25 Ağustos 1936 Tarihli Kurun Gazetesi Sayfa 6

M7 —5— KURUN Dİ 1936 “Türk Dili Kurumunun iki yıllık çalışma raporu Kurultayın dünkü vals e, T. 'D. K. genel sekreteri Bay İbrahim Netmi tarsfından 1934 — 1936 çalış- © o maları üzerinde sai depar mü- ki e e şenlai ürk Si MZ RAN ee ma öte iki yandan çalışmıya giri- şildi: z Bir yandan Türk dilinin ilmi ola- mahiyeti ve dünya dilleri - ara- ındaki yeri üzerine akademik araş- vi Sola £ utuldu. Bir yandan da 3 arak yazı — diliyle konuşma dili arasındaki uçu- İ nün geldiği kadar doldu- rTulması halk için yazılan yazıla- “Orm mümkün olduğu kadar çok yurt- © taş tarafından m de yolla- rTımın e Lai çalışıldı Ba 1934 te bu iki dal üze- rindeki il ia çalışmaların werim- il © TÜRK DİLİNİN MÂBİYETİ VE DÜNYA pri ARASINDAKİ ERİ : Dilimizin Indo — Öropeen ve Se- - mitik liler dillerle karşılaştırıl. eçen yıla kadar, bir ması yolunda, gi değerli bilginlerimizin çalışma- — Jarr, hep klâsik komparatistlerin tut- tuğu kelime benzerliklerinin - 2: © oturılması yoliyle Türkçe ile İnde - © Öropeen ve Semitik Ki e o rin, Bay Naim © Cevat Emre yu iYi doktor Saim A- - Ni Dilemrenin bu yolda pek çok yo- Ehiğaklarını EN saygı ile anmak iste i ütün bu araştırmalar, ir ee yeni pi arımı - toplıyarak tam bir sentez de © bir Türk dilinin dünya pie ara- sındaki yüksek ve hâkim yerini gös- rmeğe yetmiyordu ve yetemezdi. 7 yabancı Rl beraber, o tamamile e klâsik ek elin ü zaten torluğundan daha önce İtalya yarımadasında y: şıyan Etri eke rin dili bir türlü halle- —dilemiyo; ) e ea şifahi kaldığı tün ilkel varlıklarını saklı - » Yakut ve Çuvaş gibi Türk leh- erinin Jügatleri, ortaya öyle yeller döktü ki line önünde Tİ arap yahut tince asbaşkanımız Bayan Afet'in ağ- w samimi iltifatlarilei Semi-| kuruşumuzp aki bırakan TT. garkeden, K. tafi Ren yakalarına ça | yer O halde dil pe da ba e 0 hum saçan İlkel Türk Seg dili var- e araştırması ger: u gerekliğin Kü kalan ve vak milletinin yüce dehasından il- ham alan Türk dil kurumu, geçen yıl sonlarma doğru, ün Eşi ve 3 İetinin tarihine onu rece| bir buluşla, rlemik ri çalışmalar len vi zekai ait bir kaç söz vöyiem rumiu; bir yandan ge- ji üistik bakımından bütün dünya dilleri üzerinde yazıl- ış ilmi eserleri ve etimolojik lü- için Türk dil varlıklarını yetinde idi. araştırmak mecburi- Bu araştırmalar, zihnimizde bir takım sualler, Şüpheler, tereddütler uyandırıyordu. Avrupanın bugünkü yüksek kültür dillerinin, fransızca - nm, ie ir bunla- ra bir bakı ii etmiş den mi eski grekçe e ii kilndl in ke- Time etimi iloğitesfat anlatırken âdeta aciz ve ui maket eti- ir ii moloji lügatlerinin, bir çok Time- rin ya iğ “etimolojik: ranlık, ynağı meçhul...,, yollu kayıtlar koy ması, halbuki aranlık ve bilin- mez denilen sözlerin türkçe ile pek kölay izah edilebilmesi, nl lâzım bir büyük mesele önünde olduğumu- zu or göst sell iel leri; ırken,-grekçede üçüncü hıs esiri bu dili bilen bir arka- a « Bana “Aftos,, ve “E- kinos EN kağ Homar öderim GL ukabilini aramasını ri- ca ettim: Uzi unur bir (0) bul du, Fransız etimoloji lügatine baş urdum: (İl) kelimesinin etimoloji- sinde (oui) sözünün (0 -£ il) vi geldiğini, bu “o, eski > Le yani (0) demek olr ğun Ae vi (0) iş Barça yiz se mel va sızcada ve Homer grekçesinde de (0) imiş, > ayniyet göze çarpma- mak mümkün müdür. ir yandan dünya dil bilgisinin bu kifayetsizliğini ve bir takım dille- Me kelimenin köklerine rastlı - orduk. Yakut: meş, e kelimesini götüp te (soleil) i hatırlamamak, Yakutçada “cahil, bil- anlamına | ml mez,, ani YE (cohul) bulup ta (cahil) ve (cehul) kelimelerini “dü- şü neki mümkün müdür? Amerikada Mel kıtasının -€€- nuburnda yaşıyan Mayaların die- inde yüzlerce Türk kelimesinin bu- lunduğunu gördükten, Makedonyada gilinin garbında vi nr hatırladıktan, “1 3le sşğa palı istilâsma radığı dirler Peruda “güneş,, e bye ve Avrupa- lara karşı koyarak bu uğurda can veren yerli hükümdarın adı Atahual- karşı “Nikaragua, yerlilerinin pisi rika) adını kullandıklarını yine Ay- ye ri ğrafya ve tarih uzm er nm ki ında gördükten, Yakut ı eeimde “ömerik, kelimesini ii a ri ri ini gi Türk dil “dezini kurmağa muaflk ii ri teni, yeryüzünd yar vk vii di a ürü dünyaya yaymış ol üedelerimiz Türklerin ali ll seçe İgo olarak, yalnız U- ral « Altay dil familyasının içindeki diller ai İndo - Öropeen ve Ha- — Semitik denilen grupları da- hi a ana Türk dilinin birer (o lehçesi hükmüne geçiyor. Biz; dil dünyasında: bu-yeni güne- şin ilk ışiklarile aydınlanmak ti kabul etmez bir surette, çin bütün materiyelleri toplamaktan geri durmıyacağız. a yoldaki let için, kültür retile yüce gay yeni bir el daha öüinliğkar ki o da Ankara üniversitesinin rih, Tari Dil, ela pile Fakülte. deki yerli vw er değerli çalış- mızın verimlerind. önümüz. Kurultayda ecnebi âlimlerle davetli Ml e akademisi de kuru'ta. ç delege bulundurmakta * “Bunlar da akademi e komis- Hacı Zadidaloviş Ga. n bu değerli dil si kur eps adına hoş geldiniz deme: borç bilirim.,, nel sekreter bundan sonra muh- E. KURUMUN YENİ ANA TÜzOGÜ 'OGRAM 'E ÇALIŞMA PRi “Dört yıldanberi şer tecrü- eler üzerine (o bu yrl kurultaya yeni bir ana tüzük kl bir çalış- MEK sunuyoruz. m ik kuruluş zâ- arın il yapılmı: nizamın Bu ana vii an Sa yanlar üzüğün ve üyeler müzahereleri “ dinliyorlat Emiş ım Sayman Bay. Benim Atalay içte: | ede Genel Merkez anlatmasını dilerim. göre * * Belki de saym Kurultayı yora€i kadar uzun süren şu izahat, muzun ikiyi ır luştur umudunday odögeğmüyü ç ve kıvanç ile # bartan bü muvaffakiyetieri © kimifi borçlu olduğumuzu — bir an bile unül Un e Kültür Bakanlığı, başta Kurumun $ Başkanı olan değerli Bakan Saffet Af kan olduğu halde bütün © varlığı kurumu: İzi im vi nacandan İ eğik her adımi bize arka cim Genel Keza Başkanlığı, Askef iz gelen dımı esirgememiştir. “Gumiurye Hükümeti ve onun pi sütle Xu, setimi yollari! Salami sevkedilmiş olacağını umuyoruz. raporu da önrgeler ve dilergeler yonuna havale etmenizi tica F.- KURUMUN HESAPLARI VE Mn Kurumun 193 93 1936 Sila kesin. h özleri in 1936 - 7 yılı le Sai 1935 wi MUZ almiş, 18570,16 lira tarama, ve ilmi çalışma parası Mi si, ve yayın 80 lira da basım için vermiş- g3 Hesaplarm büyük bir özen ve doğ- rulukla tutulmasından dolayi sayın ar nee inmekti çalışmalarımızı pe seg maddi ei hiç bir yardımı eksik bırakmi maktadır. Kamutay, istenilen ber” yan ten bir sev; b Dü mea < dan, aranlıkları u. re gören yüksek in. a Bu büyük günde de aramızda bi gı anla bir daha, bir daha, bir dahi sunarım. içinde daha sıkı ve daha geniş yolda ileri yürüyeceğiz. yle umarız ki bir Hm yıl sonr: yın k tay bir dil kongresi halinde e ve - n-dünya Jengüistl, i Türk di teorisinin ortaya koyduğu ll hal ii önünde, medeni, seviyesi yi esinin fevkine im yeğ Sa edecektir. e bir 1 toplantının ilk plak sark ili dil kur tayına e zir bal m- makla bize onur ver? yabancı dileiyi ral tedir isterim. Istanbul Ticaret ve Sanayi Odasından : a Aramya İzmir bar eriği oda pavyonunda eşya lemeleri icap edi 27. 36 pe çarşamba günü Sağlı kadar ua) tesi öğleye kadar eşya 1—8—936 Almanyadan, Prusya akademisi ü y terleme ve eski ki DEE tos öğleye kadar eşya ilen alır. pm benii bir vapur vardır. 30 ağus- (664) vapura Yük rşembe gm saat onda. kalkacak vapur | alır. cumartesi wi vi Kalkacak vapur cumar- otoji i bilgini oluş en H ransadan, e profesörü M. Jean Deny ile merolog lengüist Pore Hilaire de Birini on; ingiiter Londra şark dilleri okulu ireliiöri Sir De- ZAYİ an dairesinden aldığım596 nu- sil Teİs şahadetnamemi zayi ettim. alağı Yen'sini ala an eskisinin - hük- mü yoktur, MdNmek oğlu İzzet , (VW. Na. 17813) Beyoğlu piradi Sulh Hukuk Bi İbrahimin Bi gta Çelebi yman aleyhine ği fekki haciz di nisson yüksek e r erit ile İst: hb -nitezi sitesi lâtince ve Eptaml profesörü Bartlini; Japonyadan, Türk - İslâm enstitüsü direktörü ve Koma- zava üniversitesi profesörü M. Oku caristandan, Budapeşte üni - - besi dekanı ZA vniyal lisesinden aldığım tas- dkmemeni MEL ere alaca- mdan hi , We: No- 17818) 8 Z i 932 senesinde Üsküdar 17 inci il alar ig Kabı) ettikleri gibi, Sovyet Bir- kana. an 2 eylül 038 ini u 4 emeye-gelmeniz veya kanuni mi messil veya vekil gön iz tebi gat mak kaim olmak üzere ilâ olunur. j (No. 295) hümü yoktur. mekteptepten shudetmmeni zayi eyledim yenisini çıkaracağımdan!| Osman Siyami |