8 Nisan 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

5 inci sene, No 1404 NUSHASI 5 KURUŞTUR Türk kadını Türk kadını, cemiyet haya- a çoktanberi hakettiği mev- mertebeyi buluyor, bugüne kendisinden esirgenen riını yeniden kazanıyor. — dmlarımızın hak ettikleri dıkları hak yal- ya munhasır de ek- ile sahibi hayat- ekette iç olma: ç lunmamıza imkân olmazdı. Şu noktayı da bilhassa unut-| Mamalı ki, Türk kadınının bu gün içtimai hayatta yerini bul- Ması, yalnız kanunlarımızın bir icabı, bir neticesi değildir. Bize bu zarureti ihzar eden Yeni hayattır, yeni hayatın do- Bürduğu karışık ve mühim içti- Mai meselelerdir. Herhalde bu tgünkü hayat şeraiti içinde, ka- dınlarının - yardımlarından, ça- lışmalarından mahrum olan içti af bir hey'et, tam ve kâmil bir teşekkül ifade etmez. , Yeni hayat, Türk kadınının Siyasi hayata da karışmasını i- Cap ettiriyor. Esasen yeni ha- Yat, bu zarureti ilham etmesey- di bile, kadınları en tabil hakla rından mahrum etmek çok bü- yük bir mantıksızlık olurdu. Bir cemiyetin hayatında içti- maf adalet fikri hâkim olmazsa SALI NİSAN 1930 | hilâfına :| Mes'ulmüdürü mev- :!kuf olmasına rağmen "|gazete na ı çıktı ?. Vilâyet gazeteyi bu şekilde neşredenlerin derdestini emretti Fazlı Bey Müheyyiç neşriyat maddesinden tevkif edilen «Yarın» gaze- tesi sahibi Arif Oruç B. in verilen emre rağmen mes'üliyeti tah- tında «Yarm» gazetesi dün intişar etmiştir. Halbuki B. in tevkif edildiği gece o kendi yin ve kanuni muamelesi ikmal Arif Oruç lilerine yeni bir mes'ul müdür ta- edildikten sonra gazetenin inti- Şşar etmesi lüzumu tebliğ edilmişti. Gazetenin mevkuf mes'ul mü- dürü Arif Oruç B. in mes'") eti altında şu şekilde intigarı veri- len hükümet emrine ademi itaat mahiy inde olduğundan müte- casirleri hakkında vilâyetten variler emir üzerine derhal zabıtaca takıbata başlanmıştır. Polisten yap- tığımız tahkika ta göre alâka- darlar bugün is tiçvap edilerek tanzim edilecek evrakları ile bir Tikte müddei u- mumlliğe — tes- © cemiyetin kuvvetinden, kud- l a retinden daima endişe edilir. —| H9 edilecekler. CUU İki gün evvel muallim Afet Hanı-| » Üa metendi, Türk ocağında, Türk kadın- Ka lığının intihap hakkına, siyasi hayata| — Vali vekilinin beyanatı karışmaları lüzumuna dair bir konfe- Beee n fans vermişti. Afet - Hanımelendi. bu. hiı.hu.'= yüksek bir görüş ve man| Bey, dün bir muharrir şu tık küvvetile çok esaslı noktalara te- aa etmiş, vusuh ve kat'iyet ifade e- den bütün sözlerini, yeni hayatın ka- Nunlarına, muasır ilim ve nazariyele- Te, en nihayet medeni dünyada yaşı- Yan misallere istinat ettirmiş ve neti tede verdiği büküm ile kadınların si- Yasi haklarını vermek iştemiyen geri Ti köhne kantaat ve zihniyet- üm ve mağlâp etmişti. Hanım diyordu kâ: Kadın,, intihap etmek bakkını ih- Faz etmelidir. Çünkü, Demokrasinin mantığı bu- Bu İcap ettirir; k y Ç“Tıı;iı kadının müdalaa edeceği menfaatler vardır : : Çünkü, kadının cemiyete ifa ede- baklarını SÜ vazileler vardıri ünkü, kadının Si tatblk etmesi, ....ıı.ıî; faydalıdır. gıeımmıı ptensipi şunları icap etti. Aklı başında her fert, - şahsiyetini Muhafaza ve temin — edi M bir siyast iktidarla mücehhez olmalı- dir, Muallim Hanım, bu noktada biraz Gurduktan sonra keskin ve asabi bir ile gu sözleri ilâve etti: “Rtendiler! Kadın insandır ve aklı el * fet Hanımın beyanatında her şey ziyade ilim ve mantık kuvveti) Bütün vatandaşlar, intihap hakkına Ilıtlşkl.in Milli hâkimiyette - çinsiyet BE e 'ı"hıp etmek ve iâti- n intil haııf.::::mıı hakkmın kabul ve tas- diki lohine olan hareket çok kuvvet-. lidir. Kadınlar, bu baklarını, istensin, istenmesin behemehal alacaklardır.. Umumi hizmetlerin hüsnü İradesin Üc erkeklerin olduğu kâdar kadınla- , n da menfaatleri vardır. Kadınların, Tüdafaa edeceği iktısadi menfaatle- Ti vardır. Kadınların, içtimai heyetin teşkilât hakkında bildirecekleri fi. hirleri vardır. Kadında adalet :'_: Kadm müktesittir, sulhper- üD Yürusu haksızlığa, mantıksızlığa Süşmemek gartile, Mlet Hansmefendi Kİa tezini, iddialarını cerhetmeğe im- h ': Yoktur. Bu vesile ile şu noktaya | €t etmek istiyoruz : din hareketi, TTürk inkılâbının| Ensipleri noktai nazarından yt tey ifade etmiyor: Çünkü büyük | k inkılâbının doğurduğu yeni te- | endalavat prensiplerinden mük ! iği gibi inti- Dindığının önünde bir ümmi ile N adamı müsavi tutulürken, Başılları nasıl hariç bırakabiliriz?. keied Makalelerimizde bu mevsu ü öde teksar duracağız. e beyanatta bulunmustur. “— Mes'ul müdür mevkuf i- ken gazetenin neşredilip edilme mesi hakkında kanunda bir sa- rahat yoktur. Fakat tevkifane- de olan bir adam gazetesini mü rakabe edemez ve onün mün: ricatından mes'ul tutulamıya: #a nazaran mevkuf müdürün mes'uliyeti altmda gazete çıka- rılamaz, Gazetenin seddi hakkında bir kârar yoktur. Bana da böyle bir tebligat vaki olmamıştır. Hükümet tembihatı hilâfına mes'ul müdürsüz gazeteyi çıka- ranların evrakı ile beraber müd dei umumiliğe tevdi edilmesi hususunda polisin nazarıdikkati celbedilmiştir”, Müddeiumuminin beyanatı Müddeiumumi Kenan B. de- |miştir ki: | “— Böyle bir tevkiften habe- rim yoktur. Vilâyet belki idari bir tahkikattan sonra meseleyi bize havale edecektir”, Arif Oruç B. hakkındaki i. kinci müstantik İsmail Hakkı Bey tarafından idare edilen tah kikata dün de devam edilmiştir. (|Meclisin te Müstantiklik cürme esas lan gazete nüshalarının tetkiki B. hakkında henüz B. M. Mec- lisinin manevi şahsiyetini tah- kir davası açılmadığı gibi kendi si tarafından da tahliyesi -için kanuni hiç bir müracaat ta vaki - | olmamıştır. Polis müdürü Şerif Bey dün Anka- raya gitti ansızın Ankâraya hareket et- miştir. Şerif Beyin ani hareketi- nin bir davet üzerine vaki oldu- ğu tahmin edilmektedir. Ihracat tacirl eri Ankaraya bir hey'et gönderiyorlar. Tacirlerin hükümetten istediği prim itası ve mahreç teminidir Nemlizade Mithat Bey İhracat tacirleri geçen sene- den kalan malları ihraç cd:bılk- k için mahreç temin - etmel ?:ereçhüknmet nezdinde teşeb- büsatta bulunmağı kzrı_rız._u_r— mışlardır. Bu işleri takip için tüccar namımna Ankaraya bir heyet gönderilecektir. Alâkadar tacirlerden biri de- RAkğa. memleketlere ve bilhassa son senelerde en ziyade müşteri bul duğu Amerika piyasalarma u- cuz olarak arzını. temin için prim vermek kâfi değildi Asıl mesele mahreç temin et mektir. Tacirlerin başlıca iste- dikleri prim ve il rettir. Bu süretle hem eldeki tiftik, yapağı ve pamuk gibi stok malları, hem de bu sene çok bereketli ve bol olacağı an- ketlerden daha ucuz ve emin olarak ihraç edile ektir.,, Vilâyetle Ema- netin tevhidi Hiç bir memur açıkta kalmıyacaktır Vilâyet ile Emanetin tevhidi üzerine Vilâyet idarei hususiye si ile Emanet memurları arasım. da bazı memurları acıkta kala İcağı şayi olmuştu". ile meşgul olmuştur. Arif Onıç' | rullah Esat Beyi: büros'bu tet Polis müdürü Şerif Bey dün | İrei içtimaryede güşülecek ve |Türk - Yunan masebatmın |laşılan yeni ihracat malları ko-| “|laylıkla ve diğer rakip memle. «Yarın,, gazetesini dün de da yeniden tahkikat icrasına ba (IKanunun müsaadesi İ iktisâat meclisi Yeni azanın inti- habiı emredildi ikik edekeği Meseleler nedir? Başvekâlet, beğkdi İçtima Hi ik| tısat meclisinde kur'; neticesin devresi yaklaşmakta blan de münhal kalan azılıklardan tefriki müessesatı kusadiyeye | ait bulunan altı âzalğın intihap |edilmesi için Ticarei - odasile borsalara tebligat yaşmıştır. Di İktisat Vekili Şii> Bep ğer münhal altı âzda hükümet tarafından tayin edecektir. Bu azalıklar intabatı bu- günlerde yapılacakt, Bu süretle (12) eni $zanm iltihakile tekemmül decek olan | meclis haziran iptidâanda An- karada İktısat vekiliğakir Be- yin riyasetinde toplarcaktır. Bu devrede 1928 v 1929 se- neleri tediye nüvazenleri tet- kik ve tanzim ediğcekt. Bu hu susta talimat al4>k Akaradan gelen meclis kâtbi umtnisi Nu kikata esas teşkiedece: vesaik ve malümatı toşamaktıdır. Memleketimit — muhtelif mıntakalarında yorları iktisadi tetkiklere ait rapdar da bu dev tediye muvazeneaçığını kapat mak için icap edetedbirler tes bit edilecektir. Başvekâletçe tdi edilen zi. rai kredi mevzuun de bu dev. rede tetkiki cihete gidilecek. tir. Yunanlılan ce- vabı nden ge ciklor Mubadele messi etrafında çatallı bir şekil alçr hakkında iki gündenberi banaberler in- tişar etmekteydi. | hususta sa lâhiyetar birzat İ7 şu izahatı verdi “— Türk -Yur mübadele itilâfnamesi erafıla her bir tahminde ulunak bugün için kabil değdirÇünkü, Yu- nan cevabınınürduna talikan bugün temasla ihayet veril- miştir. Meselen atallı bir şe- kil ahp almıyağ gelecek ce- | vabın şekline . Bu ceva- | |bın, ynrtuhmqııeıînı rağ- men hâlâ gecikgine mana ve- remiyorum, Mnafih buğün- lerde cevabın ilmesine inti- Zar edilebilir”. Yunan hey'tden M. Fokas, dün komisyonsi M. Rivası ziyaret etmişti sşerskr eee sA L esssssA e membadan aldnız malümata göre tevhit dyxile hiç bir| Kadınların kaydi Teklif varakalarının tetkikine baslandı i| Cuma'günkü miting ıg | hazırlıkları Tei — Hi Süncü sahifede Üç detle Ucari | n mdaki Ha- V — 5 çıkaranlar hakkın- | şlanmıştır... 929 ticari vent Öziresi açiliyor 4 ütct sahifede - Roman Ekonomi — Fakat son aylar içinde vaziyet çok Ehemmiyetli sürette salâh k Halk Fırkası ocak merkezle- ri dünden itibaren fırkaya dahil olmak istiyen Hanımların mü- racaatlarını kabule başlamıştır. | 'Teklif varakaları Kaza ve vi- lâyet idare heyetlerince tetkik ve tasvip olunduktan sonra ka-, yıt muamelesi yapılmağa baş- lanacaktır. ğ Cuma günü Hanımlar tarafın 255,988, 668 dan yapılacak olan miting ha-| g zırlıkları da bitmiştir. Mitinge Kadın birliğine mensup Hanım ların hepsi iştirak edeceği gibi hariçten pek çok kadın da işti- rak edecektir. Rüsumat idaresi memleketi- l mizin geçen seneye ait harici ti caret istatistiklerini bitirmiştir. Bu istatistiklere göre, 1929 se- nesi zarfında — memleketimize (255,988,665) lira kıymetinde (955,342,252) kilo eşya girmiş- tir. Yeni meb'us Ş Ayni zamanda miktarı (614, 611,125) kiloya baliğ olan ihra Catımızın kıymeti 155,375,987 Bükreş sefiri namzet gösterilmiştir. liradır, ——— Gecen sene ortalarında, fazla ANKARA, ? A. A. — Mer- | kazanmak istiyen bazı tacirlerin ihtiyatsız ve yanlış hareketleri yüzünden görülmemiş bir dere hum Avni pağgadan inhilâl e- den Cebelibereket meb'usluğu- na cümhuriyet halk fırkası ria- set divanı tarafından Bükreş se firi Sabri Bey namzet gösteril- tedricen olan kânunyevelde(14,887,908) Hiralık ithalâta mukabil (29,061 Bern sefiri gitti Bir müddettenberi mezunen şehrimizde bulunan Bern sefiri- |miz Münür Bey dünkü ekspres lc mahalli memuriyetine hare- ket etmiştir. Casuslar.. Müddei umumilik mütaleasını bildirdi AAi Dünkü — içtimaa — iştirak Memleketim Turing kulüpler kongresi hazırir Aşağıdakiler : Zibzof ve Setkof faaliyette bulunan İstanbul Tu- F SAğei payacak.. —I.nıı K Z bulan ithalât son aylarda K - J c Bilhassa 1929 senesi son ayı | bikatı. : lcelbetmekiçin ne yapmal , Şehrimizde toplanacak olan beynelmilel Beynelmilel Turing — kulüpler | teşebbüsatta bulunulmağa kongresi için ihzari mahiyette | rar verilmiştir. lek kâye inci sahifede; müuvazene vetti İktısat pra gramımız ticari mu- vazene açığını ka- H İ 158,8 58,983 207) liralık ihracat yapılmıştır. Bu da gösteriyor ki, vaziyet salâh kesbetmiştir. Yerli mallara izhar edilen u- mumi alâka ve rağbet bunda en kuvvetli amil olmuş ve ithalâtın asgari hadde inmesini temin et Miştir. Geçen senenin ticaret muva- zenesi açığı (100,612,978) lira- dır! Yani evvelki seneye nispet le bir misli fazladır. Maamafih , bu (100) milyonu mütecaviz a- edenlerden — bir - grup ize seyyah kları Casuslara ait evrak müddei umumilikten tahkikatı idare e- den 4 üncü müstantik Salih Be- ye kararnamenin tanzimi için | yaset etmekteydi. İçtimada mu- iade edilmiştir. Müddei umumi- lik hâdise hakkında mütalâana- Mesini yazmıştır, Casuslukla maznun İvan Zi- bzof, İvan Setkof, Osman ve Mustafa ağırcezada muhakeme edileceklerdir. Casuslar ceza ka nununun 134 ve 133 ünçü mad- deleri delâletile muhakemeye sevkedil Bu maddeye göre suç - sabit olursa failin göreceği ceza 5 se- neden aşağı olmamak Üzre ağır hapis veya hapis ve 450 liradan memurün açı kalmıyacağı aşağı olmamak üzre aöğır nara | Âzadan diğer bir zat rek demiştir ki: “— Turist celbi memleketin iktısadiyatı noktasında - biğinci plânda olması lâzımgelen bir iş. tir”, | ring kulübü ikinci içtimamı dün Perapalasta akdetmiştir. Bu toplanışa Hakkı Şinasi paşa ri- htelif mesail mevzubahs olmuş, bilhassa esbak şehreminlerin- den operatör Cemil paşa bazı gşikâyetlerde bukunmuştur: “— Şehir dahilindeki yollar çok bozuktur. Türing — kulüp murahhaslarını, büyük müşkül- | iktiham Bu zat Gümrüklerde gös len hazı müşkülâttan bahsetmiş ve demiştir ki: | Bütün bu müşkilâtn neticesi | Şu oldu: Seyyah akını mütezayit | bir nisbet dahilinde azalmaktı dır. Bu sene İstanbula 4 vapur gönderen büyük bir kumpan) programında şehrimizi hazt |miştir.Diğer kumpan | bövle bir temavül dan gezdirmek imkânı yoktur. | Bilhassa düzeltilmesi büyük zah | met ve masraflara tevakkuf eıvî miyen bazı yerler kongre zama- nıma kadar ıslâh edilehilir”,