29 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

- aa T ai Gar a r ymafbîîası | glrd RAUF AHMET Rayl) Tereüime ve İktibas hakkı manfuzdun di — H YA Kat'i | Harp kabinesi ittihazına | !Meclisıe iki cerey iı girmek, ikincisi İ | Herrne ise, bu garip teminat İüzerine vaziyetin gerginliği bı- “az azalır gibi oluyor. Fakat hu Ümle gelen sükün tamamile za- Ypiri, behemehal harbe girmek | araftarları, başta Enver Prsşa Ş lmak üzre, Karadeniz darbe- âni hatırlamağa başlıyorlar. Su | kastın ikamı biraz daha tehire /|para meselesi sebep oluyor. Zi- 'a Avrupada umumi harp zu- Ühür ettiği vakit hükümetin ka- Flalarında topu topu doksan iki n lira var! Fransada yaptlan Üle bir ay evvel ilk İısmı alınıp İlerhal eriyen istikcazın ikinci #İusmrolan üç yüz mülyon frangr îıdmığı da imkân yok. ilde Titariciye Nezareti ve Berlin ge- Hareti vasrtasile Almanlara mü- b ('acaat ediliyor. Almanlar evve- Wi t 'â alel'hesap beş yüz bin lira ver 'neğe muvafakat ediyorlar. 130 Höylül). Beş milyon liralık bir #istikrazın — kararlaşmasına — ve “Çaksitlerle gönderilmesine har- ')' istirakimizi şart koşuyorlar. $ Enver Paşa ile Almanlar arasın “Ja yaprlmakta olan harp hazır- î, ıkları kat'iyet kespetmiş ola- ki Teşrinievvelin yirmi ü- inde İstanbula iki milyon lira Jik külçe altın geliyor. Ertesi akşam Baron Wangenheim Ta sabyadaki Almanya sefaretne sinde vükelâya bir ziyafet çeki- İlşor ve hükümetinin para ihtiya Çumızı da tatmin ettiğinden ba- hisle“harbe girmemekiçin artık bir behane kalmadı ya!,, demek stiyor. Bu ziyafetin ertesi gün 125 inesi harbe girmek ve ya gir- emek meselesinin leyte lealle î H tesrinievvel | toplanan harp ka- l ile idare edilmesine artık imkân almadığını takdir ederek kat'i bir karar ittihazına kalkışıyor, mecliste iki cereyan peyda luyor: Birinci cereyan hemen harbe irmek lehinde — tebellür edi- or, Azıflan hangilerinin bu Ti #ltizam ettiğini kat'iy- ten bilmiyor isek te EBaver 'aşa ile Talât Beyin (paşanın) 'bu mütaleada bulundukları kat- jiyetle tahmin ve hattâ temin olunabilir. kinci cereyan altı ay daha va İkit kazanmak lehinde tezahür iltihak ediyor. Fakat; üç ay- Hdanberi yapıldığı gibi her gün bir bahane ile teallül etmek si- |yasetinin daha ziyade uzatıla- Ulmıyacağı düşünülerek meclisi ., |meb'usan Reisi Halil Beyle bü- Cü l i | İ İ Ve İi | “ | | .4 yük erkânı harbiyede ceneral “İVon Schellendorff'un refakatin- ilde mühim bir mevki işgal et- ekte bulunan damat Hafız doğrudan doğruya Almanya hü ümetine müracaat etmelerine ve ittifak muahedesine harbe ancak altı ay sonra iştirak ede- ceğimize dair bir madde ilâve ettirmeğe çalışmalarına karar veriliyor. Fakat Kurban bayra- | mına beş gün kalmış olduğu dü- ünülerek (!) heyetin İstanbul- dan hareketi bayram ertesine bırakılıyor. — Gene o günkü celsede Enver “Paşa “amiralım makul sebepler iğli bahis- 'le (Göben) ve (Breslâv) ım Ka- Tadenize çıkmalarına daha tiya- de imukavemet edemiyeceğinis Ti sürüyor. Meclis te, yanılmı “yorsak Almanya sefirinin temi- Pat m Hakkı Beyin Berline giderek d | Pnat mektubuna güvenerek, har- İ biye nazırının noktai - nazarmı| abul ediyor. «Donanmaya ait meselenin başkumandanlık Vve- kâletinin tahtı mes'uliyetine bırakılmasına ve fakat harbe | meydan verecek ahvalderi ” ta- ü amamile tevakki edilmesine” ka Kar veriliyor. Cemal- Paşa da gyni tarihte Osmanlı harp gemi İçri süvarilerine birer mahrem Bemir gönderörek hadema sami- n emirlerine bilâ kaydü şart karara doğru an: Birincisi hemen harbe ka't bir karar kalkışıyor vakit kazanmak | İlyas Sami Bey Jitaat etmeleri lüzumunu tebliğ ediyor. Bu suretle donanmayı, Al- manlarla beraber, istediği gibi kullnamakta Enver Paşa ser- best kalıyor, ve çoktanberi ta- sarlanan Karadeniz — vak'ası dört gün sonra ihdas ediliyor. «Türk sularında deniz muha- rebeleri» kitabında Alman ami- ralı (Loray) ın hikâye ettiğine göre Enver Paşa ile amiral (Su- şon) Karadeniz hâdisesinin plâ- nını teşrinlevvelin yirmi n denberi hazırlamış - bulunuyor- lar. Hattâ İstanbulda bulunan itilâf sefirleri bile bu hazırlıkla- rı haber alıyarlar. Teşrinievelin yirmi altısında Rusya sefiri ma-| liye nazırını ziyaret ederek; «Almanlarla aranızda bir mua- hede var. Kimsenin haberi ol- |madan bir vak'a çıkarılacak ve harpten ictinap etmeğe imkân kalmıyacak» diyor. Muhatabr buna ihtimal vermiyor «harbiye nazırı razı olmayınca Almanlar bir şey yapamazlar. Enver Pa- şa da arkadaşlarına hiyanet et-' meze diyor. Fakat sefir «eğer harp olmazsa aldandığımdan dolayı size şapkamı çıkararak tarziye veririm» diye ısrar edi-| yor. (Devamı var) M. Valko mabad ) ( Birinci saklled ticaret muahedesi yerine bu- gün elimizde en ziyade mazharı müsaade millet e- sasına — müstenit — muvakkat bir mükavelename bulunmak- tadır. Kat'i bir ticaret muahede si akdi için bugünlerde müza- kerata başlanılacaktır. İktisadi imünasebetlerimizin daha ziya- de tarsin ve teksif edilebilece- ği mütalea ve intibamda oldu- ğumu söylemeliyim. Son söz olmak üzre, Türk Reisicümhuru Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin yüksek sahsiyetlerinin üzerimde icra et miş olduğu kuvvetli tesiri bir kere daha ehemmiyetle kaydet- mek isterim. Müşarünileyh Hazretleri benimle mülâkat üt Funda bulundukları strada kon- dilerinin getek siyasi ve gerek iktısadi sahadaki noktai nazar- Tarının vüs'at ve derinliğin hayranlıkla takdir-etmek imkâ zun elde ettim. b çe Bu ayarda bir reis yetiştiren ve onun refakatinde sizin dev- let adamlarınız gibi rical bulu- nan bir millet parlak bir istik- bale malik olacağından katiy- yen emin olabil M. Valko cenapları dün ha- reketlerinden evvel şehrimizde ki büyük * camileri ve evkaf mü zesini ziyaret etmiştir. Haber aldığımıza göre, M. Valko hareketi münasebetile Hariciye vekili Tevfik “Rüştü Beye bir de telgraf keşide ede- rek selâmlarını bildirmiştir. Macar sefiri M. Tahi, M. Val ko ile birlikte hareket ederek hu dwta kadar kendilarin teşyilet- miştir. - jden dolayı muahaze etmiş ve | AULAAA K L HARİÇTEN ALDIĞIMIZ HABERLER!| UUMAKTESİ — £9 Parlâmentoda gürültüler.. Gürültülü ceisc M. Herriyot şiddetli tenkidatta bulundu Fransız meclisi mebusanında La Hay itilâtnameleri denilen Young plânının tetkiki münase betile gürültülü celseler akte- dileceği zaten tahmin ediliyor- du. Dün gelen aşağıdaki telgral Tar bunu gösteriyor.Bu vesileile söylenen sözler arasında mü- himleri Almanyaya karşı ala- cak hususunda yumşak davra- nıldığından ziyade hükümete | hücum edenlerin Almanya kar- şısında Fransanın emniyeti teh likeyedüştüğünü iddia etmeleri artık son bir karara raptedildiği men Young plânının tastik edi- leceğini söylemek fazladır. Har bin tasfiyesi yolunda eski galip | lerle mağlup Almanya arasın- daki alacak verecek meselesi artık son bir karar raptedildiği için bundan sonra âsıl mesele Avrupanın yeniden tanzimidir. Dünkü telgraflar şunlardır: PARİS, 27. A. A. — Mebu- | san meclisinde celse küşat edil diği zaman M. Herriot, M. Tar- dicu'yü sol cenah firkalarma karşı husumetkârane hareketin mezkür fırkaların Young pilâ- mınım müzakeresini kabul etmiş olduklarını beyan ettikten son ra müzakeratın tamamen dü- rTüst ve samimi bir sunette İcra M. Herriyot edilmesini talep eylemiştir. Mu maileyh,sözüne devamla de- | miştir ki: — *Biz kayit ve şartsız mua venet ediyoruz. Fakat, bunun i- | çin müzakeratın serbest yapıl- | ması ve kamçı tehdidi altında icra edilmemesi icap eder. Maliye encümeni mazbata müharriri, La Hey itilâflarının tasdiki zarunetinden bahsetmiş ve bu itilâfnamelerin Fransız- Alman meselesini halleden bâ- sit bir vesika olup bütün Avru- pa için harpten mütevellit va- ziyete nihayet ve netice veren bir vesika olduğunu — söylemiş tir. Bundan — sonra, hariciye en- cümeni mazbata muharriri, me- clisten gerek Fransaya — ve ge- rek bütün dünyaya yeni imkân- lar bahşedecek olan La Hey itilâflarının tasdikini talep et- miştir. PARİS, 27. A. A. — Mebu- san meclisinde La Hey itilâfla- rının müzakeresi esnasında M. Marin, Young plânından tevel- lüt eden meselelerin muğlâkı- yetini ve bu plânmnen eyaletinin tahlisi husunu sürüncemede | brakmakta olduğunu ve binne- ticeFransanım emnü selâmetini tehlike ve ilka eylemekte oldu- ğunu ispata çalışmıştır. M. Mayer mümaileyti M. Briandım — hazır — bulunması- nn İdüzümünü ileri sürerek müzakeratın tehirini talep et niştir. M.Briyandın Londrz konferansında hazır bulunmak meoburiyetiride — olduğunu ve kendisinin mumaileyhle her hu susta mutabık kalmış olduğunu | söylemiştir. Mumaileyh, hükü- met erkânı arasımdaki tesanüt- | ten kat'i bir ifade ile bahsettik- ten sonra tehir teklifine karşgı, | itimat meselesini ileri sürmüş- tür. Mecliste gürültüler başla- mıştır. Sağ cenah vemerkez mebusları, sal conah mebus- | larma küfretmişler anlar da mü kabelede bulunmuşlardır. M. Herriot, müzakeratın böyle gü- tültülü bir şekil almasına tees- / |ğer bunu Almanya kabul M. Marks Mali müşkülât Vergiler çok ağırdır, istihsalât azdır Berlinden yazılıyor: — Al- manyanın umumi harpten me- sül olduğuna dair şimdiye ka- dar yapılan neşriyat millicileri sinirlendirmekte devam cdiyor. Eski başvekil M. Marx tarafın- dan ahiren irat edilen bir nu- tukta artık Almanya tarafından Young plânı kabul edildiği ci- hetle onun için mesuliyet me- selesinin de yakında tenvir e- dileceğini söylemiştir. M. Marx bugün Almanyanın çektiği ıstıraptan bahsederek bir kç büyük mesele mevcut ol- duğunu söylemiştir. Bu müşki- lTât şunlardır: 1 — Vergiler çok — ağırdır. |2— Para çok pahalıdır. 3— İs- tihsalât azdır ; Bundan sonra M. Marx Yo- ung plânından bahsederken e- Almanyaya karşı emniyet mese lesi tazelendi Bahri konferans İçtima nisanın 4 üncü | ... e. gününe kaldı Londra, 27 (A.A)— Bazı is- tihbarat hilâfına olarak, Akde- niz misakı meselesi kabinede müzakere mevzuu olmamıştır. .M. Stimson, M. Macdonaldı zi- yaret etmiştir. M. Macdonaldın Amerikan hariciye nazırma İn- Bilterenin Fransa ile bile emnü selâmet misaki akdi için müza- kereye girişmeğe amada oldu- ğunu söylemiş olduğu rivayet edilmektedir. Amerikan mahafilinde Londra, 27 (A-A) — Salâl yettar Amerikan mahafilinde Amerikan heyetinin mesul er- kânmdan hiç birinin Fransız ve yahut İngiliz heyetleri nezdin- de aralarındaki meseleleri bahri konferansta halletmeleri için is rarda bulunmamış olduğu -gibi hatta böyle bir teklif bile serde- dilmemiş olduğu beyan edilmek te olduğu beyan - edilmektedir. Amerikalılar, Fransa ile İn- giltere arasında mevcut mesai mazide müdahalede bulunma- dıkları gibi istikbalde de müda- halede — bulunmıyacaklardır , Konferansın önümüzdeki — içti- ma tarihinin 4 nisanı olarak tes- bit editmiş olduğu zannediliyor. Ümit kesilmiyor Pariş, 28 (A.A)— Maten ga- zetesi, Amerikanın istişart mi- sak hakkmdaki beyanatile M. et- memiş olsaydı Alman milleti- nin 500 milyon mark vergi ye- rine yeniden 1 milyar 400 mil- yon mark tediye etmesi lâzım geleceğini söylemiştir. Yunanistanda istikraz Atina, 28 (ALA) — Yunan bankası müdürü, nafia işlerine tahsis edilecek parayı temin i- çin akdi Mmutasavver istikraz hakkımda müzakeratta bulun- mak üzere Paris ve Londraya M. Silmson Brinadın ayan meclisindeki son nutkunun bahri konferansın me sut bir neticeye iktiran edeceği- ne delâlet etmekte bulunduğu- nu yazmaktadır. Mezkür gazete ye nazaran, şimdiye kadar Ame rika ve İngilterenin hattı hare- ketleri dolayısile tahakkuk ede memiş olan cihan emnü selâme tinin temin edilebilmesi de irp. gidecektir. Lehistanda kân haricinde değildir. son buhran Mareşal Pilsudski neden yeni kabineye Varşovadan yazılıyor: — Le-| girmiyor ve histanda kabine buhranı devam | / ediyor. Parlâmentodaki fırkala| rın reislerinden mürekkep akte- dilen bir içtimada yeni kabine- yi teşkil etmesine karar verilen M. Szymaski izahat verirken mareşal Pilsudskinin yeni kabi- neye girmek için ileri sürdüğü şeraiti anlatmış, bunlar kabul edilmedikçe mareşalin kabine- ye girmiyeceğini - söylemiştir. | Bu şeraite göre mareşal Pilsud- ski şunları istiyormüş: 1— Brr- kalar kahinenin teşkili işine ka- rışmamalı; 2 — Evvelce kabül edilmiş olan yeni sene bütçesi- ne mütçallik işlete fırkalar ka- rışmamalı; 3 — Hükümetin mu uzam tahsisat almak için mü- sait olan şerâite teallük eden maddeyi bütçenin tasdiki esna- sında geri alınması, Diet mecli sinin en aşağı altr ay müddetle âçtima etmemesi, Fakat meclisteki fırkalar Pil sudski tarafından ileri sürülen bu teklifleri kabul etmemiştir. ——— ——— süf etmiş ve mazbata muharri- rinin sulh siyasetine düşman ol duğunu söylemiştir. Sağ cenah ile merkez, bu sözleri protesto etmiştir. M, Herriot, gürültü arasında izahatına devam eylediği smra- da, meclis reisi celseyi tatil et |yeni kabineye muzaheret temi-. lisi için gelecek nesil arasında miştir. '*gv F Maraşal Pilsudıski Bunun üzerine M. Szymaski de Reisicümhurun nezdine gi- rerek yeni kabineyi teşkil ede- miyeceğini bildirmiştir. Bu su- retle Leh buhranı devam et- İZMİR, 28. A. A, — Yarış ve islah encümeni âlisinin ilk bahar birinci hafta at koşulari bugün saat-14,30 ta Bucada ic- ra edilmi: İyerli ve arap erkek taylara mah sus olup. Mesafesi |ya 3 at iştirak etmiştir. Birinci VAli Beyin hâdidi, ikinci Hakkı |Efendinin metftunu üçüncü Ke- miştir, İkinci koşu üç, daha yuükarı yaştaki halis kan ingiliz at ve kısraklara mahsus, ikramiye iştirak etmişti. zade Fuat Beyin 1 iyazade —Refik Beyin » si üçüncü Yanteşin Jon Türki gelmiştir. İngilterede me Londra, 28 (A.A) — Daily Mailin bir haberine göre, mik- sizleri intihabat esnasındaki va itlerine rağmen yerleştirmeğe muvaffak olmryan hükümetin âczi kabine ve amele fırkası i- çinde derin ihtilâflar doğurmuş tur. Amcle fırkasının mühim bir kısmı mesai nazırı M, Thomasa açıkça hücuma başlamıştır. M. Thomas daha evvel çekilmek is temişse de M. Macdanaldın 15- rarı üzerine bu tasavvurundan sarfınazar etmişti. Şimdi günü açılacaktır. miştir. memur etmişlerdir. JAlmanyada kabine istifa etti Üçüncü koşu dört ve dahayuka d Tı yaşta ve hiç koşu kazanmıyan nin «Ubeyanis gelmi, çi | Ingiliz amele hükümeti sözünü tutmad_ı mı? j Leh kabinesi nihayet teşekkül etti VARŞOVA, 28. A. A. — Mareşal Pilsudskinin biraderi Jet Pilsudski yeni kabineyi teşkil etmiştir. Yeni kabinede M. Zi leski hariciye ve M. Bartell dahiliye nazırı olmuştur. Başveki Diyet meclisini feshetmek niyetinde bulunduğunu beyan eyl İzmird;e_a_ı&gşular İlkbahar koşularının birincisi dün yapıldı |lara mahsus ikramiyesi 300 safesi 1800 metrodur. 4. &t rak etti. Birinci Tevfik B «Sedai», İkinci: İsmail Eft |nin «Yilmazir, üçüncü, Re Birinci koşu üç yaşındaki | Efendinin «Şahinis, gelmii Dordüncü koşu dort ve € S 1000 metre | yükari yaştaki halis kan ini likramiyesi 500 liradır bu koşu-|at ve kısraklara mahsut İkramiyesi 800 mesafe 1,80l 3.— at iştirak etmiştir. Bit mal Efendinin al dervişi gel-| Akif Beyin «Adroni» ikincil liya zade Refik Beyin «Est ti>, üçüncü Evliya zade R Beyin «Siberyani» gelmişti Beşinci koşu dört ve daha 700; mesafe 1200 metre idi.Gat|karı yaştaki yerli ve araf Birinci Baban | kisraklara mahsustur. İkrâ “Rezani» ikin-| ye 400 mesafe 2000 — met! S.— at iştirak etmiştir. Bil Kavalalı Mustafa ağanın yati ci Şükrü ağanın ie; üçüncü Mahmut Efet u nazırına hücuü! lar arttıkça artıyor ci defa olarak istifasını vermi tedir, İşlerin iç yüzüne vâl tarı bir milyon 629 bine çıkan iş | mahafilin tahmini veçhile bü tifa diğer bazı nazırların da kilmesini intaç edecek oluf amele fırkası muhakkak — ild HG SA TSERNONİ, OÜN İTDÇEDEYİ vasıta M. Macdonald. ve | Snowdeni şiddetle tenkit edi amele fırkasının münevver kİ| mı işsizlik beliyesinin bu iki 1 zırm muannidane müdafaa € tikleri himaye usulünden n- İ geldiğini pek iyi bilmektedir lngiliz -Mısır müzakeratına başlanıyor| LONDRA, 28. A. A. — İngiliz-Mısır konferansı, Pazarti Bahrt devletler arasında misak LONDRA, 28. A. A, — Bahri konferansta M. Briand'la Henderson uzun uzadıya görüştükten sonra hususi bir komi yi mütekabil teminatı ihtiva eden bir misak projesi tanzimifi BERLİN, 28. A. A. — Müller kabinesi istifa etmiştir. Relf cümhur Hindenburg, merkez fırkası reisi M. Bruening'i kabineyi teşkile memur eylemiştir. Hilâliahmer ( Birinzi sahifeden mabad |hum Haydar Şekip B. in hatıra sını taziz için celse iki dakika tatil edildi. Hilâliahmer gazetesi Söz alan Dr. İhsarı Arif Bey riyasete şu süali sordu: — Şeker bayramında 15 sene ıberi neşredilen ve Hilâkah- mere cüzi de olsa maddi nefi gi Tülen Hilâliahmer gazetesi ni- çin neşredilmedi? Biz işidiyo- İruz ki “Akşam” gazetesi inti- |şar ederek Hilâkahmerin intişa İemı akim bırakmış, O halde bu harekete alenen beyanı teessüf ederim. Bundan sonra Tevfik Salim paşa söz aldı: — İhsan Arif Beyin teessür ve bilhassa teessüfüne ben de iştirak ederim. İmkân ve şarait ne olursa olsun Kurbanbayra- mında ve müteakıp bayramlar; |dir. O zaman “Akşam” gazete- si veya az bir ihtimalile diğer mektedir. Yeni kabineyi teşkil çin mutlaka mareşal Pilsudski nin dahil olması isteniyor. Hal- buki o da bu şerait kabul edil- medikçe kabineye girmiyor, Lehistan meclisinde bir çok fırkalar vardır. Bunlar arasın- daki noktaf nazarr — birleştirip ni müşkil görünüvor. |gazeteler intişar etseler de halk |daima Hilâliahmeri. tercih ede- |cektir; dedi. Bu temenninin derhal Hilâ liahmer merkezi umumisine ar- |zına karar verildi. | Hilâliahmer cemiyetinin tea- da Hilâliahmer neşredilmeli- /» İcemiyetin tohumlarının atilma Ziya B. in cenazesi | merasimle kaldırıldi| Evvelki gür vefat —eden | memleketimizin kıymettar Şi siyetlerinden biri-olan ihtifalt Ziya B.in cenazesi dün R Hisarındaki yalısından kal larak Eyipteki makbereci susasına defnolunmuştur. BU iba barosu reisi Tevfik Paşa ile şehremini muavini Cü rif B., eczacılar cemiyeti naff na bir heyet, Galataşaray listf ve daha birçok mektepler besi, polis ve zabitai beledili müfrezeleri ve kendisini. B bir çok ehibba ve eviddasi nazede hazır bulunmuş, Hı müdavimlerinden ve mün talebesinden bir mezar başında Ziya B. in # yasından bahsedenek bir nt | Söylemiş, merhum tcessürlef çinde medfeni ebedisine * kedilmiştir. t sı ve gençlik Hi meri t6f li teklif edildi. Bir çok hatiP' 3 bu noktai nazarı hararetle | dafaa ettiler. Bunun içir d€ kezi umumi nezdinde teş satta bulunulmasına karaf di. Bundan sonra geçen heyeti merkeziye ve heyt€! re aynen ipka edilerek ictif” nihayet venildi.