22 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Mevsimin en güzel Türkçe sözlü filmi REKOR KAZANDI • ncı hafta devam e d i y or . ALİ BABA ve Kırk Haramiler ELHAMRA'da IR inni u ı l e a v ı * R Q ! O umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhunvet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 M A ANTOİ Geçenlerde hayata Zweig'in en meşho Tanesi 100, cildli 135 I O llICI yll Sayl . 0 0 I O Pazar 22 Mart 1942 Ahmed Halid Kitabevi Nevruz günü baskın yapan kara kış Cevabsız Sualler I * uraanja Başvekili General > I ı?# Antonesco'nun Bukreşte soyIf x ^ ledıği sozler, Ynana hakem kararına rağmen bu memleketle Macaristan arasında surup giden anlaşamamazugın gızli bir ateş gibi için için yanmakta otauğunu açığa vurdu. Bu hâdisevi misal di>e alarak, yarının A\ıupasını beküjcn karışık buhranlan ve iç dramlannı dünkü nüshamızda biraz olsun canlandırmağa çalışmıştık. Üzerine çok az dokunulan bu nokta bizce Avrupanın, hatta dun>amn başlıca mesclelerinden biridir. Bugun hemen bütün muhariblerin tekrarladıklan gibi: Aman bir defa şu harb bitsin de üst tarafını sonra düşünürüz! Diyerek davanın ruhunu şu veya bu meydan muharebesinin neticesine irca etmek ve bütün ilham ve düşünce kaynaklarını gündelik harb tebliğlerinde aramak doğru değildir. Nihayet bu harb Avrupaya bir nizam vermek iddiasile patlamıstır ve Avrupa milletleri, kendilerine rahat nefes alma imkânını getirebilecek bir sulh ve nizara perisinin aşkile senelerdenberi yanıp tutuşuyorlar. Bu sulh nasıl bir sulhtur, bu nizam ne çeşid bir nizamdır? Dünyanın dort bir tarafında acı içinde kıvranan diizinelerle millet. bu suale cevab aradığı halde şimdiye kadar muharib taraflardan tafmin edici bir sdz işitmiş değildir. Geçen senenin ağustosunda, iki büyük Demokrasi şef eri Boosevelt ve ChurchiU Atlantik Ckyanusunun ortatında bir jerde buluşmuşlar ve müstakbel sulha dair muşterek bir bejanname neşretinişlerdi. Mılletlerin hürriyetini, bam maddelerle diğer dunya nimetlerinin adalet ve müsavat es&slan çerçevesinde dağıfılmasını istiyen bü fceyanname hiç yoktansa vakıâ gene bir şeydı. Fakat çok müphem ve çok umumi hükümJere dayandığı için yannın dunyası üzerinde ince elejip sık dokuyanlan, fazla kafa yoranları kâfi derecede tatmin edemivordu. Evet, bn beyannanıe insanlığm ileri isteklerini kaba çizgilerüe ifade edijordu. Fakat o istekler nasıl hakikat haline getirilecekti? Her milleti az çok olsun tatmin eden bir sulh ve adalet prensipi hangi \asıtalarla ve nasü kurulacaktı? Atlantik beyannamesi tafsilât vermiyordu. Üstelik oteki Büyük Harbin henüz hafızalardan silinmiyen hatırası insanı bu hususta nikbinliğe kapılmaktan alıkoyuyordu. Öyle ya, öteki harb daha devam ederken YVilson Isminde idealist bir profesör ve devlet adamı çıkıp insanhk namına bir takım adalet ve müsavat prensipleri ileri sürmemis miydi? 1919 da, imzalanmak üzere sayın murahhaslarm önüne süriılen eulh muahedeleri" de (milletlerin hürriyeti) esasına dayanılarak hazırlanmamış mıydı? Halbuki o muahedeler dünyayı galib mağlub ikiye ayirıyordu ve galiblere hür, mağlublara esir muaraelesi tatbik ediyordu. Atlantik bejannamesinin. içinde bulunduğumuz reel şartları ihmal ederek biraz felsefî bir üslub taşıması ve \Vilson misalini hatıralarda canlandırması, yannki Avrupaya dair fikir yoran insanlan doyurmamıştı. Fakat diğer muharibler, yani Mihverciler bu hususta bu kadarını bile yapmadılar. Harb başhyalı beri Mihvere *** (Arkası sahife 3, sütun 4 te) SÎR CRÎPPS MISIRDA Dün yarısına kadar durmadan devam etti ve bütün şehîr kar altmda kâldı Derhal, askerî bir konferaıts sabah yağmağa başhyan kar, gece toplattdı Nazır, Kahirede bir kaç gün kalarak müzakere edecek Grippsin, ayın 26 sında Hindisfana varacağı fahmin ediliyor Kahire 21 (a a.) Sır Stafford Cripps, tayyare ıle gelmıştır. Kendısı elçıhk binasında Ingilız mumessılhk erkânile müzakere halindedır. Kahire 21 (a.a.) İmparatorluk Genelkurmay asbaşkanı General Nye, Kahireye gelmiş ve Sir Stafford Crıpps, General Auchinleck, Anural Cunnıngham, Hava Mareşalı Tedder, Milles Lampson ve Monckton ile görüşmüştür. Sir Stafford Cripps kuvvetli bir ihtimale göre Kahirede bir kaç gün kalacaktır. • • • 7 nisanda Ankara Ağırceza mahkemesinde başlıyacak Mahkeme? sabahtan akşama kadar bu dava ile meşgul olacak Ankara 21 (Telefonla) Atatürk bulvarmdaki bomba hâdisesi hakkmda sorgu hâkimliğince yapılan tahkikat neticelenerek buna dair evrakla suçluların Ankara Cumhuriyet müddeiumumiİH ğince Ağırceza mahkemesine ve« rildiğini bildirmiştim. Ağırceza mahkemesi davaya bakacağı günü tayin etti. Nisanın birinci günü hâdisenin Tnuhake« mesine baş'.anacaktır. 1 nisan günü Ağırceza mahkemesinde bakılacak başka dava oîmadığı için mahkeme yalnız bomba hâdisesi» nin davasını rüyet edecektir. Bomba muhakemesi umumî vaziyeti Askerî bir konferans Amerikanın muhtelif cephelere sevkettiği son sistem afır tanklardan. Tekrar karlar »ltında kalan Galata Köprüsünün görünüsn Birkaç gündenberi gayet yumuşak giden hava, dün tekrar bozmuş ve şehir yeniden kış manzarasma bürünmüştür. Sabah saatlerinde yağmağa başhyan sulu kar, öğleden sonra, kjsa fasılalarla kuşbaşı halinde devam etmis ve baa kuytu yerlerle bü* kısım damlar, karla örtülmüştür. Kar, saat dörfcten sonra slddetini artırmış ve fasılasız olarak yağmakta devam etmlştir. Şehir baştanbaşa gene beyaz örtüsüne btirünmUştür. Dün geceyansına doğru karın kesafeti yedl, sekiz santime yükselmiştl. Şiddetle esen karayel fırtınası. sükunet bulmadıgı veya rtlzgârın istikamett degişmedtgi takdir de, kar tabakası belki 20 santime kadar } ukselebılecektlr. Sir Cripps 2 6 martta Hindistanda Hararet derecesi, dün öğleye dogolacak ru tedricen inmeğe başlamış ve terAnkara 21 (Radyo Gazetesi) Sir mometre sıfıra kadar düşmüştür. Dünkü Stafford Cripps'ln bu ayın 26 sında (Arkası sahife 3, sütnn 5 te) Yeni Ginede Hindistana varacağı tahmin ediliyor. Avustralya ve Japon askeri Macar Profesörün intıbaları karşılaşıyor M. Karoly «Ankara? müzelerinin tanziAnkara 21 (Telefonla) Anıt Kabır projelerıni tetkik eden jüriye dahll ecnebi mütehassıslar, işleri bitmiş olduğundan, memleketlerıne donmek üzere bu akşam şehrimizden ayrıldılar. Jürj reisi, Alman mutehassısı Prof. Paul Bonatz ve İsveçli Prof. Ivar Tengbom Ankarada kendilerüıe karşı gosterilen hüsnü kabulden ve samımi dostluktan fevkalâde mütehassis olduklarını söylediler. Macar Prof. Karoly Wahinger bana dedi ki: « Müteaddid defalar Amerikaya gidip, geldim. Ankaralılarm kısa bır zamanda bir şehir kurmak yolundaki kabiliyetlerine hayramm. Ankarayı gorüşum bu bakımdan da bir sürpriz oldu. Türkiyenin başşehrinde gezdikçe imar ve inşa sahasmda sarfedılen enerjinin Port Moresby 21 (a.a.) Avustralbeşer kudretüıın fevküıde olduğunu tesya kuvvetlerile Japon kuv\etlerinuı lim etthn.» Markham nehri vadisinde, Port MoresProf. Karoly Türkiyenin eski eserler by'nuı aşağı yukarı 300 kilometre şimal batısında karşılaşmalan her an beklen bakımından zenginliğirun bütün dünyanın alâkasmı celbedecek ihtişamda oldumektedir. ğunu tebarüz ettirdi. Profesörün kanaaGeneral Mac Arthur'ün yenî tüıe göre müzeleruün tanziminden sonra beyanah Ankara eski eser meraklılannın muazMelbourne 21 (a.a.) General Mac zam kütleler halinde akın edecekleri bir Arthur, buraya gelmiş, Cihan Harbi za şehir olacaktır. AnıtKabir jüri azaları dönttyor Birmanyada ileri hareket devam ediyor Japonlar bu kesimde yeniden iki şehir daha zaptettiler Rusya ile Japonya arasında balıkçılık mukavelesi imzalandı Tokyo 21 (a.a.) Birmanyada Japonlar, Sıtang boyunca yıldırım hızile İlerleyişlerine devam ediyorlar. Rangoon'un 200 kilometre şimalinde TungU'da 6000 müttefik askerine hücum etmişlerdir. Düşman takriben 300 telefat vermiştir. Daha başka Japon birlikleri Rangoon'un baü şimaline 120 kilometre mesafede bulunan Ehsada'yı hücumla zaptetmişlerdir. Büyük bir ganimet alınmıştır. Bu arada iki gemi, 2J otomobil, 1 marşandiz katarı vardır Japonlar, Eangoon demiryolu üzennde Lea Padan'ı da almışlar, diişmana burada 300 telefat verdirmişlerdir. General Mac Artur: 44 Muvaffakiyetimiz cesarete değil, bize verilecek bol silâha bağhdır „ diyor minden sonra, eski eser merakhlarmın akın eedceği bir şehir okcaktır» dedi Bir Japon kruvazörü daha batırıldı Birmanyada iki İngiliz muvaffakiyeii Japonlar Çinde de faarruza geçliler Mısır Başvekili Nahas Faşa Rııslar da ilkbahara hazırlanıyor Mareşal Voroşilof ve Budienni büyük ihtiyat kuvvetleri yıgıyorlar (Arkası sahife 3, sütun 7 de) Kahirede umumî vaziyeti tetkik edenler soldan saga: İngila Genelkunnay Bagkan muavini General Nye, Sir Cripps, Amiral Cunningham ve Sir Lampson Vişi Amerihaya yeniden teminat verdi Vaşington 21 (a.a.) Salâhiyetli bir kaynaktan bildirildiğuıe gore, baü yarım küresinde Fransanın sahib bulunduğu adalardaki limanlara hiç bir Mihver gemisinin ve tayyaresinin girmiyeceğıne dair Birleşik Amerika hükumetine müspet teminat verilmlştir. Fazla olarak Bır leşik Amerikanın Vişi ile olan karışık münasebetlerinin çok yakında aydınlanacağı da burada tahmin ediliyor. Birleşik Amerika 2 şubatta Martinikteki Fort de France'a bü Alman denızaltısının girmesüıi ve orada bir A ' m a n subayını alelâcele karaya çıkarmasını şiddetle protesto etmisti. Kahirede Deniz harbi karışıklık mı? Almanlar 7, Ingilızler 2 vapur batırdılar Roma bildiriyor: Nahas Paşaya bir talebe kurşun attı, Başvekile birşey olmadı Talebe nümayişleri zorla dağıtıldı ve zorla dağıtıldı, 3 kişi öldü (Yazısı 3 üncü sahifemîzdedir) Tayland müfrezesi muzaffer olmuf! Bangkok 21 (a.a.) Bir Tayland müfrezesi Maşengrana'nın şimalinde (Arkası Sa. 3, rütun 3 te) Nihver hazırlanıyor İstanbulun iaşesi Vilâyet emrine 150 ton pirinç, 150 ton fasulye, 100 ton bnlgur verildi 1600 teneke beyaz peynirle 600 teneke sadeyağ da verilecek. bunların tevzi şekli tesbit ediliyor Toprak Mahsulleri Ofısi, merkezden ^lınan emır üzer.ne, 150 ton pırınç, 150 ton fasulye ve 100 ton bulguru dün ılk parti olaralc İstanbul Vılâyet emrine vermıştır. Vılâyet ve Bolge İaşe müdurluğü bu mallann te\zı şeklıni tesoıt edeceku1. Diğer taraftan Ticaret Ofisine de iun 1600 teneke bejaz peyn r \e 600 teneke sadeyagm venlmesi için emir "'elmıştır. Bolge İaşe müdürlüğü, durdurulmuş olan kahve tevaatına dün sabahtan itıbaren tekrar başlamıştır. Pakat çay tevzıatı için henuz emir gelmeınıştir. Dun oğleden evvel halka verilmek uzere tüccar malı haricınde Türkiye se^er fabrıkalan şirketi 25 000 kilo şe keri mu'avassıtlara vermış ve bu mutavıssıtların isimlerini de Bolge İaşe mudurlüŞüne bıldirmiştir. Alman tebliği, Rus hii Balkanlarda ve Ege cumlarının her kesimde adalarmda deniz ve zayialla fardedildiğini hava faaliyeti arttı bildirmektedir Hedefin Orfaşarka iaarruz olduğu sö'ylenmekfedir Londra 21 (a.a.) Röyter: Moskova radyosunun bıldırdiğine göre, Mıhver devletleri Balkanlarda ve Ege adalannda hazırlıklarını artırmışlardır. Mihver devletlerinin hedefi Ortaşarka taarruz etmek olduğu söylenilmektedir. Yunanistanda, Giridde ve 12 adada denız ve hava faaliyetleri artmaktadır. Berlin 21 (a.a.) Alman umumî karargâhmın bildirdiğine göre Alman denizalülan, Amerika sahilleri önünde ve baü Afrikası açığında topyekun 35 bin tonilâtoluk altı yük gemisi ve Birieşik Amerlka bahriyesine aid bir sabil muhafız gemisini batırmışlardır. lngilizler iki Mihver gemisi Londra 21 (a.a.) İngiliz Amirallığının tebliği: (Arkası sahife 3. sütun 6 da) batırdılar Afrikada faaliyet başlıyor Kahire 21 Ca a ) Resmen haber verıldiğme göre, dun düşman faaliyeti artmış, Timimi İle Elgazala arasında önemli kıt'a hareketleri görülmuştür. Ortasarkta Ingiliz paraşütçüleri Kahire 21 (a a) Bugün açığa vurulduğuna göre, butün Ortasarkta muntazam paraşütçü blrlikleri mevcud bulunmaktadır. Her türlü modern silâhlan kullanmasını ve her türlu tahnb işlerınl başarmasını öğrenmiş olan bu bırlıklerın talim ve terbiyesi tamamlanmıştır, Merkez cephesinde şiddetli taarruzlara devam eden Sovyet kumandanı General Zukof (Telgraflar 3 üncü sahifede) Şark cepbesinden resimlen At kosnUn Wr t«nks»var top, karlar İçinde, İleri hatta annmak Içfn çalışıhyor