5 Kasım 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

Şarkta uzun müddettenderi mem leket hesabıma büyük hizmetler j- fa etmekte olan salâhiyetlar bir gahsm istifadeli müsshabelerinden er Wakıt matbaası | $i « hem de kalı. De yi Kütlesi karşısın | ğ AM ederken ve bu kımın tiyatro sev hek vazifesini hak. diğer - taraftan senin o komedi Kiş, , vodviliyle 0 zevkini baltalam. ki rolünü tekrur barik budalası, İle tatığmı gördü- Artık Sehir tyatrosu y i, geçen senelerde Men, rin kefaretini ö- Verdiğini zahnetmiş Mamma o hakikaten komedi kısmı ars ve salat sevk W9eun olmıyan bu “Ynamağa mecbur bundan belki vie bütçesi kazanabi Mep, #İbhesiz ki bu mad- Artistlerimizin yap ve me de hak evi Ye terbiyesine İ telifi edemer. bu nevl piyesle- ağ lerimiz her sen” İ y N Lİ yi A birinde etrafındaki münevver genç lere gu vecizeyi söylediğini hatırlı- yorum : “İnsan garke giderken Yo- e | kusa tırmanan isteksiz Ve yorgur h bir insan gibidir; halbuki er - ken yokuş aşağı kayar, acul Ve zin. İh, İYatrosumum iü: Seki sanan görüsüne ve 1“ vi şarkın tabii mahiyetirden haber - N © komedi | ienları göre va veolzenin v ir mânası yoktur; fikri arasındaki | cek b iL, kabiiyetlerinin tezad doğrudan doğruya ifade ettikleri bam mâradan ibarettir Hakikaten N <A aark maddi mefhumile İki bin met. Va dram ks| iyi asan yüksek bir dağ silsilesi ) Te ve tarizlerr yayialardan ibaret olmasına gö. re, garp kıyılarından hareket eden yoleu mütemadiyen yokuslar tır manır ve konforlü kasabalardan bu çıplak tabiatli âleme tırmanmak da ilk bakışta bir malıramiyetin ve ıztırabın Madesiğir. Ons müke. bil vüksek bozkırlardan denizlere doğru iniş de fershliğn ve yeniden enadete kuvuşmak demektir. Gümhuriyet rejimi yurdun het ta. rafında olduğu gibi şerkta dahi bu reybi hayat düştincesi ve felsefesi. ni yikmiş ve saf haval: bozkırlara altın dökmek ve çelik raylar döğge mek suretile yepyeni ve medeni bir hayatını temellerini atmıştır. Bir kere doğuda tabiatm vc sert Sli « min sağlam ve çalışkan insana bir kaadi ve zararı yoktur, Teşrinler den sonra doğunun her tarafı kalın kar tabakalizile örtülmesi tabil bir hüâdiscdir; fakat bu beyaz örlü bu diyarın ziyneti ve mimetidir. Az yağdığı zamanlar şarklı büzüz. lü ve mahsul bereketi bekimmdar da endiğelidir, Şarkın kar yağışın. dan sonraki bol güneşli günleri ve mahtaplr geceleri hava yumuşaklığı * ve güzelliği itibarlle çok meşhur » dur, Bol ultraviole şualarile kıza « ran bütün çehrelerde sıhhat ve nis ğe İzleri ârdır. Saatlarcn Pa telerinden Ve bu lendöğenin meyilli eteklerinde kar 5 Mvc seyircileri | datiinde kayan yarı çiplak aporeu- ay, 2 dalın sanat an“) yara sorunuz, dünyanı en zevkli K betmeze mahküm-! yı, sporu Ersurumda — yapılabilir. ate, © İ Gerpta doğunun huşumetinden kor Ka dram kısmı İle kanlar koyu kiş mevsiminin kari; V mdaki bu büyük | >e 'gününde pa e Erruruma V€ hikmetini anla. âllzebikieler bütün sokakların ve Ssosenin iki subesi civar karların neşeli gençlerle dolu Sanal kaykusu ve olduğunu ( göreceklerdir. Bu kar lama yüşmin sebeb | mevsiminde Erzurumda Yeşil seb. Sramağa bir türlü |. ve meyva Mevzu, bahs değildir; her gey fazlasile ve belki tren nakliye ücretinin katıl. masile biraz daha ye çi ti Ersrumun ber tara » Seyircileri, hem de , m sr, m My b Kültürü için Cok | ei haberleri ulaştırdığı Bibi müzük ? : kültürünü de aşılamakla, alsturkn Sua! Derviş şarkılara meclüp giARİSr dahi oya. layıcı bir gece kubaresi bulmakta - dır. Buralarda bekir adam için cinsi hayat da bir AYMATOZ mahe ğ iki subesi- | hamlesi yapsa | sehir irosa, | 0, MA.) eveç otomor | isinden © 3590 kişi aş, ar yevmiyelerine Bia, takdirde grev An Pmişlerdir 7 a idakiler uzak- yi, 9) elinde kadının Gey b koştu, he “s bir çok şişeler derhai bunları çi. a (Co) | rdı; Ni ağ tanında yetiştin drag iYacım yardı, beş, musun, bir, tane “Bana şim, (9) Birinci yazı $ ikinelteşrin sayı mizde çıkkmmıştar. görün- köşeye çekerek kulağıma fısılda. diz a. z — Dikkat edin, valizini benim aldığımı sekin belli etmeyin, lâzım, şişe mi- i e z kapalı ne bulur- ia) yan ayki ğunu #annettiririm, sİZ merak et, Soldu birz son. * diye cevap verdi, (Co) bacadan tahtayı meyin : “Allah rahatlık versin! örer A nca dam kendine gelince siz de çek” acanları masa- Jin ve yatın. d , üyeli, Şişede bulu, © (Sam) “kırmızı oda" din ğe z Ayrı bunlara bo- içmez gene dumanli oda e NN Han e, landı, Pencereleri açmışlardı. , m “dü reriksiz biri kaldırdığı hale gir. iy, , POS kalan #işe- için oda oturulacak bir 1) dclg başlamıştı, migti, z durduktan sonra O (Sam) içride yalnız aldı, Pi d! buna bir kac yonanun yanma gitti, potalar “Pb damlattı ve karıştırdı, “Melodi” yi anlamax ie, Şişeleri tekrar il; (Co) fincanla aryle örterken fırladı, kırmız in İçeri gir. istiyordu. 9, (SAM) İLERLİYOR güzel Daha m miYeti ve dalâietinden ibaret deği dir, Erzuruma gelmis olan gazete- ellerin de sahit oldukları veçhile mükemmel ordu evinde çök temiz ve sienk bir yatak bulmak, geniş Yazan De.R. Adasal bir salonda yirmi beş kuruşa doyv- Tucu bir yemek yemek, başka br salonda da radyo dinlerken dinler- mekle İnsan şarkta olduğunu ubu- tur, Ersarumda her vatandaş İs - tandyulda olduğu gibi #sbhatinden “e çok emindir; çünkü kırkı bulan hekimler arasmda bütün şubelere sit güzide mütehassıslar vardır; ve Brzurum Trabzondan İğridire küdar muazzam bir vatan bölgesi « »m bu husustaki müracaatgihı ve balâs veridir. Nümune hastanesi ve doğumevi fakirlerin geceli gün- “üzlü yardımcısı olmakta, modem Mareşal Çakmak hastanesi de her sene binlereç sekeri tedavi ettiği #ibi tabbm en yeni bölüntülerini takip eden bekimlerile haftalık tıb- bi müsamerelerinde ilmi hareket - İere sahne teşkil etmektedir, Şar kim yüzlerce çocuğunu yetiştir: asri Erzarum İlsesi, muallim mek- İebi, inşaat okulu ve iş ocağı aöl. Jeleri birer kükür ve sanat kay » raklarıdır. Kıymetli ve yorulmaz #epor ve beden terbiyesi hocalarile Erzurum gün geçtikçe şarkın bir #ıymetini almakta ve v İscık çocuklar dahi boylarına göre kayaklarla bütün gehir yollarında kayarak gülüşmektedir. Erzurum deyince kelime mânasi. le yalnız eski ve tarihi selrimiz anlaşılmasın?., Bilhassa yaz mev - »iminde seyahati ve tetkiki seven faal ve cevvni vatandaşlar için Er Zurumun bütün Kazaları ayrı ayr: #iymette güzel yerlerdir. Hasan « kâle yeşiliiğ. ve şifa verici kap- Hena sülarile ufak mikyasta bir Burs Sâ olmıyr. ramzettir; Tortum, gü - maglin meyva ağaçları ve ciçekler, akar sular ve biihassa hir dünya hârikası olan şelâlesi İle bir cen - nettir; yüksek Palandöğenin mave vasmdaki Hınıs dahi binbir güzel liği ve başmetli güneş doğmalarile gölü Bingöl dağlarile görüler bir diyardır, Erzurumun bütün isti kametleri, vaktile birçok namdar İâtihlere dahi çıkı yolu teşkil et - di miş e voprları alan adam gel. — Hayır... — Gelince” bekletin ve gizlice yam Sk my e Sim N i etmeiyn, sok mühimdir. bii N ye — Peki efendim. (Sam) am kapıcıdan korkusu yoktu, zira bü adam eskidenberi ve namusuvla meşhur, du, Bundan sonra tekrar odasına çikti. ğ Gi (Co) taraçadan iniyordu, İm) kapıdan girerken bağır. — İyi sabahlar (Co)! Bugün biraz çalışacağı, tabancanı fi, ân hazıra, uğuklardan da bir kaç emniyetli adam seç, memur lar gelihceye kadar ihtiyacımız olacak (Co) nun memnun olduğunu anlamak için yüzüne bakmak kâ. bir sigara yaktı, beklemiye beş. tadı, bir koltuğa görüldü. Şa. tariğini yeman İatabı aldı, “HABER — Asem postası üç senelik hizmetten sonra n Doğudan ayrılırken wiş olan tabii bedinlara ulsatırım, Ulu Tanrım bol su, bol güneş bol toprak ve bol hava gibi tabla - tin dört esas unsurunu cömerilikle ihsan etmiş olduğu bu Türk diya - rında düne kadar devam etmiş o « lan atalet ve menfi düşüncelerden yine İnsan mesuldür. Burada tabi- atin hiçbir sunitaksiri ve huşüneti yoktur, Nitekim bir misal olarak ben alelâde bir vatandaş smfatile tam 3 sene Brrurumda 1 gün dahi hastalanmadan ve yılmadan meslek sahası dahilinde çalıştım; yuri aş kımın verdiği iman ve hela o boz- kırlar diyarından da muntazaman yazıma fikri yazılar o yalistirdim fırsat buldukça da garp gehirlerir. de bana nasip olmiyan bir zindelik ve faaliyetle yüksek dağlara tir - mandım Ve şârkm cesit bavasını müş ederek şarkm âşıkı oldum. Garbe bu haleti ruhiye ile ve he « nüz saçları ağarmıyan bir başla dönüyorum, Yurdum sark bölgesinde bütün köylerin ve kasabaların birer Erzurum olduğunu söyliyecek ka » dar insafaz değilim, Erzurumdan içerlere doğru gilildikçe birçok medeni mahrumiyetlerin bulunduğu muhakkaktır, Fakat daha üç dört sene evvel dahi Erzurum bile şark? bilmiyenlerin haksız olarak harabe diye tasvir ettikleri bir diyardı, Bir zamanlar bir Seddi Çin bük - münde olan yüksek Kop değmm garp âleminden ayırdığı bu güze! Türk diyarın artık büyük Cümhu. rTiyetin göz kamaştımcı nimetleri bir hamlede yıkmış, her gün bazlı bir iddia ile koşan konforlu trenler (Kafdağı) efsanesini tarihe mal et- | miştir, Artık şark kasabularma va» İani bir ödevle giden memur va - tandaşm bugün muhtaç olduğu ye-| gâne şey, içlimsi teşkilât yardıma | dır, Kış mevsiminde Karaköseve| veya Ardıhana düşen vatandaş © - dunile beraber hazır bir ev buldu- ğu sarkı belki garplen de çok! de; ozla sevecektir. Fakat kim ve derse desin, Cümküriyet hükü- metinin “bu güzelyurt “bölyesinde mecburi bir hizmet olarak kabul ettiği şark mübadelesi gün geğtik- çe bir alışkanlık halini alacak ve Van gölünün kıyılarına kadar trer. 'er ulaşıp bütün medeni nimetler kükümran olunca da bu mübadele | bir mecburiyet olmuş olmaktan du kalkacaktır, Benden birkaç sene evvel inssn- lar İstanbuldan Erzuruma günlerce yorucu bir deniz ve kars aeyahetit: den sonra ulaşabilirlerdi. Ben k* mevsiminde ârızalarla karşılaşma - sı dajma varid bulunan otoilale git tim ve trenle döndüm, Bugünün şark mübadilleri trenle gidip tren- le dönüyorlar, Kimbilir fakat mu hakkak ki yarım Türk çocukları! 1700 kilometrelik İstanbul « Erzu »| rum yolunu çok yakın bir âlide; tayyare ile üç #nalte alacaklardır. Saçlarım tamamiyle ağarmadan çok sevdiğim güzel Erzuruma günün birinde bu vasıta ile de gidebilere- Zimi kuvvetle umuyorum, karıştırdı, Çok geçmeden (Co) dönmüştü, fakat daha ağzını aç, madan odadaki hususi telefon çaldı, Kapıcı telefon ediyor, cama- | şırcının aşağıda beklediğini bi diriyordu, (Sam Coys) un ) zünde garip bir gülümseme belir. | di, sordu: — Elinde bir sepet var mı? -— Evet her zamanki gibi... Sonra kapıcı devam etti: — Karısı yatağa düşelidenbe, ri satonun kirli çamaşırını alan o, temizini de gene o getiriyor, — Bunu evvelden biliyordum fakat hiç bir ehemmiyeti yok Bir saniye düşündükten sonra devam etti: — Şimdi iki kişi ogönderese- ğim, O herifi bunlara teslime. | dersiniz yalnız çok dikkat et, | sepetini, veys diğer başka bir s8. | yi kimseve vermemeli, En mü him nokta işte bu, anlasıldı mı? | — Tamamen? İliç merak etme, | yin! (Sam) telefonu kapadı, (Co) va döndü: * p Meseleyi anlı sn, o Şimdi sen yanma iki kişi al, bu herifi buraya getir, sorguya çekelim, “Tabif kimsey” bir şev vermeme sine dikkat etmenizi tenbih et. meme lüzum yok! liye vaar mi ge kika g kapı tekrar aç dı, (Co Brice) önde diğerleri ar, kada göründüler (Devamı ve tâ kışın günlük güneşlik günlerine Bu iensi verir, Galiba bu güzel gin. lerde pastırmalar bu isim kalmış olacak, Her kelime» | vi mecazlaştıran türkçenin dehası | pastırma yazının ân mânasmı ge « nişletmiştir, İhtiyar bir yürekte b'r denbire parlayan âgkı, İatiyar bir vücutta kısa bir müddet devam e » den zindeliği bu adla anarız, Ustad Ercümend Ekrem Talunurn bu isimde mizahi bir romanı oldu. ğunu hatırlıyorum, Genç ve kübik gair ise şiirinde, bedduasın: tanrıya yolladıktan son. ra birdenbire pastırma trhıyor ve: mânasızlık asr! olduğuna göre, bu pastırma yazımın tazi mânada kullanılmış olduğunu arsştırmaya lüzum Yoktur. ilmde değildir, Pastırma vazı dcöi- ğimiz tabirin İlimde mânası vardır. 13 ikineilesrine kadar süren Üç gün lük müdete ısmi verir. muntazaman tekerrür ettiğini gös | teriyor, Senenin en sıcak günleri| Mareşal Çukmak hanlamvsi TECESSUSLER Pastırma Yazı Güzel türkçemiz sonbaharm hat 10-13 ağustos arasmdaki üç gün « dür, Sor kuruduğu için rasında tekrar yükselir. Bü- ık olarak da yilin ça soğuk Bile 11 şubat arasıdır, Fa» rat 10 maayısla 17 mayıs mrusi kl günlerde soğukluk ta şubata t çikarır, Bu hâdiseyi nasıl izah etme Evvelâ bir noktayı işaret siclim; Bu fazla soğuma ve fazla ısmma zamanları arasmda tamam yik muntazam bir füsla ovamlır. 0 mayıstan 10 İkinci teşrine dar altı ay 10 ağustostan 10 la kadar yine altı sy İlim bu bali bugün kayan yi larin izahı ediyor. Hepimiz aydı bir gecede havada bir mehtabi Ya» hut bir havai fişeği andıran rk hüzmelerinin görmüşüzdür, B b #lemin parçalanışı demek olduğu » nu düşünmeden, tıpkı sinemada kan İr harp manzaralarını tatlı tatlı sev reden insanlar gibi güzelliğine doy- mıyarak bâkarız Parçalanan bir yıldızın yahut bir kuyruklu yıldızın kuyruk parçala rt olan bu danecikler birbirine ya» kım olarak akarlar, Havamızla te- masa gelirlerse, çok yüksek olan süratleri yüzünden hava ile siki sıkıya temas ettikleri için ısmır - lar, Bu sicaklik evvelâ kesil sodra beyuz dereceye kadar Bu tâbir edebiyata da girmiştir Döner Kebap dönmez olsun yüzmiha, Dısarda pastırma yazı mısramı İlâve ediveriyor, Şirde hakiki veya mes Şiirde mânaszlık asıldır ama muayyen bir 10 İkinciteşrinden, kozmoğrafya ilmi bu Tecrübe bu hâdisenin her »ens vakıt gözlerimize ısıktan $ mama , görünür. Köklerini w BUGÜN iPEK'te i den alan ilim, bu dört tarihte akan İ yıldızların çok bol olduğunu te İ bit etmiştir. Aslan burcundan ge * ten bu yıldız pareacrkları senede İri İdefa 11 may:s ve 1l ikinelteşrine doğru arsla günes arasından geçer iler. Bu suretle yıldızlar güneğe ien gelen ay ve sıcak şunları | saptettiği için o günlerde yer yüzü soğuk olur. Öküz soğuğu ismiri Werdiğimiz so budur. 'Tam altı sy sonra bu hâdisenin aksi vâki olur, Yıldır parçacıkları urzı güneşle kendisi arasnda birn- kir. Bir turaftan gilneşin sreağı, bir | faraftan da kizisan yıldız yağmuru nun harareti yer yüzüne akar ve bastırma yazını husule getirir İ vamı bahur ismini Verdiğimiz yil »n sicak günleriyle, moghur kpon « karı soğumuz da altı aylık fasıla ile tekerrür ede bu yıldız yağmım runun tatsız bir oyunundan başa bir şey değildir. Demek oluyor ki, yıldız yağmur» ları bize senede dört defa ser veyr tatlr oyunlar oymuyor. Actlarım simdilik düşünmeye Yüzüm yok, Yal viz 10 İkinciteşrin yaklaşıyor, ba - kalım o gün ve onu takip eden İki gün güneş bize eskisinden daha parlak, hava eskisinden daha sxak gelecek mi? Müşahade ilmin dedi » ğini tasdik ederse bunun sebebini bildiğimiz için artık şaşmıyacığır. N Alev ler içinde bir tayyâre,.. Esaren- #ir iki ölü... Müthiş bir mana... işte: Onümüzdeki Cuma Matinelerden itibaren TAKSIM Sinemasının Takdim edeceği, PARİSTE 10 gün Fn büyük casusluk fininin mevsim budur ye GN GRETA GAR30 ROBERT TAYLOR Türkçe sözlü Ayrıon Matdent ULA Memleket jurual Parisin bir sokağında hir cesat,