! 1 v yalmamş Slan caki harp, vç talya ile Fransaya aralarındaki | ©. Kalmamış olan çeti harp ge- BLL nTi - ğ mileri heşaba katılmak suretile fikir ihtilâflarını telife vakit bı- vücut bulabileceği fikrindedir. rakmak için müzakerenin geri| " <©t bulabileceği ' bırakılması daha hayırlı olacâ-| — Binaenaleyh, konferans gene |Emr beyan etmektedir. ayni çıkmaza sürüklenip sıkış- | “ tırılmıştır. Konferansa mensi Fransız noktai nazarı |mahafil 5 devlet arasında H,u::ı LONDRA, 9 A.A. — Havas |laşma hâsıl etmek mümkün o- Ajansının Londra muhabiri bil| 4P olmuyacağının yarın anlaşı İdiriyor: İtalyan murahhasları |labileceğini ima etmektedir. |M. Mac Donald ile görüştükle-| — Böyle bir itilâf yapmağa im- İri sırada 1931 den 1936 senesine|kân hâsıl olduğu takdirde Fran kadar büyük harp gemileri yap|sa bu itilâfa iştirak etmemeği mamak ve Fransanm — küçük| tercih edecektir. Çünkü Londra kruvazör, muavin gemi ve tah-|da bu şekilde akdedilecek bir telbahir inşaatına ait programı- muahedeye Fransanın iştirak na muadil bir program haricine|etmesi bu sahada İtalya ile ken çıkmamak için teahhüde giriş- |di arasında mevcut olan fikir meğe hazır bulunduklarını te- |ihtilâflarını ileride takip edece yit etmekle iktifa eylemişler-| ği Avrupa siyaseti için tevellüt dir. Aycak, bu teklif Fransız|edebilecek bütün neticelerle be- murahhaslarını memnun bıraka|zaber zaruri surette teyit etmek maz, Çünkg bu murahhaslar bul manasını ifade etmiş olur, — gee siğp a T Tp 1 | | ea ııuıvı:ıl GU L AA 0 e ü !'İARİÇTEN ALDIĞIMIZ HABERLER; Bahri konferans nihayet buluyor Şimdiye kadar elde cdilct_ı__ilen neticelerle iktifa edilec İngilterede Mısır heyeti Müzakerede hangi ta- rafın noktayı nazarı esas olacak? Londradan yazılıyor: — Mı- sır heyeti buraya li İngiliz |Hariciye nazırı ile müzakerata İdevam ediyor. İlk temasların samimi bir surette devam et- | sanın riyaseti — altındaki Mr. heyetinin burada takip ettiği siyaset hakkında neşredilen |metalibi hakkısıda münakaşaya girişmektir. Mısır heyeti Mısir metalibi- nin müzakereye esas teşkil et. ten. mesini istiyor. — Fakat İngiliz | Hariciye Nazırı M. Henderson müzakerata İngiliz - Mısır mu- ahede projesinin esas olmasını ileri sürmüştür. Bu muahede projesi İngiliz-) deleri ihtiva etmekteydi. Niha- yet Mısır heyeti bunu kabul et - miştir. Muahede projesinin her mad desinin ayrı ayrı tetkik edilme- sine karar verilmiştir. Mizürlikn KAHİRE, 9 A.A, Hükümet çekirge istilâsına karşı lâzımge İlen tedbirleri almak üzre 70 bin | Sual sorulacak tiği söyleniyordu. Nahas Pa- İ y  F Mali vaziyetimiz Maliye vekilinin kambiyo vaziyeti borçlarımız hakkında mühim beyan ti Cebri istikraz yapılacağına dali bethahane şayiaların aslı yoktu ANKARA, 10 A.A. — İkinu| — Kambiyonun bu müspet m İmaratı kararname münasebetile| zarası karşısında 1 numaralı |Maliye Vekili Saraçoğlu Şükrü rarnamenin artık lüzumu kali Bey matbuata <u beyanatta bu-| dığ naat edilen bazı hül lunmuştur: |enleri lâğv ve tahfif edilmiş in Döviz ihtiyaçları-| iki numaralı kararname ile bit nın tahdit edilmesi tarife kanu| dilât vekiller heyetinin tasvibii na tekaddüm eden İne iktiran etmiştir. Çok ümit. devredeki ithalât bedelinden en|derim ki, ihracat mevsiminde mühim kısımlarının ödenmesi llıckled'ı'ıimiz daha iyi bir v İmuamelâtı umumiyede ecnebi| yet karşısında mevcut hüki parasının yalnız lâzun olan iş|lerden bir çoğunu daha kaldif” ve ihtiyaçlar için istimal edil-|mak kabil olacaktır. Hatırın mesi halkımızın milli duygular| dadır ki, Büyük Millet Meckisil la hareketi herkese milli para-|de bu kanun müzakeresi sır: mız hakkında itimat telkin et- |daki beyanatımda hükümet kâ- miş ve bütün bu sebepler ihra-|nunla verilen salâhiyeti lü: cat mevsimi henüz gelmemiş ol| Ve zarurete göre istimal edt masına rağmen kambiyo hare- |cek ve tedbirleri ancak ihtiyâf kâtını hergün biraz daha milli | Ve zaruretin icabı kadar ala patamızın lehine inkişaf ettir-| ve lüzumu kadar yaşatacaktıf; miştir. demiştim, İşte iki numaralı kâk Döviz fiyatlarının yükselmesi|rarname Büyük Millet Meclij âmilleri evvelce izah edilmişti.| kürsüsünde söylenen bu - sözl tetkik ettik, hepsi ile ayrı ayrı 1 biri de malüm lâhiyet veren 1567 numaralı ka- nun ve buna istinaden neşrolu- nâan 1 numaralı kararnamedir. Küambhiyo vaziyetlerine karşı bir çok memleketler bu şekilde ve hatta daha ağır tedbirler al mışlardır. Şu noktayı memnu- niyet ve şükranla kaydederim ki; milli paramızın etini muhafazayı istihdaf eden hükü met tedbirlerini tatbik hususun da halkımız büyük bir hassasi- yet göstermiş ve bu tedbirleri ihlâle matuf teşebbüs ve hare- ketler görülmemiştir. Kararnamenin mevkii tatbi- ka vaz'ı ile hükümete teşkilât masrafları yükletmeksizin bü- tün hakiki ihtiyaçları en mü- sait fiyatlarla tatmin etmek hu susundaki emellerimizde tahak kük etmiş ve paramızın ktyme- tini de büyük mikyaslara temev vüçlere mâni olmak maksadile Osmanlı Bankasından mada Bu âmilleri birer birer teşhis ve| rin fili bir eseredir. haz ettiğimiz tedbirlerden |takviyesini ve bütün bildiği: olduğu üzre| iükılâbı pek kısa bir devrede m Türk parası kıymetini koruma| Vaffakiyetle başaran Türk mil: hakkında Vekiller heyetine sa-| letinin bu işi de ayni zamana bütün bankaların ittihadile te- şekkül eden bankalar konsorsi- yomu rolü şimdiye kadar döviz satmak olmayıp — yalnız fazla Gövizleri mübayaa ve — ihtiyaç Bu da yeni bir teşebbüs Paris, 10 (A.A) — Matin ga zetesi Londradan sonra Cenev rede yeni bir takım ihtimallerin teressüm etmekte olduğundan memnuniyetle bahsetmektedir. Bir kaç güne kadar M. Briand bütün Avrupa devletlerine siya si ve iktesadi bir federasyon teş kili imkânına mütcallik bir sual fihristi gönderecektir, Mezkür Bazete Cenevrede vuku bulacak içtimada İtalya ile Pransa ara- sında Avrupanın maddi menfa atleri kadrosu dahilinde bir iti- lâf husulünün tahakkuk edece- ğinden ümitvar bulunmaktadır. M. Briand'ın bütün Avrupa devletlerine — yollıyacağından bahsedilen sualler hakkında taf/ silât verilmiyor. Fakat hatırlar dadır ki geçen eylülde Cemiye- ti Akvam meclisinin Cenevrede içtimamndan istifade ile Fransız hariciye nazırt bütün Avrupa devletleri arasında bir birlik te sisi fikrini ileri sürmüş, bir de Mmükellef ziyafet vermişti. Görülüyor ki Fransa bu fikri takip ederek bütün devletlerin mütalealarını almak istiyor. Pek ziyade münakaşaya taham- ""!ü“nııı-ı;-ı y hpdı ötcc. Bi sal yal öreceğiz. GÜ ” halinde piyasaya arzetmek üz- re ihtiyat olarak saklamağa in- hisar etmiştir. 4luh edeyim ki, paramızın iğ> mücadele ettik. Ticaret hayatı-| tikrarı için diğer devletlere ni$ mızın ve bütün milli işlerimizin| betle geç kalmış addolunabilirih selâmet ve üntizamı seyrini al- | Tiz.Ancak muharebelerde haraf tüst edebilecek bir manzara ar-| Olmuş bir memleketin imar 'zeden bulranım önü alınmıştır. |ihyasını iktısat unsur! ğrşu_ımnıı pek güçtür. Şimdi di- ğer işlerin tabii seyri devamı â“ rasında bunlarla meşgul olun- maktadır. Halkımızın ve hâlkın yekdi ğerine karşı ve emniyet ve - iti madımı selp etmek maksadil hükümetin moratoryom ilân & i hükümetin ö demiyeceği cebri istikraz yap cağı şeklindeki bethahane şa- yialar hususi maksat ve menli atlere müstenittir. Bu — çirkim maksat ve emellerle neşredilet bu haberleri kat'iyetle bir ke daha reddederim”, ea gaP v Asılsız haberler ANKARA, 10 (A.A) — B gar arazisine girmek istiyen bil Türk çetesinin Bulgar kaı larr tarafından Yunan na girmeğe mecbur edildiğin dair Yunan menabiinden - veri- len haberler asılsızdır. Hüi Eğlence ve hususi istihlâk vergisi ANKARA, 10 (Telefonla) Eğlence ve hususi istihlâk ver- gisi kanununun tadili hakkındı meclise bir lâyiha gelmiştir. Tekaüt kanunu layihası .tadil edildi ANKARA, 10 (Telefonla) — Askeri ve mülki ü keri istifa kanınu layihası tabedilerek meclie düalame teye dildi. Lâyihayı tetkik edecek muhtelit encümen önümüzd hafta içtimalarına başlıyacaktır. Tadilâta uğrıyan lâyihanın bir maddesinin yeni şekline Türki_y: B. M. M. nin teessüsünden itibaren R:ıı'c;hur ve'“n_ M. reisliğinde bulunanlar ve icra hey'etine dahil olup ta bilfii vekillik etmiş olanlar tekaütlük müddetini ikmal etmemiş olsa- lar bile kendilerine birinci derecede tekaüt maaşı tahsis edile cektir. Bu makamlarda bulunmuş zevattan elyevm tekaüt olan lar hakkmımda da bu madde ahkâmr cari olacaktır. /“Tütün inhisarı memurları ANKARA, 10 (A.A) — Büyük Millet Meclisi bugün Reis ve kili Refet Beyin riyasetinde toplanmıştır. Tütün İnhisarı İdare si memurlarının memurini resmiyeden addedilerek vazifei me- muriyeleriden mütevellit veya vazifei resmiyelerini ifa gırası da hâdis olan cürümlerinden dolayı haklarında memurini muha- kemat kanununun tatbik edilmesi hakkındaki mazbata ve 1929 senesi bütçesinin bazı fasıl ve maddeleri arasında 222 bin kü: liralık bir münakale yapılması hakkındaki kanun lâyihası kab edilmiştir. Meclis Cumartesi günü toplanacaktır. Haydar Rifat Bey aleyhindeki dava ANKARA, 10 (Telefonla) — Müddeiummilik - tarafındatı hukuku umümiye namına Haydar Rifat B. aleyhine açılann vanın ayım yirmisinde Ankara Asliye mahkemesinde tüiy baslanacaktır. a l a Ki K