22 Mart 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

pe kültür hayatına bir bakış | 43 üniversitenin 18'i resmi, 25i hususidir 52698 resmi ilk okulun talebesi (1 milyonu geçmektedir 19 uncu asrm sonlarına doğru kalkınmağa başlıyan ve tiç çeyrek asırda pek az milletlere nasip olan bir hayatiyet ve dinamizma ile bü. yük teraktiler gösteren Japonyu klıma tahmin ve tasavvur ede miyercağimiz kadar ço eser yazıl- dı; saysız makaleler ve yazdar koleme alındı; yalnız Avrupada 1906 ilç 1336 seneleri arasnda bu memleket için 25976 kitap hesre- dildi, Buna rahmen birçok sarklı milletler gibi Japonya da hâlâ iyi tanınmamıştır ve Çia'e veya ba se wiyeda bulunan memleketlerte bir tutuluyor. Bu yazımızda çok çalışkan, Co sur, sabur ve vatanperver olan bu milletin kültür hayatına kısaca te mas edeceğiz ve okuyucularımız bi'gi vermeğe çalışacağız, 1872 senesinden evvel Japonya daki mekteplerin hemen hepsi di- vi gayeleriş açılmıslardı, Ru mek- ieplerile en gen'ş yer din dersleri- nx ayrılmıştı, Bidayette Budist mabetlere bağlı olan ve daha son- raları mikterları 16 bini bulan mestepler yavaş yavas kapılarmı halka açmağa başladılar, Bu cere- van kuvvet kzandıkça, yani mele *tepler dinin tesirinden kurtularak tülküüğe doğru gittikçe memleket. is birçek teinik okullar ve Çin tababetinin otahsii için yüksek mektepler açı'mağı başladı. Fakat Japon maarifinde hakiki islatat ancak 1872 senesinde bas- dı, Bu tarihte imparatorluk hü. kümeti karşılaşacağı maddi güç - Iâkleri hiç düşünmeden maarifi geniş ölçüde düreltmeğe, tamami. iw ortaçağı ait olan doğmatik mektepcilik zihalyetini terkede - rek germ yeni podaroji prensip- lerini kabul etmeğe karar verdi, Bütün memleket yedi finiversi » te mmiakasma ayrıldı, Bu mınta- kalardaki jik okullar orta tahsil milesteselerine, bunlar da üniver. siteye talebe yetiştireceklerdi, Bü- tim ba mektepler mahalli bütee - lerle idare ediliyorinrür, N Japonyada bizde olduğu gibi hu- «wi mektepler asmak serbesttir. Fakat ilk ve orta ofeulların hemen ekserisi resmi ve umumidir, 1986 senesinde Anponyada yapılan bir istatistiğe göre bu memlekette 11.897.000 talebesi olan 52,692 resmi ve 26,000 tnlebe ile 97 hu - sasi ilk okul vardır, n Japonyada da fik tahsil mecbu- rüflr, Bu memlekette mektebe git meyen Eçmon yek gibidir. Vme 1935 senesinde yapılan İstatisti « ğs razaran tahsil çağında bulu man çocukların yüzde 99.57 si #ekfobe gitmektedir. Orta tedrisat o müsâsesölerine gelince, erkek oçocnklara maher mekteplerin beşte 1 & ve kırları mit olanlarm da 4 te 8 Ni resmidir. Falnt yiksek tahsil bahis mevzau olunca bu nispet tamamen deği - sİr, Halen Japonyada mevcut 43 üniversiterim 18 i resmi, 25 ide , hasasidir, Resmilere devam eden taleben'n sayı 28 bin, hususilere He deuyanlarm miktarı da 42 bin. wi Üsivermilelere ve bil - vkyo üniversitesine gir - mek ok zordur, seyi bitiren © gençler imtihana tabi tutulurlar ye ancak kuzasanlar üniversiteye abul olunurlar, Fakat bu sözler - den hususi üniversitelerin o yalnır para kasanmak İçin açıldıklarını va tedrisalin ge'isi güzel yapıldı. ğma zahip olmamalıdır, Bu &ültür müesseselerinie okumus ve dahı sonra Avrupaya gitmiş birçok Ja- pon gençleriyle birkaç söre evvel yan yana çalışmak — fırsatını elde ettini ve onlarm çok kuvvetij bil gilere, sağlam itiyatlara malik ol. duklarını bizzat gördüm. gapon mekteplerinin bir hususi. yeti de orta tedrisat milessesele « riyle üniversite arasnda hazır'a- yıct bir merhalenin bulunmasıdır. Liseyi bitiren bir gene, ili Uç se ne devam çden harırlayıcı kursis- ra veya bu mahiyetteki yüksek mektepiere devam etmeden üni - versiteya giremez. ' Bu kurslarda en geniş yer yabancı dillere veris lir, Kızlar için böyle kurslar yek- tor, Bundan dolayıdır ki ünivers!e teye girmek hakkından mahrum olmamakla beraber kızlar orta tah sille iktifa ederler, Japon mekteplerinde zihin, vü « cut Ve ahlâk terbiyesine synl ö « nem verilir, öfiebirisi diğerinin lehine ihmal olunmaz, Japon mek teplerinde zihin terbiyesinden £a- ye hayata düşünebilen ve kendi kendine İş yapabilen adam yeti tirmektir, Yine bu memlekette ko. wiyetten ziyade keyfiyetin kıymo. ti vardır, Japon üniversitelerinde bazı Avrapa memleketlerinin ak « «ing olarak herhangi bir sahada ihtisas sahibi olmak doktora yap. mk çok zordur ve doktor unva - va alan şahsiyetler eWk mahdut. Japonlar vücut terbiyesi işine de çok kiymet verirler, Bu mer. lekette fahir, zengin herites spor yapar, En çok Be milli oyunlar, ok atmak, biniel Hik, ytizmek ilh... Bu sayrdadir Japon sporruları 1985 Der'in oli piyadın in müteaddit birincilikler kazanmışlardır, Japonyada o ahlâk ve güzellik terbiyesi de unatulmamıstır, Daha w& Yaslardan İfibaren çocuklara dürüst, doğru sözlü olmağı öğre - tirler, müyik zevki aslen, 6 nun içindir ki Japonlar ii; çok düşkündürler ve klâsik eser - leri oymak, hoppa havalara tercih ederler, Bethovenin beşinci senfonisi plğ ğa alınır almmaz büytik bir müşte ri bulunuyor ve kun bir zamandı hu niiktan iki milyon satılıyor, Garp kültürü gen's ölrüde Ja » ponyada ancak 19 unsu asrın «0n- larma doğru yayılmağaı baslamış- m aadan itibarendir ki Ja - Ponlar çarkın büytik simaları ve bunların eserlerini tanımağa bes - Japonlar halen kitap okumak basmak Ve meştetmek hususunda lünyada birinci mevkii isgal eden milletler arasmdadırlar, İlmi ve felsefi eserler burada roman Ga dar okunur. HALİS ÖZGÜ ŞARK sinemasında BRIGİTTE HORNEY . JOACHİM GOTTCHALK İSENİN GiBi BİR KADIN! (Fransızca sözlü) C 4Y504 MUH korüninn kanununa muhalefellen Büyükadada Alakça sokak 15 sumarada marangozlhik Üceretüe maygul Arlstidi oğlu Yakovaz Darmiz ç hekrmâe İstanbul asliye (kinci ceza mahkemesinde cereyan edez muhakemesi © neticesinde suçlunun fili sabit olduğundan Mili korunma kanununun 32 ve “ #8 uncu mağdeleri mucibince yirmi beş lira para cezası ödemesine ve yedi Sün müddelie dükkânın kapatıımasma ve hüküm katileştiğinde ücreti © suçluya sit olsak üzere karar hulasasının Haber güzelesinde beşredilmesi, 13.11.84 tarihinde karar veridi. (3703) #4 rağbet &üren spor. | Bomba hâdisesi Maznunların | muhakemesi | İ nisanda başlıyor Ankaradan haber verliğiğine göre, Alman büyük elçisi Fon Papoba BE ikas; yapmnktan maznun (olanların İ evrakı dün Ankura ağır ceza mnbke, mesine tevdi edilmiştir. Muhakeme, nisanın 1 inci güzü öğ. leden evvel başlıyacak ve bütün gür devamı edecektir, Muhakeme, Aleni O. lacaktır, ri AE Verem mücadele cemiyetinin balosu Verem mücadale cersiyetinin balosu dün geoe Taksim belediye çazinosun da verilmiştir. Baloya Mile Şefimizin — refikaları bayan Mevhibe İnönü de geref vermiş. lerdir, Balo geç vakte kadar o böyük vir meşe içinde geçmiş, gekiler piyan- goda birçok kişiye nadide kumaşlar gikmiztr. Cemiyet balodan elde ettiği hardat ile serimizde yeniden bir dispanser yapscaktır. elinin Istanbul belediyesinin ticaret vekâletine müracaati İstanbul belediyesi, Ucar ekâleti va bir müracaatta bulunmuştur: Veri'en malümsta meztaba ile gehir arasnda et nakliyatını yapan Zi kamyon ayrdır, Bu Zi kamyonun İ vastikteyi — hop birden konulduğu &- çin — bep birden esiimekte ve bir güm karıyunların bep birden duzarak «t makliyatnm yapılmaması teh. kesi ortaya çıkmaktadır, Belediye 21 kamyon için sagari yüz Yastik istetenlştir. İ leriyle İstanbulda kurulmasına ka- rer veten bin yetak'ı talebe yur- âundan behsederek şöyle diyor: “Unutmamak o gerektir ki uzak merkezlerde bulunan yüksek okul talebelerinin barındırılmaları sa. dece içlimai bir yardım meselesi değildir. Bu, aynı zamanda milli | müdafan İ indiği gündsnheri etrafımızda otup biten isler hepimize açık güster, miştir ii bütün milletler için ya. rınki yasama şartları bugüne nis, betle dalın çok zor olacaklar; Yarı. rm hazırladığı çetin imtihan bencak burtlafin geneliğini iyi bilgi, karakterli yetiştirmiş millet. muvaffakıyotle çürabilir, Onur içim bezlin hedutlarımızda yaptı. üm çelik İstihkâmlar ne ise Şeh, zadebasmın bir köşesinde temeli 3. İ tılmak üzere olan yüksek tahsil ta, lebe rurün da hakikatte ondan bas ka bir sey değildir, Bu itibari Cürhuriyet Hai Partisinin başla, drğı bu hayırlı iste muvaffak ol, masını candan dileriz ve hayırse- ver yurttasların ellerinden geldiği kadar yardımlarmı beklerir.,, Generalin dörhe| sözünü kes. üm ve en kat'i tavrrmle; — 0001. Bilhassa ağı olmaniz m ren ederim, genernlim!, Cevabını verdim. i General o madeni gözlerini göz” orimin içire dikerek: — Pek AM, dedi, Evet, Bize söyle bir sual sorayım: aziz dos » tum, geriye bir Amerika kaliyor, büyük Amerika kalıyor diyorsu « nuz!.. Pek Alâ, Almanya bu Ama | emi mağlüb edem; İngiltere yi ne salhü kabul etmeşterlik yapa - İ bilir mmi?. İtiraf ederim ki generalin bu anali beni birdenbire sarartir. Bir derhal generale b — Affedersinir Fakat size hatırlatmak isterim ki İ bir Amerikalı olarak hişbir 79 ve hiçbir #uretle sklımdan böyl bir ihtimal geçemez, Dedim, manya belki kahraman Fransanı - — bir sürpriz harbi ile mağiüb e debilir, belki O muazzum Rusyayı baştan başı ezebilir, Takat kaza - da Ve derizle ve havada muaz * Yam ve namağlüp ordular yarata. bilen ve dünyanın buzün en bü - Yük milleti bulunan Amerikayı mağlüb edemez!., iki muhtekir ediliyor 1000 teneke yağla 30 çuval biber saklamışlartı İstanbul adliye bisasnda, faali. yete geçen İ numaralı Milli Ko runma malkomesi, dün ik olarez | iki muhtekiri muhakeme ve ken lerini cezaya mahküm etmiştir. Bun'ar Yaşarla Yorgi adında fi tacirdir, Muhtehf zamanlardı par ça parça piyasadan 1000 tereke tadeyağ, 150 çüvül reçine, 30 çu val kara birer toplamıslar, Heyoğ & Katina adımda bir kadının dır, taciri de üçer se te Siverek kazası ine, 1000 Yira para cezas'na mahküm et ma'ların müsaderesin sararlaştırmıstar. Ki —— Sümerbank fabrikalarına memur alınacak Sümerbank, mevcut fabrikalara ye. İ mi elemanlar s'mağa karar sermiştir. Bunun için Bakırköy, Bünyan, Defter dnr, Konya Ereğlisi, Hereke, o Bursa Merinos, Nazlili ve Gemlik fabriksia. rına memurlar alınscaktar. | Öğrendiğimize göre tu almacak mes mwurlar İlâe ve ortemektep memurları arasindan ktir. Yökmek taha ilini yapmış elarlar ile bihassa ret Usejerinden mezun olanlar ve | Hsan bilenler tercih edilecektir. Önürcüzde. ki cumsrtesi güzl Ankarada Sümer. ban gplik ve dokuma fabrikaları mer #ezinde müsabaka imtihanı yapıla calatır, gezisinden döndü. karıdan “bildirildiğine “göre; atinden dönen Sıhhat y si. Alataş, yeptğı bir demeçte şunları söylemiştir: “İsparta, Burdur, Antalya, Na. , Aydın, Muğla, İzmir, Manisa tkikler yaptım, Tetkikatmım wesinden çok memnun olarak et ettim, Her yerde #hhi hiz il ği yürü. mektedir, Bu mahallerin umumi <hhatleri endişeden aridir, Gör sürgün | Sıhhat Vekili tetkik! | manyaya göndermeğe karar vermis , Nişanların her bir! Maden kömür: rü istihsali Battada 70 bin tonu buldu Ahkaradan haber verildiğine gö- ve, alman tedbirlerle, kömür isti #ali arrtmaktadır. Son hafta için de istihsal 70 bin tonu geçmiştir. Günde 9 hin ton kömür çıkar. maktadır. Yıkanmış 60 bin tondan fazla kömür ve 15 bin metreküp direk stoku vardır, Son hafta içinde İstanbuk 15, Anköraya 17 bin ton kömür sevke dilmistir. Diğer tarıftan kömür iş letmesi pahalılık zamsnn Hay. zada ça'ışan işçilere de tatbikma karar vermiştir, Bu ay başından Hbaren tatbik edilmekte olan bu vamla oöak içinde çahsanların üc retleri yüzde 15 . 35, dınmda çelr şapların Üermleri de 10:30 arasmös arttrilmıştır. Yükleme isçllerine ds yüzde yirmi zam ya pilmistir. ——— c—— Komite seçimi Beyoğlu Halkevinden: Haikevimizin komite seçimleri aşa. ğıda yazılı günlerde ve sanatlarda ya | pı'acağından mezkör şubelere kayıtı ariadaşlarımızm teşriflerini rica gla . 24.947 cumartesi: İ Sast 15 de DİL, odubiyat şubesi” | 16 da Güzel sanatlar şubesi 37 de Spor şubesi 18 de Halk öerehaneleri, kurs | sar şubasi 19 da Kütüphane ve yayın * Bir middetlenberi çoğnian dilen- cilerle mücadele edümeye başlanmış. tir. Bu suretle dün 15 dilenci yakalan | miş vo baklarımda gereken müutmefe yapılarak bir kızımı düşkünler o evine göndermiştir... arte ye © Tramvay umum müdürlüğü kene olan bazı malzemenin te. malini için bir memurunu tekrar Ro tir * Galatasaray kulübünün ikinei ku. ruluşunun onuncu yüdönümü müna - #öbelile dir Galatamray (lokalinde bir toplantı yapılmıştır. e Toplantıda gençıer, kulübün yükselmesi için ko. nüşmalar yapmışlardır. * Ayım 20 smde Usküdar . Kadıköy halk tramvayları umumi beyeti topla, düğüm noltün'eri alikodarlara kr 8ı bir zâtannda yerine getirmele. a Jedim, igorla Anonim Sirkeli | | Telefon: 2:5, 24263 nacaktır. Bu toplanttda Ünleidar tram vaylarınm tasfiyesi veya (o belediyeye len bir vakıf tesis etmişlerdir. Bu te. #is için vakıflar idsresi © bazmlkie yapmaktadır. Bu vakıfa bir robtevei, | Mi tayin olunacaktır. * Dün sabah anat 8 dr İzmirde üç saniye süren hafif yer sarsalım ol . inüştur, Hasar yoktur mene mize — 1) A ARPA Ferb asl 9 YAZAN: CLIFFORTD HOOK Bu sefer Genemi suratma bir tokat yömiş gibi sarardı. Ona Fransanın mağlühiyotini ima etti. ğime, itiraf ederim ki, nadim ol dum, Fakat bir defa bu ser kur * gun hançeremin namlısından fir - lamis bulunuyordu, Generalin hafifçe © beyazlanan Gadairlarmda sanki bir gülüş de » #1 bir yıldırım çaktı: — Oh! dostum, size sözlerimle yaraladıman özür dilerim, deği. — Hayır, general, hiç de yars- iamadınız”,. Fakat Amerikayı hiç uz, oSerzenişim de kandan İleri geliyo Dedim, Genera! başını meyus bir halde öuünn eğdi: ben de sizin kanaati * r düsüncede değilim" ; seniz! eledi, Elbet - İs Ki bunca harplele yıpranmış, «ki sene harbetmiş ve.nihayat 80 No:1:2 milvondan ibaret, tek donanmanız bir Almanya, 190. milyonlok en büyük teknik medeniyete yüksel . iniş, munztam bir donanmayla de- sizlerin hâkimi bir Amerikayı tek başma ala wüğlüb eder vet, bon de bu kanastteyim? Ans sak, İngilterenin Almanyayı kar. # yapabileceği şey Almanyanm da İngiltereye ve Amerikaya kar # yapmaması icin de hir sebep yoktur!,, suretiyle buna tesebbis edebilir. il Blok tri? Nasi hlok, gene * e ee Almanya » Japonya « İtalya ve bizzat Almanyanın İşgal ettiği devletlerden elma geçirdiği do - honmalarndan mürekkep bir bolk, Poatum, herhalde Yabul edecek» bir kalıramanlık işareti midir?.. ULH zamanlarında gözelelen tin ilk sayfalarında en çok yer iutan resimler diplomatlara cil ti; kendisinin odünyoca tanınmasını istiyenlerin gayesi hariciye nazırı ve ya vekili olmaktı. Fokat şimdi pek seyrek görünüyorlar, çünkü ortık bos suları ölmüyor. Kalemin ve lâfin ye- rini süngü ile top ve bomba sesleri li, Gazete veya mecmualarda tesi» lerini gördüğümüz har adamların dan bazılarının kıyafetleri pek sode- dir; ağar resmin o'tımda rütbesi, kir olduğu yazılmış olmasa rasgele bir asker zannslilecek. Fakat bazılar» mn göğüslerinde kırk elli alşan say mak mümkündür. Türkiyede nişan yoktur. göğüste taşınacak olen fek sembol istiklâl madalyasıdır. Bu it» barla Türkün büyük hiyakot veya şe- raf nişanları herpte o eldiğı yarelere dır; onları do kimseye *aşhir etmez. Bus saltanat o devrinde nişonlerin pek israf ei in de bir ne'fcesi soymak mümkün Faket asıl. mâ nösi şudur Türk, yeplığı forlakârlığı teshir eler, gösteriş İçin yormaz. Bazları zannederler ki göğüsleri nizanlarla doly olan bu muhterem edamlar, 6 nişanların herbirini pare lok bir zeferan, büyük bir fedakâr hıktan sonra elmeşlardır. Nişanlerm işinde gerçekten zafer batması olanlar elbel verdir. Fokot mühim bir kısm da, ziyaret, desi» luk, komplimen ve saire gibi boşta sebepsfrle verilir. İşte önümde eski bir fofoğrof var, Buradaki oodamlarn isimlerini bugünkü veziyet dolayısile, bir teş hir kokusu bissedilmek ihtimalini düs sünerek yazmıyorum; Büyük - devletlerden birinin en muhteşem asksrfarinden bir kıta, se İâm resmini yapıyor. Onların önünde ve epeyce ilerde uzun boylu, yakte şıklı ve Avrupalı bir kral vardır. Üst torafı şişkin, önünde beyaz ve uzun bir sarguç bulunan bir şapka giymiş, sırtında pırıl pini kemerli, apeletli, sırma yakalı. koyu renk bir ceket bu- İymuyor, pantalan açık renktedir. 'âstrin iskarpinier, parlak mahmuzla” bile düşmanların . gözlerini kemaştı racak gibidir. Sol eliyle bir çekll vaziyeile tutarken beyaz venli sağ elini $oğ kaşının üstüne koyarak selâm veriyor. Büyük devletlerden birinin more- şallarından biri ise krala nişan tak yar; bu nişan askeri madalyadır. Bu maraşol ise iki boynuzlu, dentelli zapkı salkım saçaklı kemer ve kordonları krelden daha muhte- sem görünüyor. İstanbul osu tan, buraya mütareke devrinde bir fatih gibi gümüş, Türkün ihtilâl hareketini hiraz daha körüklemişti, Cezairli ki? melez olduğunu söylüyorlar. Bu kral o madalyayı - bir ecnebi #eemleketi ziyeret dolayısile, rsdece hatıra olarek - almıştı; askerlik ve harp liyakati ile alâkası yoktur. Eve! bu krel meşhurdu, fakat yalnız aşk wwharebasinde... KADIRCAN KAFLI kılıcı aaa ider gizliye ne kadar İnşa ettiğim hiç kimsa |, fekat günün birin. J * hazırlanmış Japonyaya de Alman, İtalyan ve İnel & diğer devtetlerin donanma. sarımı ve bütün bu devletlerin har v4 ve kara kuvvetlerini ilâve e derseniz meydana gelecek kuvvet, Amerikanın üzerine saldırdığı tak dirde istihfaf edilemez. — Fakat aziz generel, bü #rre4 da İngiltereyi unutuyorsunuz!,. General şüpheyle dudaklarımı büktü : — İngilterenin kara kuvvetle » ri, yari hazırladı: hakiki fogilir crduları İngiltere adaların hir sa hiye terkedemezler! donanmasızdan Taşka ne giti bir yardımı olailir?., Amerikaya, AVRUPA KITASI YENİDEN İSTİLA OLUNUYOR! birçokları sannede” Amerikada, “ektir ki Amerikarnım bu görünmer aramı Almanyada ve mağlüb Fra #adaki sonra, sybi Yerlerde bilâkis en girinür Amerikalr olarak dolaşıp dönmüş olan Lindherşre 21? birr pro paganda harbi ağtyor: gezilerinden döndükten (Devamı var)