28 Ekim 1934 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 İlim tarihi musahabeleri Yunan heyeti > heyetiyle bugünkü heyet ilmi arasmdaki fark — sikii itagoras v © Altina mel mektebinin heyet vadisindeki bilgileri ve Hi rai evel kı miyle pek o kadar alâkadar olmayıp bü- tün kâinatla ve battâ kâinatın büyüyüp küçülmesi gibi büyük ve zor meseleler- le uğraşmaktadırlar. Fakat ne de olsa bizim güneş sistemi de yabana atılacak Küçük bir şey değildir. Bugün bir tay- biliyor. Bir tayyarenin bu sürati müte- madiyen tutarak arzdan kalkıp güneşe doğru bir.müstakim üzerinde mütema- i ğunu farzedersek ? z etrafında dönen güneş, ay ve beş sıralasınlar. Göke bakıp güneş, ay, yıldızlar (ve bı Pi gimme hakkını - ile edeli . Bu rinize göre bu. makinenin sal eği pimiz mektep sıralarında ayın arz etra- fında ve arzın da güneş e ii dolap -amızdan im hr — par üm mi? ç etra- ii m e > ni üzerinde yavaş yavaş yürüdüğünü ve bir çocu- Hun da'bu şalıs etrafındaki Mile gp muhitinde yürüdüğünü farze: tim. Bu tecrübe yaz aylarında yariyr i kâğ sistemi yunan heyet âlimleri için mühim bir tetkik mevzuu idi. Onlar güneş sis- kın komşuları addettikleri al ir da billuri Yarzolunan sema kü- er gm “aş mevsimi inde ise resine çakılı ziyadar noktalar olarak ka- bul ediyorlardı. Bu heyet âlimleri yu- karı olarak verdiğimiz tayy: ; ca mile yerebiistekiei görür rini iddia edenler varsa onlara yıldızla! di bile. 30 e a ii > : er Va kler « Eski yunanlıların semadaki ye e- e rin Hüreleileini £ iyzah hususunda yap- bari aminn Bakla i Si ış oldukları hokkabazlıkları e dir. Filhakika bugünkü âlimler klinat utrunu bir buçuk milyar ziya senesi (*) olarak hesap ve bu kâli ai (88) adedi sıfır koyarak ifade ediy: imi Pr hem rasat yapmı ie ulduklarıynetic e hayri üteaddit ği nani Hibe halin. düklerini girer SO bir tarekğii ği ei Tales arzı su üzerinde 283 tiyorm. Bir bill ir. Yıldızların izafi vaziyetlerini daima mu i vi o Sada gülünç değildir eşe geçen mir tn ei eğ Geceleyin berrak semaya bir de &iz tai bündan başka sele götür müsünüz? İşte İyonyum ve Pitagor: binin sema hakkındaki ber > ibarı ye e mekte sek KU HAKİMİYETİ MİLLİYE üneşin arzdan olan izaft mesaeflerini abaza tahmin etmişti. & İskenderiye güp Ekliptik (***) in meylini tayin et- BE, DE en büyük heyet âli lan (160 M. E.) Hiparhus'tur, Bunun e şirin burada e ER Sen Yabancı postası Memel İkide birde ajans telgrafları, beynel- milel a ihtilaf mevzuu olan oMemei meselesinden birkaç satırla bahseder. bulunan Memel mıntakasının kısa tari- i hatırla- 28 BİRİNCİTEŞRİN 1934 PAZAR meselesi ilan eden a radan sekiz sına rağmen bu ida- ri bi ri değişme. Her sivil ee & hi türk okurlarının belki üfrit milliyetçi bu rejim uzunluğı ında değildir üşünerek Paris'te | memleketi aynı seviyeye getirmek is“ ha ile bal an La Republik gazetesinin bu hu- tediği için ilk önce Memel'i ey ) iki mikta- iği iy üme ediyo e gi iy .i ye yi 5 dakika fazla buldı ) İtidal noktaların ii gerile- me pece hakiki miktarı olan 50.2 ihtilaf m manzarını 57 daki- 4) Ayın kı değil r ir. syA inin eksentrisitesini 1/24 buldu çe EE miktar 1/30 a ındır. 6) Ayın hareket müstevisinin sürük- ve imtidadını buldu. 7) O zaman malüm olan beş & renin li çe) Brit çel du. 8) İtidal noktalarının adem ha- Teketinin sebebini iyzah u muaz- zam keşifler arasında ARİ bu bile da- biye. bir keşitfir. teriyle — Hiparhu: heyet mevzuunu ilmi esaslara oturtmuş lu, Seyyarelerin hareketine ait müta- hareketlerini 5 > E > w — gösteriyor. Eğer Hiparhus Aris- tarhustan bul etseydi kopernikten çok evel iş bit- mişti. Bu adam büyük fakat pek ihtiyat- kı bir âlim olduğundan (o Aristarhus'un a priori olarak Ekerim Taranyeği ka- — edem gelen büyük heye e ana 'un Bize ve eserini gelecek makaleye bırakıyo- TUZ, SALİH MURAT Sg Ziyan” sürati. — 4 100000 ziya sene- sebe 86450) 365 kilomet: redir, hamulesinden mürekkep farzedilmek- Gs) Ekliptik are inbrek müs. Mevcut azmi göre; bu 7 ü 16, meselâ 6200 hayvan için, pine a Ma ai diana neşem İlinin üstüva müstevisi arasndaki zaviye- ini söy- et olarak rp eml Hünkar sen sene- temi. İşte bu sıralarda / seyyarelerin (**x) Bir seyyarenin iki müteakip Midem bü yük hareke etindeki intizamsızlık o müşahede | ;oyima vaziyetleri arasında geçen za- hi va ton arpa, nbs edildi ve 355) yazmış | mana (sinodik pery A lenir. idi mukiiden birim KEŞ lduğu bir risalede müşterek merkez- ilm me $ leri arzın merkezine düşen küreler fa- EE ME pile hulâsn edelim! raziyesini ortaya koydu. Odoksus'un fa- | Yeni nesrivat yi z ai e rin ei hareketle- kıldığı takdirde arm eğen bu arabala- | - Yarasa rın yaptıkları ik fakat buna mukabil; nakliye fintları enaz yüzde yüz. artacak duğu gibi elif mihverler eti sina ielinMer ein edilmişti. Her küre kendi hesabına devrettiği gi- maddeleri fiatlarında, inşa masraflarında . Takılmadığı ve arabalar. dan meme yerlerini mii kları takdirde; İstanbul'da solağn kamyon giremiyeceği, ve her — kamyonla taşınacak ağırlıkta ve büyük- lükte olmadığı için, şehirde şayanı yi muhtelif hareketlerini iyzah edebiliyordu. Bu faraziyeyi kura- bilmek için büyük bir iye al skn haller; Rizeli un talebelerin- Niçin böyle bir karar, niçin ri Belediye İstanbul'da gürültü ile mi dele için zararı daha az, daha şümülsüz tedbirler — meselâ; arabaların geçecekleri yolları ve çalışacakları saat- leri tahdit edemez mi idi? Ya araba hakikaten maz da yerini kamyona lâstik taktıra- bırakırsa! bu; Şe ula , benzin sarfetmez, tik için memleket dişmin para” gönder - mez ilh.. ilh... Diye müdafaa eden İstanbul beledi- yesinin kendi kendini tekzibi gibi bir şey olmı; acak ie avında ilmi görüş, Ti e si ,daha fazla bir tesis ihtiyacıdır. NESET HALİL trafmda Gi yenin heyet tari- olmayıp mihveri ik heyet âlimi (250-310) Aristarhus He- le kalmayıp güneş sistemi merkezinde arzın ği güneşin bulunduğunu ve ar- zın da diğer seyyareler gibi güneş etra- fında düdüğü m KE Bu fa- razi a ko; s kendisi den 2000 sene sonra gel ipi Koperi faraziyesini bulmuş oldu. Asıl ln yük heyet âlimlerinden ne Hiparhüs v ne de Batlamyus'un bu faraziyeyi Ri bul etmemeleridir. — Aristarhus ay ile İbrahim Hoyi Bey, tanılmış dünya eni dilimize . çevirdiği kısa hikâyeyi Yarasa isimli bir ciltt toplamıştır. m bir ea GL iti nalı bir surette basılmış 100 e Tercüme cep tlipbanemiz igin e deeri e dolayı. Tera him Ho; bütün kamyon acele ve ucuz Ssatı- Tıktır. komisyoncu Fahri Beye müracaat B—4877 izete önce ingiliz avukatı A. Lo- sa son defa eğ ği eN siyasi mehafilini eyes gin bu devletli u esasi- lenin tetkiki. r ettiklerini bildirdikten son- ra bu ea şu ivzahatr veriyor: mıntakanın asır Rusya etmiş ından sirtemtçe is- tifade edebilecel Mukadderatr siis edilinciye kadar Memel mıntakası müttefikleri temsil eden bir fransız yüksek komiseri tara- edimler öliyordu. Sar vaziyetine mak icin ayrı bir sebeptir. > mr ve mileakereler devam ederken günün birinde, sivil el- reddüt etmeden, Me- di kendini Litvanya'ya ilhak etmiş olduğunu iylan etti. Müttefik devletlerin ısrarlarına rağ men Litvanya hükümeti, kendi tarafında olduğunu iddia etmek- le beraber, muahede ahkâmınm İycap vr e bir türlü yanaşmak plepisit herhalde Alman. fakat mi a ii Büyüle ihtimaller var. inler menfi dai. Bu suretle di- rikabetindin a Si ER iktrsa, kr. mdan kazanacaktı. Nüfus akriyetinin Litvanyalı olmasına rağmen plep vam ediyorlar lebelerinin 97 9 de okuyordu. Bunun i kümeti Mem: ilhi bii ki halinde yim ya KEKE ihetini tercih çtti. Ve müttefik dev. Jetler de bu emrivakii kabul Memel'in ilhakına muvafakat Fakat bu mıntakaya çok ge: edere! ettiler. ö bir muh a ği siye de ilk şart koştular. u muhtariyet İngiltere, m İtal- Er a altına alındı. Memel bir ö ir ei ve bir direktuar vasıta- siyle idare edilecek ve Litvanya bükü ia kas nunu esasiye muhalif bir sürü e katie y gösterdi. Me gri kanuni bir ilde defa direktuvar artma fenhedild. Hitler'in Almanya'da çmesinden sonra önce dar ge gizli e şiddet siyaseti açığa vuruldu. Ve Litvanya ile Memel arasın daki hudut çizgisi Litvanya'nın coğ« “silindi, rafya kitaplarından büzbütün Memel'in tarihçesi işte budur. Harbın önüne geçilemez mi? Neues Wiener Journal | gazetesine yukardaki başlıkla bir yazı yazan Lord Robert Cecil i: Milletler Cemiyeti gene tehditkâr kara — bulutların (o alında toplan dı ve birçok e & 3 yl kalarında hüküm fevkas lâde tezatlara naza e çevirtti kei hariciye AR diplomatları Cenevre'de eyi ve mus Yihane ei rla beynelmilel vaziyet di rami ise, rafta hükümet ve tüün e umumi pol ni vaziyetine de ir Acı zar rreterin ie Cenevie nin sulh si yaklaşanlar iin kendi yek kaygusunu yan Milletler Cemiyeti azaları dir, muhtelif sebeplerden dolayı bug ne kadar bir kenarda duran iki büyük devlet de vardır. Buna rağmen bavada bir ver kokusu miei ir bundan so: Jet adamlarının bugüne w taşı değil iğ ik dev» öğrenil- mütalealarma işaret öldürücü ve bu nisbette n bir şey olmamıştı. Amerika Birleşik hükü. metleri senatosunda yaptı ığı e € rika ve Avı vrupa'daki bu tekinsiz kuv. vetler silahları bırakma kol Glerieli -amete uğratmak için paçalarını SIvr- Yarık ellerinden gü Dale deni mekte ve şuursuz bir surette harp pie pagandası zn bütün bu, çabala. malarına, bir: mleketlerin alabil. e ele rağmen harbın önüne geçilemez mütaleasında yanlış ve lee bir düşünce olduğu kayde. dilmektedir. Lord Cecil, ni ile de 5 sabit ol echil ii beynelmilel adalet EE Millet b Konseyi ve 1920 denberi tali e bulunan diğer satmış olan sevi rika dan sanayii ve kendilerini fesiyonel vatansever bu beynelmilel müesseseleri | itiba ki mete aşa ee önüne geçile- bilir olursa olsun izm a mi ti bi pişkin AK meti bir vali tarafından temsil edile- Ancak, bugüne kadar olduğu” gibi kti, İ he 4. pap yette olduğu bu rejim, Valdevaras hü- | tan bahsetmeğe devam edecek olurlar. kümeti Litvanya'da iktidar mevkiinde | sa, bunların vardıracakları netice hal z kaldıkça devam etti. Fakat Almanya ke harp olabilir. Hiç şüphe ile eyi geçinmek siyasetini takip eden | ki, 1914 senesine takaddüm eden yirmi LU sene içindeki silahlanma yarışı harbın a'nın edilen ii sürüme Er hükümet darbesi teşebbü- lerden bisi olmuştur. Bugün de bu giz bi saik ve amiller aynı ve ei tin e ümidi Mil sonra Litvanya'da örfi idareyi