5 Haziran 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

© Tik öğretim davamız — | Köy niçin kuruldu? Maarif Vekili bu Mecliste mühim ve Büyük Mnet Meelisinin evvelki şünkü toplantısında köy mektepleri ve köy enstitüleri kanununun müza, keresinn başlanmıştır. Ru binasebet lo Maarit Vekilimiz Hasan Ali Yücel şa beyaantta bulunmuştur: Arkadaşlarım, Huzurunuza getirilmiş olan ka, dün partimizin ilk öğretim için hükümete vermiş olduğu direkti- fi tam, yüzdeyüz yerine gelir mek üzere olduğu tedbirlern mütemmimlerinden olan bir hi küm ve teşkilât mecmuasidir. Bundan iki sene iki ay önce köy enstitülerinin köyde ilk öğretimi temin etmek için kurulması hak kında hazırlanmış ve yüksek tak- dirinize, tasvibinize mazhar ol muş bulunan kanunun iki sene- denberi hayırlı verimini maddi olarak göstermiştir. Bugün Tür- kiye toprakları üst üste on yedi “yerde iki yıl içerisindç 9000 ço. cuğu, köylü gocuğunu içerisine almış olan bu müesseseler iyi ça- ve muvaffak çalişmak tadır, Bu çocuklar ders okuyacak dershanelerini okendileri yapar. lar, yatâcakları y i kendileri yaparlar, çalışacakları atölyelerin (duvarlarını, damını kendileri yaparlar ve kendi yap- tıkları bu binaldrn içerisinde düşünücü ve yapıcı olarak mem leketin yarınki evlâtlarmı yetis, tirmşk için terbiye görürler, ders görürler ve iş öğrenirler, Tahsil çağında bulunan ve okullara £- den çocuklardan yüzde altmış biri şehirlerde yüzde ondokuzü ancak köydedir, Bir defa muvüs nesleliği, izale etmeksizin ilk wiretim davasımı halletmek müm, kün değildir. Şu halde ilk öğ- retim dâvasını halletmek için tahsil çağındaki o çocukların bu aşağı nisbette okuttuğumuz köy- lere bizim. gitmemiz icap ederdi ve işe oradan obaşlamı lâzım gelirdi, Onun için burada hocülık ede" epkleri yetistirecek © enstitülere köy enstitüsü dedik ve o ruhla bunları kurduk. O Kanunun çik. tığı tarihtenberi ancak ikinci se- ne bittiği halde çocuklar üçüncü sınıftadırlar, Kanun çıkmadan önce elimizdeki bütün imkân'ar- dan istifade ettiğimiz ve kabul buyurduğunuz bir münakale ile “hazırlayıcı tedbirleri (o aldığımız için esasen bir sene kazanmiş bulunuyorduk. Onun için köy enstitüleri buyün üç yaşında bu. lunuyor ve iki sene sonra mezun- larmı vermiye başlıyacak, Her sene üç bin olarak hesapladığı mız takdirde verecekleri mezun | larla sekiz senede 24,000 öğret. men elde edeceğiz, Bugün elimiz. de mevcut olan eğitmenleri de sekiz bine çıkarmak suretiyle de mek ki 32,000 talim unsuru eldel etmiş bulunacağı gün elimiz de gehirlerde ve kö; de vilâyet hususi idareleri tarafından bütğe, | çelerine konulup vazife gördürü. | len 14 bin öğretmen de yakında huzurunuza getireceğimiz ve Par- * -3i. Bedia ayağa kalktı, fakat şid detle bası dönerek genç oturdu. gu Koltuğa yığıldı: — Kabil değil! Kabil değil bu! diye haykırdı - Gönül rakibesinin üstünç atla- cakmıs gibi bağırıyordu, Jalık çalan bir yılan ses'yis sordu: — Kabit değil mi”! Kabil de Bİ mi9: — Evet kabi değil, , —PFakat niçin?” — Çünkü. Ferhat, bam, beni sevdiğim süyledi., o yalan söyle « tağızın öldürücü heyocanıı uzata- rakı kahırımlan, iztırabtcdan birçek defwlar öldiirüp diri'tmekle duya. sağı derin hasar tatmak ihtirasile vana bitkin vücudunu elleriyle hır- mevzu üzerinde geniş izahat verdi | tinin bir içtimamda kabul ettiği nin esaslara göre hazırlamış Ol, duğumuz kanına göre 15 bine çıkacaktır, Şu halde 24 bin, 32 bin yuvarlak bir hesapla 50 binli bir ilik öğretim ekibi azami 10 gene içinde vücuda getirilecektir, Bu bizim idealmizdir, Bunu ta- hekkuk ettirmek icin bu güne ka dar yaptığımız işler, aldığımız tedbirler, yapanlara ve yapılan ları görenlere mit vermektedir, halde ilk öğretim davasını bir n olarak almış ve onu gün.| den güne ve seneden sentye €k- sik taraflarını tamamlıyarak ger- çekleştirmek için ülkümüze yü rümekte bulunmuşuzdur, Şimdi tasvibinize arzedilen kanun bu adımlardan birisidir Bundan ön, ceki 3805 numaralı kanunla köy enstitilerini ve oradan çikacak öğretmenlerin alacakları feret- leri bu yaşama tarzları, talim usn'lerini tesbit etmiştik, Şimdi buradan çıktıktan sonra nasıl bir teşkilât içine girecekler, nasıl çalışacaklar, onu da kanunla huzuruntıza getirmiş bulunuyo- ruz. Bu kanımun teşkilita taah lik eden bir kum: ver ki onunla hedef tuttuğumuz amaç şudur,| köy enstitilerinden v iz mezunlar tek, tek dağıtılmasm. lar ve görecekleri iş bakımından | tek kalma dolayısiyle yardımsız, | soracakları, öğrenecekleri, miüra- caat edecekleri kimselerden ve| kendileri gibi mezun olmuş arka- daşlariyle işbirliği yapabilecek” leri sahadan ve insanlardan mah, rum olmasınlar, Hakikaten bizim için tam gaye, diğer irfan saha- larında olduğu gibi bunda da a- dam yetiştirmek değil, vetiştir. diğimiz bu insanları müsait mu, hitlerin içerisinde ve lüzumsuz. mücadelelerle yıpratmadan, yapı» cı olarak verimlerini azahi su- rette memleket hayrına dökebil melerini temin etmiştir, Bunun için her köylünün karşısına, ilk öğretim sahasında salâhiyetli ol. duğu kadar köylünün teknik iş-| lerince de melekeli insanı gölür- mektir, Bu gaye ve esası Milli Şefimiz yüksek huzurumuzdaki a çiş nutuklarından birinde İfade buyurmuşlardır, Bu direktif bi, zim için ana düsturdur, Onu ye rine getirmek için şu teşkilât uk, Köylerde eğitmeni okular buluna. cak, bir müddet bu devam edecek ©. gitmenli okullarda üç smıta eğit menlar tadrisatta bulunmcak, Öğret . menli okullar olacak, köy enstitilerin den yetiştinliklerimizle bugün köyler de çalişan öğreteminler arsaltiğim bü öğretmenli okullarda vazife görecek, ler, Üç sınıfında eğitmen, iki smıfın da öğretmen bulünen okullarımız da oitenk, Birbirine uzak köylerin hep sinde okul açmcaya kadar © uzak köy Wrdeki geciklürr Hik öğretimden mah rum bırakmamak için pansiyonlu, pan siyon? bölge hajk ilkokulları yapı H ısralarda dit ARER — icelim Postast Bir takririn ilhamları —1-— Kİ gün evvel, gazetelerde çikan bir Ankara haberinden li öğrendik Bursa mebusu Nevzad Ayas , bir takrir vermiş, son zamanlarda memekette ayrılma davalari- nın ve ayrilime vakalarınm nazarı dikkati çekecek B arttığından bahselmiş, Parti Meclis Gurupunda, takrir et ralında konuşmalar olmuş, Adliye Vekili Hasan Mensmenci,. oğlu cevap vermis, boaşnıns vakalarına en çok sebep teşkil oyn alada Vekâletçe incelenip tesbit olunduğunu vs üne- versitemizin salâhiyetli makamlarının mutaleaları da alındık. tan sonra bu vadide lüzum görülecek umumi tedbirler de dahil olmâk üzere Vekâlelçe icabma başvurulacağını bildir- iniş, “Tesbit edilen gevlerin nelerden ibaret olduğunu bilmiyo ruz, henüz bunları öğrenmiş değiliz, Bu itibarla yapılan etliğlerle varılan sonuç hakkında bir sey söyliyemeyiz. Esa, gen fikirler Könkret şekiller almadan, üniversitenin mutaleg- sını öğrenmeden, e» ve keskin zekâl; Vekilin fikrlerini bil. iheden bu mesele üzerinde durmak, münakaşa etmek doğru üöğildir. Ancak, böylece tetkike, etüde başlandığı sırada, biz de birküş s04 söylemek isteriz. Ve bunu vazife biltyoru Dünyaya yayılan bazı şoysuz fikirler, sosyal bünyeyi sarsmış ve umumi ahlâkta tehlikeli yaralar açmıştır. Fski. den — yalnız bizde değil Avrupâda da — evlenmek bir amme hizmeti sayılırdı, Bir kıla bir erkek birleşince büyük bir mü. essese kurulmuş olurdu, Halbuki evlenmeğe bu nazarla be” kanlar, evi birinci derecede sosyal bir mücstese savanlar pek kalmadı, Evlenmeği bir zevk isi, çocuk yapmayı bir cinayet sayanlarım sayısı çok kabarık bir yekün tutuyor. Bundan başka ve işin en 40: tarafı, kanuni bağlarla biribirine bağlanan çiftler arasında bu mukaddes bağa ve nâmus kaydma ehemmiyet vermeden, başkalariyle sevişen, lef, zina edenler günden güne çoğulıyor, Fikrimizce boşanma davalarının ve ayrılma vakalarınm çoğalmasının bağlıca sebeplerini bu cephede, bir kelime ile ahlâkm tereddisinde aramak özımdır, Medeni kanunun boşanmıya temas eden maddeleri, bu işi çok güçleştirmiştir. Boşanma işi etrafmda, kanundaki zoruuklar sayısızdır. Ve zorluk üstüne zorluk eklenmiştir. Böyle olduğu halde ayrılma hâdiselerinin çoğaması hakika- ten üstünde durulacak bir meseeldir, Ve yukarıda dediğimiz gibi, bu çokluğu, ahlâki Wubalilik ve âile mefhumuna hür- metsizlik doğurmaktadır, Bizce, boşanma davalarının çokluğundan ziyade, evlen meği bir fantezi sayanların artması, bu çokluğu on kere, elli kere arttıran berbatlığından, kötülüğünden şikâyet elmek daha doğru olur, Çünkü, kanun Ayırma işinde, mevcut aile temelini yıkmamak gibi yüksek ve necip bir kaygu ile, pek imce eleyip sık dokuyor, Çiftler arasındaki shenksizliğe e, hemmiyet vermiyor, anlaşın diyor, ayrı oturun, anlaşınamaz- bulunuyor, Havsiyete, serefe, namusa lar dei udu esas olarak alıyor, ti pek giletür, Bu yapıl mayınca, zina sabit görülmüyor, cürüm tekemmül etmeyince de ayrılma kararı verilmiyor, Bu çok acı bir şeydir. Namuslu insanalrın böyle bir kale tahammil etmesine imkân yoktur, Bu suretle mevcut l muhafaza edelim, bir ocak sönmesin, bir yuva yıkılmasn derken, müstakbel ailenin köküne bomba koymuş oluyoruz, Buna, ne akla ve anameye istinat eden hukuk, ne Türk seciye- si, Türk ananesi, Türk fazileti, ne de «mücerred akıl, ahenk“ sizliği, anlaşmamazlığı, ve nihayet zinaya devumı müsaade eder, mesağ verir, Bu iş, millet yapmak, bakımından da üze rimle durulacak bir meseledir. Hem en hayati, en önemli bir mesele,,, Millet yalnız yapılamaz, bunu ancak dirlikte, Kadın, orkek: İki vicdan birleşerek yapacak! mediklerimiz için akşam kursları ola. cak, Bunlar dışmda da demircilik gi. b. erkeklerş va ev çalışmalarında lâ sam bususları öğretici olmak © Üzere kadınlara bahete edeceğimiz. seslek kurslar olncnk, Şu halde bütün bu argattiğim einste okullarla ve arset Gğüm vamfta insanlarin ilk © tahil! köy şardarma uyar, köy mühitine| terabukt eder şeklide başarmağa gidi bölgelere ayrimak #tretile gerçekleş Kamyon çarpmasından bir arabacı öldü Şoför Muhiddinin idaresindeki kamyon, dün akşam Üzeri nönünderi geçerken sürücü Meh- medin arabasına çarpmıştır, Çör- pışmayı müteakip arsbaer, Xaç metre öteye fırlamış, vücu- yoruz demeklir, Bu teşkilât bir takımi | dunun muhtelif yerlerinden 2 surette bir " yaralanmıştır, Yaralı, lacak, Tahsil çağı geçirmiş yabut | Girilecektir.aBaşmda öğretmenlerin ve kaldırıldığı Beyoğlu hastahane, tahsili çağınm içerisinde, mevcuş ka. | eğitmenlerin kulunduğu okullar, mer sinde ölmüştür, Şoför yak#lan- muinlarmızm verdiği #ajâhiyetle okul ; kezleri nahiye merkezleri olmalı üze mıştır, Cesedin defnine ruhsat imlebesi olmağa milsdit vaziyette gör | Yazan: NEZİNE MUHİDDİN palamaktan kendini menetmeğe ça. Uşıyordu, Yoksa onu döğecekti: — Ben mi yalan söyhiyorum ? diye hsylardı - Bedia ölümü göze alanların son resaretiyle kuvyetlenmisti: Siz yalan söylüyorsunuz el. bet!, Siz fens bir kudımanız!, Ni mlithis Uzsadüt yarabbim, Uhsiz bir insanmış ki six bir cunavara rastindrm!.. Eliniz ddrime dokunduğu zaman anlamış um zaten, hissetmiştim ki «iz bir yılansınız? Gönül, iheş parmaklarını onun varin kolumun adalelerine geçire - eek bir hırsla yefınladı: -— Çok müteravizsin!, Son dere. €cde de budalasın! . dedi - — Ne demek İstiyorsunuz. — Şunt demek istiyorum ki, bir re bölgelere taksim olunacaktır, erkeğe inanan bu sifaltandan da aşağıdır , — Dir erkeğe değil, Ferhada ina mıyorum ben!, O bana İlk sevgi. lim, ebedi sevgilim dedi, Bu söz. leri öyle içten söyledi ki,, binler. ce yeminden çok yiya'le kuvvet - tiydi. Bedia ölüm derecesinde muzta- rip olmakla beruber bu sözleri söy- lerken ruhunun ve zedismn bü- Lü dildetiyle Gönülü süzüyotdu. Garç kadn bu sözleri işidince b Kulacıkmış gibi çırpandı: — 0 bu «özleri ne zaman söy- ledi? Nönül boğuk boğuk — Bir defa mı görüştünüz o- nunla”* Pedia birlenbire evet! Diyetek- ti, Fakat ba sorguda Ütriyen me. rak ve emliseyi sezmisti, Gönülün hâğlmeye ve müstehziyane tavır. larma rağıner içinden bir herimet. le yıkıldığını ince bir sezisle ans. lıyorda, Ölürken düşmanmdan öç almak fırsatını ele geçirmişti: — Bir aksam değil, bircok de. falar konustuk onunla . dedi. - O beni seviyor, Buna bütün varlı. i verilmiştir, ğonla eminim., fakat six beni kıs kanıyorsunuz", Kimbilir belki © si- zi reddetmiştir. Sizi sevmomiştir de intikam nimak istiyorsunuz. Gönül yerinden fırlıyarak: — Şimdi inanırsın! - diye hay. kırdı - şivdi hor şeyi gözlerini. yürür anlarsın? elin onunla beraber ayağı kita: — Iiçbir sey görmek ve anla- mak istemiyorum » dedi - Beni b. rokmız gideyim. Gönül asıl büylük Inf'kamına eri. siyordu, Gönç kızm unuzlarına bastırarak: — Acelon ns? - deği . burna bizim misafirimizsin.. hem öyle bie misafir ki belki bütün ömrünce, Bedia titredi: z — No denek istiyorsunuz” Bı. rakım beni yoksa bağırncağım! — İstediğin kadar,. kimse seni elimden alamaz! — Ölditrenek misin beni? Gönlü hırsnm kanlı gerhetini yudum yudum iterek fena fena güldü: — Ö'dürmiyecoğim! dedi. ni. ein öldüreyim seni? Fakat seni öy. le bir hale getireceğim ki, Ver. diye basladı, sahit diye karakola | gittim, suçlu çıktım, — Malim, malüm, Hicbirinizin Süçü yek, Hepiniz masum, higü , nah, — Vallahi ben böyleyim, be - yim. O gece Belediyede tramvay- dan indim, Yavaş yavaş Çemberli. | tasa geliyordum, Bunlarla bera , ber olan İsmail beni görünce “bir — Haya, beyim, Ben bastay « dım, nasil akı içebilirim, Yalan diyor bunlar, o gece bön onlarla beraber değildim, Semtlimiz ol « | duğundan söyle böyle | tanırım kendilerini, Cemile kadını tanı - j mam bile, İ Bumılan sonra evruk rasında bulunan Cemile ifadesi okun du, Kadın söyle diyordu: sw İli fbrahimle İsmaji, beni sokağa siriklemek (istiyorlardı. Yalnız İsmail beni döğmelerine müni oluyor: — Kadın inctmeyin be?” diye bağırıyordu, Çanin haklanda tutulan zabıt ta da söyle yazılıyordu: “Mezhurenin İçinde bes yüz li. rası bulunduğuna İddin ettiği çan ta Alinin anası Cemileden almdı, İçi açıldıkta. İbrahim yazılı bir al, yans, bir çift siyah kadm eldive, mi, bir İs Bankası ciizdanı, beze sarılı bir dun küğrdr, 7 tane be - yaz ve yesil renkli mendille 120 i kuruş para çıktı, Beş yüz lira bu. tunamadı,,, — Ali Haşhaş, 500 Tirayı yaptın? -— Haberim yek beyim, Ben eantayı darhıkacı Hasana verdim, İçini asmadım bile, Neticede mahkeme, düvâsr Ce » mileyi dinlemeğe ve Ankarada ol, diğu anlaşılan Kelleci İsmailin a. raşlırılmasını karar vererek mü. hakemeyi baska bir güne bıraktı, Ali Haşhaşla İbrahim Erdinçin tahliye talepleri reddolunmustu. Masarı çıkarıldılar ve jandarmalar tarafından ellerine kelepçe varu İnrak, srleninrmdaki okalabahkin birlikte yürüyüp gittiler, NİHAT ŞAZİ öm alğmmalann. 8 Büyükadnda 19 numarslt eve dün göte bir hirsız girmiş, | kilerden 10 kilo pirinç, 10 kilo bulgur, 10 kilo şe, ker ve #siro ge'mıştir. Mehmet adm. da olan hırsız yakalanmeştır. Galatasaray- - Admira maçı istanbul, 4 (A, A.) — Admira | açları terlip heyetinden bild. rilmiştir: Şehrimizde o bulunmakla olan Aditira takımı ile Onlatasaray a. ' rasındaki maç 7 hariran 94Z pa» zur günü sast 1730 da Kaürkö yünde Fencrbakçe stadında yapı. Jacıktır, Biyök maçtan evvel Fenerbah. çe » Gnlatasaray genç takımları &rosmda kupa ması oynanacıletır. Biletler, Galatasaray, Fenerbah çe ve Beşiktaş k'üpleriyle İpek si. uemasında, Kalis Alman kitapha. zesinde ve Kadıköy Merkez ec « venesirdicn tedarik olunabilir, İnt sarın bir daha sevgilim diye. iniyecek?, Eca'a inler gibi söyledi: — O baha ber zaman sevgilim diyecek. — Asla, sen o hale geldikten sonra, o senden İğrenecek!,, Sen- den nefret edecek!,, Bödinnm baygmlıktan o kararan gözlerinin önüne &endi yüzünün Yirtık, bereler, ve Yars'ar İçinde korkunç ve müstekreh bir manza. rası dikildi, Bu kadın ona Be yapacaktı acu- ba* Yüzünü elleriyle kapıyarak: — Anneciğim! anneciğim - diye haykırdı - Gönül canavarca gülüyordu: — Keorkaz! . dedi - neden kork tuğunu anıyorum,., Yüzünü kese. cek ve yalncık değilim!, Fakat *eni her tere bir erkeğin, yaban. cı ve kadın etine acıkmış erkek- lerin kolları arasma — atarağım!, Gençliğin devam ettikçe elden ele, kursktan kucağı dolasacaksim!, Fakat korkma! Çok sürmez bul. Bir Halon gihi çabırk pörslir ve sö. » İşte o zatinn seni Forha da röstereteğim!,, O zaman ona Kavuşacalism?, Şimdi rahat rahat la kıvranacaktı? Evlenme teklifleri? 4 İyi bir aileye mensup, lisan bi. len, oldukça dolgun maaş sahibi, #0 yaşmda memur bir bay, evine sadik bir bayanla evioamek laterekteğir. (Köy) remzine müracaat, — 857 * Yaş 18, boy 1/70, kilo 68, Oris, tahsilli, ayda 70 Tira geliri olan, 78- kışıklı bir genç kendisini mesut eğ, üne müracant — 860, * Yuş 24, boy 1,70, serbest meslek sahibi, ayik geliri 300 lira olan Dİ bay, hassas, ciddi, ve yuvasına beğ yağile mütenasip bir bayanla evle , mek istemektedir. (8, T. Yalnız) ro” zine müracast, — 360 İş arıyanlar * Tecrübeli bir iikolmi öğrenmeni ilkokul çocuklarına ve hariçten fik (Bo). (SGK) (Gar) (EB, Ural) (EL. Önemi) (Ş.U.) (ELB, 868) (R.R,G,) (Bayan Viktor) M4 1520) (AM) ÇEL) (ŞB) s0) (LHAZ.) (ŞF) (Naciye Dindar) (ikalendar) UN.N.) (BT, 4) (Varik) (238 Rosam) (Gün 40) fkametgüninrr meğhhi OŞinorik İN * ceyan ve Arusyak Gurdikyana, Vahan, Davit Arakyan, Öjeni M5 * nukyan, Fulik ve Mari o Setyan #9 şim miktarındaki arsa ve eski ik yeni tekinay ve narçiçeği da eski 68 yeni 5 numara; 1000 Zi arsanm kabiliyeti takelmiyesi baliğ madığından açık arttırma ile satin * rak şuyuunun izalesi hakkında VeR* bın aleyhinize açtığı davanın yapıl “lânen tebligat yapilmiş ve mu) günü olan 27.5.042 günlü sat mahkemeye gelmediğinizden dn Zıyap karart verilmiş, burun ik“ İ nen tebliğine ve Hlnn neşrinin sünlünden muteber olmak © üzere Dİ ay müddeti, tabliğine ve muhakeme? © rin 87042 günü saz 14 e taki Karar veriimiştir , ie daha mahkemeye kabul ediimiyedö © giniz keyfiyeti tebliğ makamma ki im olmal üzere ilânen tebii nur. (48730) ol. lerine ve nefes alamıyan #öğsüne lezzetle | baklıktan son” sözünü tamamladı: — Çünki, bu akşamdan işe PA” Uyacaksın!,, Şimdilik Allaha mwarladık., biraz sonra akşama 5” Sil bir tuvalet yapacağını sana #ÜT” lemek için tekrar geleceğim! | ex Bodün kısık bir inili çıkar Yere yuvarlanmıştı, Gönül ona hiç acmıyan bir bi” kısla baktdıtan sonra deşarı Gk” | rak kapıyı arieaemdan kiftledi... Günül kendisini merakla bekli yen madam Roralı ile biraz Koni tuklan sonra kapıya bir ke setirterek kendi evine gitti, Mi" k sndt evindeki albumu alıp getiri. ve Melinya göstermekti, Bu KÜ albiim Ferhatla olan arar ıki aşk senesinin bir tarihiydi. VE leren haraher cılımış fotoğrafin vardr: Evde, unlonda, bahesir sandalla, kırda, hissi, isübali po? Tarda yüzlerer resim,. kimbilir HM” ları seytederken Bein ne h*” gelecek ve nasıl müthis bir yrtira” (Devamı 407)