5 Haziran 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

GOZEN HU5U5Î İNCE YENİ PO5TANE CADDESI NÎ5.TEL ITRIYAT MAĞAZA VE DEPOLARI I 0 linCU yil Sâjfl . umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU MIGUEL de S E R V A N T E S Manşlı KIŞOT abevi Şahese^^^pSjk Gayet meraklı ve kresimli. Çeviren^TAl^Ai VABOĞLU kuruş. Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Cuma 5 Haziran 1942 HU Tekıtik işler Bulgarlarla tesbit edilmektedir ashington"dan gelen bir telgraf haberi, malî yılın on bir a>ı içinde Amerikan harb masraflarımn 22 milyan aştığını bildiriyor. Ayni telgraf haberine gore geçen Büjük Harbde hükümetin harb masıaflarına ayırdığı para senede en çok 18,5 mil>ardan ibaretmiş. 191718 ile 194142 seneleri arasındaki bu 4 milyarı aşan masraf farkı, ikinci binuk harbin birincisine nazaran genişliğini ve dehşetini gösterebilecek bir rakam sayılamaz. Çeyrek yüzyıl evvelki Amerika ile bugiınkü Amcrika arasında her bakımdan büjuk değişiklikler olmuştur. 1914 e kadar Avrupa karMsında ikinci derece bir endıistri memlcketi elmaktan ileriye gidemiyen Yeni Dünya, harb bittikten sonra «çok kısa bir zamanda» bütun devletleri geride bırakarak, zamanımız teknik ve endüstrisinin basına geçmiştir. Amerikan fabrikalarının verinı kudretile beraber hükumetin satın alma ve harcama kabiliyeti de 191718 senelerine nispetle bugün $ok fazladır. Bu itibarla iki devrin harb masraflan arasındaki dort milyarhk artısa bakarak, bundan, Amerikan hükumetinin içinde bulundıığumuz harbe daha sıkı ellerle sarıldığına dair matematik hükumler çıkarmak doğru olmaz. Vakıâ Amerika, 22 mil>an aşan bu dolarların hepsini harb içinde sarfetmedi. Birleşik Devletler harbe katılalı henuz altı ay olmadığına gore bir kısım masraflar harbden önceki dört ayhk hanrlık devresine aid olmak icab eder. Sonra, malî jılın nihayetine kadar bir hayli masraf daha yapılacağı hesablanırsa 22 milyarlık harb tahsisatuıın bir miktar daha kabaracağına da şiıphe yoktur. Bununla beraber, 25 sene evvelki ticari ve sanayi bünyesi tamamen değismiş olan Amerikanın şimdi harcadığı rakamlan eskilerile karsılaştırıp, sırf bu gorüşe dayanarak: Amerika, bu harbi öbüründen daha fazla benimsiyor'. Demek, hâdiseleri kör bir köşeden tetkike kalkışmak sayılır. Birleşik Devletlerin bu harb karşısındaki gayretlerini olçebilmek için başka taraflara bakmalı, başka temel noktaları aramalıyız. Öteki harbe Amerika, daha ziyade hissî bir takım sebeblerle girmişti. İngiltere ve Fransaya borc olarak malzeme vermiş bü>ük sanayi gruplannın menfaati en başta ro! oynıyan bir mesele idi. Bunlar, Amerikayı İngiltere yanında merkezi devletlere karşt çarpıştırmak için propaganda yapıyorlardı. Sonra, AngloSaksonların İngiltereye karşı besledikleri sempati duygulan vardı. Nihayet, İngiliz donanması yenildiği takdirde Amerikan ticaretinin bilhassa cenubî Amerika ile olan münasebetleri tehlikeye girijordu. Alman dış sijasetinin bazı hatalarından da istifade edilerek bütün bu mevzular üzerinde işlene işlene harbin üçüncü senesi sonlatına doğru Birleşik Devletler Almanjaya karşı harbe sokulmuştu. Bu sefer vaziyet öyle değildi. Geçen harbin acı tecriibelerinden epey ders alan ziraatçiler ve orta sınıfı teşkil eden Amerikalılar, memleketin harbe kanştırılmasını istemiyorlardı. Başta kolonel Lindberg olmak üzere harbe karşı cephe kuran hatın sayılır bir ztimre vardı. Bunlar. Amerikan menfaatlerini harbe karışmakta gören gruplarla mücadele ediyor, onlardan aşağı kalmıyan bir kuvvetle mukabil propagandaya girişmiş bulunuyorlardı. Harb alc>hinde o kadar kuvvetli bir rüzgâr esiyordu ki, Amerikan sanayi menfaatlerine büyük faydası dokunacağma şüphe olmıyan M*** ' "* Avrupa ha 11 Heydrîch vefat etti Prâg'da • V Harb giicüne Uzunköprü Karaağac dair arasında 3 istasyon İşletmeyi üzerine alacak olan Devlet Demiryollarına devredildi 10 haziranda tamamlanacak ve aym 15 inde İşletmiye açılacak olan Avrupa hattınm işletmesine aid teknik işler üzerinde Ankarada müzakerelerde bulunan Bulgar heyeti dun sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir. Diğ«r taraftan tarıfelere aid hususlaıın tespiti İçin Sofyaya giden Devlet Demiryollan heyetine riyaset eden ve yeni şehrimize dönen dokuzuncu işletme müdürü tekrar hududa kadar git miştir. Öğrendiğimize göre yeni hattın işlet Suikasde îşlirak e t m e k t e n suçlu Çeklerden 15 kişi daha idam edildi Avrupa karasına yapılan büyük akınlarda büyük rol oynıyan, Ingrlliılerin »£ır birisi bomba yüklenirken bombardıman tayyarelerindep Askerî vaziyet Yunan adatartna erzak yollantyor Beynelmilel Kızılhaç miye açılmasım müteakıb tatbik olunacak tarife bugünlerde kat'iyet kesbedecek ve ilân olunacaktır. Katarların iki tarafça teslim ve muayenesi için Cesrimustapaşada Devlet Demiryollannın bir mümessilliği ihdas olunacaktır. Bugünkü ehvalin devamı müddetince, bu şekilde karşıhkh muamele devam edecektir. Evvelce Yunan demiryollanna aid olan Uzunköprüden Karaağaca kadar üç istasyon Devlet Demiryollarınca dev Alman S. S. Ier Başkumandanı Te Çekya ralınmıştır. Idaresi reto rekili Heydrich Prag 4 (a.a.) S. S. gruplarl başkomutanı ve himajıe idaresi reis vekili Heydrich'in aldığı yaralar tesirile vefat ettigi bildlitiliyor. Yakmda bu hususta bir resmî tebliğ neşredilecektir. Çin seferinin önemi çok büyüktür Yazan: Emekli General Simali Fransa sahillerine İngilizler yeni bir baskın yaptılar Alman kumandanlığı, topçu ateşile, Ingilizlerin karaya bile yaklaştırılmadıklarım bildiriyor Londra 4 (a.a.) Müşterek hareket* Ier umumî karargâhı aşağıdaki tebliği veriyor: Bu sabah ilk saatlerde Boulogne ile Letouquet arasında yapılan ufak bir keşif taarruzuna iştirak eden kara va deniz kuvvet'.eri şimdi İngiltereye dönmüş bulunmaktadırlar. Bir kuçuk müfreze Fransız sahilinde karaya çıkmış, orada düşmana taarruz etmış ve değerli malumat elde etmiştir. Kıt'alarımız hafif kayıblara uğramıştır. ingiliz hava kuvvetlerine mensub tayyareler, hareket esnasında kara ve deniz kuvvetlerini desteklemişler ve avdet esnasında bunları himaye etmiş» lerdir. H. Emir Erhilet 15 Çek daha idam edildi Sisam, Sakız, Midilli ve Nikarya adalarına VaşingtoıTda, Mutteİzmirden 600 çuval İngiliz unile 660 ffikler arasında mühim ton mtthteliff eşya gönderecek görüşmeler oluyor Ankara 4 (a.a.) Buraya gelmiş olân Lizbcn 4 (a.a.) D. N. B.: Times beynelmilel kızılhaç delegesi Raymond Courvoiser Anadolu Ajansı mümessiline gazetesinin Vaşington muhabirinin bıldirdiğine göre Vaşingtonda İngiltere, aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: < İaşe vaziyetleri çok acı olan Yu Sovyetler Birliği ve BırleşUc Amerika nan adaları halkına beynelmilel kızıl arasında mühim siyasl görüşmeler yahaç tarafından yardım edilmesi takarrür pılmaktadır. Muhabire göre bu görüşetmiş ve bu hususta Türkiye hükumeti melerden maksad Atlantik mukavemele Büyük Britanya ve Mihver devletleri tinin siyasl hüküınlerini değlştirmek(Arkası sahife 3 sütun 4 te) tir. Prag 4 (a.a.) Heydrich'e yapılan suikasda alenen iştirak ve aranmakta olan kimseleri saldamak suçlarmdan dün 15 Çek daha idam edilmiştir. H1HT DCHİZt Çinde son durum Kmlayııt kışın açacağı aşhaneler Başveki}, Dr. Refik Saydam Buralarda. 30 bin kadar vatandaşa günde bir defa sıcak yemek verilebileceği umulmaktadır Kızılay İstanbul mümessilliği, muhtac halka sıcak yemek dağıtacak aşhaneler kurulması için hazırlıklara başlamıştır. Bu aşhaneler şimdilık Edırnekapı, Topkapı, Kasımpaşa, Eyüb, Üsküdar ve Beşıktaş semtlerinde açılacaktır. Bir kaç senedenberi Eyüb. Haseki, Lâleli ve Üsküdardaki Ahmediye imaretinde her gün bin iki yüz ellı fakire sıcak yemek dağıtan Evkaf İdaresinin bu teşkilâtmdan da istifade edilerek hemen harekete geçilmesi kararlaşmıştır. Eski imaretlerin metrük kazan ve diğer matbah alâtmdan elde kalanlann (Arkası sahife 3, sütun 5 te) 8inci Hava Kurultayı BugünsaatlOda Başvekilin bir nutkile açıhyor Cephede hava akınları şiddetlendi Alman tayyareleri, Sıvastopol liman tesislerini ağır surette bombaladılar Ankara 4 (Telefonla) Türk Hava Kurumunun 8 ınci hava kurultayı yarın saat 10 da Halkevinde Başvekilimiz Dr. Refık Saydamm bir nutkile açılacaktır. Kurultayda seçüecek encümenler öğleden sonra saat 14 ten itibaren Hava Ku. nımu merkezinde çalışacaklardır. Bu (Arkası sahife 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Afrihada | Rusva rephesinde muvakkat bir muharebe sükuneti hiıküm surdüğü şu sırada harbin Çiu diyarmdaki süreğini tetkik edebiliriz. Şimalî Afrikada cere>an eden muharebelerin neticesi nc olursa olsun onlar şimdilık ikinci derecede kalmaktan kurtulamazlar. Okujucular bilirler ki, Japonlar Birmanya seferine basladıkları zaman bu hareketin Rangoon'dan millî Çin hükumetinin merkezi olan Çungking'e giden yolu kesmek hedefini takib ettiğini ve Biımanyajı zapt ve işgalden sonra Japonlann Hindistana değil Çine taarruz edeceklerini so} lemiştik. Japonya ile Çin arasında beş jıldır harb devam ediyor. Japonya Çinin şimal, doğu ve cenubunda geniş yerler işgal ederek buralarda yerli Çin hükumetleri kurdu. Onun maksadı. sırf kendi istifadesine hasrctmek istediği bütün Çini emrine itaat ettirerek kendi kontrolunda yerli hükumetlere te\di etmektir. ŞanKayŞek buna razı olmıyarak Çinin kayıdsız ve sartsız istiklâlini istediği için müstevli Japnnlara boyıın eğmedi ve beş yıldanberi takdir ve hajrete değer bir Vaşington 4 (a.a.) Dört Japon bom dirayet ve enerji ile mukavemet etti. be ve 15 av tayyaresinin saat altıya doğOnun ordulan Şankhay, Nanking, ru (mahallî saat) Dutch Harbour'a taarzu ettikleri Bahriye Nezaretinin bir HsuÇu ve Hanku bü\ıik meydan mutebliğinde kaydedilmektedir. Taarruz harebelerini kajbedip birkaç kere bozulmalarma rağmen Çungking'de yeni15 dakika devam etmiştir. den düzelip teşkil olunabildiler. Çin 6 saat sonra ikinci hava akım ordusunda şimdi de kâfi uçak yoktur. Vaşington 4 (a.a.) Bahriye Nezare topçu ve miıhimmat azdır, fakat Şantinin Dutch Harbour'a karşı Japonlar KayŞek Çin ordusile Çin millî çeteleritarafından yapılan ikinci taarruz hak ne öjle bir millî savaş ve uğraş ruhu kındaki tebliği: verdi ki, bunlar Japonlan daima önle«Harbıye Nezareâne gelmiş olan kısa diler, yan ve arkalarından vurdular ve bir rapora göre Japonlar dün ikinci defa böylelikle bes sene uğraştırdılar. olarak Dutch Harbour'a tayyarelerile Millî Çin Basbuğu bu azim muvaffataarruz etmişlerdır. kij ete evvelâ Çinlilerde millî ruh ve şu Almanlara göre Berlin 4 (a.a.) Ingılızlerin Manş sahiline asker çıkarma teşebbüsü hakkında askerî bir kaynaktan aşağıdaki tafsilât verıliyor: {Arkası sahife 3 sütun 5 te) ı Şimalî Pasifikte Japonlar Daç Harbur üssttne taarruz etti Parti Genel Sekreteri şehrimizde Halke vlerinin çalışmaları ve yeni talebe yurdu işlerile meşgul olacak Ankaradan şehrimize gelen Cumhuriyet Halk Partısi Genel Sekreteri Menv. duh Şevket Esendal, bir müddet burada kalarak tetkıklerde bulunacaktır. Parü Genel Sekreterimiz, dün sabah İstanbuJ Partl merkezine gelerek bir kaç saat kadar meşgul olmuştur. Memduh Şevket Esendal, Parti teşkilâ* tını ve Halkevlerınin çalışmalannı ya» kından görmek ve halkımıza hizmette daha faydalı olabilmeleri imkânlajını tetkik etmek için İstanbula geldiginl söylşmıştir. Bu tetkiklerini bitırdıkten sonra Ankaraya dönecektir. Genel Sekreter bu arada. yeni yapıli. cak Talebe Yurdu işüe de yakından ala. kadar olacaktır. Avustralya sularındaki bir muharebede 4 Japon denizaltısı batırıldı (Arkası sahife 3, sütun 3 te) (Arkası sahife 2 sütun 1 de) Mayinli çölde muharebeler Führer, Fin toprakladevam ediyor rında Nrl. Mannerİngilizler Tantar ve heim'ı zîyaret etti Berlin 4 (a.a.) Askerî bir kaynakRotonda Sinyali tan bildirildiğine göre, dün savaş ve pike bombardıman tayyarelerinden mükalelerini zaptettiler rekkeb onemli teşkiller, Sıvastopol ceplıesindeki sahra mevzilerini ve blok Kahire 4 (a.a.) Ortaşark İngiliz umumî karargâhmın tebüği: 2 haziranda alaca karanlıkta zırhlı kuvvetlerimiz Knightz Bridge'in 10 kilometre kadar batısmda müstahkem bir nokta olan Tamar'dan düşmanı tardetmişlerdir. Almanlar, bu savaş esnasında en az 14 tank kaybetmişlerdir. Mevzilerimize karşı dün başka bir taarruz daha yapılmışsa da sonu gelmemiştir. Civardaki kollarımız düşmanın (Arkası sahife 3 sütun 6 da). havzları bombalamışlardır. Adamn iç kısmı ve liman tesisleri de Alman ordusuna mensub kuvvetli tayyare filoları tarafından tesirli taarruzlara maruz kalmıştır. Hava savaşlan esnasında Sıvastopol üzerinde 4 bolşevik uçağı düşürülmüşfür. Doğu cephesinin cenub kesiminde l«?ka bir noktada Alman savas uçakları Sovyet gerj hatlanndaki şimendifer yollarına bombalarla ve uçak silâlüarile sahife 3 sütun 3 te) Uzaksark çepbeşin den jeni resimler: Birmaayada üerliyen Jaem kpU«n Libyada son Mihver taarrunınun hedef ini teşkil .eden Tobrukta bir İngiliz uçak savar topu