13 Ekim 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

li eylen toprakla. |, sayesinde vag, Ja daha | R olacaktır . (AA) — Alman Mir e İr haç tiyle, şimdiki N a içinde, Şark ( ti haaa” Şarki Avru” Söyle; , ye Ayrizanın açtığı p hi aamriarcn ileri. Ne lr Arman or e in görülme İz Püvesinde Avru- | iz Ka Siyasi ve iktesa- | yat bi yo açılmış” | ae İereitüp ediyor. Çi Miray Yatuğu dolayı. VE Avcupanm şark va Vücuda getirmeği eikrak. benimsemiş Ma taya il ibi bir millet te j Bu gark saha eyi Almaya. e a Yen Bedefler Hany » Evyeli maz R bakımından 29 Dig eki bütün kıy- Mi Bük, Kuvvetlerin harp İt, llanmnez Yazım den 1 Man “lan toprakla a Mi, ri ilerde mevcut k tg zama Al Gi ağı ikter, Sptldan maddeler e toprakları du Pr mevzru etra | #den endisir! NR ed ib Yusüle e sonralt irki Stan 4 için | Kare barbi iktina Şa Karalar ehemmi a m veya tapbedile yi devletinin Sovyet By sar etmiş olan İstihanlar merkez a ty b ve > &ltanda bulun te toprakların yes | Da and Olümaz, | demiştir ki | ay ön kayıplar Meal ün. darbelerine , EYmazlar. Londra e ye ta müttefik” Bağı mukuve Mr geyi değiş, Yaraklardır Hitrdiye kadar ya e asl üyenin i Ka, se #YİYeye geti hh iştir rtarıima İN gi Ni 2ehgin pazar ya VEDA, toprak ka A Mata Birliği bir iordu. Şii | ag bütün im i düny, Htilade ötme | rd Hennet #ikrine Sağ, ve Da Alman NR nl yap mr den a N aa Ücareği ne Me tiyo AL İ b ticaret kalma: 4 IE za N a Berin. eba Üctasnda Ken a eni lacak PA ŞAM >Çiniciliği Devler Eli Yaşasabilir Türk mimarisinden bu sanatin motifleri kaldırılmamalıdır Kütahya mamulâtından 3 nefis tabak; 33 numaralası iodos usulü kopye, S4 ve, 85 bakır sahan işlemesinden kopye bu üç yazı davanm Türk ciniciliğini Kütahyada tetkik eden arkadasımız Neriman Hikmetin büyük röportajmın ücüncü ve son kısmını da bugün neşrediyoruz. Sıra ile koyduğumuz ettirmektedir. ehemmiyetini tebarüz Yazan: Meriman- Hikmet Türk çini ği, çini işleri neden bu vaziyete düştü? Bunu tebarüz ettirmeğe çalışalım, Kütrhyada antika haline gelmiş nadide çini görmek istedim, Bana yalnız saray camisindeki 200 #cne evel çıkan Omihrapleki çin. İeri tavsiye etiler, En eski zevki, sanati temsil cdecek nümune baş- ka hicbir tarafta yoktu. Bu kıy . metli eserler harp senelerinde ha- rap olmuş, çaltnmış, götücülmüş, Ancak yerlilerden Yesari zade Ri. za Türün evi beni tatmin edebile. cek bir mize balinde idi, Kendisi çok meraklı, sanate muhabbeti « lan bir kimseydi, Onda Kütahyada muhtelif devirlerde yapılmış çini- ler vardı, Sade bunlarla evini tez. vin etmiş, süslemişti âdeta, Anadoluda zengin evleri halıdan görülmez. Rıza Turun evinin du » varları da çinden görülmiyor di. yehlliriz, Bu mübalağa değil, Onun evinde öyle eşyalar bülünuyor ki, başka milletlerin porslen sanalile bizim çini sanatını mukayese ede - bileceğimiz kadar bol eşya ve ni. münelere sahipti. Her islediğime renklere, desenlere onun evinde rastladım. Bilhassa renk güze gür. pryordu, Türk mavisi, eski leivert, mercan kırmızası,,, Artık bu üç rengin ortadan eriş a onların değerini artımı Şimdi hiçbir kimse bu üç rengin hututu. nu, mahiyetini bulamıyor, bilemi yor. Evvelce çinicilik sanatinde beğ renk meycutmus. Siyah, açık.koyu mavi, yine açık-koyu (yeşil. Satı, mercan kırmızısı... Bugün de bu aynı renkler varmış. Fakat o za « manki repklere (o benzemiyorlar. Hem evvelce sanatkirlinr renkleri 8 Bunlardan oOmaada o kıplarmı uz afişler © göze çarpmakta hemen hepsinin üzerinde muhariplere hitap olunuy'oz ve si. Tâhların tırakılarak İşçi grupları N le umumi bir isyana iştirak çine İleri söyleniyordu. Köşelerde kıp » kırmızı bayraklar küme küme top. Tu olarak dekoru tamamlıyordu. Sam Coys sağdaki kanapelerden birine oturdu, Sir Vilyams karş. sında yer aldı ve alçak smasağski bir düğmeye hastı, Derhal iki bü. yük vantilâtör büyük bir gürülü ile işlemeye başladı. Sir Vilyams Nümaedi: pug gürültü sayesinde rahat rabat konuşabiliriz. Kimse bizi din liyemez. Bü sual detektifin çok bosuna gitti, Bunu bildirirken: — Şu halde diye Hâye etti, bana lütfen her şeyi artık en kü" çük teferrustma kadar anlatın, zi. ra merak damarların meredeyse çatiıyacak, Sir Vilyams zaten buna karar vermisti. Sam Coysun kabiliyetle » ederlermiş. Ama birçok hünerleri. le beraber sanat sırlarını kimseye söylemeden ve kendi kafnlarında bu her türlü bilgilerini sak'ıyarak ortada ipucu bırakmadan mozara götürürlermiş. Eski çinilerdeki mukavemet de bügün kalmamış, Evvele çininin malzmesi olan çakmak taşı Kütah mebzul bulunuyormuş, ima . welere gaz sandrklarile tagı - urmış, Yakın zamanlardı görül « müş ki, topraktan istihsal, taştan kolay ve ucwz oluyor; taş da bıra Aslında çini kırmız testi , taş, İsi ile işlenmektey miş, Desti toprağı en eski devirle re mahsus,.. Fakat kil devri başlı. çinicilik esazmdan bozulma Üz tutmuştur. . Yine çinicilik vaktile evlerde, aile öreelâtheneleri olarak faalmi: Tabii sile arasında devamlı bir sanat yolunda ilerlermiş, Bunlarm ocakları mımtazam, kuvvetliymiş. Aletler ehilleri elinde bulunuyor. muş, Malzeme dalma stok edilir - mis, Bundan evvel arzu eğilen 4€k- Hi alan çamurun fırında pişirildiği ni söylemiştik, Bunun için de gok uzun bir müddet kalması icap e . dermiş, Hattâ ham çini taslakları işlenmemiş olarak sönelereç bura- 10 Sene Evvel Bugün 18 İLKTEŞRİN 1891 SALI Bütün Alm miliiyeiperver Gr, KA ve teşekkilileri dün Bad Herz - burg şehrinde muszısm bir nümayiş hareketi tertip etmişlerdir, Hitler Dir nutuk söyliyerek Briining kabi, nesine şiddetin hücsm etmişir. Kütahya mamulhlından Arabesk tar. zin topla ifadesini veren nefis bir vazo çiniler Jâyık oldukları 5 Bu mevsimde Lâleğe gösterilecek türkçeleştirilmiş filmlerden: Mejisir Co. cil B. De Mille'in idaresinde Garry Cooper, Akim Tamiroff, Madeleine Car, roll ve Palette Goddard tarafından çevrilen Zafer Yolu (Solda Pelet Godar; Şarlonun Şehir eştkları filmindeki çiçekçi Kız) Sinema mevsimi başlarken AA Geçen sene rekoru hangi sinemada? Panna sarayı taryinaından “| Harpten sonra Fransız filmciliği ne âlemde ? - Bu sewe "ino Rossinin, Ghar:es Boyersnin, senjamino Giglinin, Dorothy Lamour ve Garry Cooperin yeni filmlerini göreceğiz Çök okuyan değil, çok gezen bi. lirmiş, N Doğru, Ben bile şu son bir aylık sinemalar arası seyahatimde (!) ne hakikatleriç karşılaşmadım, ne ler öğrenmedim, Ne “açmaz” ları sineye çekmedim, Mübalâğa ediyorum sanrimasın; $u (sinemalar arsası S0yahatim) tabirinde zerre küdar tahrif, zerre kadar pireyi deye, habbeyi kubbe yapma endişesi yoktur. Evet za. kiren on, yirmi, bilemediniz elli ve yüz metre yakınlıkla İstiklâl cadde ine açılan beş altı büyük sinema salonununun, hakikatte birbiriş - rinden dağlar kadar uzak oldukla. rm: kabul etmek lâzımdır; kensat, görüş,. prodüksiyon getirtme, film lanse etme, meslek tarihçesi, zevki #elim miyarliarı uzaklığı, Zaten bun dan dolayı değil midir ki İstanbul, da her sene sinema salonunun is- mi İle beraber insanın hatırma mu. syyen janr'da küdeleler geliyor: Salon, mâccra, kovboy, Türk, A. rap, Amerikan, Fransız, Rus kur. deleleri... Fikrimi kendisine de açtığım Lâ. ie sineması sahibi Cemil Filmer, nkü çini işlerinin en azağı on &rne fırında durması ba işçilikle zarur! imiz. Eekileris elli telik firmlar içinde İşletmemiş #tokları vürmiş, Bunlar birkaç nesle geçermiz. Aile imalâthanele- rinde sanat bütün ineeliklerile, malzemesile babadan evlida inti - kâl ettiğinden evlât her şeyi hazir buluyor, bu hususta bir sikmtirya maraz İkölmeyor, Bugün ise seri halinde çabuk $$ çikarmak, pazara sevketmek kay » kıvamı bulumtyorlar, Eskiler 50-50 l kareli döşeme çinileri: yapabilirlere ken, bü yüzden buzünkiler bu e» betta çini işliyemiyorler. Ancak münimini kareler meydana getiri - yorlar, Hiç şüphe yok ki fırmda 50 sene, 10 sene durmes: beska, bir (Devamı 6 ncda) tini ve büyük şöhretini çök iyi bis Myordu. Çalışma sahası daha zi yade çinai vakalar olmasına roğ » men Sam Coys en aziı casuslar dan birkaçınm hakkından gelmek” Le de kusur ötmemiğli, Ludvig Müller, Ernst Spiegel ve Hans O- bermeyer gibi isimleri tüyler ür - pertici vakalar hatırlatan casusla. rı, yalnız başına birer birer, üçer gün ara ile toplamıştı. Sir Vilyams anlatmaya başlad: — Amirallik nezaretindeki yük sek vazifemin bir gösterişten İba, ret olduğunu herbalde bilirsiniz. Zira benim &5İ vazifem casuslara karşı “İnlelligence Service,, ie . dir. Bu vazifem 1900 da başlar, Da. ha evvel Berlinde ataşenaval olan ruk #taj yapıyordum, İşte bu si&j- dan sonra vatana tiksinmiş ola » rak döndüm, Sam dayanamadı: — Niçin tiksinmiş? — Çünkü bu tarihte iylee an- İamıştım: Almanya harp istemek. te ve bunun jein bütün kuvvetile bazırlanmaktaydı. Berlin sosyetesi tarafından İcv- kalâde iyi o karşılanmıştım. Zira hem çok asil bir sileye Mensup- tum; hem da mütiş bir servete manliktim, Bu sayede Alman AY yelini gayet yakından Ve Ye» lıkla tetkik imkânm bulabildim. Bu milletin başmda bulunanlsr harbi hir sanayi telâkki ederler, Onun için süküt içinde fevkalâde metodla, dikkat, ve tecrübenin ver- — Haklısınız, dedi, Zaten bükka türlü olmasma imkân yok, İmkân olsaydı heb yeknasak film getiri . mek, bu takdirde de hör tabakada her zevkie seyire Memnun ede. memek mecburiyeti hâsl olurdu, Bu ise iflis demektir. Zira, İsta bulda ö kadar ince ve müteh zevkli sinema seyircisi var ki ta - savvur edilemez, Emin olun bu. başka hiçbir memlekette böyle de. gildir. Bizle kötü bir Rurdelenin | kötü şöhreti iki günde bütün geh- Tİ tutar, Sinemacınm şahsiyeti, zevk miyarları, halka ajt kanaati ri kendisini yanıltmışsa, daha doğ rusu “salonunun filmi” memişse yanmıştır. Kürdeleyi kol. dırması Hizm, Bunun için her si - nemanın bir janr'i olmusından da. İbn tabii bir gey yoktur. diği örneklerle bu sanayii hazır - larlar. Neyse! Kardeşim Lionel Mile von Mast isminde oimparatoiçe Ör neğimlerinden birile Beni artık tamamile bir jermane fil ÇAhmanlarmış bir tu) farzediyorlardı, Bu tar önümde oldukça meyda ruluyordu. Ben de za hareketlerim, gerekse ve fikirlerim itibarile tam bir Şer. manofil gibi har efmek için a» zami gayreti sarfediyordum. darı l deri ie İmikse ms | kendi eserleri için başlıbaşma icn > aaa ne maytileri ne 15 / Diğer meslekt , biliamsin Rus ve Fransiz iriyesine men- sup zevat arasında bona yapılan muâmele nispet kabul etmez dere. cede ayrıydı, Daha o zaman bu hattıhareketim © sayesinde mühim birçok hakikatlerden haberdar ol dum, Bâlün bunları Viyanadan a- mirallığı bildirirken diğer taraf » tan bir Almandan daha ziyade Al. man dostu görünmeyi *hmal et miyordum, Zaten mevzuhahs olan Alman dostluğu değildir. Bütün mesele dünyayı onlarm çerçeve - sinden (o görmektedir: Dünyadan kastettikleri fikir de tarla şeklin. de geniş toprak parçası ve dlzerin- hasıldır — Başka memleketlerde mese iü Fransada, kötü bir film dört beş hafta gösterilir de yine salon ber seansta tıklım tıklım dolar, Sebebi de şehirlerin büyük ve kas labalık oluşudur, Bizde ise, dedik Sim gibi, bir filmin iyi veya köll şöhret yapması için iki gün kâfi. dir. ku memlokotlerde bu iş — Bir nevi dedikodu desenize? — Yalan da değil, Sinema de- dikoduzu,., Sonra gayet gariptir: Bizde sinemaya girmek isteyen birisi, hole gelir, evvelâ rezimlere bakar, Resimler zelse, ne âlâ! Fakat bu iceriye girmesi işin kâğ değildir. Film hakkında etrafmda eler Köruşuluyor, bunu da bilme. #i lâzım. Şans işi. Meçhul seyirdğ iyi geyler işitirse tereddütsüz İğ "ye giver, tesadüfen kötü şeyler işitmisse salon sabiti bir müşteri kaybetmiş demektir, Görüyorsu » muz ya, bizde bir filmin tutması ne kadar tekadüflere bağlıdır, Mâ amafih kurdele hakkmda peşin hükümlerle sinemaya gelen seyi, ciler de çoktur. Bunlar, her sine manm müâyyen janr'mdan zevk alan insanlardır Xi başka türlü film görmelerine imkân yoktur. — Siz daha ziyade hangi janm da kurdeleler temin ediyorsunuz? Cemil Filmer, bir lâkza düşün « €dükten ve siğarasını bir nefes da, ha çektikten sonra dedi ki: — Bu hususta sarih bir fikir edinebilmek için size bu sene te» min ettiğimiz 50 filmden başlısı- larını söylemem küfidir zannecde. rim. Bir kere 10 adet türk. çeleşlirilmiş - kürdelemiz vatdır. Bunlar Gary Cooper, Madeline Carroll, Robert Preston, Ve Şarlonun (Şehir ıik- ları) nda çiçekel kız Tolünü yapan Panlette Goddard'ın çevirdikleri REŞAT MAHMUT (Devamı 6 nda) de çalışan insanlardır. İste Alman. lar bu tarlada çalışan sakin, fakir ve kanaatkâr köylü olmayı kendi- lerine tamamen at görürler, Çü » buğunu tültüren, çiftlik sahibi, para hâkimi rahat zengine de düş mandırlar, Onlar hem rahat eden hem çalışan ve bilhassa idare eder bir uzuv olmak isterler, Gene neyse! Ben de hep onları izaha çalışıyorum, Burada Sir Vilyams bir cigara yaktı, birkaç saniye kendi kendi « ndükten sonra devam etti: — Bu arzularına kavuşmak i temeleri de onlar İçin ancak şu ge» kilde kabildir: Çittlik sahibi öldürülmeli, iste- diklerini yapııyanlar öldürülmeli! Sir Vilyams genç durdu, cigüra- sından tülen dumana daldı, Sonra e san etti: e m vaziyelim © Sekil aldı ki Amirlerim hayretler içinde kaldılar. Bir hahnne uydurup beni Leondraya çağırdılar. Müthiş te riklerle karşılaştım, Fakat yeni bir vazife de verdiler. Berlinde e- de ettiğim avantajlardan istifade etmemin zamanı artık gelmişti. (Devamı var!