6 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Mısır hn L MN 2) İn aranma 4 A m e > AY Mısırın fethi için, 14 üncü Lui'ye âdiseleri önünde Alman Filozofu. Nİ —— tarin ç bir pilân göndermişti -âybniç'in pilânı, 14 üncü Lui'yi harekete zeçiremedi, ama Napolyona Mısır seferini AREŞAL Rommel, uzun bir hazırlık devresinden sontu, isir cephesinde yenide" ame *çti, Mihver orduları, çöl zohmet rine katlanarak Mısın » kazanacaklar? Bunların isteği. tarihle o birkeç fa tekerrlir etmiş alan isteklerim ndir: Evvelâ, ziraatiyle zensin san bir Ülkeyi ele geçirmek, son- a buradan Asyaya — allayarak, ide Filistin ve Suriyeyi, şarkta atmakta indistanı zaptetmek. bu suretle inyaya hükmeylemek. Tarihi o karıştırırsak, Büyük İs ader'in harplerindenhe: *kl tasavvurlara, sonra da Fren. « Kırah Sen * Lâi fle Napolyor napart'ın teşebbüslerine tesadüf eriz, 3ürada; bu tarihi yakaları sırt eya İmkân yoktur, Biz, yalnız man filozofu LAyb fethini Misr fethine nasl kışkırtığıni. plânın, daha sonları, nasıl ne eler verdiğini anlatacağız. sur 7 nci asrın sonlerina doğruydu. nsiz Kıralı 14 üncü Lül, Holler” seferine hazırlanıyordu, Bu sr ia, kendisinin o hayranlamadan aman filozof Lâybniç'den uzun mektup aldı, #ilozof, bu mektubunda, o kırala, landa İçin hazırladığı kuvvetle” Misıra göndermesini tavsiye & or, bu sayede Hindistanı da, A oluyu da zaptedeceğini ve As ayı daha kolayen pençesine ge” sbileceğini hatırlotıyordu. «Aybniç, o plânlarında, ordunun. denizden (geçirilerek İskender” ye çikarılmasını, Kahire'yi sap” nesini ve bir taraftan o Osmanlı yaratorluğunu tehdit o ederken. sr taraftan Kızıl denizi emrine m ederek Hindislana geçebilec > i bildiriyordu. #ybniç, Mısırı, “hububal anası, sarel merkezi”, “Afrika ile Asys sında sed. hem de geçit” diye if ediyordu. Eh,, Biraz da br” iyanlık gayretiyle, Mısırın 30;” #, hiristiyan devlefler arasında ur edecek o harplere mâni ols” *ceğini de ilâve ediyordu. “lozol, plânda, Mısırın askeri, indi, siyasi ebemmiyelini izah işti, 4 öncü Lâl, Tâybniç'in piinen) memnun oldu isede ceddi * Lâfnin haçlılar seferinde, sırın zap emeli yüzünden ne Mara girdiğini ve nihayet Afri» W can - verdiğini bildiği için, Te bir serzüzeşle atılmayı mu” ik görmedi. ... âybolç, plânı, 14 öncü Lüiye dermişti, Bu plân, Versay serv) “vrakı arasında muhafasa olun» in, Napolyon Bonupart, kimbir nasıl, bu plânı görmüş, tatbikinel eslenmişti; fakat tahafı şu ki, iilizler de, © seralarda plânın) bleviyatından ve Napolyon'un wvuratından o haberdar olmuş” v, ngilizler. Fransanın, Sen -* Lâf “sonra, 12 nel Li, 1 inei Fran“ 4, 4 üncü iHenri, 139 öncü 10i Rişliyö, 14 dncü LOİ,'15 wi ve hattâ büyük Fr.nsıs #htiji en evvel.18 ncı Lâl zamani”, la, Misir; elde “reyi düşüm, lerini biliyorlardı, Punun için ua adasını zaptedersk Mısır sö”) srine çikan ve distana göz n Napolyona, karşı, bütün goy“) yle harekele geçti... , .... apolyon, * İtalya fhtahatınden müş bir gene generaldi, O z; Fesnsuyı idare eden o Dire. Ha, “İngilizleri o ezehi'memiz » Mısırı zapletmemiz lÖzümüne atcağımız zâman usak deği “ diye yazıyor ve onu kandır ya» çalışıyordu. Direktuar is* “ölyon belâsını Pransadan wz9X” “irmak gayesiyle bareket ederek volyon'a istediği müsaadeyi ve srda, apalyon, 1798 -senesi 19 mayıs” 38,000 asker ve bir fen heyetiy, ilham etti sonun oİskenderiyeden (Ryrılması akabinde ,ki gün sonra, Napolyon, İskenderiyede, & ordusunu karaya le, gemilere bindi, 10 haziranda, | Şıksrdı. bir Alman aslizadesinin kumanda. | O sıralarda, Osmanlı talıtınıla Oçüm- sında bulunan OMultayı İşgal elti Buradun da 72 küçük ve büyü pân 400 nakliye gemisiyle, Misıra doğru, yola çıktı. İnelliz donanmasına kumanda w den Nelson, Nspolyon'u * da, maf yelindeki kuvveti de denizin dibine | İve boğarlara gidemiyeceğini tü Selim bulunuyordu. Mosırdeki — ——— Günün göz çeken yerlerinden Katkasya ve havalisi Kafkasya, sağlam bir kütle halinde bulunduğu tarihi devre- lerde, mes'ut yaşamış ve beşeriyetin saadetine hizmet etmişti AVRASYA, bugün en çok dikkati çeken yerlerden biridir. Kafkasya, şimalde, Kafkas dağ” ları silsilesiyle, Rusyadan ve çe supta, köçük Kafkaslar denilen ve içlerinde Ararat dağı da bulu. »an daha küçük dağlarla Anndoler dun ayrılan müstatl şeklinde bir yerdir, Bursya, “Kafkaslar a1Xa” 41 da denilmektedir. Mütehassıslar, bu havaliyi ta. kuvvetliniz pek zayıftı. Napolyor, | er eilerken: “İki deniz nrasmda barp gemisinin himayesinde burır | Kahireyi Kolayca #aptelli, Nelicevjt bie kara boğazı", yahut “Avrnpa zim mamak biliyoruz: Nelson, Franz donan masını yaktı. Napolyonda Ebukır» hârdinde maklüp oldu, Mindistana anlar yınca, Fransada haşa seçmeyi kur” İndireceğine yemin etmişti, Derhal ' du ve bir gün, ansızın bir gemiye takibe çıktı; fakat ; Napolyon'a te sadüf etmeden, Mısır r-*üine gir ti. Bir voüddet İskenderiyede beke | sonra Fransaya dönmiye ledi, Fransızların başka bir yol ie- kip edeceklerini düşünerek geriye döndü ve Giride, geldi. . İşte Ne? Kaüsana postahanesinin mimürü İçi tavşan tüylü güderi elbiselerini İsiyerken sordu: Bu akşam nöbet kimdedir İki aydanberi müdürün maiys ihde çalışan genç bir memmur 8 yala kalkarak cevap verdi: — Bu akşam nöbet Kittilacidar dır, — Yine mio ihtiyar müdür Laponyalı.., diye mırıldandı, oonfa devam etti: — Yine canım sıkıldı. Bu La. ponyalılara bir türlü ısınamadım. Hepsi sahteküirdir, Bu akşam pos“ tahaneyi ora nasıl emanet etmeli”. Küsada 50 bin mark para ve Uhu” İborg'a gideğek gayet kıymetli dört küçük mücevherit pakeli vor, Mü. barek kasamızı küçük b: çocuğun bile açabileceği de. heplmizce ma” lâm, Bir sağlam, ir Lörlü alama diki, Hi Bb tabancası ver mı? Genç memur başını salkıyarak: — Ümit etmem, Kati'yen silâh kullanmadığını biliyorom, Hattâ ze çen gön söz aramızda tabancadan müthiş korktuğunu da söylemişti. — Allah! Allah! diye müstehzi bir tevirin müdür, kâtibinin sözünü kesti: — Tabancadan korkan hir bekçi, vin muhafaza eltiği oyuncak kadar sağlam bir kasada 50,009 mark ile dört kiymetli emanetin akıbeti ne keder da ümit verleidir değil mi? Kiltalan'yı bekltyip ona biraz ne İsihat etmekten başka çare vek. ... Kittalaa (Laponyah) kısa boylu, İseniş omuzluydu, Böyle fırtmalı gecelerde 50.000 mark ile kiymelli 4 pakeli beki» yen bir mabafıza bir tübancama pe kader lüzumlu olduğunu İzah etmeğe çalışan müdüre yukari çe. kik badem gözlerinden (fışkıran şeytani şnalarla bakıyordu. Müdür sözünü bitirince, Lapom yalı « bürmefkâr bir tavırla İtiraz etti: — Hayır!,, Benim tabancaya ih. tiyacım yok. Bana sadece beş dakk kalık bir zaman lâzımdır, Onu ds nasıl olsa bulurum, Bankanın müdürü, Svensson, ü. İmitsizlikle başımı salladı. Bu dikk falı Laponyah İle yepacek başka işi kalmamıştı. O kendisine düşen wazileyi yapmıştı, Zuhur edecek herhangi bir vakadan dolayı onu timse itham edemezdi, Gece yarı- ana doğru bir kere daba kontrola selecekti, Svensson, iri tüylü afkısiyle kus Iekiarım “ve burnunu sarıp sarma. ladıktar sonra çıkıp gitti. Kittilmn, “yalnız kalınca, küçük söbaya iri odunları yerleşlirdi ve sobnun Üzerine çaydanlığı koydu, Sonra ayağındaki sabolan (*) çr karıp kalın abadan yapılmış terlik” terini giydi. Bu aba terlikleriyle iç hir gürültü yapmadan gezebili, yordu. Retlilaa duvar kenarlarından bir #ölde gibi kayarak pencerelerin ke pal ve sürülerinin takılı olup o” madığını manyene etmeğe başladı, Beş sene evveline kadar, hayatı, babasiyle beraber altı Ten geyiği, İç. olmazsa $u Kitirlan'nini atladı, Fransaya döndü. Mısırda bıraktığı oOordn da, bir müddet mecbur öldü, Misir, bu saretie, Fransızların linde kalmadı, ama bir müddet Üzerinde Laponyanın uçsuz bucaksız tundrar larında #idip gelmekle geçmişti. Hassas kulakları en küçük bir pa” tırdırı hile duymağa alışmıştı. Bin. nin çektiği kızsklarının lerce metre o mesafeden gelen bir adamın çıkardığı gürültüyü duyar biliyor. bir av hayvanının inine $$ sada çıkarmadan igrebiliyordu. Hayır! tabancaya ihtiyacı yoktu. Sastin rakkası bir sağu bir sola gidip gelirken, Kittilan, sakin ve kendinden “emin olarak beklemeğe başladı, ... t « Gece yarısından ez evvel, post” hane müdürü, İşlerin nasil gittiğini kontrol etmek için poslahaneye £ Uyordu. İçinde tuhaf bir hissikal” İrlvuku vardı, Küçük posta binası derin bir sessizliğe | gömülmüştü. Dışarı hiç biraşık suzmyordu. Dondurucu soğuğa rağmen Sve“ son'un alnında ter daneleri sıralan” işti. Odada biç bir işık olmadığıma göre Kittilaa Kasaya nasıl nezaret edebilirdi? Her halde gayri tabil birşey ce reyan elmiş veya elmekleydi, N* tekim ki şöpheli sahıs s-we adım” “HİKÂYE BEŞ DAKIKANIN : Nakleden: Vahit Orgun i ! a İ sonra İngiliz nüfuzu altına girdi, ... $imdi, Mısır, yeni bir istlâ tehlikesi geçiriyor. Rivayetlere gö re, İngilizler, mağlâp olup da Mr sırı tahliyeye mecbur kalırlarsa, her tarafı tahrip ederek bırakacak” larmış, Bu işte; bilhassa, Assiyot ve Asuan sedlerini yıkarak Mısırı s ya boğacaklarmış. Mesir için ne tehlikeli şey... <a KIYMETİ larla köşe başını dönmek Üzere idi» ler, Svensson, kaybedilecek ozaman olmadığını düşünerek, tabancasını tline alıp postabaneden içeri dal dı, Kasanın bulundağu olanm kt psi ardına kadar açıktı, Svensson elyordamiyle © elektrik düğmesini bularak çevirdi, Allo tan elektrik tellerini de kesmemiş ler, Elekiriğin yanmasiyle Svenson” nn bağırması bir oldu. Kasa açılmıştı... Yerleri; evrak- lar darmadağın bir vaziyelte duru” yordü... Masanın üzerindeki mü - rekkep hokkası devrilmiz'i... Kası mn önünde, elleri ayakları sıkv ca bağlanmış. yüzü bir mendille ör. töleüş Killilaa yerde bir ceset gibi hareketsiz yatıyordu, Svensson deli gibi bekçinin üze rine atildı ve evvelâ yüzündeki "mendili çözüp uzmdaki tkacı çr kardı. Gözlerinden şeytani | şfmşekler çakan Laponyah — soğukkanlılıkla iplerini çözen müdürünü sevredi yordu. Sağ mısın, Kitilaa? Diye Svensson sorunca, Laponys hı, mahir bir hareketle bağlı oldu» ile Asya arsasında müstahkem yer”, veya “merkeri Asyaya, Av- İ rupadan nüfor yolu” gihi emiciler kullanmaktadırlar ki, birisej; ta * rl, coğrafi görüşe. İkincisi, sev. kulceyse,. Üçüncüsü de ticari man zaraya uygundur, Bu üç uygunlu” £a, havalinin mahsal zenginliği de katılmea, Kafkasyanın, #i bin senedenberi, niçin ordularm ayak. ları altmda çiğnendiği, neden bal kın bütün nasibi feliketten ve istilâdan baska bir şey olmadığı, iyice anlaşılır. ss. Kafkasya, arazice farklar ar?€ den ve her türlü maldece renin bulunan geniş bir vadidir, Bu ve dinin Karadeniz cihetleri, sicak iklimlere mahsus çok Çeşitli neba. tat yetiştirir, Hele gülleri pek meşhurdur, Muazzam bambu ağaç ları, yabani asmaları dikkati cek bedecek derecede olduğu gibi, bu cihetlerde, tütün, mısır da yetişir, pek meraklı bir Çinli tarafından (yetiştirilen çay” ların da şöhreti vardır, Kafkasyanm orta kısmında, at, öküz ve mandalirın otiadığı mer. alarla psk çalışkan olan köylüle” tin ektiker; tarlalar bulunuyor, Mavalinin esnup taraflarında öse, Ararat duğının oyakınlarındı meşhur “Borjom kaplıcıdarı” “Ak baş Turman” fidelikleri, “Rakur Yam” çam ormanları vardır, Bün lardun biraz uzakta, dünyanm en Zengin madenlerinden bir olan “Çiyaturi” Mazanez o maddeleri Mevcuttur, “Kaheli” de, yemiş bah Şeleri, Bakinün şarkında, İMarer mez petrol sahaları uyanır. La Kafkasyanmı, zirant ve zanayj, sulh zamanında, epeyce verimliydi. Ticareti de hareketli bulunuyor. du, Tiflis çarşılarmda. silzel Gür cüler, süslü Ermeniler, düzenbaz Yahediler, Acemler, Türkler, Ku» gırlar, Çerkesler, hallariyle Bu. haratılar, ktrkleriyl. Sibiryalılar Ve Garpllar nefis bir hayat tab- low vilenda getiriyorlardı, , Kafkasya, sağlam bir kitle tey" kil ettiği tarihi devrelerinde, me- sut olmak ve beşeriyetin sanada. tine hizmet etmistir. Hele on İki nci asırda, büyük Gürcistan, Jün- yayı İmrendirecek kadar medeni. Tesmişti, Burada, yalnız maddi Yefah değil, his ve fikir ciheti de inkişaf etmisti. Alimleri, Bizanste, şairleri ve san'atrirları, Atinada, (filozofları, Kudüste tahsil ediyor e geteleketlerine birer irfan e bağalai br iamulesiyle dönüyorlardı, sai ai güpk e özi Büyük Gürcistanm papakk ner ei bir bi çe 1s07.. Ya e Cermen İmparatorkuktarın Laponiyalı yalnız kalınca bu büyük ği. serirleri varr ve ileri > gelen aradı Daniel içir iebeyleb olr iyarlarla münasebetlerde İli mış hissini vermek için bu konegğruyurlardı ve hu memleket, daha Süncti asımda, Asyanm bir beristi. yayı oynamışsa?,. p i bali Sati Bu düşünceler müdürü büsbütün ŞiYADİK merkesi haline gelmisti, harabetti; (o iniiyerek (o şöylenmeğe başladı: — Ahl. Zaten başıma böyle bir yeyin geleceğini hissetmiştim, Sen yalnız bırakmamalıydım... O zamana kadar hiç bir şey söy- lemeden Svesson'u Owüslehsi n zarlarla takip eden Kitlilan Bez; ketle cevap verdi: — Eğer burada kalmış olsayd Bız, siri çoktan öldürmüşlerdi. İk. kişiydiler. İkisi de baştan ayağa silâhlrydılar. Yavaş yavaş soğakkanlılığını top İamağa beşlayan OSvesson teleref cihazlarının bulunduğu masanm ör) nündeki arkalıksız iskemleye otır varak sordu: — Çabuk!,, Hepsini anlat!, Kitilan güldü, Kısa fakat seri dir gülüş.. Sonra gömleğinin düi melerini açıp 50000 maorkı, panlır| nunun cebinden de 4 kiymetli paketi çıkarıp Svenssonun önümd.” ki masaya bıraktı, “ — Buyurun efendim 50 bin mark ile dört kıymetli paket sapasağinin duruyor, Bana lâzım olan beş ds kikalık bir zaman idi ki onu de bulmak hiç de güç olmadı, Haydul») ların diş kapıyı hafifçe kurcalar dıklarını zamanında daymuştar, Bütün: bunlar beş dakikadan fazla sürmüştü. Bu esnada ba sabneyi hazırlamak hiçlen bile “eğildi, Kittilaa, saf hir küçük çocuk gi bi gülüyordu: — Beş dakikada kasayı açlım, mektupları ve 4 kıymetli paket ile parayı saklıdım ve sonra kemi kendimi güzeler bağladım. Böylece İ| Güreistan, bu ilhak felâketinler onların “eller yukarı” emri karşe(İkmrtalmaya uğraşıyonin. 1020 xe sında ellerimi havaya — kaldırmak nesi eylülünde, akvam cemiyetine mecburiyetinde bulunmadım. İki İsirmek suretiyle kendisine bir is- hayğuta — gelince, kasaya bir yözlünatzih temin etmiye çalıştı, TW almaları başka bir o meslekdaşları iyetii tarafından atlalıldıklarıma kani ol “Jkarsılastı. Sovyet Rusya ise, zaten malarına kâfi geldi, Ve başkasınınllbusuda o bekliyordu, o Gürcistan yerine yakilanmamak için yeytasejli tan kaçar gibi koşa koşa buradan | ayrılıp gitiiler,.. Kittilan, müdürü İle olurmuş kar şılıkı çay İçerken mırıldanıyordu: — İki haydet da baştan a silâhlı idiler, Fâkat ben bana zım olan beş dakikadan istifade ef” mesini bildim. du iplerden sıyrihrken cevap vers di; . — Her şey yolundadır bay dire) tör, Fakpt müdür onun dinlemeksizin kasaya doğru atilmiş ve bomboş vk duğunu görünce bir külçe gibi ki”) sanın önüne yığılıp kalmıştı, — 90000 mark diye ümütsiz bir sekilde inledikten sonra sök-netini muhafazaya" çahşarak: — Ne zaman oldu ler kaç kişiydiler?.. Mülecaviz sü Gürelstanm yıldızı, kendisinden misler, şarkı, gerhi, gön kamastır ran bir nurla sarmışlardı, Bu nur işinde, eski medeni ışığını kaybe. den yerlerden biri de Gürcistan Ve onunla beraber Kafkasya oldu, Türkler Anadoluya him ol Kafkasya, Moğolların, Aeemle rin, Türklerin, sonra Ün Rusların istilâsma uğradı, Bu yüzden, bu yanlar devam Geğen büyük harp mihayetleri" ine-doğru, 1917 senesinde, Kafkas. y2, yeni bir siyasi manzara aldı: “Kafkaslar arkası birliği” vücuda getirdiler; fakat anlaşamadıkları için, bir müddet sonra, 1918 sene“ 4) 26 martında birlikten vazgece tek istiklâllerini ilin ettiler, Soxyet Rusyn, bu vaziyetten ij“ tifade ederek, evvelâ o Arerbay İcaniğ sonra da 192) Senesi baha roğk simali Ermonistamı ve ye ema da tarımının zaptetti, “Tarih, tekerrürden ibarettir.” diye, minasız bir söz var; fakat mi müngerr söz, bugün, tuhaf bir sekilde müânsissıyor; çünkü Al. man orduları da, bolsevfk ordula iş ya girdikleri yor Tai ilerliyerek, bu diyarda yeı- tese olan Ros hükimiyetini kaygiermiye gayret ediyor” VAMİT ORGUN (*) Sabo: Şimali Avrupada, bik hassa Hollanda ve Finlândiya kör lerinde girilen (tahtadan yapılrıs bir nevi myakkebidir. denizina doğru da, bitmez tikon « i İ 1 SAMİ a j