8 Temmuz 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Telgraf adresi Istanbul, Mili Pazartesi &temmuz1929 İdarehane: Ankara câtldesi, No 100 yet Müdârti geçen nuskalar 19 kuraştur. Gelen evrak geri verilmez. RNushansı 5 Kuru. ON SENE SONRA Birl çün evel Versay müahede- sinin al yıl dönümü muhtelif memleketlerde, muhtelif suretlerle batırlandı. Almanya'da 28 Hazi ran, şüphesiz bir mitem günüdür. Fransa'da vr diğer gâlip (zümreye Mensup memleketlerde isç aynı gül Meşe ve zafer tarihidir. İnsanlar i- şin vakıalarn kıymeti dir. Bi- Finin hakikat ok ter hata saymakta tereddüt etmez. Fa kat kıymetlerin nisbiyet yi © de Bişebilir. Hadiselerin bazan öyle-ga- rip bir teselsülü vardr gün VE rini güldüren bir amiltin, bir çok mal ak sd ağlatması imkânsız değildir. Acaba on sene evel Ver- say mushedesinin her iki o zümreye verdiği neşe ve elem taşkınlığından bugün baki kalan mıktar nedir? İh- tiyar Clemenceau on sene evelki za- fer ve hakimiyetin gururlu heyecanı- nı hâlâ aynı şiddetle (o bissetmekte devâm ediyor mu? Muahedenin kâ- bulü zamanında da gene Alman hü- kümetine riyaset eden (Hermann Müller o vakit duyduğu elem ve İs- tirabı bugün de tamamen yaşıyor mu? Yoksa zamanla o neşe ve bu €- lemin doğurtucu sebepleri de hayli değişti mi? Avrupa'nin son on senelik siyasi hayatını büyük bir vukuf ve dile katle tetkik etmiş olan Amerika mü- harrirlerinden Frank Fi, — Gimsönde “harpten sonraki Avrupa'nın tarih. serinde Versay mushede- sinin iflâsindan bahsetmektedir. Bu miuharrire göre 1815 Viyana kongre- si daha realist bir görüşle daha sağ- İam bir nizamı siyasi tesis etmiştir;. 1919 Paris konferansı ise fazla ihti- ve milletler hayatının nı ihmal ederek istik bali düşünmeden, az çok keyfi bir nizam koymağa çalışmıştır. Viyana kongresi müzakerecileri beynelmi- Jel hayatın bütün inceliklerine ve- kıf, kuvvetli ve salâhiyetli diplomat, lardır. 1919 müzakerecilerinin başın- da bulunan Clemencesu,Lloyt Georg € gibi şahsiyetlerse daha ziyade par- #anavrelerinde mahir, ve fakat beynelmilel hayat | şartlarına bigâne iilimleriz. Lloyd Georg, un Avrupa coğrafiyasındaki cehale- ti darbı mesel haline girmiştir. Bu- nun için Versay muahedesinin tesi) ettiği nizamın Viyana kongresinin 'ebeti' kadar paydar olmasına intizar etmek beyhudedir. Dalma karşı karşıya (duran iki kuvvet arasındaki münasebeti yalnız muayyen bir an için mlitalaa edip Ona göre hükümler vermek ve tedbir İer almak doğru değildir. Milletler yaşıyan ve daima tahavvüle maruz dlan kuvvetlerdir. 1919 da bitkin gi- bi görünen Alman milletinin 1929 da, 1939 da nasıl bir kuvvet ârzede ceği meselesi de o zaman göz önün- de tutulmak lazımgelirdi. 1815 Vi- yana köngresi Napoleon'un sahneden çekilmesi üzerine Fransa'yı hırpala- mağı muvafık görmemiş ve onu caki hudutlarında ipka etmişti. 1919 Paris konferansı ise (o Almanya'nın muvakkat teslimiyetinden azami İs- ide etmek emelile onun taham- mül kabiliyetini ve Alman milleti. ini itiba almamış ve bu 8 mal etmiştir. Siyasi hata ve ihmalle- tin İntikâmı çabuk alınır. Bugün, Versay muahedesi ami olduğu umumi ahenksizlik ve buhran dolayı sile galip memleketlerde bile bir bezginlik ve memnuniyetsizlik hu- ole getirmeğe başlamıştır. Wilson'da bilmiyerek, iflâsa mah- küm bir Versay muahedesinin vü- cuda gelmesine yardım etmiştir. Avrupa Amesika'ya çok bel bağla- mıştı, Fakat Amerika kendi reisi cumhurunu takip etmeyince kuvvet» İer muvazcnesinde Almanya lehine mühim bir tahavvül husule © geldi. Almanya seneler geçtikçe bu tahav. vülü daha fazlalaştırdı. Bugün Fran da Clemenseau'nun hatalarımı islâh etmekle meşguldür. Versay siyase- ti iflâs etmiştir. Almanya yeni mu- vazenede eski mevkiini almak üzere- fdir. On sene sonraki Avrupa'nın bu "İsanzarasında milletler için alınacak dersk pe nekadar çok de: EKİ MESUT Mektepliler müsabakası 10 uncu hafta 10 uncu haftanın en mühim nedir ? müsabakası temmuzdan itibaren başlamıştır. cevapları günü akşamı- lOuncu haftanın en mühim haberi için alınacak netice 12 Temmuz Perşembe gü- nü ilân edilecektir. Cevaplarınızı Milliyet mü- Sabaka memurluğuna gön- deriniz. NO; Müsabakamıza haftanın en mühim haberinin ne bildirmek ve niçin o tercih edildiğini izah Telefon pumaralarg Istanbul, 3911 —3013—a919 Gazete ve motbusya sit hususler için müdiriyete müracaat edilmelidir. MEME V 7 Milliyet | Başmukharriri Bile zmol'unuu BANNER ii BENZ 4 neft, Nene No 1301 pi 7 >. Abone ve Jan ücret Gnzötemizde çikan yazıların buku bone Türepa 90 ka 139 Meriç hk Baci ve Pi en maraza İlam tarifesi Sahifede Simin Devlet parasını gaspedenler cezalarını göreceklerdir Adliye vekili B.in beyanatı İrtişa hadisesinin iç | yüzü bütün çıplak- lığıyle meydana çıkarılmıştır. Müddei umumilik dün isticvabatına devam etmiş, birçok kimselerin malümatına müracaat etmiştir. Tahkikatın btüün safahatını neşrediyoruz larına göre fevkif edilmiştir. lâzımdır. » Istanbul Adliyesi inşa cürmü ile mazmun bulunanların tahkikaii ile dün sabahtır gece geç vakta kadar meşgul oli, aştür. Adliye, bu aw Sele etrafında mâ- ldmatına müracam için bazı zevatlar celbetmiş, bunlar © evvelâ” Müddel umumi Kenen Bey tarafından istic- yap. olunmuş ve © yüteskıben 7 İnci Istlntak dairesine ( swkedilmiştir. Kimlerin molf hatı alındı > Bu | arasında Avukat İ Şekip ve Arif | Mustafa Beyler de vardı. Bu iki avukat, göse terilen bir takım fuzuli masraflar üzerine erikler arasında — ihtilâf çıkınca teşkil olü nan Hakem bey- etinde Nesimi Ma silyahla © beraber çalışınışlardır. Di- ğer taraitan avu Remzi bey kat Marko Naum Efendinin de istlevabına lüzum görülmüştür. Hesabatı ve maamelai karişik görünen ve Meclisi idare azası mevkuf bulunan eski şirketin de- terlerinin Maum Efendinin elinde olduğu haber verilmiştir. Nam Efendi bunlar kaybettiğini Iddia etmektedir. Heyecanlı ve şaşkın! Mevkuflar ve aralarında bilbasşa Latfi fazla heyecanlı ve şaşkın gö- Fünmektedir. Mevkuflar yataklarını evlerinden getirtmişlerdir. Yemek- lerini de her gün aileleri getirmek- tedir. İbtildetan memnu bulunan mev- Kollar gazete okumak urzusu izhar etmişlerse de” buna müsande edil- miştir. Yalnız Tevkifhane Müdürlü- Rünce teikik edilmek şartile roman okumalarına Müddci umumilikçe mü sende verilmiş. Bu müsasde üzerine Lutfi bir iki roman getirtmiştir. jak Basat için bir müracaat Mevkuf bulunan Jak Basatın avu- kat müddel umumlliğe müracaala müvekkilinin tahliyesini talep etmişür Ba talebe esbabi mucibe olmak Üzere Basadın muhbir ve müşteki vaziyetinde olduğu zikredilmektedir. Pasıdın vekili, 4mciyaz işini Fres- kolaris Lurfinin takip ettiğini bu esnada Basadın Avrupada olduğunu kendisine 150 bin liralık bir masraf terdiklerini, hatta 25 bin lirasının ubanzadeye, 50 bin Ilrasının da bir müesseseye verilmiş olduğunu ilâve ettiklerini, Basadın bu masrafı tanıma. mak istediğini, itiraz ettiğini, işin hakem bey'etine hayale olunduğunu, fakat p “etinin kararı suretle sücvap (edilenler san hikem bey #ahmut Esat Bey Ankara, 7 (Telefonla) — Adliye Vekili Mahmut Esat Bey, Istanbulda yapılan tevkifat münasebetile şu bey — Cürüm irtişadir. Müddel umumilik İstanbul Defterdar- lığının ihbarı üzerine işe vazı yet etmiş değildir. Hadise doj rudan doğruya takip ödilmiş ve maznunlar Cumhuriyet kanuf- anatta bulundu: İki elimiz Türk Cumhuriyetinin şerefile oynâyanların yaka- | lgrındadır. Hesapları temiz olanların neticeden korkmaması kabul etmediğini, Hükümete ve Ba- Tya müracania bulundağunu söyle- mektedir. i Hem vekil, kem damat Bey me Basatın O Zemanki Yddiasma na saran Hakem hey'eti tarafgirane ka- far vermiştir. Zira Nesim Mazliyah Freskoların. hem vekili, hem de de- madıdır. Bu iş içinde 100 bin lira Almıştır. Mim, Latfinin © vekili olan Şekip Adokan da 60 bin lira aldığı V dedi kodusu vardır. Baroya da bunların Barodan ihracı için müracaata bulunulmuştur, Baro karar verdi mi? Baro bu hususta tetkikatis bulun. Müş hatta hazırlanın rapor da meclişi inzabata | verilmiştir. Fakat meclis işimi geçen Avukatlar hakkında henüz bir karar vermiş değildir. Maliye vekâlefi nerden öğrendi > Mes'elenin Maliye vekâletine ne #vretle eksettiği hakknda aldığımız alümat ta şu şekildedir. Sabık İstanbul Defterder vekili eimdiki Sinop mebusu ) Remzi Be. şin zamanında Lutfi Beyle isimleri Mevküflardan Jan Basat maldm 7 mnsevi şeriki tarafın eski Barut, Rovelver, Av ve Meni infilâkiye şirketleri teşekkül : Hükömetin sermayesi 750 bin ve şirketlerin sermayesi de 750 bin Tire idi. Müesslsler içtimanda Maliye ve kâletini temsilen sabık Istanbul Def- terdarı Remzi Bey bulunmuştur. REMZİ BEYİN BİR SUALI? Remzi bey Bilançonun tetkiki çg- masında külliyetli bir meblağın mag- raf gösterildiğini, fakat nereye var. folunduğunun mektum tutulduğunu görmüştür. Remzi Bey bu paran nereye har- candığını sormuştur. Müessisler kaçamaklı ve muphem cevaplar vermişlerdir. Remzi | bey ısrar etmiş: «— Ben böyle bir masrafı hkü- met namına kabu) edemem, sarfolun duğu yerleri gösterir. evrak ve ve- #aik isterim!» EŞ demiş, tutulan zabıt verekasını kaydı ihtirazi ile imzalamıştır. Bilançoyu Vekâlete gönderen Rem- #i bey bu meseleden de bahâetmiş ve nazarı dikkati celbetmiştir. Fakat da İ daha seri olarak piyasaya ve #wwna- ele nedir? Tahkikat Maliye müfettişlerine geçti Yapılan ihbar ve meselenin mahiyeti nedir ?.. Ankara, 7 Telefonla (Mülliye)— Devlet matbansindı kâğıt münakı sına fesat kanıp mas hakkındaki ihbar bir ki tarabından Maarif ve Maliya - vekâ- letlerine yapılış- ur Evvelâ. Mis İF hey'eri teftişe iye reisi Tudvan Nafiz Bey rara- Tından yapılan tah kikat üzerine mes- lenin © Maliyeyi dar etmek “e tahkikata e lerine telek. ör, .öldvan Nafiz Tahkikata devam olunmaktadır. Haber aldığımıza göre Istanbulda Devlet marbas- #na, Tütün in hisanna ve pi yasaya kâğıt ve memleki İsveç. Çekosla- vakya ve Âlmen. yadır. İsveçicn ge lecek — kâğların yolun © uzaklığı hasebile vzün ze , man beklenmesi Fâlk Sabri B. Yazmdır. Çekoslavakya fabrikaları da sıps- He olmadan irsalât yapmadıklarından bö gekilde kğ alınamamaktadır. Almanyada bir çok fabrikalar Bamına harekci eden bir Müsevi kasalara iştirak etmekte ve kazanmaktadır Alelekser münakasalarda muvâf- fak olan müsevinin bu vaziyeti | kâğıtçıların bu şekildeki ihbarlarına mevzu olmuştur. Mukaddemâ gene devitt matba- asında makins mübayıasında Sui İs mal olduğu iddiasının bu mesele ile alakâsı yoktur Tahkikat yarın bitecektir. Rıdvan Nafiz B. teftiş için yarın "Trakyaya | gidecektir. Talebe kongresi Balkan talebe murah hasları dün geldiler Kongre bu gün Darül fünunda açılıyor mera sim nasıl olacak ? Dün şehrimize Balkan milletleri- Ke mensup 13 talebe gelmiştir. Ko Du da nerden çıklı ? Ky Şebremininin isllası otralında dün çıkarılan şapa katiyen doğru değildir. Şehremini ve Vali vekili Muhid- din beyin Şebremanetinden istifa ct- tiği hakkında dün bazı şayialar cık miştı. İcra ettiğimiz tahkikata na- saran bunun aslı yoktur. Filhakika muhhiddin bey geçen Salı günü ak- amı otomobil ile Emânete gitmiş e içeri girmeyerek kapıda muhase- yeci Nuri beyle görüştükten sonra iyrılmış ve © günden beri de Ema- ette devamlı mesaide bulunmamış- i ur. Lâkin bu, Muhiddin beyin Vil-| yette bilhassa yol ve mektep inşaatı balesi gibi bir çok işlerin yapılma-| 8 hasebile orada bulunmasından ve hariçteki işlerinin çoklliğindan ile- ri gölmekte olup yoksa kendisi istifa eymiş değildir. Mu- idda bey Dün de Emanete gitme, miş olmakla beraber Vilâyette Ema- nete ait bâzı evrakı Şehremini azfa- Muhiddin Bey MUHİDDİN BİN MEKTUBU Muhiddin bey dün gazefemize â- #ideki #hektubu göndermiştir; Milliyet yâzı işleri müdürü beye- fendiye: | «Bügün intişar eden bazı gazötelerde bir fabrika İnşası meselesinde noktal na- zarımın kabu! edilmemiş olmasından do» iayı Şehreminliğinden istila | eylediğim| bildirilmekde ve Perşenbe, © Cumartesi günleri Emanete gitmemekliğim ve Ke- malettin Sami paşa hazretlerini ziyare luk eden bir ihtilâr asla möv- ığı ve zaten bu gibi işler takriri olmayıp kanunen halledilen hüsu- sat olduğu için istifa da bittabi o mevzu bahsolamaz ve asla olmamıştır keyfiye- tin ba süretle tashih buyarulmasını rica ederim efendim.» İstanbul Vali vekil ve Şehremini MUHİDDİN hstifa yek. Ankari (Telefonla) — Şehremini Muhiddin beyin istifasına dair Dahi. İye vekâletinde bir haber yoktur. nvansiyonel treni ile dç Bulger iki Macar talebe. murahhas gelmiş ve talebe birliğimizin murahhasları ta- rafından istikbal edilmiştir, Öğleden sonrada. vapurla beş Romen ve 2 alyan murahhas gelmiştir. Romen talebe imurahhasları arasında bir dok- tor bulunmaktadır. Romanyada tah- silde bulunan Salahaddin Rıza Bey de gelmiştir. İki İtalyan murahliasın. dan birisi hukuk doktorudur. Şehrimize: gelen © murahhaslar Bristol otelinde talebe birliği tara fından misafir edilmiştir. Murahhas lar “Türk talebe © murahhaslarının iştirakile bugün saat 15 te Darül- fünun merasim salonunda bir ictima akt edilecektir. Celseyi Neşet Ömer B. küşat Gedecök ve bir nutuk söyle- yecektir. Türk talebe birliği reisi bir nutuk irat edecek ve murahhasları yekdi- Rerine © eekdim edilecektir, Bunu müteakip encümenler tefrik edile- cektir. Asıl. mühim içümalar bugünden itibaren aktedilecektir. Kongrede Halkan milletleri talebe birliklerinin umumi ihtiyaçları tespit edilecek ve beynelmilel kongrelerde hep birlikte hareket etmek için mo- karrerat ittihaz edilecektir. Kongreye Türk talebe birliği namına Tahsin Bekir, Halit ve Naşit Beyler iştirak sdreetir. İstilaya sel olarak gösterilen fab- riza veleolle Emanet çalkadar deği Bu sebeble dün muhtelil gençlik zü- mreleri matbaaları ve muhtelif mü- bn meyanda iderehanemi- 2i ziyaretle | teestürlerini büyük bir heyecan ve hassasiyetle bildirmişler. di ie. Bu gün de bu münasebetle Tür- kocağında bir içtima âkdedilecektir. 2inci sahifemizde : 4 Tarihi tefrikamız. Tepedeleni Ağ Paşa ve Vasiliki 3— Son r 3 üncü sahifemizde; 1— Mahkeme 1s 3 Ekonoml 4 üncü sahilemizde; 1— Hava raporu | bir itilâfn iki tarafın iktisadi men- Üski Merkez Ki Ne M.Mihalakopulosun beyanatı. Yeni nazır Türkiye ile itilâfa taraftar olduğunu söyledi Atina 7 (Apo) — Yeni Yu- nan hariciye nazırı M, Mihala- kopulos gazetecilere Türk-Yu- nan müzakeratı hakkında atide ki beyanatta bulunmuştur. — Türk - Yunan müzakeratı hak- kında hariciye encümeni tarafından gizilmiş olan hattı harekete barfi- yen ittiba edeceğim. Hiç bir... fert bu hattı hareketten İnhiraf edilece- ğını hatır ve hayalinden geçiremez. Bunun da iki sebebi vardır. Evvelâ hariciye encümeninin kararı kat'idir. Saniyen ayni başvekil mevkii ikti- dardadır. Öteden beri ademi tecavür ve hakemlik misakları aktı siyâse- erviç ettim. Türkiye itildfının! öteden beri hararetli bir yim. Bu noktai nazarımı olacak? böyle faatlarına hadım olacağı kanaatına istinat ettirryorum. Ankaranın ayni temayülü izhar etmesini armı ve ü- mit ederim. Türk-Yunan itilâf Sri aleyhin| deki neşriyatile maruf olan Betiya güzetesi yazdığı bir makalede Miha- İakopulotun takip edeceği siyaset hakkında bazı Türk gâzeteleri tara- fından izhar edilen &ndişelerin va- rit olmadığını beyan ediyor. ÜSKUDAR-BEYKOZ ŞOSESİ BU SENE İKMAL EDİLECEK dar—Beykoz şösesinin indep Kanlıfaya re gta, lerbeyinden Üç! olan ise çök bozuk ve tehlikeli olup buradan 2- raba ve otomobiller geçemediğinden, Şehremaneti burada istimlâke ve da- ha sonra da inşamta başlayacaktır. Kanlıcadan Beykoza kadar olan kıs- mın inşaatı da Vilâyet - tarafımdan deruhte olunmuş ve burası için 60 bin liralık taş alınmıştır. Şoseyi Vi- lâyet yapacak isede bu kısımdaki istimlâki de gene Emanet yapacak- vr. Yol bu sene tamamile ikmâl edil miş olaca! Rögıp ve Hulusi beyler vaparda SEFİRLERİMİZ GELDİ HÜSEYİN RAĞIP VE FUAT HULÜSİ B. LERİN BEYANATI Moskova sefirimiz Hüseyin Ragip ve Nankin sefirimiz o Fuat Hulüsi Beyler dün Novresiski vapurile Rus yadan şehrimize gelmişlerdir. Hüseyin Ragıp ve o Fuat Hulüsi beyler vapurda polis müdürü Şerif Emanet muavinlerinden Şerif bey- ler tarafından karşılanmışlardır. Hüseyin Ragıp bey kendisile gö- rüşen bir mubarririmize kiz im ve asgari bir müddet zarfında 'stanbula gelerek vazifeme svdet €- deceğim, Ragıp bey bundan sonra gülerek at “ilâve etmiştir: — Avdetimde size çok havadisler verebileceğim ümit ediyorum. F. HULUSİ BEYİN İZAHATI Nankin sefirimiz Fuat Hulüsi bey de şu izahatı vermi ve bir haftalık vapur seyahatinden sonra İstanbula gelebildim. Çinde dahili harpler şimdilik bir sükün devresi | geçirmektedir. kat vaziyetin ileride ne şekil alacağı malâm değildir. Çin halkı Türkiye hakkında çok iyi hisler beslemektedirler. Ben yola çıkacağım esnada Çinde &n mülüm hadise o Ceneral Fenkle ceneral Çankayşekin yaptıkları iti- Mâftır. Dahili harplerde mühim roller oy- Dayan bu iki kumandanın birleşme. si Çin vekayiinin saliha doğru git 2— Felek 3— Hilye, roman, mekte olduğunu göstermektedir. bir hafta kadar istirahat. İği Çanak Kale; i-| Muş ve Bitlis, © Fe-) eya - Adliye vekilinin mevkuflar hakkındaki mühim beyanat Dün gece yarısına (Mes kadar tahkikat yapıldı Miliyetin büyük anke Gazinin en büyül| eseri nedir? Ruşen Eşref B.in cevabı İşle Mustafa Kemali şimdiye kadar en büyük eseri: Ateşli ve millletçi bir halk çocuğunun kendi ha- rikalı şahsi ile milleti, milleti ile de cihana veri miş olduğu bu derstir. Ön iki yıl sonra bir al sivil bir ziyaretei gibi e Devleri geri pü kürttüğü yer; Sarı Kamış bozgunundan ve Eş2i rum elden gittikten sonra meri kete bir müjde gibi geri gerizdil © zaman kan ağlayd — vilâyetlerinde yeğine muzaffi ti Bütün ordular dağıldığı gün ke dininkini, sonradan ilham © ed milli Misaken canlı bir hudut parça Ruşen Eşref Bey pe önünde toplu Ve sağlam tuttu hu yer Yavru bir aslam ilk saldırış d memelerini andıran Hareket ordü Garp Tarabulusu, Balkan uğraşma) rından sonra her biri bir kumandağ| ömrüne şan vermeğe kâfi gelecek İş şeyler onda yalnız bir “kelâma ağasi kalır, ve nefis bir sözün başlangıerli Yenilmiyen Adamın yenilmiş birde duyduğu acıdan doğan karâği büyük izzeti nefsin kendine verdiği söz: Kurtaracağım sözü ; Samsuna çıktığı gün: Sırtma birl milletin yükünü aldığı gün; EB millet mabedine girdiği gün, Sivas günü: İçli dişir baskılar tından çekip o tepeye topladığı mijj irade, O iradenin scsi: Milli Misak Ankaraya geldiği gün; 23 Nisan; eşime esasiye kanunu, « Dağınık ve inzibatsız kuvayı m liyeyi intizamlı bis ordu, bir devi kuvvet ve ifadesi haline komak Tü zumunu sezdiği gün; fyon - Kütahya - Eski Şehirdet kuvvetlerimiz geri alındığı gün akşamı dan 10)" unu geydiği gün; Cephede kemiği kırılınca Ank ermiştir. li — Nankinden 14 günlük bir tren laşanun en yüksek misali ; Sakarya! 22 gün süren Sakarygl Ardı sıra Adanayı da getiren Saki Dumlu Pınar: Mustafa Kemalin tan, ve vatanın da Mustafa Kema) duğu gün... Bütün vatani, elinde bir hediye göl bi, Ankaraya getirip Millet Meclisi ne takdim gün; Hilâfeti saltanata ayırdığı gün) Zirvesi Lozan ve istiklği olan fasıl burade,kalsa idi bile ne haşm li bir ehram givi yükselecekti | Dağınık bir ordudan, silâhir nanistan ile bütün itilarınazı