3 Haziran 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Plândan sonra Geçen gün otuzdan fazla Av- İipalı milletin adamları ile An iyı baştan başa dolaştık” Ken- Ü kendime şöyle düşünüyordum: ida bir Avrupa şehri kurmak İyoruz. Denebilir ki — bugün / A"llpılım kendisi — yaptığımız görmektedir; bakalım — hü- leri ne olacak? Beğenme- leri için ayrı ayrı fikir SÖylemediler. Beğendikleri şeyler rde ! — Bu sert ve kuru taprağın Oftasında yeni şehir ve yeni bir t yapmak enerjisi. 2 — Eenebi mimarlarına yap- Hemz eserler. 3 — Gazi çikliği 0 — Millet metlisi bahçesi. — Otantik eski eser görü- lşorün ki işlerinde — muvaftak Olmıyanlar kendi belediyemizle İmarlarımız idi. Yapabilenlerin ındı yeya - onlarla Çilışarak — öğrenecekleri — yerde İllmedikleri — şeyi — kendilerinin abileceklerini zannedenler An- fa plâm kabul olunduktan ' eger Ankarayı kendi bege- Rimiz ve herkese beğendire- altı senclik tecrübelerin man işından ders almak j imdir . Ber şeyden evel kendi belediye- zi yetiştrecek Avrupa bele- sine, kendi mimarlarımızı irecek Avrupa — mimarına, Tühendisimizi yetştirecek Avrupa isine V. S. ihtiyacımız İseiliği, umranı ve yapıcılığının Bek-tehi olacaktır. Bu mektebin lür ve hocaları mütehassıslar, e aZ *i de kendi memur ve adam- Yuğurmak küçük entrikaları olacaktır. - Bu ynsarları İt Yüzumsuz inatları kırmak bor “Döre heş., senelik, , teçrüheler t ve demagojiyi»iflâs ettirdi. "kes çarafından dui'usz samimf fçık sadakattir. İlk delfa bir Btir en esasat Üzerinde bir ah SeRyoruz. Bunun — öyle b kıskıvrak bağlayan vazileleri itki bunlara şehir vatandaş- kumboşun eğmesi güçtür. Bütün ve nüfuz, plânın çizdiği ı Şey gibi buna da alışmak mıza güç gelecektir. bel Ankara, yeni bir lmi Katları, — inşaat u, Pencere şekli, hattâ bina tatbik edecek mütehassıs- kat? “hüküm — surmesi ile Ç'tuzdur. g":l 6as plân ve proğrama plâmı kabual ettik, ilk defa Khi buriyetleri, kanunları, insan- a uV»"ıııı, zeyk ve sanatındır. Her pki portre gibi tanzim ile, hepsi ile, yalmız *0 bulabilir. Ankara mekte bütün. memleketin tabiat umranmın ustaları ve t olacaklardır. Yalnız bir mldıg,ı, bir. umrancılar ve y Falih rıfkı "ekteplüer Müsabakası q.:'wıu haftanın en mühim wını bulup yazmakta mıvaj- Bösteren talebemizin isim- ş dün — neşretmiştik. — Bugün 4 lhzı Sünct sahifemizdedir. tlncı hafta Üit Altıncı hafta m pazar gününe m haberi 200 keli- 8€Çnıemek üzere Müsabaka me- llr. Ankara bütün memleket beledi- Du şartlarla yetişmiş genç- | —_.ueulu ordusu — yetiştirmiş b Z. | hılrııı pazar gününden Deraber | miz gibi yapmak - istiyorsak | Pazartesiğ Haziran 1929 Idarehanet Istanbtl, — Ankara caddesi, No — 100 Telgraf adre: Telefon numı Istanbul, Milliyet . Istanbul, 3911—3912— Gazete ve matbaaya ait hırsaslar için müdiriyete müracaat edilmelidir. Müddeti geçen nüshelar Ni 10 kuruştur. Gelen evre ;uı verilmez. Haika saf gaz için bir kısım mülesseseler kısım açık gözler de lira zazara qu.ıtıyorlıır vermek Bazı Ruslar Petrolde”mükim bit swi etrol İnhisar İdaresi Bu meselenin takibi aldık: anda kamyon vasıtasıle petrole müşabih maddeyi maktadırlar. mutazarrır. olmaktadır. | ettten çıkarılar oü madüt lambaları bozduğu gibi mat- Tup derecede yanmadığı - için | N şikâyetleri mucip olmaktadır. Petrolden daha ağır olan kolzanın maliyet flatı gazdan yüksek olduğu helde gaza ka- rıştırlması | — bünün — İstihsal edildiği motorin — maddesinin ancak bir kuruş resme tabi tutulmasına — mukabil —gazdan 15 kuruş on para resim alınıma- sından ileri gelmektedir. Kolzayı nereden istihsal ediyorlar? ler motorinden kolza - istih- N"'ı-lddet zarfında | A radaki tarktan istitade eden- izde çıkan en | sali için Tophane Papasköprüsü ve sair yerlerdeki fabrikalardan müstefit olmaktadırlar. Bunlar- dan başka bir çok ufak müce- seseler de teşekkül ederek ha- zinenin zararına olarak faaliyete ları. 9913 ve Inhisar resmini tediye etmek sarfı faaliyet ederlerken bir hükümetlher ay 45,000 'Petrolde mühim suiistımal petrole kolza yağı karıştırarak ayda Hazineyi 45,000liralık bir zarara sokuyorlardı Rusların bu maddegyi istihsal ettikleri fabrikalar keşfü tesbit olundu- Müte- casirlerin cezası nakti cezadan başka bir sene de hapistir.. istimal müfettişleri hazinenin günde (1500) llra kadar zarara uğramasını mucip olan mü- him bir sul istimal hakkında tahkikata başlamışlardır. için fnhisar Idaresine dikkate şayan ihbarat yapılmıştır. Bu hususta dün şu malümatı Sut istimal nasıl yapılıyor? Son zamanlarda bir takım gazcılar ve mahalleler sözde petrol satan bazı Rus- lar, gaza yüzde 40, hattâ 50 nispetinde kolza ismindeki karıştırarak sul — istimal yap- Bu suretle hem halk aldatılmakta, hem de hükümet Kolza yağı nasıl şey? “azinenin yevmiye zararı nekadar? B unlar piyasaya yevmiye 40 fıçi yani (10,000) kilo kolza yağı çıkârmakta ve bunların petrole karıştırılması yüzünden günde (1500) lralık lahisar res- Mi kaybolmaktadır. Bu vasi sul istimalden evel Istanbalda senevi ancak ( 30) fıçi kolzü yağı sarfedilir ve Tu- filâk etmemes! dolayısile şimen- ve vapurlarda kullanılırdı.,, Sul istimale nasıl set çekilecek y/ *lsuzluğun önüne geçmek içim K piyasaya çıkan fazla kolza yağmın telvin edilmek suretile | petrolden tefriki ve inhisar ida- resinin şiddetli kontrolu altında satılması muvafık — görülmekte- dir, Tahkikat neticesinde gâz sul istimalinde alâkadar — olduğu tespit edilecek olan mahtekirler aleykinde şiddetli takibat yapı- lacaktır. Mütecasirlerin cezası nedir? Börların cürmü sabit olduğu takdirde kanunen bir sene hapse mahkümiyetleri lâzımgel- mektedir. Ayrıca hazinenin hu- kuku da mahfuz bulunacak ve kendilerinden nakdi ceza Alina- caktır. Piyasadakl gazlarda kolza olup olmadığını resmen — tesplt için sikleti. İzafiyeleri muayene edilmektedir. Saf petrollin sık- let! izafiyesi 812-822 olduğu hal- de kolza 835-850 kadardır düfet fenerlerile maden ocakları İngiliz lirası Dün 1023 te kapandı Borsada 20,000 isterlin alınıp satıldı.. —— Dün Borsada İngiliz lirası (I028) kuruştan açılmış ve (1028,5) kuruşa kadar çıktıktan sonra tekrar düşmeğe başlamış ve son musmele (1023) kuruş üzerinden yapılmıştır. Mamafih son dakikada (1024) ci çıktığı İçin, mua- t kla beraber, bu kapanış flatl addedllerek resr-! Tevhaya geçirilmiştir. Kambiyonun dünkü temevvüc- teri hakkında Borsa komiserli- giaden şu malümat alınmıştır: *“Dün Borsada (20,000) İster- Ha şatılmış ve İzmirden ehem- miyetli miktarda katnbiyo gel- miştir. Ancak alıcıların fazla olması, bu tereffile sebep olmuş- tur. Kümbiyo temevvüclerinde ihtikârın amll olduğu hakkın- daki neşriyatta nazarı dikkate almarak tahkikat yapılmaktadır. Borsa komiserliğine madde tasrihi —suüretile — spekülâsyon yapıldığı hakkında ihbar vuku- bulursa çok ehemmiyetle takip olunacaktır. Henlüz ilitikâr ol- duğü itea tespit edilmiş değildir. Öyleden sonra banka- ların - pazer — tutili - dolayisile borsada mucmele olmamıştır. Bankalar vesaike mülsteniden | ihtiyaç üzerine kambiyo mua- melesi yapmak mecburiyetinde- dir. Buna riayat simiyen mües- seseler — teoziye- — alunacaktır. Borsa komlserliği" dünkü - vazi- yeti telgrafla Maliye vekâletine bildirmiştir. Ticaret odası, İngilizin daha | ziyade yükselmesine bir. sebep olmadığı ve yakında kambiyo- nun düşeceği kansatindedir. Barisiye layinleri Kina ve Pmı sılırlııı Hariciye e yekliliği yeni tayin iradeye Jistesini hazırlayarak arzetmiştir.Bu Hsteye göre Atinaya layin edilen müste- şar Enis beyin yerime - birinci dalre müdürü Nüman, bunun yerlne, ikinci dalre müdlürü Esat. ikinci dalreye Prağ maslahatgüzarı Cevat, müste- — Saffeti Ziya - Bey şar — müavinliğine — istihbarat müdürü Lutfullah, Prağ selare- tine teşrifat umum müdürü Salfeti Ziya, onun yerine Fuat Simavi, Berut başşeh- benderliğine müstsşar mua- vini Muhlddin Raşlt, Berut başşehbenderi Server Cemal mübadele k: Bsat Bey misyonu müşa- virliğine, Alinâ başşehbenderi Munip beyler şehbenderhaneler müfettişliğine tayin ; siyasi mü- şavirlik şubesi müdürü Mahmut Suit ile Berlim başkâtibi Niza- mettin beyler becayiş edilmiş- lerdir. Ankara, 2 (Mülliyet) — Hari- ciye vekilimiz dün akşam Paris ve Berlin sefirlerimiz şerefine bir ziyafet çekmiştir. Ziyafette Fransız ve Alman sefirlerile, Dahiliye vekili Şükrü —Kaya, Trabzon meb'usu Hasan Beyler ve hariciye vekâleti erkânı ha- zır bulunmuaşlardır. | Oomobil geei Dünde devam eti Pakal şelirler çakşacaklarını Seyriseler merkezine bilürüüer | Şoförlerin grevi arabacılara yaradı ! Otomobillerin grevi dün de de- vam etmiştir. Evelce 340 otomobil eni tarifeye göre taksilerini değiş- drmiş ve tenzilatir taksi takmış ol« malarına rağmen bilahare bunlar da srkadaşlarile bir olarak greve İştirak etmişlerdir. Şoförler dün tekrar Ema- nete müracşat ederek yerdikleri he- sapların — terkik edilip edilmediğini sormuşlar ve hesapların tetkikine ka- dâ: zirana kadar eski taksilerle çalışma ardan vikayeleri için 15 Ha larına müstade ödilmesini reca et mişlerdir. Bü müracaat Emanet tara- fından © Junmuştur. edilmekle beraber bu hesabat Bi nedin noktei nazarını değiştire mahiyette değildir. Hasıl olan kâ | göre şoförler çalışmağa —mücemayil iselerde otomobil — sahipleri - grevde asrar etmektedirler. Diğer taraftan — tramvaylar — tezyit olunmuş, Hastalar ve acil / Ehtiyaçlar için otomobil temin edilmiştir. üveiki gü tevkil edilen S şolör: &rev lehinde propaganda yapan alı şoför daha dün Beyoğlu merkezlnce tevkif edilmiştir. Seyrüseler merkezi vesalti nakliye buhranına meydan vermemek üzre Kadıköy ve Üsküdardan 40 araba getirtmiş ve şehrimizdeki bürün ara balarda piyasaya çıkarılmıştır. İşçi lerin greve taraftar ol- mamaları ve Emanetin de fikrinde ıstar €tmesi grevin yakında hitam bolacağını / göstermektedir. Emanet muavini Hâmit bey bu husustat — Otomobilcilerin istidası heyeti ienniyede tetkik edilmektedir. Mama fih taksi ücretlerinin rer' mevcut değildir, demiştir. satçılarımı: ve Darlilfü nun müderrislerinden — Fazıl bey grev bakkında bir muhârririm beyanatta bulunmuştur. Bizde - otomobillerin yevmi istihsalâtı 15-29 lira olduğuna göte mütavassıt bir otomabil sahihinl bir sene geçi kteni başka sermayesini de itfa etmektedir. Hangi iş ve hangi Ücaret vardır ki sermayesini bir söe nede çıkarsın. Bu basit hesaptanda anlasılacağı veçhile - sölürler bu ha reketlerinde — hiç haklı - deşildirler. Son vaziyet ne? Dün akşam sast beşte Se merkez memuru İhsan murahbaslarını çazırarak lerini — işletmeleri — 10 sürette söylemiştir. Bunun üzcrine şoförler iş yapmaya başlayacakları vadetmişlerdir. be 2 inci sahifemizde ; * 1 — Yesi gümrük ürileleri bakkında Maliye vekitinin Sön haberler, 3 üncü sahifemizde: 1— Mahkeme iatibaları 9— İktisadi Bareketler 4 üncü sahifemizde: e 1— Hava rapota a— Felek, 3— Roman, Hikiye Şaförlerin verdikleri hesapfar tetkik Aboane ve Tlan Hfieretleri Gazetemizde çikan yazıların hukuka mahfazdar Aböne Han tarifesi Türkeye Heriç Oac! Sahifede San'ini — 25 bu » Arlığı 400 ha ö ha Snel * « 30 © - 750 « e. ıun . « Bo t « 1400 « B00 N-ılı-.ı L l(ıır-şmı- Her ay 45,000 lira zarar! Devlet haznesi bir takım acık gözler tarafından her ay bu zarara uğratılıyor, tahkikata başlandı !. Gazinin en büyük eseri nedir?. Güzideler diyorlar ki!. Hacı Âdil beyin cevabı inkılaplar üzerine müesses ve bülün manasiyle müs fakil ve hür yepyeni bir devletin milli, İçtimai, iktisadi birliğini temin eden adli ve idari inlulap kanunları külliyatıdır ...y P:k Muhterem Efendim, 9 Mayıs 1929 tarilili dutuf- namenizi aldım. Bendenizden sorayorsunuz: GAZİ nin en bü- yük eseri dir? ve niçin?... GAZİ nla büyük eserleri o kadar çoktur ki bunların içinde en büyüğünü aramak ve seçmek İçin eserlerin büyüklükleri üze- rinde nisbi ve itibari tahliller ve mukayeseler yapmak bence biraz cüretkârlıktır. Ma: ll ben en çok duyduğum bir cep- hesinden muhakeme ederek di- yeceğim ki: GAZI nin en büyük eseri, mekeri zafer ve siyasi lakilaplar üzerine mücsses ve bütün manasiyle müstakil ve bür yep yeni bir devletin milli, Wll' Sktidlkeki birliğini ye de- tikbaliti temin ye. Cahklm — için başta teşklilâli esâsiyo kanunu olduğu halde tasdik ve ilânım emrettiği adli ve Idart Gakilap kanunları külliyatı) dır. dakü her hangi maddi bir | V zafer, siyasi bir Thuilal ve inkilâp ne kadar şa'şanlı ve heyecanlı olursa olsun geçici - dir, asıl ana batları milli zafer ve inkilâp tarafından duygu ve heyecan hülinde çizilmiş olan mefkumları tebellür — ettirerek ebediyen yaşatmak, bu mefhum- ların nimetini de külfetini de bi- 1â istisna her kese teşmil hakiki bir refah — ve stilâ yoll rının muvazenesini temin etmek Yusuf Kemal Bey Muhterem Mahmut beyfendi, Milletin, içerden dışardan sıkıştı- tılıp öldürülmek - istenildiği sırada, başma geçip onun kanındaki tüken- mez kudreti (SAKARYA) da düş- mana karşı koymak ve biraz sonza yine bu kudretle düşmanı denize dök mek, Türk istiklâlini yok etmek is- teyenlere Lozan da Türk varlığını hörmetle tasdik — ettirmek, Salta- natı ve ortağı olan Hilâfeti büsbütün kaldırarak Cumhuriyeti tamam kur- mak, Türkü hür düşünmekten, ser- bes çalışmaktan alıkoyan engelleri, zincirleri yıkmak, koparup atmak gibi Gazinin ve başını Gaziye bağ- lamış olan Milletin yaptığı şeyler öyle eserlerdir ki hudutları olmadığı için bunlarda büyüklük nisbeti ara- İmak doğru olmaz sanıyorur, 'Tarih sırasile, bünlardan sonra Di- İni Devletten ayırmak, Türklerin vic 'dan hürriyetini tenzmak, Türk Ka- 4neü. Bene 4 1186 » Gazinin en büyük eseri, asheri zafer ve siyasi YUSUF KEMAL BEYİN CEVABI “ Gazinin en büyük eseri her ne bahaya olursa olsun yeniliği eskiliğe üstün kılmaktır...; Hacı Âdil Bey Tâzımdır. İşte büyük GAZİ za- ferlerle vücüde getirdiği lakilâp- Vârit muhassalasıaı ( Kanunlar klllliyatı) ile âmmeye mal ede- rek büyük zaferlerinin -büyük mefhumlarımı bütün milletin hem Intifa ve istifadesi hem de mil- teseisil ve umum! zaman - ve kefaleti altına koymak suretile itikadımca en büyük ve mulıal- let bir eser vücüde getirmişler- l Tırllı. inkılâbın bütün izlerini bu abidelerde okuyacaktır. Bilvesile hörmetlerimin ka- bulünü rica ederim efendim. istantal. Darülfümese - Rökük Jaküllesi müderrislerinden Hacı Âdil İdeninin bütün haklarını teslim — ei- İmek, Türkleri İnsanlarin birlikte y: şamalarından doğan kanunlara tabü kılmak ve dillerine uyğun harflerle okutup yazdırmak gibi daha ziy: de ileriye yönelmiş eserler gelir, ve- rebilecekleri neticeleri göz getirirsek bunların da sınirları tur, aralarında nisbet yapılamaz Bu eserler Gazide ve Gazi de yinel onun olan Millette ki Enerjinin fışm kırmalarıdır. Bu enerjiye bir ad ko nulmak istenilirse bence şanu demen li: Türklerin yaşama, yenileşme va ilerilerne arzuları. Gazide bu arzu pek — şiddetlidü Gazinin iradesi de çok kuvvetli Gazi tabii olarak bu çok kuvvetli & radesini kendi ile beraber Milletin 'de olan bu arzunun yerine gelmesin: 'de kullanıyor, Eskiliği bırakmamayı, hatta geriyi doğru gitmeği arzu edenler de vardı İve bu arzu, tabiatile birinci arzuyı İkarşı geliyordu. Gazinin kuvvetli ir: desile birinci arzu ikinciyi alt etti 'Türkler yaşıyorlar, yenileşiyorlar ilerileyorlar. Bence Gazinin çok büyük hızmeti —gaalinizi tekrar ederek söyliyeyimm en büyük eseri—işte bu her ne baha: iya olursa olsun yeniliği eskiliğe Üs- tün kılmaktadır. Yeniliğin cukilikten, Medeniyet yolunda ilerilemenin geri gitmedem daha eyi olduğu da pek âşikâr bir hakikattır. Bu vesile ilede hörmetlerimi af cylerim efendira. YUSUF KEMAL Sinop meb'usu