4 Ağustos 1930 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 6
HAKİMİYETİ MİLLİYR. 4 “AğusTOS MEHR iz MEMLEKETİ. | 330,000,000. EN Mr İstiyor? Geçenlerde “Ankaraya gelmiş olan irilik tr ie Sherwood Eddy ya- yor: siye 'da elyevm devam etmekte ilan is; unda bütün ingiliz impa- islağund ebe bağlı bulunmakta- ır, Bugün bütün dünya nüfusunun dört- «e birini kucaki layan muazzam (ingiliz paratorluğu ğa vr aybedince dünyanın beş kıtası üzerine dağılmış 128 milyon dibe inecek. Ve bu kalanm! ediyor. Z. ingiliz ordusuna men elediye reisinin nutkunu imparatorluğa Mi mükâfatının ihanet olduğunu gördü. Ve Gandhi tek- rar ingiliz idaresine iin isyan e Son isyandan biri ış olan mü ia fakir bir hay: üm etti, nefsini ai için mul 5 matağinler başka her şeyden mahrum etti. Ve yükselmeğe çalıştığı milleti na- zarında bir peygamber, bir evliya mer- «Hindistan için bugünkü hayatından vahim bir şey olamaz,, diye cevap verdi. Sonra ilave etti: diz SE na sp bir vaitte ime mış olan şeyhilerden 14,000 kişi hapse an memurlara k. halkın hissettiği le arşı gaye : İngilizlerin ırk itibariyle kendile ndilerini yüksek gören ingis| lar Yeni Delhi'nin ve orada bir valii u- mumi sarayının inşası için 55,000,000 do- abul olunmuş olması da büyük bir israf addolunmaktadır. Hindistan'a 250,000 k lar, zn konferansında dominyon İdaresi Yepiceklerine hiç « olmazsa beni ikna et- EE ve Sn 222 muhtelif lisana ve 2,300 Kast va tebei -azandı. Bugün bu kadar muazzam bir insan Mi er bir belediye reisi hasta olmasına rağmen bir mitinge iştirak e sup bir hindtlidir ve istiklal taraftarı. okuyan bir harp malülüdi b ey bee Hi mühim olduğunu bizzat Peel eyi bilirler. Hindistan İngiltere'nin en büyük ihtacat pazarı olduğu gibi Hin- distan hudutları dahilinde de on milyar ürk liralık ingiliz sermayesi işlemekte- Vaktiyle bir ingiliz o müstemlekesi olan Müttehidei Amerika nasıl ingiliz şsa Hindistan ll kurtulmı b teşli ei kile kay. işti hintlinin m hürriyetin istiyor. andhi bütün ömründe inde benim üzerimde tesadüf etti- ğim adamlar içi derin tesir bırakmış olanıdır. da evlenmiş o cusi şia hukuk tahsili ç öemeliş ve mesleğinde senede on beş dolar m meşhur bir avukattı. Cenubi Af- rikalda hintlilerin hakları müdafaa ile ilk defa ingilizlerle mücade ley lamı # mücadele yi zulması Hindistan'da giliz bapamarağına sadakatle, canla ve hizmet etti Fakat nihayet Hindistan'ın —T bara 800,000 mul 400,000 ile > şel ze ile harip in yardımının ihanet oldu- as yemi görüyor. 0 inde — kadar derin bir nü- k an ir.) oldu. müsellah isyanı, bütün bu halkım bir dini haline geldi. Ga: iş ile ilk görüştüğüm zaman 0- , 45 kilodan ge nun hemen dişsiz, az, üzerin- ın bu çehrede derin bir ruhun par- Hindistan'a gittiğim zaman valii u-| İr tan Diğer tarafta Japon buna yakım bir pa- ile hem orduyu, hem de dünyanm en büyük donanmala- çeyim ve o tarihe kadar beklemeği te-) ayrılıdır. ez ancak Te si si e birini idare etmektedir. mine çalışayım. Fakat bunu ö — nvir edilmiyor: Vakıâ yorlar. İşi sav: kla vakit geçiri-| fabrikalarda çalışır. İngili iry ktepl ,000,000 talebe varsa da yorlar. Binaenaleyh bizim için istiklal ları yapmışlar vâsi araziyi ırva ve ıska-| nüfusun onda dok fazlası ümmidir. il başka ( yapacak bir şey) etmişlerdir. Hintliler erin saye-| Tedris a çok fenadır: Mektep me- kalmıyor. sinde sulh içinde yaşamakta ve inkişaf | zunları ta wi - yapamamaktadı Filhakika İngiltere 31 <seeir etmektedirler. r daima ingiliz! ki dominyon idaresini vermedi ve 5 — İktısadi ve Mali sebepler: Hin-| eli: ded; ei hintlilerin il kânunusani 1930 da mi. idareyi öğrenmelerine iml i| distan'ın İngiltere'ye iktsadi veçheden Hindistan'ın istiklalile beraber idaresine ve ticaretine karşı boykot ilan etti. ş hur çıkrığı gayet eyi temsil eder. On se- in daima “ “yaralı ve idare et, intliler arasma ekte, edi aydır i irdi. İngilt frika makta, milli vahdetin tahas- lığiyle kaynıyor, ve kaynamakta devam) distan'ın bu sanayiini kendi / sanayiini) sülüne esip olmaktadır. edecek. inkişaf ettirmek için ezmiştir. andhi İşte Hindistan'ın başlıca şikâyetleri Lahor kongresinde bulundum. Gand-| halkı ev sanayiine avdete teşvik ederek) unlardır. Sıkı bir sansör Hindistan hi ile ölesi üç metre kadar meli e) ingiliz pamuk sanayiine büyük bir dar-| dışarı hakiki vaziyet hakkında malümat ardı. Bu büyük rehberliği (o esnasında; be vurmuştur. çıkmasına imkân vermiyor. Fakat ben on kişinin yapacağı işi bir başma yı Hindistan İngiltere'ye her sene maaş,| hintli bir arkadaştmdan azaman rak çalışma yüzünde; dhi bitkin bir| tekaüt maaşı, ve istikraz faizi olarak) mektup alıyorum. Onun son giyme a 150,000,000 doların gitme: DİR ie göre vaziyet da yazdığ günden güne fenal mutedil hintliler bi- ğa kalkamadı ve halde idi. Söz söylemesi Si ettiği za- man ayağ ik sine de itiraz İn İngii g Hint liderleri soldan sağa; Mikrofonu bu planmı; dudaklarına Me o suretle, söyledikleri büyü! lanmış olan 15,000 murahhasa ig başladı. 5 G rehberin sarın iste ii köşeleri- iŞ fazlası bugün hap e is- yan ruhu Hindistan'ın en uzak ne kadar nüfuz ediyor. İngiltere ile Hindistan arasında bu | uçurumu açmış olan sebepleri şöyle hu- lasa edebilirim 'ükümete bila muhakeme a Rowltt kanunu. binin bitiminden az sonra ü akkını veren nun dünya har kabul olunmüş ve ingilizlerin harbi ka- 2 him öl anmalarında mi surette ami! uş olan hintlileri fena bir sukutu ha- mumi L win beni yemeğe çağırdı pi uğratmıştır. ve Gandhi'nin evinde üç gün kalacağını Amristar katliamı: Gandhi Row- mİöğrendiği zaman bana bir mektup vere-| lett kanunu için bir matem günü tayin rek Gandhi'ye götürmekliğimi ve ceva-| etmişti. Yapılan nümayişler (esnasında bını getirmekliğimi söyledi. Gandhi'ye| polisle halk arasında müsademe oldu ve in bu mektubu Oben okudum.) birkaç kişi öldü. Bunun üzerine ingiliz bu ktubu “ buraya (der-| cenerali Dryer ahali üzerine bir ihtarda cetmek hak we” salâhiyetini & ken-| bile bulunmadan ateş açtı. Ahali tama- dimde ün Yalnız « Gan- miyle silahsızdı, derhal dağıldılar. Fa- dhi'nin cevabını aynen tekrar edebili- kat ateş durmadı. Hükümetin resmi rim; çünkü onun gizli hiç bir sözü yok- tu: hi verdiği cevapta 31 kânunu€- vi 929 a ss dar Hindistan'a kati surette dominyon idaresi verilmesini aksi tak- dirde mutlak bir ii n ilan edeci istiklal ve silahsız is- ceğini bildir: Ben silahsız isyanın ana bir şekle! beenii bi Hindistan için vahim olabileceğine na- zarı dikkatini celbettim ve bunun neticesinin , cuk 379 ye ölmüş v ingiliz gazetesi ceneral Dyer için mükâfat olarak 30.000 dolar topladı ve ona murassa bir kılıç hediye &tti. 3— yikat, e ve hapisler: 1921 pla ekserisi nev yerle er ve r kişi hapso- yer Ayrıca 1925 e kadar * İngil- tere'ye sadakatiyle ve cesaretiyle tanın- $-İ nin mütemadiyen Hi -İ para ile zen; re'nin Hindistan'ı — için ettiği mas- raf da vardır, ki bu ai da İngiltere Hintlilere ödetmekte, > Hint rehberleri 170 sene İngilter. indistan'dan çektiği fakirlediğini söyler ğ ginlediğini, —— im ise) mektedir! Gandhi, Molilal Nehru, Covaharlal Nehru, Mal-aviya. le ingiliz polisinin vahşeti karşısında ingiliz aleyhtarı olmaktadır. İngiltere için yegâne zayif ümit 20 inievelde aktedilecek o imparatorluk konferansındadır. Hintliler de bu tarihi ekliyerek isyanlarına olarak devam ediyorlar. Ve bütün dünya bu 0 mislini almakta Valii umumi senede dolar ak amakışiir. Bü Hindien'tir başi başına | tarihi endişeli gözlerle bekliyor. Çünkü düşen 4 5,000 mislidir. İn- | Hindistan'ın şimali garbisi birçok iti giltere'de ise ve vasati kazancın) la ikinci ve daha tehlikeli bir balkan anzarası arzediyor.
