1 Haziran 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Cumactesi 1Hazitan1929. İstanbül, Telgrif Istanbul, Mülliyet Güzete ve matbaaya Git hasuslar için-mikdiriyete müracaat edilmetldir. Müddeti geçen nüshalar 10 karuştur. Gelen evrak gerl verilmez, -ılı-ıınuıırıışıııı- KARA ŞEHRİ bel Ankara planların- biri; şüphesiz en eyisi, en li Jüri heyeti tarafından se- ? kabul edildi. Ankaranın l tarihinde en büyük ve en İt bir ehemmiyeti haiz olan iseden matbuat sütunla- âyık olduğu kadar ciddi- *e alâka ile bahsedilmedi. Ütedenberi söylediğimiz veç- | Orta Anâdolunun bu viran Börak noktasında, bir çok ak- $maz işlerin üstesinden gel- İ? bir neslin şerefi ile müte- P bir tarzda modern bir şe- bizim için en mühim Mmeselelerindendir. KA zahmet ve meşakkat mu- linde ahdi ve siyasi Türk| Hhuriyetini meydana getir- n sonra, bunun medeni ve G taraflarını ihmal etmek, ü bu kiymetli varlığı| — dhuvustaf bir. kalıp içinde zaya çalışmak manasız 'hmkeı olurdu. Onun - için- ı mnhuriyet rejimi tees- “'u(l ve bunün merkezi An- denildiği günden beri bü ürk inkilâpçılarının kabili N, temiz, rahat ve mun- bir şehrin hasreti düştü. Avrupalılar gibi giyini- onlar gibi yiyip içiyoruz, ' gibi düşünüyor, onlar gibi h Yoruz, onların medeni, % dahilinde onların ta- ikları hayat şaraiti altın- Yoruz, fakat daima, her ile sefil ve i bir ü dekor içinde... İtiraf ede- bu dekor içinde ne yap- Şekil ve kıyafete girsek qt!ne gülünç Ve iptidat gö- n kurtulamayız. dan üç dört yıl evel bizi ' Ziyarete gelen bir ecne- Mmuhabiri, hayatına o çmîlı'—rımam © kadar şefakat ile nezaret ettiğimiz fitokrasisini şu yarım sa Ğtihza içinde hülasa et- iştir: «Bir beyabanda lemento.» m"'übınn bu cümleyi yaz Könden bugüne kadar şu epeyce şayanı dikkat 'ıerıeı—i meydana gel- nln Fakat bunlar muayyen hl Üzerine kurulmadıkları L.h_l:ın Ankaranyü manzara- gi bir ecnebi gözüne MNi garabeti göstermek- Nhı- amıştır. Yeni yapı- 'da olsun, yeni açılan hü'de ve meydanlarda ol- bizdeki medeni has- Ayni istirabı çekmekte- li ıhlııııı içindir ki, modern hı:ixmı' rahat ve güzelli- olduğundan emin K" luz müstakbel An- “ininm nihayet tespit N ası bize memlekete hadişelerin en mühim- | İti gibi görünmüştür. Pu YAKUP KADRİ ASAT AT MECLİSİ "'leclıs bugun ı_ Tada a toplanıyor e l'lıe:llsl buğgün iktisat vekili Şehrimizden Vehbi, Nejdet ve Basmacı €yler iştirak ede- y d ı_îa —“"' meclisinde 'mem- tediye muvazenesi ktur. OSUGÜN Sahifemizde : ğ Hbalin, Tei lik vıııııu ı şs_— Sakilemizde: A Tünleri nasıl eğleniyor Nen n .N_’::Nı.ı.nuıı tia, ğ * Yazını İdarehane; Ankara caddesi, No, 100 Telefon numi . Istanbul, 9911—3912—3918 Ölülüyet -.—__hırıilı'l Sihrt masb'uacsa MA RIMCU'T Abane ve Han Üeretleri Gazetemizde çikan yazıların hukuka mahfuzdur önci Sahifede Sanitmi Snci Çact İlan tarifesi 25 ha 30 80 200 5 l(ııı—-'.ııı- SON DAKıKA Londra, 31(Milliyet)- Ingılız intihabatı mesai fırkasının muzafîerıyetıle neticelenmiştir . | tarafında deki yaralar kapanmak üzeredir. Bu büyük gemtmiz iziran "ıhııyılııulı havuzdan çikacaktır. Yavuzun tamiri bitti l Geminin bütün yaraları kapanmıştır Yavuzun eylül sonunda Marmarada tecrübeleri icra edilecek Elektrik tesisatı en son terakkiyata göre yapılmaktadır Ankara, 381 (Milliyel) — Gölcükten gelen son malü- mata göre tamiralı ikmal edilmek üzere olan ( Yavuz) Haziran nihayetinde havuzdan denize indirilecektir. Geminin teknesinde mevcut beş yaradan sancak tarafın- | dakiler kâmilen kapanmıştır. Hâlen iskele tarafındakiler üzerinde çalışılmaktadır. Gemide tamirat esnasında dördü mühim, birli de hafli olmak üzere beş yara meydana çık- mıştır. Geminin elektrik tertibalı araların belirsizce ve mükemmelen kapanmasından mada en asri alınarak geminin elektrik tertibatına İlâveler yapılmakta- dır, Bu yeni âletler meyanında tahtelbahırların takarrübünü | işaret eden ve top menzillerinin tasrihi için pek hassas âletler vardır. Almanyaya sipariş olunan bu âletler pey- derpey Gölcüğe gelerek yerlerine konmaktadır, Şakir | Bteti di cl._. inde toplanacaktır. | B'nar alan Dört buçuk milyon lira Y eni elektirik tertibatı bir buçuk milyonluk bir masrafı- mucip olmaktadır. bu suretle yalnız. tamlratı için üç milyon Ura kadar sarfedilen Yavuza dört buçuk milyon sarfedilmiş olacaktır. Gölcük bir tersane oldu Küçük bir tersane — halini alan Gölcük hâlen yedi yüz elli kadar Türk amele ve işel İle üç yüz mıktarında Fransız memur ve müstahdem vardır. Bunların meyanında müteaddit mühendisler dahi bulunmaktadır. Sefinenin tamiratı muntazam bir program tahtında cereyan etmiştir. üç mâhim ameliye yapıldı Ameliye üç kısma ayrılmıştır. 1 — Makine, 2 — Tekne 3 — Elektirik aksamı, Bunlardan en mühimi olan makine kısımımın t: hitam bulmuştur. İşi çok ve karışık olan tekne ki yetin Ikmali İse yukarda kaydettiğim veçhile kısa bir müddet meselesidir. Fealiyetin bu- kısmı, şüphesiz tamlratın en çetin sâfbhasını teşkll etmiştr. Almanyadan perderpey gelmekte dlan elektirik âlâtımın sefineye konması da bir iki ay sürecektir. Eğlül nihayetine Radar Yavuzun bu süretle nihayet Eylül sonlarında Marmarada tecrübeleri yapılacaktır. Gölcükte postane ve mektep yük bir amele kaıabası ha- Gölcükte — ihtiyaç mazarı dikkate ahınarak bir mektep tesis edilmiştir. Bu mek- tepte kız ve erkek olmak lzre kırkbeş çocuk okumaktadır. Bu- gün bin İki yüz kişilik bir ka- ba halinde bulanan Gölcük gü nden güne büyümektedir. Bu | sebebe mebni orada bir. posta ve telgraf şubesl açılmıştır. Yapılan imalâthaneler Pirsasız şirkei tarafından ame- liyat ve inşaat için müta- aaddit ateiyeler viücude getiril- miş ve en son sistem makine- lerle teçhiz edilmiştir. Elektirik alât” ve edevatının - tamiri için de ayrıca bir atelye vücude getirilmiştir. Şimdi de bir akkü- mülâtör — fabrikası — yapılmak üzeridir. Bu fabrika ilmanın bir bilyük- tersânonla - pönnleri köşesine inşa — olunacak ve | hazırlanmıştır. Pek yakında bu llman ilerde tevsi edilecektir. —| planın meyvkil fille çıkarılması Fransız şirketinin Paristeki | maksadile bir ıınnınu açıla- müdürü M. Kol(r: tamiratı | caktır. Gölcükte tersanelerin yapılacağı mahal bitmek üzere olan Yavuzu ve fealiyeti görmek üzre bu gün- lerde Gölcüğe gelecektir. Büyük tersane ölcükte tesisi mutasavwer tarakkıyat ve keşfiyat nazarı itibâra | * agiliz İnlihabatı —— terme. Mesai firkası galip geliyor Hükümet fırkası mağlup oluyor İngiltereden gelen.malümata göre intihabat memlcekotin her yapılmıştır. — Reyler peyderpey tasslf edilmekte ve kazanan fırka namizedi meb'us ilân edilmektedir. Dün öğleye kadar gelen ve elde edilen neticeye göre, mesal fırkasi muhafazakârlara nazâran epice ileridedir. Anadolu — ajansının son bülteninde şu*” neticeler Diğer bildirilmekte İdiz — — Amele firkası 11 kârlar 74, Liberallı fırkalar 4 Geç vakı dıiğimiz bir telgrafta Öğle vaktı ondrada şu neticenin ilân edi mektedir. Mesai-Url hafazakârlar 91. diğer fırkalar 4. Mesal fırkasının mhafaza- 140, Mu- ller 16, Mesal fırkası reisi M. Maktonalt lerdeki bu ekseriyeti dikkate şayan olmakla beraber netlce- üin de ayni nispette olması, Çün en ziyade sınaylin temerklz ettiği büyük ehirlerde kuvvetlidir. İntihabat neticeslein en evel malüm ol duğu ve en evvel ilân edildiği intihabat dalreleri de bunlardır. Umum mecliş 615 azadan mürekkeptir. Binacnaleyh henüz 251 aza intihap edildiğine göre, daha 364 meb'us intihap edile- cek demektir, Dağılan mecliste fırka — vaziyeti şu şekilde Mubafazakârlar 396, mesai fır- kası 160, Liberaller 46. Dün intihabat hakkında İngiltereden aldığımız telgraflar şunlardı Londra, 31 (AA) — saat üçünde intihabatın malüm olan meticeleri şudur : Amele firkası 115 Muhafazaktrlar 74 Lüberaller 18 Diğer fırkalar — 4 Muhafazakârlar 1, Amcle fırkası 55, Liberaller 7, ve diğer fırkalar 2 azalık kazanmışlardır. Buna muka- bil Mahafazaktrlar 50, Sosyalistler 3 Liberaller 11, diğerleri 1 azalık kay: betmişlerdir. Londra, 31 (A.A)— Şimdiye kadar muhtelif namzetler tarafından - kaza mlmiş 215 azalık ça süretle tevezin etmiştir Amele fırkası 120 Mühafazakârlar 77 Liberaller 14 Müstekiller 4 e kadar elde edilen neti- Malland, ücaret ni ve dahlliye müsteşarı M. Henderon magluplar meyanındadır. Komünist Saklarvala, Battersca da gaip etmiş Ve yerine amele fırkası namzedi kazanmıştır. Amele fırkası namzedi — olarak İntibabata sürak — ctmiş olan Başve kilin oğlu Oliver Baldwin Dubleyde lberal - ve - komünist be çaldığı — gibi mu- r William Hender- gonun amele fıirkası namzedi olan oğla da Enlilâ de kazanmıştır. Bir- mingham intihap dairesinde Sir A- üsten Chamberlain sosyalist namze- dine karşı gayet zaif bir ekseriyetle - Tatihabatın €nbariz ve en calibi dikkat noktası muh- velif fırkalar tarafından kazanılanı reylerin misbetinde — vakua gelen beklenilmeyen şebeddüldür. Mahafazakâr ekseriyet hetlaz fta bialerce — rey farkı ile tadır. Şimdiye kadar dört kadıa In- dtesi İstihap da- bildiril- | | | iptidasından beri geçen altı ay Buyün (1) Kaziran Bütün muamelât yeni harflerle Eski çek defterleri ve kıyinetli evrak Bu günden İübaren hükü- met dairelerinde ve şirketlerde Arap harfleri tamamen kalkmış oluyor. —Artık — biltün resmi muameleles, yeni harflerle yapı- lacak ve arap harflerile yazıl- | D Ü müş istidalar kabul edilmi- yecektir. V nIz — şirketler meyanında es ki - cek - def- terleri ve er — kiymetli evrakı bitin- kadar akkaten bunları kulla- nabileceklerse de yazılacak yazıların yenl harf- lerle olması mecburidir, » Devalrde kayt defterleri hü- lâsalarında eski harfler kulla- malmıyacaktır. Ylllın. fezlekeler ve Adliye zabıtları ( 1030 ) senesine kudar eski harflerle tutulacak ve sonra istenografi bu harf- lerin yerine ikame olunacaktır. Altı aylık terakki Yeni harflerin - gazetelerde tatbikine başlandığı kânunmevel zarlında Türk alfabesi umumi- leşmiş ve bilbassa cski harflerle okuyanlar arasında yeni harf- leri öğtenmeyen kalmamış de- nitebilir. M et mektepleri açıfah — an- cak 5 ay olduğu halde halkın ön mübim kısını okuma- ga başlamış — bulunmaktadır. Esasen devamir ve şirketlerde tedricen istimal edile edile yeni yazıya alışılmış ve bu İhtiyacın Gakülografile temini — cibetine gidilmiş olduğu için tatbikatta hiç bir müşkülât yoktur. Telgraf ve mektuplar Dün gece yarısından — ltba- ren de postada eski harflerle telgraf ve mektup kabul edil- memektedir. Adresleri eskt har- flerle yazılmış — mektuplar iptal edilecektir. Hariçten gelecek mektuplar Hudüt — haricinde — olup da arap hurufatını kullanan yerler- Ahmet Şakir Bey Karaoğlan çarşısında terzi No 15 Ankhara Mektup adreslerinden bir rıunıuneı den gelen mektap ve telgraflar da eski harflerle olursa kabul | edilmeyecektir. Ticari muamelât Tiçaret odasile borsalarda da bütün muamelât ve beyan- üameler yeni harilerle yapıla- caktır. Şebrimize geleceklerini haber | verdiğimiz İtalyan tayyareleri | ayın beşile dokuzu arasında | buraya vasıl olacaklordır. Tayyareler Pireye uğraya- caklar, oradan buraya geleci ler ve şehrimizden Varna, Kös- tence ve Odesaya giderek tek- rar buraya avdet edeceklördir. Gelecek filo yedi kısımdan mürekkeptir. Torpidolar da gelecek İtalyan bahriyesine mensup Bilati, - Kalatofini muhrip ve Manzamba ve Rurlane torpldo- ları pazartesi- günü — şehrimize geleceklerdir. KYT Si Ankaranın imarı Ankara. 31 (Milliyet) An- karanın imarı hakkında jüri hey'etinin — hazırladığı — rapor Cahiliye — vekâletinden hey'eti kileye takdim edilmiştir. Dı hiliye vekâleti planın tatbik: tna dair olan lâyihayı hazire lamıştır. Tafsilatı son haberlerimizde okuğyunuz ) Gazinin en büyük eseri nedir, niçin? | Cevapları neşred! yoruzl Mehmet Ali Ayni Beyin cevabı “En büyük eseri: Bize tefekkür hürri- gyetini tereddütsüz teminidir,, Maarif vekâleti kütüphaneler müdürü H. Fehmi Beyin cevabı “En büyük e eserl Hakimiyeti milliyenin temini ve Hânıdır,, Baş muharririmiz Sirit meb'usu Mahmut bey tarafından memleketimizin en güzlde edip, muharrir ve mütelekkirle- rine gönderilmiş olan mektupların cevapları kâmilen alın- mıştır. Okurlarımıza bilmünasebe arzetmiş olduğumuz üzere baş muharririmiz memleketin ileri gelen güzldelerine şu iki suali soruyordu: - Gazinin en büyük eseri nedir?.. Ve niçin..?.. B.ıı iki sual hakkındaki kanaatlarını yazan zevat mektup- larını evelce tayin edilmiş olan müddet zarfında gönder- mek suretile baş muharririmizin ricasımı |: etmişlerdir. Artık bu muayyen müddet bittiği cihetle bugünden itibaren cevapların neşrine başlıyoruz. Bundan sonra gelecek ce- vaplar neşredilmiyecektir. Cevapların neşrinde takip ettiğimiz usul bunların vürut- ları sırasına göre tasnifinden ibarettir. Sırasile gelmiş olan cevaplardan bugün evela Darüllünun müderrislerinden Mehmet Ali Ayni Bey ile Maarif Vekâleti Kütüphaneler müdürü Fehmi Beyin cevaplarını neşrediyoruz. Yarın Efzayiş Süat Hanımlada da Darülfünun müderris- Teritiden İzzet Beyin cevaplarını neşrediyoruz. Gazinin cnbüyük eserl nedir ve niçin?.. suallerine Meh- met Ali Aynl Bey tarafından verilen cevap aynen şudur: İnsanın bu İsme llyakat ve istihkakı ancak fikir sayesinde- dir: Fikrin müstcit olduğu ke- malat ise huzri- yetle tabakktık ve inkişef ede- bilir. Fakat bu hakikatı teslim için pek uzun asırlar göç. miş ve binlerce NN ilim şehitleri ve- İ rilmiştir. Bugün tema- şasile — hayran olduğumuz her sınıf asarımede- miyetla, Insanla- ra tefekkir hür- riyeti te'min edilebildikten son- ra tahakkuk ettiğini her vakit mülahaza etmelidir. Bizim asır- larca müddet her nevi teceddilte hüsümet göstermek yüzünden oğradığımız maddi ve manevi felâketleri hep bu hurriyetten (mahrum olduğumuza atiedersem Mehmet Ali ayni Bey küm mübalağa etmiş olacağımı zann- etmiyorum. Şimdi sualinize geçiyorum : Gazinin — hangi büyüktür ve niçin? Fakat Gazi Hazretles rinin — Ihyakâr eserleri o kadar çok ve bunların her birl o kadar Ççok büyüktürki bu sualiniz in- sanı hakikaten şaşırtıyor. Bi- nunla beraber, yukar da arzet- tiğim mülahazalar sevkile hi- liyorum ki Gazinin aşkeri siyasi, ilmi ve içtimat! hizmet- leri içinde en yükseği bize te- fekkür — hurriyetini tereddütsüz te'min ederek önümüze bir şah- rahı medenlyet açmış olmasıdır. Prof. Mehmet Ali Ayni eseri H. Fehmi beyin cevabı Hakimiyeti miliyenla Hlânıdır. | Cumhuriyetl getiren saltanatı, hilâfeti, teokrasiyi ve - telerru- atınmı koyan hep odur. Türk ve alelumum Şark devletlerini ke- miren hastalıkları saltanat ve bilâlet mefhumlarında toplamak mümkün olduğu gibi Türk inki- lâbının olmuş, olacak her saf- hasınıda bunların def edilme- sinde görmek pek yerindedir. Türkün, Türklüğün, Türkiye- min son kurtuluşu tasavvurların müfekkirclerin kaplayamayacağı bir m ür. Ancak Cumhu- riyet gelmemiş olsa Idi dalrel faside içinde bocalamak muka- dderdi. O oğursuz tarih ceryanı içinde bir gün devlet yine ve muhakkak bir kayaya çarpa- caktı. İrsi kudret, Mmanevi kudret * hastalığımızım menbar ancak bu mevhumelerdir. Bunlar ferdi ve maşeri kudret ve İradenin raki- bi ve düşmanıdır. Kudretler tevürüs edilca, kabiliyetler gö- kten gelen bir memlekette her za- man Gazi yetişmez. Cumhuriyet; saltanalı obalara tevzi ederken Gaziliği de obaların kalbine ekti. Fani olan, fani olmayacak olan Mustafa Kemal vecizesini ben böyle anliyorum. Bütün inkilaplarımızı kaki- müyeti milliyede ve onun teza- huru olan cumhuriyette topla- rım. İnkilâbımızın iki veçhesi vardır. Birincisi menfiki yıkılan lar, diğeri müspetki yapılanlar, yapılacak olanlar. Üç şey ya- piyoruz, Türkiye, Türk devleti, — Türk milleti. Birincisi son ikin- cilerin eseridir ve eseri olacak- tır. Türk devleti Cumhuriyetlir. 'Türk milleti bence Türkçedir. Milletler dillerinden başka her şeyde vaktet arzediyor. Eski saltanat türkçesi salta- matın arkasına düşmüş gidiyor. O herkavmi hoşnut eden bir ordu. Hisanı di. Asıl Türkçe ümümi idi. Kendisine mahsus bir yazı halketmekle Tüerkçe umumilikten kurtuldu. Obanın dili kaleme gelmemiş olsa tdi, )_ saltanatın obalara üleştirilme — sinden, Gazliliğin obalarda dalk — a doğuşunu beklemekten bir şey çıkmazdı. Bu mülahazalara bu kanaatlara göre diyorumki Gazinla en büyük eseri — Ha- kimiyeti Milliyenin temini ve Hlânıdır, , Maarif Vekâleti Kütüphaneler Müdürü H. Fehmi