7 Şubat 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

A AM N Ş Bir kara kıs güntinde, karlara gömülerek, rüzgâr girdap. i “larına düserek, başları göğüslerinin üzerinde, omuzları; kalkık, sazları koltuklarında, omuz basımdan kurt yürü. yüşü ile gecip bir saniye içinde tipiye karısan ve kaybolan - mechül cingeneler, sizin serazat nesenize v€ sanatkâr ? Halkevlerinin yıldönümü Başvekil bir nutuk söyliyecek Hnikevlerinin kuruluğunun Omuscu idönümü 22 şutet pazar günü me, zasimle bütün yurtda kutlanacakizr. Bu münasebetle başvekil doktor Ra . fik Saydam, Ankara © haikevinde bir nutuk söylyecektir. Nutuk, redyo ile her tarafa yayılacaktır. Mekteplerde yelekler VADE Adiiyede Yeni köy yeni | terfiler enstitüleri Liste yüksek 9 bin talebe alacak tasdikien çıktı binalar kurulün © Üzerinde, © cepte, birinci ruhunuza cok seyler boreluyuz. i beren nenm sarman amam asan sena saksaaamuasananmasi Yazan : Reşad Ekrem KOÇU Karlara gömülerek, rüzgâr gire laplarına düşerek, varı donmuş, farı tıkanmış giderken omuz bâşı- ni #iyrarak, birbiri arkasından üş gölge geçti; ve kurt yürüyüşü e birkaç saniye icinde tipiye ka. rişip kayboldular; başlar göğüs omuzlar kalok, eller kemanı, ikinci de Gini koltukismış, hanende salt, üç gingeneden kulaklarımda tatl bir sen kaldı, ne yazık ki, şimdi. çine gene ağırı muhafaza ederek Ya, © zamıyacağım. “Te vu gece Tene İşimiz iştir. Sabahça uyku bsramdır, bize... Kara kış İstanbulu didikleyiç savarurken kurt yürüyüşlü çalgı. &ılar, böyle pürneşe, düğüne mi. derneğe mi?.. yoksa, kara, tipiye göğüs gererek, gamlı, dertli, ya” mw insanlara birkaç yay boyu tw Galli, beş or fiskelik nese mi ver- Mele koşuyorsunuz?,. 1985 vazımı, bir vazifeyle Ça - talcada geçirmiştim, O zamanlar, İstanbulda hastam vardı ds, der. Gim, sikmtım çoklu, Çatalcada, Mehmedin kahvesinde, keç defa, bir tabin kenarmda unutulmuş ci. gara gibi, kendi kendime yanmış, küllenmiş, tökenmiştim, Bir çin - gene çocuğu vardı, Hüseyin, kun. dura boyacsı: kapkara gözlerini, sanki kurduralar gioi, boym, cilâlamış, porlatmıştı, Tebessüm, dudaklarından gözlerine, gözlerin” Bağriysu belki de orada, bir İstanbul kız © a um sesini dinliyerek uyur, kalım Yardı, Bir akşam, bü İstanbul Kız rm hir şarkımı, bana pek dokun- muştu, İs arkadaşlarımla beraber, onu, birkan defa dinlemek srsusu. nu göstermiştik galiba, Ertesi sa- bah, penceremin altında, bir ağız mırıkası beni, o şarkıyla uyandır. dı, Küçük çingene, benim derdimi keşfeden tek insan olmuştu; elin. deki iptidai çalgıyla bana bir dost memleketimizdeki kollarını, beka. dar yaziktır ki, ihmal ediyoruz, yakımdan tanımıyoruz, Türkiye gingenelerinin (o bayatı (Üzerine mili kütüphanemizde Otek eser yok, Osman Cema! Keygilmm "Çingeneler arasmda,, adım taş! “ yan güzel roman, evvelâ tadımlık denilecek kadar üçlük, sonra, İs tanbul huğutlarının dışına çıkmı » yar, Bivvelki yaz, Lüleburgaza git miştim, Orada, bir gün, sabahtan sksama kadar, hasmct çingenele « rin arasında dolaştım, resimler slm, Çingene mahallesinin yito- tesk mimarisi bir nefis cilt ola » esir kadar sengindir, Hasirclarm hayatı, kostüm Ve imvalstleri, an. mne ve âdetleri, xehzin edebiyst, ve nihayet hasırcılık bir ömrü dol. duracak kadar geniş mevzudur. Önümde “Yeni ve eski münte hn ksntolar,, ndmön bir yiasle Gerayor, 1324 de #eraskerlik ka. İemi hulefasından o Muttâiz Emri tamfından geçilip toolanmış olan bu porgelardan birkaç çingene Tmntomı pakledeceğim” (Çingene kantosu; mahur) 'Todilçrde çengi çıkar Nazik öfber hem şivekâr Çalgı düğün nerde olsa, Kosar #ider piller oynar. Başmızı oçın, saçınızı saçın Haydi haydi « kızlar (ik; defa) Sili gidi arsızlar... (EKöseyni Kanto) Aynalı Pembe derler bans Ak, kaydı bakalım haydi gerla Yeni yeni sarkılar, çi Kara gözlü yosmalar,. Gezelim var söyliyecek, Çeribaşı dinlivesek,. “Amerika tiyatrosu tiyatrosu”, “Buşlu,, gi bang « batakhanelerin ie ve Sariremlar “Avrupa vesalet- welyalar, gibi çi- mneikisine, Çingeneler, Türk Türk temaşa heyatıns büyük hize metler etmis, güzide sanatkârlar yetiştirmiştir. Evtiya Çelebiden saklettiğim aşağıdaki satırlar, İs, tanbul çingeneleri tarisinin on yedinci asra sit kivmetli vesika, .larından birdir. pehlivan, Ahmet pehli* van, Baba Nazlı, üç yüz eli yıl kadar evvel, İstanbulda, ikişer ö- çer yüz kişilik oyuncu kolları teş» kil etmiş çingenelerd, Ahmet Pehlivan kolunun “âfitep misal, rakkâsları arasında Mazlum Şah, Küpeli Ayvaz Şah, Saçtı Ramazan Şah, Küçük Şahi Şeh, Memiş $ah, Memiş Şahm Kardeşi Bay ram Şah, padisah huzürunda oy. amış şahbaz çingene gwlimları. idi. Bu kolun pişekörları ârasm. da da, Dişlen Hasen, Boynu Kisa he Çağanebazları ve kol #nhiti Akmet pehlivan, asrının yeğine adamlarıydı. Baba Narlı kolunun meğhur köçekleri de Çakır şah. Şeker Şah, Süğlün Şah adındaki padişahlarm tak. maşlardan eteklikler ran rakkasları tarzında oyunlari, le muhabbet meydanında dolaşır- Tardt, On yedinci asırda çingeneler. re mahsus sazlardan biri Çeşde i. di; Çöklür gibi beş kirişli bir ani. dı, mucidi Selânik çingenelerin * den Benli Şah #di; karnı Küçük ve müdevver, kolu kısa, perdeleri gdyet sıktı, Ektetiya Bâlat çin - Zeneleri kayışla boğazlarına 281p Eytipte, Kâğrthanede, ve sair sej- çalarlardı; üstaöla, Jahin de çeng ça's rada ustsydılar, Evliya Çelebi def için: “Sazendelerin bu def vuran, ları olmasa, rakkası bozulmuş 61” at gibi, fasuları hercümerç olur, Giyor; zamanmın meşhur def vw- ranları arasmda da, çingenelerden Parpul pehlivanlş Çingene Den - suzu zkrediyor. Bir kara kış gününde, karlara gömlilerek, rüsgir O girdaplarına düşerek, başları göğüslerinin ü . zerinde, omuzları kalkik, sazları koltukların otuz başımdan kurt yürüyüşü ile geçip bir sx Ye içinde tipiye karışan ve kay. kolan meçkul çingeneler, sizin se. rözat Döğenlse Ye sanatkir ruhu. muza çok seyler borçluyuz, istilası Molhamm yüzündeki kara bu » Tutlar yavaş yavaş açıldı, Bu zeki mühendis keskin bakışlarını şimdi yüzüme, hakfkaten, bir çft taban sa namlusu gibi müthiş bir halle gevirmişti, Onun, beni, bir gö Fünmez Amerikalıyı kolay kolay anlıyamadığı bu müthiş bakışla - rmdan belliydi, Fuat dostluk temiaalıma mem nun oluştu, - Gülümsememekle ber memnun bir sesle: —— Tesekkür ederim... Diye murtldandı, Ken'sinde ba değisikliği gö * rünce hemen ilâve citi, — Anesk, sevgili deştam, siz - den yalar; son ve kliğücük bir ri dam var!,, Hiç olgiama bunu ye. pabilirsiniz?, O vakit dostuz zu hökikaten unutmıyacağım!. Molham tekrar endişeli gözler. de konierarsinr verilscektir, Şehri etsiz bırakmak i iki celep adliyeye verildi Dün bazi perakendeci kasaplar. mez bshadan et alamadıklar: iddlaslie ot salmamışlırdır. Bunun uzere vaz! , yet metbabada tetkik (ettirilmiş ve bazı Galep ve toptancıların o Kasapirk bayvanları olduğu halde kastirmedin. leri anlaşılmıştır. Bunlardan celep HA miş Kuravakır ie Sabri Erdeme Mez, babada cürmiimeşhat tertip edilmiş . Bunlar, kastpuk hayvanları Cİ. duğu bal4s kestirmedikleri için MH . yeye verilmişlerdir. Km Altın fiyatları Dün bir Raşadiye altırınin 83, beşibiryerdenin 170 hira yi aitim bir gramı da # , Alm A EİN Mpa ŞE an istek yoktur. Vale Asm Us, bazı fırıncıların vesileasr3 olarak 20 kuruşa ekmek <-#atenaları meselesini incajiyerek bunun iş yüzü. nün sadete bir tasarruf işi olduğunu, belediyenin hesapımrına göre makine e öğütülmüş; TZ kiloluk bir — çuval undan 95 kilo ekmek çektiğimiz, halbu. ii fırdmezlara verilen unun kırma olup kepekin de karışık olması" dölayınle 100 elemek çıktığını, işte fırınotların 20 kuruştan sattıkları ekmeğin bu ta. sarruf eğilen ekmekler olduğunu, İs. tanbılda bir günde bu şekilde 20 bin kilo ekmek tasarruf olunduğunu anla, diye iç ihtimal vesikasız olarak yirmişer kurusa fırmlardan ekmek satışmı bir suiistimal, synr zamanda bir iktikâr sayarak ta göçmek. Gr. Bu türlü tecrlibe ile faydası olmadığı görülmüştür, Bel- ki de buzlün vesikser olurak yirm! kurusa satılan ekmeklerin fiyatı birer daha yükselir ve fırmelar aradaki frmhı süküt hakkı olarak gına, buna özlemekle Yine ceradan kurtulur, Bu itibarla 72 $iloluk undan 95 yerine 100 kilo ekmek çıkarıp sat- mağı bir suç sayacak yerde fazla ekmeklerin Kilo 125 kuruştan satın alınıp yine halka ucuz ola- rak dağrtılırsa hema halk pahalı ek- mek almamış, hem de fırıncılar fazla çıkarılan ekmeklerin parası verilmiş olar, Bu netice memlekri hesabına da bir tasarruf terin ci- ektir. Hakikat halde 72 kilo undan 85 yerine 109 kile ekmek çikarmak günde en aşağı 400,000 kilo un sar. feden İstenbud için bir sehede 1,200,000 ekmek tasarruf etmek demektir, Aynı usul ekmek satışı- nm vesikaya bağl: olduğu diğer ge. hirlere tatbik eğildiği tetkdirde bu tasarrufdu faydası dn o nisbette büyümüş ve xenislemiş olur. (7 Adalarının nasıl hazırlandı YAPA Ferb gas O YAZAN: CLIFFORTD HOOK No:89 ie yüzlme bakarek: — Oh!.. Yine öyle karışık os rara alt bir Hea olmasi! Dedi; — Hayır, hayır, Sadece evet, #adece şu demin isminden bahset tiğiniz mühendis Klugu nerede bulabileceği bana tavsiye etme. hizi rica ederim. — Mühendis Klug mu? — Bu <E, nedir? — Bu iElektro tekrişe foryut ger. fereyn) demektir k; elektro T.B, F.) dediğiniz Ankaradan bildirildiğine göre ad « liye vekâleti mensupları ârasında ye. miden bazı tayin ve gekiller yapılış. tır, Aşağıda okuyacağınız kararname, yükeek taadikten çikmişter. 90 LİRAYA TERFİ EDENLER: Csküdar asliye hükük Hâkimliğine İstanbu) hukuk hâklmi Akşit, Berga. wa hâllınliğine Ordu ağıvcısa (o relei Cevdet Şahinoğlu naklen tayin edu , mişlerdir, Usküdar ceza hükimi Nu. ri Okçuoğlu dü 90-liraya Leri etmiş. tir. #0 LİRAYA TERFİ EDENLER: Ayvacik kadastro hâkimliğine Or. &u hukuk hâklıni Fehmi Firkan, İstan Vul bukuk Bâximliğine Uskudar hukuk kökimi Münir Altsok, Ordu ağırca relaygına Bergama hâkimi #avsi Can naklen tayin edilmişlerdir. Tamyıs raportörü Muzaffer Ara . ban, İstanbul kadastro hâkimi Hud. #i Turan, Mardin bukuk hâkimi: Faiz Ustün, Bandırma hâkimi Tevfik Dal, coğlu da 80 liraya Lerti etmişlerdir. 7 LİRAYA TERFİ EDENLER: Yozgat bukuk hâkimliğine İstanbul wilh hâkimi Celhleddin, Avaroz bükim Viğine Anamur hkimi Nafiz, Foça hâ. kimliğine Torbali hâkimi Timur, Mar, Ala ağrmeza relaiiğini Tunodl özde Mehmet Arıkan, Orda hikimiiğine İs. tanbal sulh hâkimi Necdet Aral, B8. ükesir kadastro hâkirdiğine Tekir . değ kadastro hâkimi Etem Tetel, Vak #:kebir hâkimliğinı Ayancık bakimi Ömer Lotfi, Rize ağırosza hâkimliği. se Lüleburgaz hâkimi Refet, Yozgat ceza hâkimliğine Bartın Müddelumu. mizi Basri, İsparlaya Maraş müdde. lumumisi Şefik Orbay tayin edilmiş . lerdir, Hayınana hâkimi Hakkı o Gürsoy, Zonguldak ceza, hâkimi Kmu 70 re, ye terri aiminlerdir. Ki Amonyak ihtiyacı Pierre ela tedarike Belediyenin Karsnğağ buzhanesine ve soğuk hava depolerma lâzım olan hami madde olârak kullamlan nayi &. monyakın geçen sena bulunamaması. dan dolayı bütün yaz müddetince kâ. (: derecede uz imal Olunamanmış, bü, tün sıhhat mücaaeseleri ve hastalar çok müteeğsir olduğu gibi balık ira catımız zart görmüştü. © Gene aynı swbeble soğuk hava depoları o normal fazliyitlerine devam eğememişlerdi. Belediya bu gene soğuk hava depo's. rım ve buz fabrikasının faaliyete geç müştür, Yapılan hesaplara göre #cilen 1660 İdi meyi amonyak lâarmidır, Fa, kat Kenz buzun tedar'kina (İmkân nasıl olmamıştır. Belediye bir taraftan bu mayi & monyadı tedarika çalışırken diğer ta, raftan memjekete küllüyeti miktarda mayi amonyak getirtmek için raubte. lif tepsbbiialerde — bulunmaktadır. Bu teşebbiisterin bazdarı çok Umit veri, cidir, -— Yat, dir!.. Hem de.. Molhbam birdenbire durdu. Bir elektrik eli değmiş gi- Cereyanma bi dehğetle irkilip kalmıştı, Sözü, rü İlemzl edemedi, Merakla sordum: — Evet, hem de?.. Moibam tekrar dehget gözlerini yüzümde dolaştırdı, Ankaradan büdiridiğine göre Köy enatitilleri verimi; çalışmalarına de . vam elmektedir. B hin telebeyi barın. dıracak binalar yapmış, ayrıca yeni - den Hasanoğlu, Yildezeli, İvriz ens, ileri kurulmuştur, Maârif vekil, Hasan AM Yücer, 1941 Yüma alt iş plânlarmın tamamlanma. #1 mülnsebetile öğretinen ve talebeye taşekklirlerini bilcirer bir tamim gön. öermiştir. Elektrik tahdidatı etrafında — Düşünülenler bugünlerde kati şeklini alacak Meokirik sarfiyalırı: tahdit için gece Bant İl den aonra evlere verilen cevre, yanın kesileceği ve tramvaylerm bu Baâtten sonra işletilmemesi ibtimali mevcut olluğuna dair Ankaradan ni. #eden haberlerin doğru olmadığı an . Yaşılmaktadır. Yalnız. tenxilâtl tarife kaldırılacaktır. Malâm olduğu üzere muayyen küo. vatan fazla sarilyat yapan ev ve mü. emeselere tenzilâi yapılmaktaydı. Bu hittabi, gormal zamanda müşteri mik. tarmı arttırmak ve elektrik sarfiyatı. nı çoğaltmak için yapılıyordu. Tenai, lâtir tarifenin kaldırılmasından sonra elekirik sarfiyatı kendiliğinden 42). muş olacaktır. Cadde tenviratı da kabil olduğu ba. dar tahdit edilecek ve vilriz ışıkları 4. io vekilim ışıkları da söndürülecektir. Bu #ürete sansyi müesseselerinin va elektrikle çalışar: diğer yerlerin ih. tiyaşları karşılanmış © olacaktır. Bu mevr;da verliscek kararlar bugünler. e Kati şeklini alacaktır, KE ğa e Karadeniz ve Marmara tütüncüleri acele etmemelidir Ankara, 6 (â&.A.) — Ticaret Vekâletinden tebliğ editmiştir: Karadeniz ve Marmara mıntaka- larmm bazı İstihes! merkezlerinde | açilmadığı halde | tütün mübayaat yapılmakta olduğu ha- ber almmaktadır. Halbuki her #ki | mmtakanm tihtün piyzenları tica- ret vekllleti tarafmdan tesbit edi- lecek tarihlerde aşılacak ve müs- tahsilin menfaatlerini (o koruyacak surette Lahyim olunacaktır, Piyasanın Ticaret Vekâleti tara. fından açılmasından evvel tütünü- nü elinden Çikarmaması, müstah. sile menfaati bakımından tavsiye edilir. — —— Kibrit saklamanın cezası Dükkünındaki kibettleri satışa koy. maktan kaçman Ankarada Yeni Sine, ma bitişitindeki tütlineli ve pulcu ANI Tümenin Ankara asliye üçüncü ceza mphkemenindeki duruşması neticeler, imiş ve mıç sabit görülerek AN Tümen 80'tira ağır para öszasma ve dükkü . mitth'14 gün kapatılmasına mahküm İ alrsuştur. — Hayır, Molham!, Ben hiç bu fikirde değilim!.. Hattâ, sizi pek ürküttüğünü gördüğüm halde tek. rar çderim ki sizin dahi bu mese. Yani etrafında bazı mühim roller oy musirriza ?,, ta olduğunuzla Fakat, “atediğimiz gibi hareketle werbestsiniz!.. Amerikaya ne vas kit hareket edeceksiniz? — Ben mi?.. O, mümkün ole sa yarın! — Bu kadar cabuk mü? — Çabuk mü? Bilâkis bu ka- âsr geç mi demeliydiniz!, — Fakat Molham, yine ne de. mek İstediğinizi anlamıyorum! — Ah, dostum #iz Ametikaldar Avrupanın ahlâlestzleğn; bilmez « türlü anlayan. En korkunç harple #n cereyâp ettiği Ve dünya baş. Diye sordu, — Cslışncağım, Molham! Gün” kül ben bu ölüm şuamın; bi? haki ket bile okmasa, dünya muksdde- ratr Bzerinde günün veee müt. lan başa bir Gellennem kesilmiş olduğu halde yine menfaati Peşinden tedir!,, Benim en pi iymrsin Kaş da işte bu nevi adamların bir dar besine uğramaktır a ene a cukça bir endişe), — e min, Molhumn!,, Aedim, Hattâ yalnız kend'nizi de- dil, belki Avrupayı kurtarmak yo, mabirerii TARIH Şumatra adasında Türkier! Uzak bugünkü harp cep- helerinin en hararettisi oldu, Me- lezya yarımadası tamamile Japon. İarm ellerine gecti; Singapur & dası aenba nekadar dayanacali. ! Merhalde kolay Kolay düşmiyece- ği sanıyor; en büyük güçlük $e- hirde su bulunmamasıdır: bunu İngilirler baska taraftan, deniz yolundan teminş çalışıyorlar, E ger Singapur düşerse harp Fele- medk Hindistanmmı ça mühim 4- daları olan Sumatra ve Cavaya geçecektir; hatlâ simdiden buru- İsra taarruzlar yapılıyor. Sumatranın Singapara en yakın noktasında Açe sultanlığı vardır. Buram Osmanlı tarihinde oldukca ( mlihim bir hâdiseye Sebep olmuş i tur. 1570 senelerinde Portekizliler ' Künt sularmda büyük muvaffağı i yetler oKazamıyorlardı; çünkü bu İ krallığın donanması oldukça ku. vetliydi; Avrupanm büyük mitlef leri bönüz müstemleke siyasetin. başlamış değillerdi; Portekizliler İ rengin Asya denizlerinde ve sahil ieriâde kendilerini yapayalnız, rss kipsiz beluyorlardı, Kanuni Sultan Bileyman zamanmda Umman de. nizinde Türk donanması His Porte kiz donanması arasında Oharpler olimaştu, Öşnuli OAsyanm İslâm hüklimdarları Osment pad'sabhma iltica etti, ondan yardım , ten baska bir sey yapamı" Osmanlılar da mümkün oldu; dar bu yavdımı yapıyorlardı, Hin- vistandın daha usak sulerdeki İdslümlar arnanda pad'şahs kars / olan tevecriih Ve İtimat artıyor. du; Ere icin Mekkeye gelen müs limanlar da memleketlerine dön / dükleri zaman Osmanlı kudretini İ hellandıraı ballandıra anlatıyorlar dr. | Ate hifkümeti diğer Asya dev | etlerine göre daha küçüktü; Por- s6kirliler oraya durmadan tsar- İruz ediyorlardı; fakat Açeliler de | kalıramanca mi bulumu. yorlardı, Usta askerleri, harp âlete ieri voktu; —— is'âm dev. letlerinden Yardm görmüyorlardı. Aça hiklimdarı Sultan Alğeddin, veriri Tüseya; İstanbula gönder, di, Bu adam İkinci Selim zamani da devlet merkezine ulaştı; hü. klimdarmm mektobunu verdi, Bu aşlarımı pesin verdi ve gönderdi, Onlar bir daha dönmediler, Geçen dünya kkarbinde orada Türkler bu- lunduğu tesbit olundu. Bunlar muhakkak ki vaktiyle | padişahm gönderdiği adamlar yirmi beş .) otuzsmen nesilden torunlarıdır, KADIRCAN KAFLI Piyano konseri 10,2943 sair günü akşamı şehir 8. yatrosu komedi kısmında konservatu, ar musjiimlerinden Coral feşit tara, fından bir piyano konseri verilecektir. Programda Bach, Bethoven, Ldszt" in eesrleri ve ilk defa çalmacak elan | Cemal Reğidin bir sonatı vardar, Biletler, konser gününe kadar kon. servatuardan tedarik edilebilir. Tandakj gayretlerinizde de mu - vaffak olacalısmiz!.. Mölham benim bu münâlk ve İs. tihzeli sözüme karsı yine asabi vetle dişlerini erdi: — Benim Avrupayı kurtarmak. ie hiçbir iş'm yok, ben kendi be" pmı kurtarmağa belkyorum!., Diye homurdandı, — Pok Alâ, Momhanı",, Müdem- #ylo görünmekle wrar edi vorsunuz, pek Âlâ, istediğiniz gi. bi olsun!,,. Yalnız bilmiyorum, bir gür teşdığmız bütün bir esrar! belki bir Avrupalıya değil, fakat bir. Ame ini'yn temamile teslim çirediğinix-için zalim olmyacas ğnma emin misiniz? Molhanımı olduğu yerde tire diğimi hissettim, Başma bir ş€ vurmuşum #İbi birdenbire mer göz- lerle yüzüme baktı. i Hiçbir şey söylemedi. O vakit köndisine doğru yürü” dim, Eke uzattım, — Molham' Bilmem birihirimi puan A Zira siz A“ merikaya ben Elimek ii nuz, delim $u halde ela yine ayni mevrilar Üzerinde gö rüğehlitlemizi temenni (o ederi dostum!, (da mupasg)