30 Nisan 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

S- GALATA Galata kulesi -Kuleye dair rivayetler-Kulenin eski hâli-Müneccim Başının yaptığı Rasatane- Kule ilk defa mne zaman yandı? - Galata kulesinde ikinci yangın!-Marifetli canbazlar- Ne zaman yangın kulesi oldu ?.. Galata kulesinin hangi tarihte | yapıldığı belli beğildir. Istanbu- Tun Türkler tarafından fethedil- mesinden yüz ön İki sene kadar evel yapıldığı tahmin ediliyor. Ozaman Galata Cinevizlerin mali idi. Bizans İmperatörü *Paleoloğ, (1261) senesinde İstaabuldan Firenkleri kovmağu muvaflak olunca Galatayı Cinc- vizlere vermişti. Cinevizler Galataya yerleşip bir cumliuriyet kurdular, 36 sene sönrâ Galata etrafında bir du- var yapmak müsadesini aldılar. Evvela duvarı yaptılı dan 38 senc geçti, ve ancak 1341 tarlhinde Galatayı çevreli- yen'duvarı kuüvvetli bir* sür . hallae - koyabildiler. — Galata - kulesinin bi tarihte yani 1341 senesinde yapıldığı Zannediliyor. Bir rivayete göre de Istan- bulun iethindeu yedi sene evel yapılmıştır. (850 - 1446) Cinevizler zamanında Galata kulesine : ( Kırlst) kulesi (Çı)J derlerdi. O zaman külenin tepesinde büyük bir (Haç) vardı. OCalata kulesinin eski şekli hemen şimdikinin ayal Idi. Yal. nız tepesindeki külâhı bir çok değiştirilmiştir. defalar , Kulenin duvarları gayet ka- ha ve dayanıklı yapılmıştı. (1045 »1635) senesinde İstanbul kay- makamı Bayram Paşa Istanbul kalesinla duvarlarım tamir etti- rirken Galata kulesini de unut- madı. Bu arada Galata - külesi de temizlenip tamir gördü. Hatta beyaza boyandı, Küle bir kere de Istanbulun fethinden sonra tamir tür, O zaman böyu ölçülüp 118 Zira, yüksekliği olduğu anla- şılmişif2) Kulenln ahşap sahanlıklarına kadar olan merdivenleri (146) basamak idi. Halâ da öyledir. Sahanlıklardan sonra ayrı mer- diven vardır. Bu kulenin Cenevizler zama- nında kullamıldığı — biline- miyor. Galata sürunun dönüm yeri olmasından kale ile alâka- sı farzolunuyor. Belki de bir tarassut kulesi idi. Galata Türklere geçtikten sonra koca kuülenin on dane karanlık mahzeni Türk Donati- masının İp, urgan, çıma, direk ve sairs deposu olarak kulla- mılmıştir. Sonra Rasathane yapılmak istenildi. (979-1571) seneslnde, yanl bundan (358) sene evel Galata kulesinin Rasathane yapılmasına karar verilmişti. © devirde Mısırdan İstanbula bir Müneccim gelnişlii. —Ba müneccimia ismi * Takiddin , efendi Idi Takiddin elendi Istanbula gel- diği zaman müncecim başı Müustafa çelebi vefat etmişti. Tekkiddin Elendi zamane hükümdarının hocası olan meş- hur Sadeddin Efendiye çatma- mın yolunu buldu. Hoca Efendi- ye bazı eserlerini takdim etti ve, derhal Müncccim başı oldu. Sekiz sene müneccimlik edip kendini tanıttıktan xonra İş ba- şında bulunan Vezirlerin bazı- Tarını kandırdı. Galata kalesinin Rasathâne yapılmasına izin aldı. Kuleye yerleşti . n irtiftinı ve gölgeslii almak için alatlarımı(!) kurdu. Kulenin — resmen Rasathâne olduğu bü tarih (087-1579) senesidir. Lâkin müncecim efendinin talil yaver gitmedi. Vaktin şey- hülis'âmı (kadı zade Şemseddin) elendi çabucak saraya bir mek- tup uçurdu. “Rasat çıkarmak meş'umdur.» “Feleğin esrarım — öğrenmeğe, sçalışmak küstahlıktır. Akıbet, «vabim(i) olur. Rasat işlerine, *başlanan her memleket ma-, *mür iken harap olmuşturt. () Hazreti İsâ kulesi. (8) Zira : metreden evvel kulta- vılan şark arşımdır. Malöm : orta parmak ucundan omuz başına kadar uzunluk . KULESİ! Diye yazıp çizdi (3) metap büyük bir telaş uyan- dırdı. Rasathanenin dağıdılma- sına derya kaptanı Kılıç Ali Paşa memur edildi, All Paşa ( 987-1570 ) senesi zllhicce ayının dördüncü günü galata kulesini bastı. müneccim başının alatlarını (!) kırıp döktü. Açılan kuyuya çöpçepel (4) ile doldurdu. | konferansının Ne Rasalhâne kaldı, nede müneccim başının dolapları... Galata külesi bundan — sonra zaman Zaman mahpes olarak başlandı. Bazen canbazlar bu kulenin üst katına çıkıyorlar, hünerle- rini gösteriyorlardı, Hatta bir Türk müverrihi ,Ahmet çelebi, adlı bir sanatkârın Galata kule- sinden uçtuğunu iddim ediyor !! Güyü: Ahmet efendi Kartal kanatlarından büyük bir kanat yaparak tatlı ladoslu bir hava- da külenin tepesinden uçmak tecrübeleri yapmış ve Usküdara kadar uçmuş... Galata — kulesinin üst külahı (1210-1795) senesinde çıkan bir yangında yanmış ve bir müddet sonra yeniden yapılmıştır. Tarihler (1824-1240)da ikinci defa yandığını kaydediyorlar. Sonrası sizlere de bizlere de malüm: Yangın külesi olmuştur. Ayhan B) Hafız Hüseyin 1 H Hoca Sadeddin — Efendinin bu — mektubu yazdığını kaydediyor. O tarihte Sa- deddin Şeyhülislâm değildi Hİ Chasü hâra ) karşılık kullas mıyoruz! ——— nmer —— Avrupada mühim maçlar Turino, 28 (A.A.) — Futbol semiyeti tarâfından tertip edilip İtalyau ve Alman takımları arz- sında yapılan maçta Almanlar İtalyanları bire karşı iki ile mağlup etmişlerdir. Kolonya, 28 (A.A) — Bugün Fransız ve Alman takımları ara- sında 15 bin seyirci hazır oldu- gu halde bir fatbol rugbi maçı yapılmıştır. — Framsızlar — sifira karşı 24 sayı ile galip gelmiş- lerdir. Nümayiş gaptırılmıyacak Berlin, 28(A.A) — Bir Mayıs günl Bulgaristanda ve Yogos- lavyada her türlü nümayiş ya- pılmasının men'olunacağı Sofya ve Belgrattan bildirilmektedir. Ren havalisinde yangın Mülhuz, 28 (A. A.)— Annvll- lerkopfta yanıgın zuhür etmiş, yakındaki şehirlertn itfaiye kuv- vetleri yangını söndürmek için birarada çalışmışlardır. Umum! harpte toprağa gömülmüş olan bir çok mermi ve el kumbarası iştlal etmiştir. 2 Almanya aleyhinde Yeniden bir lakım neşriyal yapılıyor Berlin, 28 (A.A) — Berliner Tageblatt gazetesi M. Gibsonun buna diyeceği varını? serlavha- siyle Washington muhabirinin bir makalesini neşretmektedir. Muhabir bu makalede ezcümle | şuvları söylemektedir. M. Gibsou un yaptığı yegâ- | ne müsbet iş, tahdidi teslihat vaktından evcl içtiman davet edilmesi suretin- deki teklifidir. onun Tevkalâde nikbinliği, Almanya aleyhinde Amerika efkârı umumiyesinde bir cereyan hasıl etmiştir. Be- reket versin ki hall hazırda Amerikada daha salim fikirler galebe çalmaktadır. Bu hissiyatın en kuvvetli aksi M. Keynes in Europe No- üvelle de neşretmiş olduğu ma- kalede görülmüştür. Mumaileyli bu makalesinde tahdidi teslihat konferansının mantıkan içtima etmesi Jâzım gelen tarihten iki sene evci İçtiman davet edilmiş olduğu ve bunun M. Gibsonun Ifrat derecede nikbelnlik ve sa- birsizliğinin eseri bulunduğunu yazmaktadır. M, Keynes hali hazırdaki ahval ve şeralt altın. da bahri tahdidi tesllhat saha- sında kat'i bir sureti hal üml- ! olmadığı kanaatın- dadır, Şiddetli bir fırtına Nuyork, 28 (A. A.) — Georgle ile Cenubt Garoline de vukua gelen fırtına yüzden fazla kim- senin ölümüne ve 500 kişinin yaralanmasına sebebiyet ver- miştir. Binlerce kazazede mes- kensiz ve melcesiz kalmıştır. ———r...—— Fw aaznmsan disa Son teklif Müttefikler Alman- lara başka müsade- de bulunmuyorlar.. Paris, 28 CA.A.) Tan gaze- tesi M. Sechachtın Berline gitmekten maksadı ne olur- sa olsun müttefiklerin derme- yan ettikleri taleplerin daha ziyade tenkisi gayri kabil asgart bir hat teşkil ettiğini Almanyanın bilmesi lâzım geldiğini yazıyor. Ve müza- kerelerin mali sahadan dışa- rı çıkmaması İcap ettiğini kaydediyor. Bir bloh yapılmıyor Paris, 29 (A.A.) — “ Ere nouvelle “gazetesi hali hazir- da Almanya aleyhinde bir blok vücude getirmek mev- zuubahs olmadığını, ancak Alman milliyetperverlerinin harp mesuliyetlerini üzerle- rinden atmak için Fransızlar| | h arasında niza ve ihtilâflar- dan istifade etmelerine mani olmak lâzım geldiğini yaz- maktadır. Yedi komünistin tevkift Paris, 28 (A.A.) — Bir Ma- yıs gününün tes'ldi münase- betiyle komünizm hakkında bilhassa şiddetli bir Ilsanla kaleme alınmış bazı risalc- ler satmakta olan yedi ko- münist tevkif edilmiştir. 1 Mayıs için tedbirler Paris, 28 (A.A.) — Dahili- ye nazaretinde bu sabah M. Tardleu nün riyasetinde vu- ku bulan içtimada Mayısın birinde sükün ve huzurun muhafazası için bazı tedbir- ler alınmıştır. Bir Mayısta her hangi bir surette alay teşkiline müsaade edilmiye- cektir. Her türlü nümayiş teşebbüsleri, serbest çalışma- öğleden sonra Roma valisi tara- kabul tertip edilmiştir. Merasi- me Stat bey, sefir M. Orsini Ba rone ve diğer davetli şahsıyet- ler iştirak eylemiştir. Takdim merasimihin icrasından — sonra müsafirler müzeyi ziyaret etmiş ka alkışlar arasında Türk ve İ- talyan marşlarını çalmıştır. ». Mussolininin nutku Roma, 29 (A.A.) — M. Mus solini Tevfik Rüştü bey şerefine bir ziyafet vermiş ve atideki mut ku söylemiştir. “İtalya hükümet ve milletinin z&tı âlinizi Romada selâmlarken hissetttikleri muhabbeti bu ak- şam şahsen ifade edebilmekle pek bahtiyarım. Zatı âlinizin bu. seyhatiniz iki memleket arasın- da mevcut dostluk münasebet- fından Tevfik Rüştü Bey şere-| Avrupa ve bilhassa Alkdeni: fine Kapitolde parlak bir resmi | sağlam bir sulh zımıanı olduğu ler ve salona girerlerken muzi-| Bu hissiyatımı bir kerre daha tekrar ederim, Dostluğumuz cihetle samimi münasebhatr zin siyasi, iktisadi ve harsi sa- halarda müşterek menfaatları- mızıin mütekabil anlazması esa- sına müstenit olarak gittilrce in kişaf edeceğinden emin — bulun- maktayim. Kadehimi Türkiye Reisicümhüru Hazretlerinin sıh hatlerine kaldırır ve zati zin şahsınızda Türk milletini se lâmlâyarak refahı için hararet- li temennilerimi arzeylerim. Ke- za ailenizin ve bilhassa mevcu- diyetlerile bizi - şereflendirmek lutfünde bulunan zevceniz ha- nımefendinin sıhhetine içiyo- rum”, Mütekabilen muzika Türk marşını çalmıştır. T. Ruştü beyin cevapı lerinin yeni bir delili olup ben| - Roma, 29 (A. A.) — Tevfik de zati âlinizle evvelce yaj ptığım | Rüştü bey M. Mussolininin nut ve iki memleket arasındaki ka-| kuna cevap vererek beyanı ho- dim dostluğu tarsın edere:: en|şamediyi mütazammın olarak samimi bir itilâfin temellerini| takkında söylediği nazikâne atan diğer mükâlemelerin hatı-| sözlerden dolayı müşarün iley- rasını ihya etmektedir. yenin her sahada vaki seri inki- sonra muvasalatı 'Türki-|he hararetle teşekkür ettikten esnasında şafı hakkındaki samimi takdir-| dost memleket ricalile ilk tema lerimi ve Türk milletinin Gazi |sında da mütekabil dostluk his- Mustafa Kemal hazretlerinin| lerini yaşatan bu muhabbet ve nurlu idaresi altında terakki yo|emniyetinin mahiyeti hakkında| lunda tahakkuk ettirdiği mesai-| M. Mussolininin söylediği söz- niııltılmııillnimilhımey—kıiniııhüduıdü etmiş ve| lediği muhabbeti size izhar fır- : “Büyük reisimiz li demiştirki satına evelce de nail olmuştum.| Gazi Mustafa Kemâl hazretleri Türk-llalya dostnyu hakkında M. Mussolininin matku alinlerin nzaf (Gazi hazretlerinin nurlu idaresi — EEptü— ei M. Mussolini T. Rüştü bey şerefine verilen bir ziyafette, Dostlugumuz Avrupa ve bilhassa Akhdeniz için sağlam bir sulh zımanıdır, diyor Roma, 28 (A.A.) — Bugün; nin idaresi altında Türkiyenin terakki yolundaki sur'atlünkişa | Frnı ve bir az zaman zarfında ta- hakkuk ettirdiği eseri kaydeder-| - |ken zatı âlilerinin sarfettiği mül tefit sözlerden dolayı pek ziya- de mütehassisim.» Tevfik Rüştü bey İtalya kıra- lr hazretlerinin yüksek altında ve M. Mussolininin çiz- diği yol üzerinde İtalyan mille- tinin ilerilemesini Türkiyenin ayni samimiyetle takip ettiğini beyan ederek demiştirki: Millet lere tabif inkişaf imkânlarını te- min eden ve beynelmilel müna- sebât ve teşriki mesainin ilk şar tt olduğu kadar insaniyet refa- hmun ve medeniyet terakkisinin de esası bulunan sulh davasma ne kadar merbut olduğunu şim- diye kadar bir çok delail ile is- pat eden Cümhuriyet hükümeti Türk-İtalyan dostluğunu bahri sefit ve Avrupa sulhu için birin- ci derecede mühim bir âmil ola- rak telekki eder. Müşterek gay- retlerimizin ve samimi teşriki mesaimizin bu geniş sahada müsmir olacağına ve hakiki men faatlerimizin mütekabilen anla- şılmasına kaviyen istinat eden münasebatımızın bu fikir dahi- Hinde inkişaf edeceğine kat'iyen kaniim, Tevfik Rüştü bey bunu mü- tcakip İtalya kıralımın, M, Mus- ininin ve Türk-İtalyan dost- luğunun daimi bir tarzda inki- şaf ve istikrarı şerefine idarei akdah eylemiştir. Bazı tahirler elralında mecliste münakaşalar «Hesabı kat'i», «Kat'i hesap» , «Hesap kesimi» —— --. —— Neticede tadilâtın yapılması için Söz kitabının bitmesine inüzar edilmesin dair olan takrir habul edilmiştir Ankara , 209 ( Milliyet ? — Mecliste Celâl Nuri beyin mec- lis dahili nizamnamesinecki bazı plerin tebdili hak- Atı esa- mazbatası müza siye encümeni kere edilmiştir. Mazbatada diğer tadilat — meyanımda — “muhssebei kat'iye kanunu,, labirinin “He- sabi kat'i kanunu, suretinde ta- dili teklif olunuyordu. Trabzon meb'usu Abdullah bey İse “kat' » Suretinde kabulünü ileri sürdü; Ağaoğlu Ahmet bey - Teşki- lâtı esasiye kanununda — “hesabı kat'i,, tabiri aynen geçmiştir. Hesap kesimi Besim Atalay Bey — Hesap kesimi demek daha doğrudur. Ağaoğlu Ahmet bey — He sabı kat'i, ile “kat'i hesap, ©- birleri arasında manaca — lark yoktur. Fakat teşkiliti esasiye kanununda. zikredilmiş bir tabir olmak — dolayısile aynen ibkası lazımdır. l-ğıoı'odo Deniz filosu Londra, 28 (A.A.) — Sir A- usten Chamberlain, Wakefield de iradettiği bir nutukta, M. Gibsonun Cenevrede serdettiği teklifin bütün cihan tarafından arzu edilen ve Amerika ile İn- ga mani olmağa, makincleri giltere arasında bu husustaki si alât ve edevatı tahrip etme- yasi noktai nazarların tavafu- kunu bir kere daha göstereceğin &e Matuf her türlü hareket- | den dolayi İngiltere için bilhas- ler büyük bir şiddetle ten- |sa mühim olan tahdidi teslihata kil edilecektir. Her hangi bir nümayişe Iştirak edecek doğru mühim bir hatve teşkil Teşxiatı esasiye kanununun tadili ' —| — İNTIHAP MÜCADI etmekte olduğunu beyan etmiş- tir. Sir Chamberlain, İngiltere- ise, malumu aliniz, ayri merasım ve şeraite tahidir. Bir kanun etrafında münakaşalar Mütcakiben Yozgat meb'usu Süleyman Şirrı bey; İcra vekiller kanun teşkilatı hakkında bir mevcut — olduğundan ve misaller getirmi: Ahmet Bey ise mezkör kanunun teşkilatr esasiye Kkanunü İle İlga edildiğini söylemiştir. Buna mukabil Süleyman Sırrı Bey kanmnun — mülgü olmadığını israrla beyan etmiştir. rabzon meb'usu Hasan Bey bu münakaşanın ancak - bir tefsir ile hal edilebileceğini söy- ledikten sonra demiştir ki: “Bugün hâlâ elimizde mev- cut ve mer'i öyle kanunlar var- dır ki, onların içinde “zatı şa- hane,, “Hümayun,, gibi - telef- fuzu memnu kelime ve terkip- Ter vardır. Evvelâ — bunları değiştirelim. sonra da nizamnamedeki terkipleri. Hükümet — değiştirilmesi —lâzım ARTIYOR Londra, 29 (A.A.) — 10 gün sonra feshedilecek olan parla- mentonun görülecek pekaz işi kalmıştır. Bu tarihin tekarrübü parlamento azâsının intihap mü cadelesinin son derece fealiyet- te bulunduğu intihap daireleri- ne sık sık seyahat etmnelerine bais olmaktadır. Bu seneki inti- habat pek hususi bir ehemmiyet kesbetmiştir. Çünkü bu intiha- bat sağ ve sol cenah arasında son bir cidal teşkil etmektedir. Kadınlara intihap hakkının bah şedilmesi ve şimdiye kadar me- ecnebiler derhal tevkif ve |nin Amerikan filosuna faik bir| deni vazifelerini ifa etmemiş o- tebit olunacaktır. Zabıtaya |filo askeri kıtaat terfik edilecek- | Pül etmiş ve buna sadık tir. :ddı(ıınıı ehemmiyetle kaydey- | kabül edilmiştir. ü Sİ TARAFEYN ORDULARININ tabirleri ve bunlara ait bir an evcl meclise getirsin... Yoksa işe tersinc baş- Tamayalım. Nizamnamelere — bir takım gelimeler kuymakla, onları değiştirmekle hemen, derhal lisane geçeceğine bendeniz, kanı deği- Hm, Bu alışmak ünsiyet etmek meselesidir. Kılıçoğlu Hakkı Bey — Ben bit encümene bırakalım.,Çorum meb'usu İsmet Bey de bu işin selâhiyetdar en- cümene brakılması fikrini ileri sürmüştür. Besim Atalay bey — bütün bilgiçler Dil encümeninde midir? Onların tadilatını beklemekten ise bu gibi ecnebi gelimeleri Tisanımızdan bir gün evvel at- mak daha doğrudur. Nihayet Çanakkale —meb'usu Ziye( Gevher — beyin — takriri okundu. Tükrirde bu tadilâtın Söz kitabının bitmesine — kadar talik edilmesi Teklif — edilmiştir. Takrir reye konduktan sonra gelen kanunları ise —mütehassıs VAZİYETİ yüüüüü Londra, 29 (A.A.) — Lord Cushendun ve sir Austen Cham berlain iradetmiş olduklarr son nutuklarında İngiliz ve Ameri- kan ordularının hali hazırdaki vaziyetlerinde alelâde polis kuv vetlerinden ibaret olduklarını ve İngiltere ile Amerikaya mü- teaddit vazifelerinin tahmil et- tiği askeri mükellefiyetlerle hiç bir alâkaları bulunmadığını sö- ylemişler ve bu vaziyet dolayisi yle mecburt hizmeti askeriyeye sadık kalmış olan devletler nez- dinde noktai nazarlarını kabul ettirmek için müdahale edemiy- ecekleri huşusunda israr etmiş- Şlüml idaresi | Baremde muld limler lehine fi dilât yapılma!? teklif edildi Yeni teklifte on üşİ başlayan derec beşe kadar çıl' maktadır. Ankara, 29 (Milllyet) — | kümetçe Barem tâyihasındâ | tü tedrisat müallimleri Ie mecilse yeni bir tadil ıık:j pilmiştir. Bü - teklife ai İ evvelce on üçten başlayıP ya kadar çıkan orta fi müuallimleri derecesi yent fiçten başlamakta, fakat kadar çıkmaktadır. Ikinci grup ilave ııuıd için bareme nazaran nısıf verilecekti. Yeni - tektife bunun İçinde zülüsan Ü bul editmiştir. Ohdesinde ten mektep müdürlüğü muallimlere müdürlük, lik ücretlerinin de tam verilmesi bu. teklifte mü * Teklife nazaren AnkarA llimleri elyevm Ankara mayacaklar, salr — yı muallimler de Ankaradaki allimlerin Ankara zammifif ybetmemelerine mukabil sip zamla maaş alabileı Yüksek tedrisat m için yeni teklifte esaslar Vi bu mesele en ziyade hükmiyeyi halz olan da! ait bulunduğundan — AnkAly bulunan darülfünun hey' İ husus İle alâkadar İ bir teklif yopılacaktır. Muaalimlerin otamatik fileri için yeni bir tâyıha # | lanmaktadır. İ Bütçe enecümeni relsi | ne diyor? Ankar, 29 (Milliyet) — encümeni. relsi Şakir BE) rem lâyıhasının tetkikatl kında demiştir ki: — Derecelerde tadilâl; makta olduğuda dair İN yalnıştır. Encümenimiz bWb derde ancak tetkikat ve dıkla meşguldur. Cuma kadar kat'i şekli tespit ceğimizi zannediyorum. ——— — Zelzele Anlınra, 29 (Milliyet) — gecesi Ankarada, A; ve Boluda gece yarisi olmuştur. Yerli mallar “ İzmir, 29 (ALA.) — malları koruma cemiyetl öyleden sonra Türk Ij' Içtima eylemiştir. Bu İi l K, ::':_I yerli malları istihlak k' teşkiline karar verilmişti" Sabık bir hakimi" nı!ıkünll": B Ankara, 29 (Milliyet ti muhakemeye M:j tanbul / Birinci - ticaret CF çaf Bey kakkında Bursa ABY mabkernesince (3)ay "'S/ verilmiş ve ceza tecil Arabistandâ! abisi ,l"', Londra, 29 (A-A) Ç be namile yadedilef ren İbnisuudun —ğ karşı mücadelede olafi tan sonra kaçınış '.Mf Humeyt kayit ve habi kıralına tur. İbni Humeyt YAf , g3f / nüfuz ve hal gelen başlica İP"%. dan idi. İbnissuut bidayetindedübin malleyhin "'Yh-.' ye Fji Teti g Moskova, 29 ( AA | yet hükümeti öni zarfında Londrada Sine iştirak davetini RUSYA DAVETİ