23 Ocak 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

KOV TT OA U A t bi Roma, 13 K. sani (Milliyet )— (Via Nationale) de Büyük Britan- yanm kapısından girdik, 89 nu- marada olan bu cesim - binanın ikinci katı, Roma (Üniversite) sinin Çİnistitat orlental) şubesidir. Şark çübesi mükemmel bir kü tüphanedir. burada Türkçe, arap- ça. Tarisi. ordu. lisanı, Çince ve Japonca V.S. kısımları mevcut- tur. Her biri zengin kütüphanedir; müsteşriklerle şark farihbine alâ- kadar olanlara Du kütüphanelerin kapıları; açıktir. Arzu edenler geliyorlar; bu kısımlarda — istedikleri — kıtapları açip masa — başında - çalışıyorlar. Şark Cİnstitu) sünün İtalya hariciye nezareti erkâ- madan Senyor(Civanini) dir; Tür. inkılâbına ve yeni harf erliğine dair olarak benden istedikleri konferansı, İnstitu reisi tertip etmis ve davet varakaları göndermişti. Davet varakalarının bir kısmı dahi bana geldiği için Romada bulunan — vatandaşları- rımıza- dağıtmışum. Millt müda- Yaa vekâletinden, İktisat vkâle- tinden V. S. Türk — şubelerinden Romaya tahsile gelmiş zatlarla Röma sefaretimiz erkâm ve daha bir çok zevat orada hazıtdi. Konferans — baslamadan — reis semyor (Giyanini) bütün kütüp- haneleri bana göstermek lütfünde bulundu, Şarka ait olarak Avrupa merkezlerinde -intişar eden ilmi Ve tarihi mevkut mecmualar na yarı dikkatimi çok davet eyledi. *İngilizce, Almanca, Fransızca ve İtalyanca otuzdan ziyade mec- mualar, mevki iyat masa üzerinde dizil phanele- rin en fakir' olanı Türk şubesi idi, Burada Istanbulun Sahaf çar- şısmdan toplanmış bir hayli eski ve Çüğu kiymetsiz kitaplar ara- sında Türk neşriyat âleminin son senelerine ait mabsülü — olarak merbum Şemsettin Saminin (Ka- musülâlâmı) ve müverrih Ahmet Refik beyin iki üç kitabından başka bir şey yoktur- Tarih Encümenimizin mecmuasını bile görmedim . — Sorduğum — zaman aldığım cevap beni mahçup ey- TedişRomanın Şark enstitüsü bütün — dünya müsteşriklerinc ve (Üni- yersite)lerine vaktiyle müracaat etmiş, nasılsa bizim tualtan bu müracaat nazarı dikkate bir şey yollanmamış.. Aceba tarih Encümenimizin çıkardığı mecmua Roma Şark enstii gibi yerlere 'niçin gönderilmemiş? Konferansa gelen zatlar ari» sinda Türkçe — konuşur. bir kaç Ktalyan müsteşrik gördüm; bunlar, memleketimiz — inkılâbına — çok alâka gösteriyodlardı; konleransın tertip ve davet — varakalarının tevzüi, Romada çok kalamayaca- gim için bir gün evel accle yapılmış — olduğu — halde - bütün Şark taribi mütehassısları konle- Tans odasını: odaya bitişik diğer odayı; karşıdaki medhal - salonu Jdoldurmuşlardı; bir çokları iskem- c bulamayarak ayakta dürüyor- di; bu hal İtalyadaki (Culture) Obars aleminin çok — yükselmiş olduğunu, Türkiye inkrlâbı mes- İle ilmi sürette alâkadar gok — münevverler - bulunduğunu anlatıyordu. R Saat beşi çeyrek geçe konfe- - pınsa başlağık; ben Fransizca sü- m beraber Ecnebi diliyle. Fransız- gada olacak kı irimin mazür ' 3::::::5’2" ça M G ç : Üa ? Türk tarihçesi ile lâzimgelmiş idi-Türkön lisanı çok eskiden mevcut olduğu — halde Türkü idare edenlerin Arapça ve Faristyi benimseyerek analisanıyle iştigal etmediklerini, resmi yazıl- ramn içine tek tük Türkçe kelime alınarak halk tarafından — anlaşıl- masına imkân bırakılmadığını,ba- tta İermanların değme adam ta: rafından — anlaşılmadığını, — hele sultanların Turasından başlayarak bütün imzaların okunmaz halde yapılması itiyat edildiğini söyle- 2 0 zama lar, Lürkçenin kendine mahsus sa rfü nahvi olmadığından dolayı 0 a göçe- | Ur ve yazar adam S1 bilmek için on beş sene icap eylediğini bundan - sonra Şinasi ve Kemal merhum devrinden başlayan; lisan intibahmı ve Latin harflerinin kabulüne kadar Türkçenin geçir- diği safhaları söyledim. Bu söz- Terim tabiatiyle beni matbaacılığa, yeni neşriyata sevketmişti. Yüz senedenberi — memleketi- | mize giren matbaacılığın — Arap harflerindendolayi bir türlü tera- kki eylemediğini ve 612 parça olan Arap matbas harflerinin matbaacılık, yani irfan âlemimize verdiği zorlukları şerbettim. Hele (Voyelle) siz olmak — meselesi, İsmi hasların okunmaması, bina : enaleyh ilmi —ve sinai, / ticari, kelimelerin yazıldığ- gibi okun- masındaki — yorlukları — anlattığım Zaman enstitü salonunda bulu- nanların hepsinin çok dikkatle beni dinledikterini - gürüyordum; Çünkü Garp âtemi, “Türklerin harf değiştirmekteki hakiki âami- Herini iyi kavrayamamıştır. Garp- hlar bia lisanda söylenilen şeyin yazılamaz ve yazılıre — okunmaz olduğumu - havsalosına sıhdırmaz* onun İçin bizim harf — değiş tirmek — mes, elesini. maddi, manevi, ilmi — ihtiyaçatan ziyade garbe Renzemek hevesine atfeyliyenler çoktur, bu ciheti iyi anlatmak lâzımgeliyordu. Hraf Ankılâbının - bir seferberlik oldu- gunu, bu — seferberliğin — Türk boynunu . ve ellerine — geçirilen bir zinciri kırmak için - yapıklı- ginı, altı sene evelki milli sefer- berlik, büyük Gazinin işaretiyle nasıl milleti istiklâle götürmüşse gine o büyük inkılâap babasının işeretiyle yapılmış harf scferber- liğinin Türkü kevdi lisanına sahip eyliyeceğini, aztık Tlerkesin iste- diğini yazabileceğini, yazılan şeyi kolayca okuyacağını misallerle vü- münelerle - söylediğim zaman ilk sırada bulunan — italyan Türkçe muallimlerinden bir tanesi keudini tutamıyarak:'“çok doğru,, diye ba- girmişt. Artık memleketlerimize gelen ecnebiler, kendimizin bile zorlukla — okuyabildiğimiz - devri kadim — işaretlerini görmiyecek lerdi, sokak - ve dükkân isimlerimi kolayca anlıyacaklardı Vapur ve şimendifer tarileleri, onlar için musmma olmiyacaktı. Fakat biz bütün hunları kendi milli ve barsi ihtiyacımız için yaptığimızı ecnebiye — hoş — görünmek, hislere atfolonmâmasını rica dim. Bilhassa kendilerine « diğim yeni Türk gazeteleri el de dolaşıyör, “Milliyet,te Sen- yor “Grandi,, nin kars seya- batına ait intişar eden - resimler çok merakla seyrediliyord Konferans — esnasında dikkat eylediğim bir nokta vardış Tür- kön büyük inkılabının son sal- ı halarına ait bahisleri uzlatırken |Ewrakta metlcesinde zatürredden ölen- AU RAZUN MAD ç r MESELE BÜYÜDÜ ÖO ANEİNEGİNİN IRAK KABİNESİNİN İSTİFASI — —neün İhtilâfın sebebi nedir? Vehas bilerin pususuna düşen Amerikalılar Bagdat , 21 (A.A.J—|Röyter| Irak kabinesinin krala şimdiden istilasını verdiği tahmin ediliyor. Bütün nazırlar İrak — İngiliz askeri ve mali mukavelelerinde zikrolunan muhtetif mesele ve noktalara ait olup müstati ka- bite taralından talep olunan | esaslar haricinde birdahavazife | derühte etmiyeceklerini beyan eylemişlerdir . İngiltere hüku- meti İrakın bütün matalibini bahusus askeri ifllafaameyo ait olanları — kabul — edemiyeceği fikrindedir . Çünkü — İngiltere hükümeti İrakın kendi hudutlarının — mü- dalaasını kendi kendine deruhte edecek bir vaziyette bulunma- dığı mütalaasındadır. Irak siya- siyonu Iraktaki İagiliz muraka- besinin hemen hemen külliyen ref'ini ve Irakın tam bir surette | istiklâlini talep ve iddin ediyor. Muhalefet rücsasının efkârı is- tifa eden - nazırlarımki: olduğundan yeni kili, ihtimal, müşkilât göstere- cektir. Basra, 21 CALA (Röyter Amerikanın sabık Çin sefiri ke- biri M. Charles Cranc berabe - rinde J.C Crane, hizmetcisi Charles Jones ve Amerikan misyonerlerinden Hanry Bilkert | olduğu —halde ikl! otumobil ile Basradan — Küveyte giderken Vehabilerin pususuna düşmüş tür. Bu taaruzda rahip Bilkert kurşunla maktul düşmüş ise de diğerleri firara muvaffak - ol - # aei ae HEcal ga ard e tan ee za Sefaretimizde Solya, 21 (ALA.) Tür- kiye sefiri Hustrev Bey ve retikası tarafından 19 kânu- nusanide parlak bir danslı Çay vetilmiştir. ve — nazır-! lardan bir çoğu, harticiye nezareti erkânı, hey'eti sü- fora ve Bulgar payitahtının en maruf simaları hazır bulunmuşlur. a— — Söine- Af tsumadisa Berlin, 21 ÇALA) ten bildiriliyor: Belgirat bükümeti neşreyle- | diği bir emirname ile ırk ve mezhep esasına müslenit | mum teşkileti. Tesheylemiştir. Hukü- metin hirvat çiftçil fırkası reisi M. Maçaki tevkif tasavvurunda | olduğu rivayet ediliyor. Ba ri- | vayet henliz teeyyüt eyleme- miştir. Hasta olmıyan yok! Toronto, 22 (AA.) — On- taryo sıhhiye dairesi Ontaryo | ahalisinden yüzde kırkının son grip salgınına tutulmuş fakat hastalığın şimdi azal- mış olduğunu bildirmektedir. | Mezkür dairenin tebliğatımna göre Toronto ahalisinin yüz- ellisi grip salgınına tutul- muşsa da bunlardan grip Zugrep- lerin miktarı geçen sene kışına nisbelen — yüzde elli çogalmıştır. Ginkılâbın ana batlarını çi Türkç yol gösteren ve Türkü yasi — ye nibayet üren -büyük ( tekrarladıkça, beni / & yenlerin gözleri derim bir aldka ilmi Siyasetçi e Türk ınkılâbinin ciddiyetir mâk hususundaki - çabalamalrımı daima menli kalmağa — mahküm olduğunu hisseyliyordum; çünkü beni dinleyenlerin çoğu ilim ve aS ve Garih adamları — idi; bin ilim muhitleri bizim tak- dirkârımızdır; - politikacıların ha- tiçteki entrikasına omuz silkmek fakaf dahikle son derece uyanık bulunmak her münevver Türkün mukaddes — vazifesidir. kanaatın- dayım. empery AHMET İHSAN Ke l İbuna ancak mahdut miktarda A _-iıy.d— Tamirat işi Amerika ve Japo- nya murahhasları Amerika borçlar için “ne düşünüyor Berlin, 21 (A.A.) — Japon tamirat mütahassısı M. Mori Aoki Parise gitmek üzere Berline gelmiş ve Reichs- bankın tamirat dairesinde görüşmüştür. Nuyork, 22 (ALA.) — Sa- lâhiyettar mahafil mütahas- sısların mesaisi muvaffakı- yetle neticelendiği takdirde Daves planının yeniden tet- kiki icap edeceğini ve çün- kü bu netayicin mezkür plan taralından derpiş edil- miş olan teşkilatın ilgasını | istilzam eylemesi muhtemel | bulunduğunu beyan etmek- | tedir. | Alman borçlarının ticari- | leşdirilmesi hakkında ayni | mahafli Amerika pliyasasının | iştirak edecek gibi görün- mekte olduğunu ifade ey- lemektedir. Bir kabul resmi. — Berlin Zi YALA.) Mareşal Hindenburg İsveç veliahdini bu gün nezdine kabul eylemiştir. # Çelik mağferliler — Berlin, Çetik mağler gru- 6000 reisi Almanyanın asmnın bir nevi t idaresi tarzında cezri — sürette tadili meselesi için arayı umu miyeye muracaat edilmesini tu- lep ctmege Karar vermişlerdir. Vaşıngton; 22 (AA)—Müte- bassıslar komitesi Amerikan mü. tahhaslatt T Şubatta yola çıka- caklardır. aslâr Avtupada takiben — Mmmerikadi Uç gün müzakereden sonra vaşington, 22 (ALA.) — (Rö- yter) - Üç gün devamı eden müzakerattan sowra Ayan mec- lisi 27 reye karşı 54 reyle Şika- gönün maruf hükükşinastarın- dan Mr. Roy C. vvestin dahtiye nazırlığına tayinini tasvip ey- Temiştir. * Alsasta indhap — Kolmar, 20 (KA) — Teşrit İmihabatta muh. tariyet — taraktarlarından — W Havs | (Hauss) imtihap edilmiştir. Leh - Rus münasebatı Paris, 90 (AA) — Lehistan — Mos- kova bükümetinin teklif eylediği peo- tokolun müzakere ve münakaşasını hükümetinin — komşularının | artiyle kabul eylemişi Litanya veisi nuzzan M. Valde- matasın reişiçamhur V. Smetona ile arasında —irtilâf — çıkmasından — dolayı istila eylemek — istediği — mussırrane rivayet olunuyus Hirisdyan demokrat Uorkası rehsi Bistaamın yeni reksi nuz- Zur olması muhtemeldir . nci tayyare p Yeni tertip mum ikramiye yalnız “2000.. idi YİSA KI | âhzari mücadelenin mukad- | mei mahsusa tarafından tekrar Kİ Ki !mi (T 1. ci keşide 11 Şubattadır BU MİLLİYETİN. HARİÇTEN ALDIĞI MEKTUP VE- (CELGRAFLAR EğE Son Ha “—HARF SEFERBERLİĞİMİZ! ROMADA VERİLEN KONFE- RANS BÜYÜK BİR ALÂKA UYANDIRDI | HER MİLLETİN NEŞRİYATİ ORADA VARKEN BİZİMKİ NİÇİN YOK? İmgilterede KADIN MEB'US 500,000 KADIN İNTİ- HABA İŞTİRAK EDECEK MÜCADELE ŞİMDİDEN BAŞLAMIŞTIR Londra, 21 (ALA.) — Par- lamentonun son içtima dev- resinin — başlıca meşgalesi mahalli hükümet sisteminin tensikina — mütcallik — olan kanunı projeleri hakkındaki müzakerat olacaktır. Parlamentonun küşadı ha- ziran ortasına doğru 5 mil- yon beşyüz bin kadına inti- habata iştirak hakkını bah- sedecek olan kanunun mev- kll mer'iyete girmesini mu- teakip icra edileceği zanno- İunan umumi Intihabat için demesini teşkil etmektedir. « ÜÇ İTALYANIN TEV- KİFİ - Londra, 21 (AAJ İskenderiyeden hildiriliyor: İngiltere bankası banknot- | lariyle İngiliz hazine evrakı nakdiyesini tasni eylemekte maznun — üç italyan tevkif edilmiştir. Maznunların cüm- lesi itiralı cürüm eylemiş- tir. Zabita otuz beş İngiliz Hiralık sahte para bulmuştur. Dokuz evde taharriyattan sonra tevkifat icra olunmuş- tür, * KOMONİST FIRKASI Londra, 21 CA.A.) — Komo- nist fırkasının idari komitesi senelik kongtraya verdiği raporda fırkanın büyük Bri- tanyada inhitata uğramakta olduğunu tasdik ve itiraf etmektedir. * KRALIM. SIHHATİ Londra, 22 (A.A.) — | Röyler | Beş doktör çoktan beri İlk defa olarak sarayi kıralide bir kon- soltasyonda bulunmuşlardırdır. Bu hal mutlaka kıralın sitihi vaziyetinde bir tebeddul vuku bulmuş olmasını islilzam etmez. Büğmecilmdznendiz Komonisileri çıkarıyortar Yemi Delhi , 21 ÇA.LA.) Hint hükumeti , teşril meclisi kebire , emniyeti umumiyeye ait Olup meclisin san bahar devrei iclimaiyesinde , reisin tercihi reyile reddolunan layıhai kanu- niyenin yenlden tevdlüne karar vermiştir . Bu layıhada komi- mistlerin ve diğer tehlikeli eşha- sin İngiliz Hindistanı hududu haricine çıkarılması için hüku- mete salahiyet verilmektedir . Lâkin ihraç karamı bir mahke- rüyet olünâbilir . » Neticeye dogru — Paris, 21 (A A)— Hükümet yarın Meb'usan meclisi divanıma son nazırlar mecli- sinde görüşülmüş olan ve esham piyasasının nezaret altında bulanda- Tulmasına ve tanzimine matuf olan projeyi tevdi ve bunun acilen tetki ki için müstaceliyet — karamı — talep edilccektir.. Un .ı. büyük iyankos Yeni plân N İkramiyeler: Lira 18008 E 15000 H 12002 B 10009 F- Mükâfat: — 10600 EE Lütfen Dikkat ediniz: i Tayyare piyankosu şimdiye kadarkilerin en SZE| içim yapılacak — muhtıranın adedi: Ceçen seneki ke- Bu sene tam “3900.diir. 5 Umum isabet ihtimali de tamr*/,9S(yani iki misli Jarımıştır. ğ 3— Piyanko yüzünden zengin olanların hakimiyeti , âliy berler' $ Afganistanda son vazi Kral Amanullah - yeniden memleketi? Z| sini der'uhte etti. Kandahar ve Gazneden bir çok kıtaat gelmü Kral Amanullah bunların kumandasını aln Paşaver, 21 (ALA) (Röyter) — Kandahar — eyaletinin Amanullaha müzaharet eylemekte olduğu — anlaşılıyor. — Şinvariler Kâbiül üzerine yürüyor. Kruallığın akibeti Cilzayların elinde - bulu: nuyor. Cilzaylar Afganistanın en kuüvvetli ve en kalahahk bir kabilesidir. Bertin, 21 CAA) — Peşa. verden bildiriliyor Kâbilden ge- len ve henüz teeyyüt — etmiyen şayıalara göre yeni Afgan kralı Habibullahı Kâbilde Amanullahın taraftarları öldürmüştür. Berlin, 21 (A.A.) — Delhi- den bildiriliyor: Peşaver hordu — müslümanlar — tarafı: akdoluman — büyük — mitinglerde Kahul olunan karar süretlerinde Amanuflabın. Kabil tahima avdeti iltizam — edilmiş ve - kendisine | bütün Hin m müslümanlarının müzahı yüdolunmuş ve hegil | terc metinim gayet müsta- kimane bir - surette — bitarallığa rayet eylemesi talep olunmuştur. Londra, 21 (A.A.) — Duily Mail yaziyor : Kral Amanullahın terki caht kararımı geri aldığı bildiriliyor . — Afgan * tahtına su taşylam bir adamın oğlu - olan Baha sakanın oturduğu yeli Unvanını aldığı - malamdul gece Londruya gelen bir deniliyor ki: Amanullah lehinc © kümet eylediği biraderi lahım Kâbilden — tardedili J dolayı yeniden memleketit miyeti âliyesini der'uhte Mmiştir. j Moskova, 21 ( AA) , Herattan — bildirildiğine ni Kandehar ve Gazenden bit İ kıtaat vurut etmiş ve Ama bünlarin emir ve kumandifi almıştır. Kabilde hükümlermadır. - Fiy mekte ve haydutluk ço tadır. — Fransız yağma edilmiştir. zahire mektebi Kabilde retin durtmuş olması tücci ıi mıcip ol tadır. Halk mütcessirdir Amantıllah han lehindeki patilerin — çoğaldığı — hissedilli İngiliz tayyareleri sefaret p larını kabülden imtina ccuğll sefaretler — postalarını — T! tarikile Sovyet tayyareleri edecektir. Istanbul - Eskişehir telefon! Muhavereye altı ay sonra başlanacaktıf Üç dakikalık mükâleme (100) kuruş Ankara, 22 (Milliyel — Posta ve Telgraf umumi dürü Fahri B. Istanbul-Eskişehir telefon hattının mu yerleştirme, irtibat ve tecrübe müddetleri dahil halde altı ay wkl: açılabileceğini — söyledikten ; Üç dakika için mükâleme ücreti kanun mucibifi (100) kuruş olacak ve on alınacaktır. beş kuruş ta davet üc Teksiz tolgraf ve iWieööü'tül mevcelerinlüteezil kında Prağda toplanacak olan kongraya hi mnamına telsiz mühendislerimizden bir zat iştirak edecek Tapo harçlarının tenzili Ankara, 22 (Milliyet) — Tapu harçlarının, muhasebei yeye dahil olmak üzere yüzde elli beşten yüzde otuza tell islahâtı maliye komisyonunca muvalık görülmekte ve layiha ( göre tanzim - edilmektedir. dayiha otuz, otuz beş madde' MÜKERRER küsur madde indirilmektedir. olarak. -teklit ed Süreyya Pş. hasi SİG()RTA ııe:'.-lıh:ıı::ıım;y.yıı 'TEKLİFİN REDDEDİ- LDİĞİ DOĞRU DEĞİLDİR Ankara, 22 ( Milliyet ) — Mükerrer — siğorta teklif ve projesinin Heyeti Vekilece reddedildiğine dair 'bazı gazetelerde çıkan ha- berlerin aslı ve esası yoktur. Bilâkis teklif henüz Heyeti zarından büyük ehemmiyet ve faydası olduğuna şüphe olmayan bu mükerrer sitorta teşebbüsünün, bizim haber aldığımıza göre ancak bu hafta Heyeti Vekileye sevki mukarrerdir. Dahiliyenin tamimi Ankara, 22 #Milliyet) Dahiliye Vekâleti memurla- rın halka hüsnü muamelede bulunmaları için bir tamim göndermiştir. Mektep kitapları Ankara, 22 (Milliyet) — Orta tedrisattaki — talebeler nebatatı arziye kısmı komis- 1—10000tira ve daha yukarı büyük ikramiyeler geçen 222! yonca Ikmal edilmiştir. Bu mz * 3atanc idiBu sene “5 tir.lsabet'/, OZartmıştır. |ay nihayetinde diger kısım- larda ikmal edilecektir. Ankara, 22 (Milliyet) Dörctyol portakallarına anız olun hastalıklar hakkında — tetkikattı bulunmak üzre bir —mütahassıs gönderilmiştir. MT ç BAA hafta evel hastalanmış ve da mlü—îy-dım tedavi na ır. Süreyya Pş. tedavi için günlerde şehrimize gelecekt Rus hey'etinin t İ Ankara, 22 Ç Milliyet ) Türkiye pamuklarını tetkik İzmir ve Abanaya giden profösörlerinden müteşekkil € avdet etmiştir. Heyet gö dükleri teshilatta karşı veki teşekkür etmektebir. İTALYAN MECLİSİ Roma, 21 (AA.) — usanın — leshi, il Martın yirmi dördünde i€i ve meclisle Ayânın 25 nıs içtimaları — kararnamesini —it Tamışlardır. İkdam muhabii hakkında Istanbul ceza n mesince ikame olunan d tevhiden Istanbulda verilmiştir. eni muallimler Ankara, 22 (Milliyet) muallim mekteplerinin müzdeki sene mezunlat ne mıktarının nerelere edileceği — Vekâletce ti edilerek Vilâyetlere Bu sene bine yakın