29 Haziran 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Cumartesi?0hazirn999 ğ | İdarehane Istanbul, © Ankara caddesi, No 100 Telgraf adresi: i Telelon numaraları Istanbul, Milliyet tele ve matbacya Gif hususlar için müdiriyete mirâcağt edilmelidir. üleri çeçen nuzhalar 10 kuruştur. Gelen eorak yeri verilme Tun olsmma BALK VE MEMURLAR —— Cumhuriyetin, siyasi gayele- B gibi memleketi idare için de İ muayyen prensip ve (gayeleri Vardır. Vatanm en uzak köşele-| ki devlet, faaliyetinin bu gayenin istihsaline sarfe- “Bir memlekette emniyet ve Bsayişi tesis etmenin (vasıtası Yalnız asker, jandarma ve ale- İkmum zabıta kuvvetleri değil dir. Halkın ruhunda uyandırıcı kanun hürmeti, intizam sevgisi, #evlet nufuzu bu emniyetin hu- #ulünde birinci derecedeki amil- lerdir. 'ecesiz müşktülât çıkaran bir ibaretti. Filhakika bir menfaatlafıni her şeyden üs- Mir tutan, vatana ve halka kar- olan, vazifelerle kendisini a- saymıyan saltanat ida- elbette vatandaşlara emni- telkin edemezdi. İşte bugünkü rejim, bu uçu- da halka muhabbet, şef- ve hizmet ile . doldurmağa , Cumhuriyet idaresinin yüksek işi ve bu itibarla en e göze çarpan cephesi bu- Demokrasik halk idaresine iş- edenlerin ahlâki evsafı pek bir iyet arzedi- Bugün bir yıldönümünü hatı alamadık. Beynelmilel siyaseti mıyan bir muahede ismi vardır; vi ir il hedenin Üzerinden bugün on sene ti meselesi her şeyden üs- tutulur er vesile Oile söyliyoruz: itkiyede idare meselesi, me- ir meselesinden başka bir şey İepimiz müşahede ve tecrü- imizle şu kanaatı edinmiş Unuyoruz ekserya bir ye- » Ve ya bir kazanın eyi ve fe- idare edilmesi, orada devleti n il eden büyük memurların i faziletlerine, idari kabi- ç ine tabidir. umhuriyetin memuru, hiç #ebep ve vesile ile halka kar İhparatorluk memuru zibni- € hareket edemez. Bütün cihazı, mevcut kanunla- u dairesinde (Yalnız faydasına, memleketin adaletin müsavat daire tevziine çalışmakla mükel « İnkılâp rejiminde memur » bütün işlerinde bu nok- M azimet noktası olarak alma » Unutmamalı ki, vatan- arasında halâ şikâyet kullanmasını bilmiyen- i âdedi az değildir. Bundan a en küçük bir O memurun bir yolsuzluğunu bütün makanizmasına, hatta re- ; Sakatlığına atfeden safdil eksik değildir. Bu nokta. göz önüne alınmca memur. Moühedeyi Fransa eden M. Kile Bu muahede galipler tarafından hazırlanmış, istendiği gibi yazık mış, sonra Almanyaya teblig edi- lerek ve münakaşa kabul etmek- #izin imza ettirilmiştir. Muahede mağlup taraf için pek ağır şart lan ihtiva ediyordu. Almanyanın topu, tufeği alınıyor kendini top- laması için imkân bırakmak is tenmiyordu. Fazla olarak gelip- ler mağluptan harpte harap olan yerlerini yaptıtmak behanesile ta- mirat bedeli diye bir çok para ve malzeme almakla beraber Al manyanın meliyesini sıkı bir kon- trol altına alıyorlardı. Bu muahede- nin ağır ahkâmını birer birer bu rada zikretmeğe İrkân yoktur. at bir daha tekrer edelim ki bir devlet için böyle bir müahe deyi kabul etmek kadar ağır bir şey tasavvur edilemezdi. Nasıl kabul edildi.?.. Onun içindirki o zaman AL manyanın bunu kabul edip etmi- yeceği hakkında bahse girenler bile görülüyordu. Mamafi Ver. saya gelen elli kişilik Alman hey- eti muahedeyi İster İstemez ka. bule mecburiyet gördü ve 99 haziran 919 da mvahede imza- landı. Çünkü Almanya için muka- vemet imkânı yoktu. Bu tarihi imza celsesine riyaset eden ihti yar Clemancesu © ( Kılemanso ) hayatının en unutulmaz bir anım yaşayarak ve 1871 felâketinin intikamını aldığını anlatarak: — Kırk sekiz seneden beri bu anı bekliyordum!. diyordu On sene sonra. Aradan on sene geçti. Şimdi- transit işleri lr 1 Cuma günleri nağıl eğle. Yen Ki nci sahitemizdez "pore İNN Hakan Şan NÜ van Istanbul, 3911—3912—3919 harbinde Almanyanın mağlup çıkması Azerine 19; Bının 29 uncu günü Versayda Amerika, Fransa, İngiltere, İspatya ve İtalya ile diğer irili ufaklı bir takım devletlerin mürahhasları ve mağlup Almanyanın mürahasları arasında İmzalanan bu mua- Run * Başmnaharriri Siiri ao mağlup yok, müsavi devletler var.. On sene evel Versay sarayının saatlı salonunda Alman murah hası Fon Lersner muahedeyi istemiye istemiye imza edetken bihan harbi tasfiye ediliyor Versay muahedesi on sene evel bugün imza edilmişti Muahedenin imzalandığı zamanla 29 haziran 929 arasındaki fark çok büyüktür rlatmak arzusundan kendimizi çok takip ederken hatırdan çık- VERSAY MUAHEDESİ. Cihan senesi Hazira» geçmiş oluyer. ye kadar galip ve mağlup diye aynlan umumi harp devletleri ârasında - şimdi. artık böyle bir tasnife” Tüzüm görülmediği gibi kirise de artık Almanya hakkin: da miğlöp tabirini kullanmiyor. Artık bunun modası geçti tuldü. Şimdi bilakie son günlerde kullanılan bir tabir vardır ki Oda harbin tasfiyesi sözüdür. Şimdi Almanyayı riayet ettirmek için ileri sürülen şey Versay muhhedesinden ziyade beş sene evel kabul edilen ve müziç tamirat işini halletmek burusunda ilk ve mühim bir adım olan Daves planıdır. İleri atılan adımlar Halbuki son beş senedenberi vaziyette git gide öyle bir inki- şaf olduki bü gün Daves pilân bile kâfi görülmiyerek | mahut tamirat meselesi geçen gün Pa- riste imzalanan Young pilânı her tarafça kabul edildi, 925 Lokarno teminatı, Ak manyanın Cemiyeti akvama gir mesi ve 998 Kellog misakı har- bin tasfiyesi için hep birer adım oldu. İşte 929 haziranının 29 unda- ki vaziyetle ön sen evelki halin ufak bir mukayesesi, Renin tahliyesi Şimdi ortada mühim bir mes ele vardır ki o da Ren havali sinin müttefik devletler kıtatın- dun tahliyesidir. Almanyadan ala- ağını almak için'mutlaka bü devletin bir kısım arazisini işgal alunda tutmak. mı lazım gelir?.. Yoüng pilam işgal kıtasnınin Almanya tarafından verilen mes- arifini Eylölden itibaren tani- mıyor. O halde bu mestle de halledilecek demektir. Mümayiş yarılmıyacak Coblenz. 27 (A.A) — Rendeki böynelmüttetikin komisyon, Versay moshedesinin onuncu yıl dönümü münasebetiyle © kiliselerde — matem ayinleri yapılmasını mennetmiştir . Alman hükümeti ; müteliklerin her türlü nümayişleri mennetmelerini ko- Galiplerin yaptığı muahede unu- wahhütlerine | M. Troçki Hâlâ ümidini kesmedi Sabık komiser İngil-| tereye gitmek arzu- sundan vazgeçmiyor MTroçki © gelib * İngiltereye gitmek fikrinden Hal vaz geç memiştir. Aldığımız bazı inalümata ne saran M.Troçki geğinlerde Avru: paya gidip gelen kâribt M.Molle- nleri bir haf on güne kadar tekrar Avrupaya gönderecek ve İngiltereye kabulü için yeniden teşebbüsatta bulunacaktır. M. Troçki A- uda gayet mün- zeviyane bir ha- yat geçirmekte dir, Ailesi efradı hemen her gün | şehre inerek gez- mekte ve ak: şamları Adada tor yapmakta oldukları halde M-Troçki köş- M. Trogkinin kâtibi künden dışarı çıkmamaktadır. M. Troçki hatıratım yazmakla meşguldür. Adada oturduğu köşkün önün- den nler M, Troçkinin müs veddelerini hazırladığı yazı ma kinasının sesini işitmektedirler. —— verse — — Mühim bir istatistik Türkiye dahilinde mevcut mekteplerin adedi Maaril Vekâleti: 928-990 se- nelerinde Türkiye dahilindeki mek- iv tep ve talebe miktarı hakkın. da mühim bir Istatistik hazır- lanmıştır. Bu 18 tatistdğe © göre memleketimizde 9 şehir yatı mektebi, 3 ilk yanı mektebi, Maarif vektli Ce- mal Hüsnu Bey 51 mubtelit ana, 6206 ilk muh- teli, 5 erkek orta, 7 kız orta, 59 muhtelit orta mektebi, 16 erkek İisesi, 25 kız lisesi, 16 muallim mek tebi, 2 meslek, 11 imam hatip, 11 yüksek erkek, 1 yüksek kız mektebi vardır. Talebe miktarına gelince: İlk mekteplerde okuyan talebe adedi kız ve erkek olmak üzre 441330 dur. Lise, orta mektep meslek ve musilim mektebleri talebesi 31988dir. Yüksek mekteplerdeki talebe miktarı ise yalnz3943tür. Bu surede bütün Türkiyede okuyan kız ve erkek talebe ye künu 477,261 e baliğ olmakta- dır. misyon nezdinde "protesto. etmiştir. Harbin mesuliyeti Berlin, 28 (A.A) — Rayihştinğ meclisinde reis M, Lowbe munhedesinin — harp “mest münhasıran Almanyaya yükletmekte olduğunu hatırlatmış ve yakında bu tihamın kaldırıldığını görmek ümi- dini izhar etmiştir. Reyihşitağ tekrar içtima tarihini tespit etmeksizin tatil edilmiştir, fransız gazetelerine göre Paris, 98 (A.A) — Gazeteler, Almanyanın » Versay » muahedesine karçı olan protestosu hakkında efe siratta bulunmaktadırlar. Peri Parizyen gazetesi hatbin tasfiyesine doğro gidildiği sırada bu gibi mümayişlerin yeri olmadığını Almanya için hiçbir faydası olmıyacağını yalnız. devlet adamlarının uzun seneler sarfettikleri gayretler sayesinde wilevde getirmiş oldukları -sükön mubitini “ihlâl ede ceğini yazmaktadır. ( i ! İ Kadriye hanımın muhakemesine du günlerde İzmirde başlanacak Kadriye Kun muhakemesi Hikmet ve Nazım B.ler dün geldiler Muhakemede (100) ü mütecaviz şahit dinlenecek Müstantik Hikmet ve Nazım bey ler dün cümbüriyet yapurile İzmirden gebrimize evdet etmişlerdir. Hikmet ve Nazım Beyler Kadriye “hanım ve tüfekasınm — karersamelerini tanzim için İzmirt gitmişlerdi . Bu meseleye dalr İzmire nakledilen evrakı orada müddci vwnumi Hasan beye tevdi etmişlerdir. Evrak müstantikler tara- fından gözden geçirilmiş ve tahki- kata noksan bir cihet olmadığından müddei umumiliğe Hade edilmiştir. Müddel “wmümilik “ üç gün zarında Jddisnamesini tanzim ve müstantikliğe vermiştir. 35 sahifelik kararname Mostanrikler 35 sahile kadar soran kararnameyi yazarak mahkeme- ye vermişlerdir. İaname İle kararname arasında yalnız maddei kanüniyede tek bir öfak mokeai nazar farkı vardır. Muddei umumilik mazaunların Reisi Cumhur hazretlerine sul kast niyetile hareketlerini kabul etmiş ve (170) inci madde ile tecziyelerini talep etmiştir. Bu madde sekiz seneden onbeş Seneye kadar hapis cezasını müstel- ındir. Müstentikler bu itifakı kabolle beraber Kadriye H. ın ta Reisi cum. hur hazretlerinin İkametgihına kadar gitmesini sui kasta teşebbüs mahi- yetinde görmüşler ve teşebbüse te #addi noktasından tecrimlerini iste mişler ki bu cürmün 41-65 ve 256 ıncı maddelere temas etmektedir ki bu maddeler müebbeden hapis ce zasını Amirdir, Men'i muhaheme Evelce de yazıldığı vechile madam Fofo ressam Rıza, tekar Tevfik ve muallim Şevki Mustafa beyler hak- kında da men'i muhakeme kararı verilmiştir. Kadriye H. ve rülekasının muhs kemelerine 9 temmuzda başlanacaktır. Bu muhakemede 100ü mütecayiz. Şahit dinlenecekdr, em İsveçli tayyareci gene Amerikaya gidemedi ei Reykjavik, 97 (A.A) — İsveçli tayyareci Ahrenberg, buğün Nev- yorka gitmek üzre ( Klanda- dan hareket €t- meğe kalkışmış isede moltörü bozuk olduğun dan hareketin- den bir kaç da kika sonra in- meğe mecbur olmuştur. Bu teşebbüs, tayyarecinin mu- vaffakiyetsizliğe uğrayan dördün- cü teşebbüsüdür ll Abone ve Ian tcretleri Gazetemizde çikan yazıların kukuku mahfardur Abone şartları nci Sahifede Santimi İlan tarifesi “m ma « dme e Kuraşiar Nashası 55 Dayinler | M.Dekloziye ve i o refiki geldi İ Deyinlerin vekilleri iki gün sonra Yuna- nistana gidecekler. Bir müddetten beri Ankarada bülünan Fra dayinler vekili M Dekloziye ve İniçiliz Daiynler vekili M. Mayt dünkü Ankara ekspresile şehrimize gelmişlerdir. M: Deklozye ve M Vay Anka radu Maliye vekâletile temaslarda bulunarak» düyumu umumiyenin tasfiyesine ait bazı işlerin halli ile uğraşmışlardır. Kendileri şeh- rimizde Toketliyanda “iki gün M. Dekloziye kalacaklardır. İki gün sonra Atl naya gideceklerdir. İngiliz ve Fransız dainler vekili Yunanistanda bir hafta kadar kala- caklardır.. Bu müdder zarfında düyuna üümiyenin Yunan hik kümetine #aber eden hissesini tespit edeceklerdir. Ro Dün şehrimize 40 talebe geldi Dün Umanımza gelen Daçya ve puru ile şehrimize 30 Romen dari fünunlusu gelmiştir. Derliünonlular "Türk talebe birliği murahhasları ta- rafından istikbal edilmişlerdir. Misafir talebe muhtelif fakültelere mensup kız ve erkek talebeden mürekkepeir. Darülfünunlular temmuzun dördüpe kadar - şehrimizde kalacaklardır. Bu müddet zarfında Dartiltünunu, müze- leri ve şehrimizin diğer şayan v- maşa yerlerini gezeceklerdir. Dartilfünunlulara Türk. talebe birliği tarafından bir çay ziyafei verilecektir. Türk darülfünunluların. dan bir grupta Romenlere indel 2) yaret etmeği düşünmektedir. Sıcaklar başladı Dün hararet (33) dereceyi buldu Boğucu sıcaklar dün de devam ermiştir. Otuz üç dereceye “varan hararet İstanbul ve Beyoğls semile- rinde otoran halkı baygın bir hale koymuştur. Bu yüzden herkes Bogaza ve Adalara tehâcüm etmiştir. Bir kı sım halkta evlerinin önlerinde, sakak- larda, dondurmacı dükkânlarnda ve Gahçelerde vakıtlarını geçirmişlerdir. ere Aliye hanım vakası Madam © Manniği | cerhetmekle mazmun bulünan Şakir paşanın kızı Aliye hanım halıkımdak! tahkikata bugün devam edilecek ve Üsküdar istintak hakimi bazı şahitler dinle. yecektir. Şahirlerin istimaı bittikten sonra iki öç gün zarfında istintek hakimi karamamesini yazacaktır. Hademei hayrat maaşları Hademei hayratlan beş yüz kuruştan az maaş alanların maaşları beşyüze iblağ edil- mektedir. ——— İzmirde komünistler İzmirde görülmekte olan komü- nistlerin muhakemesi bü hafta niha- setlenerektir. Hiliyetn büyük an Gazinin en büyük eseri nedir? Müderris M. Şekip beyin cevabı “ Bütün eser ,, in büyük ve lâyemut bir mimarı.. Gazinin eserleri büyük bir vahdet ve terkibi istihdaf eden bir mefkürenin unsurları olarak tedricen vukubulmuş ve daha da vukubülacağı için o büyük vahdet ve terkip dururken un- surları bir birlerile mukayese etmek, tamamen müteazzıv ©- lan bir hayatı parçalamak gibi bir şey olur. Altı asırlık osman- Jr imparatorluğunun son inhitat- larında neşrettiği sun'i ve has- ta hava içinde selâmete susa- miş olan Türkler uçurumun son noktasma gelerek tarihlerinin kapanmak üzre olduğunu gör. dükleri bir sırada Anafartalar kahramanın: yanlarında ve göz bebekleri içinde buldular. Hal- kın selâmete susamış ruhile Ga zinin kurtarıcı ve yaratıcı de- hası bir birlerini cezb ettiği bu dakikadan (itibaren (“büyük eser”tedrici ve mükemmel bir Pilân dairesinde yörümeğe baş- lamış ve her gün bir a daha ilerledikçe Misakı milli, İnebolu Sakarya, Dumlu Pınar, Zaferi. en talebe Mustafa Şekip Bey nihai, Lozan muahedesi, İstik- lâl, Demokrasi, Cümhuriyet, te- drisat birliği, hukuk birliği, dil birliği gibi namlar almıştır. Em- sali ender milli ve tarihi bir “senfoni” yi andıran bu müstes na eser canlı ve muzaffer bir ta- rihe mebde olduğu ve asırlar- ca inkişafa müsteit bir halde yaratıldığı için nmumi heyetile tecezzi kabul etmez bir halde «bir» ve «bütün» dür. “Gaği” yi ocihanşümül bir şahsiyet yapanda işte bu «bü- tün eser» in büyük ve lâyemüt bir mimarı olmasıdır. Darülfünun Müderrislerinden MUSTAFA ŞEKİP #.. Müderris Sait beyin cevabı Gazi hazretlerinin eserleri pek mühimdir. Fakat fikri aci- zaneme göre bunların içinde en mühimmi harf inikılâbıdır. Çün- ki harf inkılabı Milletin seviyei irfanını yükseltmek itibarile a- sarı sairenin müeyedesidir. Darülfünun Müderrislerinden SAİT ... Yusuf Ziya beyin cevabı Bu sualin Huzurunda, yeryüzün. deki ufacık o kulübesinden gökyü- zündeki en parlak yıldızı seçmeğe çalışan şaşkın bir müneccim © gibi düşünmeğe hacetek. Zira, vakit