10 Ağustos 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Cumartesi 10ağı Istanbul, Telj Gözete ve n Müddeti İsE , —e " 'M'"lı Müvazene ve istikrar nok- | bi le“r!u-aa,. Orta sınıfın en mühim liğunu evelki bir maka-| Pap -.:n'hh etmiştik. Bu cihet Av- ? hemen her memleketinde İNdC tutulmakta ve içtimdi si B erilmek- vaziyetinde husule Yvüller cemiyetin istinat Tenliefi esasından değiştirecek bir Yaparlar. Milletlerin ha- |t İt taraftan bağlayıcı, diğer Srki ha p tücü bir takım amiller var adaj palar birbirleriyle daima mü- y h,v'f'dcdulur. Orta sınıfın bağ lğu gvetlerin en büyük menba 1 Htdiş ÜMümiyetle teslim edilmek- k&“q' Harbı ve bunün içtimal ve Pa hapıj TEticeleri her memlekette or- lli çiştüti için büyük bir felâket T neyi giftir. İnsanlar arsında da Ü bğek Bubit ve hava içinde yaşa- İtetma Etsımlar vardır. Cemiyat ha Şabil inzilat ve nizamı içinde kim ü tatmin etmek imkânını " bunlar BİT takım unsurlar vardır hayıfa ziyade — dalgalı ve 'ayı tercih ederler, ve an- 'M_ı::__"f'_m yolunda talilerini tec- ni peĞt çalışırlar. Herhangi bir :.,., Yet içinde bu unsurlar ne Nivaz, 'Sa, O heyet istikrar ve z eretlnden 6 nisbette - kaybe dölam tbebiyet verdiği saraıntı le cemiyeti alelüâde za- Mlanaı Eizli kalan sergüzeştci un- Kakgiçi e çıkarır. Tabü bunlar a 'hn.ı". Ve İstikrarın amil ve tara| BC küvvetlerin zararına inki- he GSN içtimat Ve faşiğtimai heyetinin, müvaze- q*%üusuuundıkl küğreti mya'dar orta - Sinif, H y emleketlere nazaran en kuv- "hu._ tazam bir surette taazzuv Wt çi Almanya, — mağlübiyetinin k,"vı__'vlumı tetirlerini ancak bul PÜ St Söyesinde hafifletmeğe mu- lezi Guştur. 1919 ve 1920 sene- biş “thlikcli komünizm hareket şehirlerde münhasiren L tCEkilât ve mukavemeti et gg füip akim kalmıştır. Alman aalamları, şüphesiz bu hakika- Böz önünde tutmuşlar, ve at siyasetine ona göre t vermişlerdir. 1920 Va-) aö ıı“.nu esasisinin 164 — üncü İ at Ş dikkat ve endişenin mah B i dür: (Ka İ ta'E On idari teşkilât, ziraat sına- x'—ı.,. 'ı:(ırcı Alernine mensup Mt amıfı takviye ve onu, ;'_nır., :"'Mı ezilmemesi ve diğer Mtaye Gfafından — yutulmaması için | :’Erlıun ) Almanlar hiç şüp) | 1"“!—,, talnu esasinin vazettiği bu Mümep “İbikat sahasında tahakkuk *q.mğm lâzun gelen tedbirleri eğar, RöYeti içtimaiyesinin siyasi Of yamanlarında kuvvetli bir or- Üyle VUt bulunduğu tarihin şa- tonşanlaşılmaktadır. - Fakat bu Orea İT çok zala — oğramıştır. Sınıfının — düşmanlarından .__î' / siyaseti - olmuştur. _nlm_lhne sinaati, Türk es- üşttkârlarını yavaş yavaş ö M Saltanat hükümetinin de bilerek, bilmiye- Unsurlara — san'at a imkânını bı - Bunun için orta sınıf a- tanağ İT eden müstakil ve Haf Çai Ve sanatkârlar zümresi . *S iptidaf vaziyette kalmış- N %Sl hükümeti — öorta sınfarı iktiai çe bundan - mütevallit Ve siyast mahzurları V& mesele ile ciddi bir ağa başlamıştır. Mes- * tedrisatına verilen bü- ÜYet bunun başlıca deli- may CtA Sınıfın takviyesine Siyaset yalmız maarif sır değildir. Bunun Pheleri vardir ki, devletin, İ zama aşmanda mübim bir teşki- u.vlildu. Her halde devletin İheğ, Dt ve siyaset vazifesi- 4 Yaç ve telekkil & ve telekkilere gö N’—ı:.—':f'l Mühim bir memleket ZEKİ MESUT İ ıı_ N & Viye ÇTT — Beynetmiler ter- a ndier katlı aaiT Güntü içtimaları ;i: ş:.'fl Sahilemiz ydre detanbul, Milliyet | İdarehane: Ankara caddesi, No süsler ) k Türk alfabesinin kabulü Türkiye tarihin de bir durak ve bir başlangıç noktadırsi Geçen yıl tam bu gün Türkiye u tu. Halk fırkası tarafından Saray- burnu parkında verilen müsamere-i ye gelerek halkı sevindiren Büyük Gari, orada, Marmaranın tatlı açık mavi sulariyle Karadenizin bir ağır gır taşır gibi durgun ve karanlık a- birbirine karıştığı yerde, ta- rihin yeni bir düğümünü çözdü; Türk milletine okuma ve öğrenme kaprlarını geniş geniş açarak çareyi: buldu. MİLLETİN HEYECANI Bu büyük işin yâapılışr geçen 1928! Benesi Ağustosunun 9 unu 10 una bağlıyan gece içinde oluvermiştir.| O gecenin ertesi günü başlıyan ateş-$ 4 N ve içten gelen hamleler daha dün! denecek kadar bize yakındır. Büyük; nin birdenbire bir AF olarak ortaya atılma-: sı, Dolmabahçe sarayının bir dersa-i ne halini alması, her tarafta benzeri! görülmedik bir istek dalgasının ka-i barması, herkesin yeni alfabeyi, yeni azıyı öğrenmeğe can atması, bütün halkın derin bir istekle okuma yaz- ma seferberliğine karışması, hep © nutkun eserleri olarak yeni Türkiye' tarihine yazılmıştır. ©O GÜNDEN BU GÜNE İşte o günden bugüne tam bir yıl geçti. Her geçen gün dilimize yeni: bir can, yeni bir hamle getirdi. Bir, G hdf s f%g& ;ğ),ğmm__ İ dar . Gazi Hz.nin harf inkılâbının ilk günlerinde yazdıkları, tarihe kitabe halinde geçecek olan el yazısı sene evelle bugünü karğı karşıyı tirince geçtiğimiz yolun — büyül ğünden insanın başı döner gibi olu-. yör. OKUR YAZAR MİLLET Büyük Gazi bir yıl evelki nutkun! da yeni alfabenin milleti okumazlık; ayıbından kurtaracağını söylemişti.| Diğer tarafta verdiğimiz bu maksada doğru atılan adımlarlı alınan ilk semereleri - göstermekte-i dir. Diğer taraftan yeni ve medeni Türkçe yazı dilde tabil bir tasfiye ilmağa — ba; h gittikçe yi DAĞ BÜYÜK GAZİNİN 10 Ağustos 1928 nutku. 9—10 Ağustos 1928 gecesi Saray- burnunda Gazi Hz. tarafından nutka halinde tespit ettim. Bunları len bir vatandaşa okutacağım.» Gazi Hz. ellerindeki küçük notla-| tt orada bulunanlardan bir gence ver dikten sonra tekrar alarak halka şu sözleri söylemişlerdi: «Yeni Türk harflerile 'bu notları bir arkadaşa okutacağım, dinleyiniz. Burada, Gazi Hiz. notlarını Bolu| meb'usu Falih Rıfkı Beye vererek ©-| kuttuktan sonra şu sözleri söyledi. ler: Vatantaşlar, arkadaşlar, ö için geçirdim. y Şimdi sözden ziyade iş zamanıdır.| gee a ae &renmeli ğe, hamala, sandalcıya k ve seni, doksanı bilmezse bu, Bundan insan olanlar utanmak İâ: İLERİYE DOĞRU En buhranlı bir başlangıç senesi decek seneleri icin beklenebilecek se Büyük Gazi harf inkilâbmmın ba- şında, tıpkı Afyon taarruzunun il- lediği gibi, —Göreceksiniz, neler oiacak! demişti. İlk yıl dönümünde. olacak- arını bir yıllığını olmuş görmek bu büyük sözün kıymetini millete bir kat daha anlatı Harf ve dil inkilâbr ileri atılanlardan olmakla müftehir olan “Mill Bu büyük inkilâbın yıl dönümünü milletin büyük Gazi- sine, Gazinin büyük mill dan, yürekten kutlular. Bir yılın kazancı 1928 de Öyeni - harllerle yolunda en kişi da- ha öğrenmiştir ki — bunlar-. dan 430,380 i hiç — ökuma, yyazma bilmiyenlerdir. . Maarif vekâletinin resmi istatis- 'tik kayıtlarına göre 10 Ağustos 1928 'den beri halkı okutma işi çu rakam- ları vermiştir. GEÇEN YIL I 10 Ağustos 1928 den 31 Kâ- nunuevel 1928 c kadar her tarafta açılan halk kurâlarında 250,000 kişi okumuştur. Bunlardan zateü okur yazar olan- larla olmryanlar ayrılmamıştır. 1i — 1 Kânunusani 1929 da Mil- let mektepleri 'tepleri iki kısma ayrılmıştı! İbrahim Cecmi Bey Türk - alfabesi hakkında Dolmabahçede izahat vetirken, Kıkaranın imarı dJan îîğk!di Ankara, asri tertibatı muhtev (|Avrupa şehirlerinden daha bir-hale getirilecektir Beş baftadan beri Ankarada bu: lunmakta olan mimar - profesör M. Jansen dün şehrimize gelmiştir. M. Jansen Ankara ile Türkiyenin başlıca büyük şehirlerinin imarı me seleleri hakkında bir muharririmize demiştir ki: — Ankaranın müstakbel şeklini ve planlarını tespit için arkadaşım Viyanalı mimar M. Oirleyle birlikte çalıştık ve şehirde Jâzım gelen ke- şifleri yaptık. Ankarayı asri tertibatı muhtevi Avrupa şehirlerinden - daha iyi bir hale getirmek üzre hükümetle bir mukavele aktettik. İmar planınızi başlıca noktaları esasları beş sene zarfında ikmal| edi- lecektir. Ankaranın - planlarırı Al- manyada yapacağım ve ilk balftrda tekrar buraya geleceğim. M. Oirley benim vekilim sıfatile Ankarada kalmıştır. Kendisi Ankara yangın yerinin planlarını on beş güne kadar bitire- cek ve sonra inşaata başlanacaktır. Gazi Hazretlerile Başvekil İsmet Pş. Hazretleri Ankaranın imarmna gok ehemmiye' vermişler ve metal- Profesör M. Jansen mize büyük bir alâka göstermişler- dir Bu muazzam imar işinin kaç mil- yon Hraya çıkacağını söyliyemem. Çünkü bunu şimdiden kestirmek mümkün değildir. Fakat, herhalde Ankara, Avrupa şehirlerinden daha ucuza malolacak ve mükemmel ola- caktır. Her sene Ankarayı ziyaret ederek, planlarımızın tatbikatını — yakından tetkik edeceğim ESASLAR NELERDİR?.. Plan esaslarını yeni caddeler, hü- kümet binaları ve bilbassa Gazi Haz tetlerinin büyük bir isabetle işaret buyurdukları noktalar da dahil bu- unmaktadı i Haztetierine Ankaradaki me lerini arzedeceğim. iç bir tarafında Gazi Harretleri kadar imar - işlerine alâ- kadar bir zat görmedim. 1İSTANBULUN İMARI İÇİN Ankaradan doğruca Almanyaya dönecektim. Fakat İıgmhb:;n(ü;uı için görüşmek üzre Şehremini Mu- Kiddin B. tarafından - davet edildi. iğim cibetle bir kaç gün burada kala- cağım, Tatanbüldan başka İzmir ve Burtsa ile diğer bazt şehirlerin imar plan- ları için de davet edildim. “Tekrar geldiğim zaman bunlarla dameşgul olacağım ve icap eden tetkikatta bu- lunacağım. dır. Çünkü okur yazarlar halk de saneleri ve millet mektepleri dışında da yeni yazı ile okuma yazmayı öğ- renmeğe devam eylemişlerdir. Şu rakamlar bir yıl içinde 872,536 kişinin yeni yazı ile okuma yazma diploması aldığını ve bunlardan en az 430,380 inin hiç okuma yazma bil miyenlerden olduğunu gösterir. Bunlar mektep yaşını aşmış olan- lardır, Mekteplerdeki çocuk ve genç lerin ise hepsi yeni yazıyı öğrenmiş tir. İşte Büyük Gazinin büyük elile kurduğu bilgi değişmesinin ilk yıl- Tik mahsulü budur. —— » Önümüzdeki yıl millet mekteple- ri artık okur yazarlarla uğraşmıya- cak, hiç okuma yazma bilmiyenleri okut a , Her sene 500,000 vatandaş yeniden okuma yaz ma öğrenirse eldeki vasıtlara göre bundan memnun olabiliriz: Çünkü bu rakama mekteplerde okuyanları, . Jasker ocağında okuma yazama öğre- i, 174613 kişiye diploma vermiş, Mart - Nisan devresinde de 17,543 yazı|bu kadar cser bırakırsa inkilâbın ge| kişi çıkmıştır. Bu rakamın'âzalması, okur vazarlar arağında yaztı 'nenleri de ilâve edersek İS sene İçin- de milletin “okur yazar bir-millet” adını haklı olarak taşıyabileceği şüp hesizdir. Büyük Gazinin en a Abone ve #azetemizde KLEKORAAN YTASA UKDK ATATSAYAA dedtim Gazi hazretleri Gazi Hazretleri dün öğleden sonra Söğütlü yatile Boğazda bir te- nezzüh — icra buyurmuş ve Kilyosa kadar gitmiş akhşam üzeri saraya evdet etmişlerdir. KOT SİLUĞELLURANULTUDUN VEĞAKI KDUBAUN At yarışları _Koşn!;ır geçen hafta kilerden daha heyecanlı oldu İstanbul yaz at yarışlarının üçün- cüsü dün Veliefendide yapıldı. Dünkü yarışlar geçen haftanınki- lere nazaran daha heyecanlı ve bahsi müşterek biletlerinin hemen ekserisi satılmıştır. Yarışlarda Bakırköy Hilâliahmer | yubesi tarafından Of ve Sürmene se- ylâpredeleri için de epice para top- İanmıştır. Dünkü birinci yarış satış koşusu idi ve üç ve ya daha yukarı yaşta İngiliz Kıraklarına mahsustü, Bo- şunun ikramiyesi 400 lira, mesafesi 2,000 metro idi, Üç hayvanın iştirak ettiği bu ko- yuda Bahan zadenin Rejanı rakıple- Tini mühim bir mesafe geride bıraka-| | sak birinti, Şakir B, in Filozofisi i- kinci ve M. Binsin Ferdinanı üçüncü geldi. HANDİKAP KOŞUSU İkinci koşu — handikap koşusu Idi ve dört ve daha yukarı yaştaki 'yerli ve Arap at ve hızraklarına mah sustu. Koşunun ikcamiyesi 300 lira ve mesafesi 2,800 metro idi. Küçük- ceylân, Tayyar, Sabah, Makbul, Meb ruk, Mazlüm ve Yıldız namındaki ha yvanlar iştirak etti. Koşunun uzunluğuna rağmen Kü- gükceylar bir hamle ile aldığı birin- ciliği muhalaza etti. İkinci Sabah ve üçüncü Yıldızı geldi. DÖRT YAŞINDAKİ ATLAR Dört yaşındaki İngiliz «t ve kaax raklarına mahsus olan üçüncü koşu- ya 3 at iştirak etti ve Rahmi B. in Mistenıgeti birinci ve Suphi paşanın Banan ikinci si geldi. İDÖRDÜNCÜ KOŞUDA Dördüncü koşu üç ve daha yukarı aşta yerli ve Arap kısıraklara mah- sustu. Koşu ikramiyesi 300 lira ve mesafesi de 1,400 metro idi. ON HAYVANIN İŞTİRAKİLE.. Bu koşuya on hayvan iştirak etti. Fakat koşuculardan bir Rusun arka- daşı cokeyin yüzüne vurduğu - bir, kırbaç herkesin infialini celbetti. Bu koşunun neticesinde Şükrü B. in Kızmet ismindeki Arap — kısrağı birinei, Naşit B. in Güzel İzmiri ikin- âı' ve İzzet Bsn Sayyatı üçüncü gel- ü ARAP ATLARI KOŞUSU Beşinci haliskan Arap at ve kurak- larına mahsut koşuya iştirâk eden se- kiz attan Suphi paşanın Alceylan bi- rinci, Prens Halinin ediğrisi ikinci ve, Zeynep Hanımın Necihi üçüncü gel- ler. Gelecek haftaki koşular için Kara- cabey harasından 36 hayvan gelmiş- tir. Bunlardan 16 sı yarışa girecek ve mütebakisi satılacaktır — , olmuş | A#neti. Sane No 1254 '% İlan Ücretleri kan yazıların hukukn mahfozdür Gevabımız dün verildi Gene ümitvar Yunanistanın hakeme müra- caat teklifi tarafımızdan tamamile reddedilmiş değildir | Atinadan şehrimiz rumca gazetele- rine dün gelen telgraflara göre, hükü metimizin yunanlıların son teklifleri Enis bey ne karşı gönderdiği cevabi nota Ati- 'a defirimiz Enis Bey tarafından yu- man hariciye nazırı M. Mihalakopulos a tevdi edilmiştir, Atina telgrafların- da henliz bu cevap hakkında bir teb- Tig neşredilmediği, mamafi uzun olan notada isah edilen Türkiyenin nok- tai nazarı Yunan hükümetince mem- nuniyetle karşılandığı ve yeniden mü zakere ve itilâfa zemin açacak ma hiyette olduğu bildirilmektedir. M. Mihalakopulos gerek sefir M. Papanın avdeti ve gerek cevabi no- izahat veremiyeceğini söylemiştir. TEKLİFAT VE CEVAPLAR NEŞREDİLECEK ANKARA, 9 (Telefonla) — Ceva- bımızın Yunan hükümetine — tevdil münasebetile yarın gerek Yunan tek- Ildatı ve gerek cevabımız neşredilmek üzre matbuata verilecektir. Öğrendiğime göre Yunan hüküme tinin hakeme müra: hakkındaki teklifi tamamen reddedilmiş değildir Burada Yunan mahatilindeki nik- binliğe hiç bir mana verilememekte- dir. Hükümetimiz en kısa bir zaman zarfında tabeannın hukukunu siyanet maksadile, Yunan hükümetinin tarzı hareketine göre, en kat't tedbirleri alacaktır. Teyfik Rüştü beyin seyahatı Son günlerde Hariciye vekili Tev- fik Rüştü Beyin mizden telefonla şu malümatı aldık: Tevfik Rüştü B. Türk - Yunan meselesi bir neticeye - raptedildikten sonra İstanbula ve müteakiben İzmi- re gi . Şimdilik seyahata çık- ması muhtemel değildir. SKT Milliyetin yeni anketi Yeni yazı ile yazınakta ve okumakta ne gibi güçlük lere rasgeliyorsunuz ? Hangi yollarla en çabuk ve en kolay olarak okuyup yazmağa olabileceğini “Yeni yazı ile yazmakta ve ol geliyorsunuz? *“Milliyet yeni harf ve yazı inkılâbında en ön alışmak mümkün araştıracağız kumakta ne Bibi güçlüklere ras- sırada — çalış- mış olmakla iftihar eder. Bu duygunun verdiği gâyretle okutu- cu ve okuyucularımıza şu suali soruyoruz, Gelecek ü ları yip güçlük verebilen noktaları ayrı rm nasıl ortadan kalkabileceğini, h: kolay olarak okuyup y......ıi-"ı,ıı':.ıı'ı araştıracağız. teplıyacağız. Okuma yazma için 'rı gözden geçireceğiz ve bunla- en çabuk ve en mümkün - olabileceğini Bu cevapları derlemek ve güçlükleri toplayıp kolayını göster- mek işini yazı arkadaşlarımızdan tüne almıştıı arkadaşımızın adı, bu anketten kefil sayılabilir, Anketimize her istek eden cevap verebilir. kün olduğu kadar açık ve misalli olarak m Necmi Bey üt- Dil inkilâbı işinin en çalışkan yapıcılarından olan iyi neticeler - almacağı için bir Cevapların müm-