22 Eylül 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3
” N Yakı? Matb bags sahada tet- sk teşvikin bir maharriri P Son birkaç okulu, es- Fiğbet gör. ki, bu mektep. Yy, adan mlerâ nk sanayiinin Keisicumku. vik orini büyük yiz, Yük. eki sev. a eni halkin ö hususunda Ka il a ei Pin Mladen la ene nün, A a Man O te e ye 0 dar , eri p Habeş, seven ve Ke Mamimiyerle / Ün dana ta “luyor, # ça Samat i Ni anaç © e Mes. Dek tabii olu & N mi sile 20 rimiz 4. bir mevki Kİ? Metal yoruz. 2? iste bun. © devrin salla, kâtip bile bu Maynin bug Yazan: i F. LUTZOW İ KONTR - AMMAL Denizaltı gibi, maym da, buğün kü deniz harbinde çok mühim bir mevki tutmuştur, Maymleri, tek“ nik cihetinden değil, kullanışlarına göre tetkik odeceğiz Aşağıdaki İzahatı anlamak için, normal bir deniz mayninin, deniz dibine sağ” lamca demirlenmiş, sabit ve Su ak tında yüzen, yüksek inlilâk mad desini havi bir cisim olduğumu Ve bu cismin bir geminin çerpmasile husule gelen temas neticesinde patladığını söylemek kâfidir. Deniz üzerinde kudretli olana karşı kendini miüdafan ölmek isti yen zayıf, mayne boşvurdu. May nm mevcudiyeli sirf bir müdafas silâhı olarak başlar, Maym ilk des fa olarak 1581 - 1888 Amerika da hili harbi sırasında ortaya cıktı ve deniz barplerinde ehemmiyet ka- zandı, İ Şimali Amerikadaki şimal ve İ denüp hükümetleri hsrbe tutuş muşlardı, o Cenup (hükümetleri | kayde değer bir donanmaya malik olmadıklarından sahillerini ve ne“ hir ağızlarını şimallilerin harp ge Mmilerine kapamak ve seyrüseferle” Bine mani olmak için mayın kullan” üdar, 'Tekâmül gören maym aynı mak- satla, 1904 * 1905 Rus - Japon har bi srrasmda daha geniş bir ölçüde bilhassa uzak şark Rus harp liman ları olan Port Artür ve Vladivos- tokta kullanıldı, Fakat burada maymlere, bilyük bir ustalıkla ye” ni bir vazife verildi: Baskın şek- linde taarruz, Yani maym bir taar ruz silâlı şekline sokuldu. Bu taarruzlardan bazılar sor derçse ağır oldu, Port Atürde ya pdan çarpışmanm başlamasından kisa bir zaman sonra, Japon filosu mulrtedir Rus amiralı Makarov'un hangi rotayı takip ederek denize açıldığını tetkik etti, Japon donan rası 15 nisan 1904 de Rus filosunu muharebeye okışkıritr. Japonlar hesarlarmda aldanmadılar, Rus amiralı vakit geçirmeden şiddetle taarruza geçti. Bu taarruz amiralm ölüm yolcu» luğu oldu. Öğleye doğru amiral ge“ misi “Petrapavlovak,, 1 takip eden gemiler, geralnin su altinden husus le gelen inlilâklarla denizin dibine nasıl gömüldüğünü gördüler, Japonlar, tetkik ettikleri tote” nın Üzerine bir gece evvel maym dökmüşlerdi, Fakaç Ruslar bunu cevapsız birakmadılar, Aradan bir ay geğmedek tapındıkları azmirni- lerinin intikamımı aldılar: İki Ja pon zarılısı aynı sekilde batırıldı. Mayınm o zamanki muvaffak" yeti gemi inşaatma bambaşka bir istikamet verdi. Zırbidar maym ve torpiller yüzünden kıymetlerini, kaybettiler,, Zırhlıların denizaltı silâhlarını karşı mukavim olma ları ancak tonaj haddini büyütmek ls elde edilebilirdi. Bunun Üzerine 24.000 ve 30,000 tonluk, yani Je pon Rus harbinden evvelki sırhir ların iki misli büyüklüğünde zırt” İlar inşa edildi, Maym, strateji ve taktik Üze rinde de müessir oldu, Yani deniz Yeni Harbin “KIZIL KİTABI İstiyar Habeşli reis dalgın bir halde; — Çok hazırlandımız #1? Diye sordu, — Eveti:. > Ras Omaru sonra uzaktaki dağ” lara doğru dalgın gözlerle bakarak: — Zira, dedi, bsyaz fareler ok kuvvet getinliler!., Stirling islihfafla omuzlarını silk Sonra bu istihfafa' heyret eden relze doğru eğilerek sordu: — Siz bunlarin sonuna kadar i dövüşmiye karar verdiniz mi, Ras ,Omaru?.. Eğer karar vermişseniz | simdi bize yardım edeceksiniz!... | Civardaki kabilelerin sana hürmet” leri olduğunu biliyorum!. Fakat bu | kabilelerin bir çoklarma İtalyanla” vat çok para verdiğini biliyorsun!.. Ras Omar hiddetle: Pr — Evet, biliyorum!",, — Sen bütün kabileleri de bi Yazan: Casus mektebi profesörlerinden İsvecli "4, 129 Çeviren HABER — Akşam postası ünkü deniz harbinde oynadığı rol MAYN harbisin strateji ve taktiği değir tiki. Almanlar umumi harpte düşman deniz üstü kuvvetlerinin Alman kürfezine girmemeleri için Helgolanddan cenuba ve şarka doğru iki büyük ve kuvveti maym maniaları kurdu, Bu manialar AF man ileri karakol vazifesini gören gemiler tarafmdan © kadar iyi mr hafaza edildi ki düşman bu mayın leri kaldıramadı, Fakat bu maym lar Almân deniz kuvvetlerinin ve gemi seyrüseferinin haröket ser bestisini tahdit ettiğinden, Alman lar bugünkü harpte müdafaa manj* alarmı gakisine nisbeten daha fazla ileriye sürdüler, Bu manlalar da Beynelmilel deniz yolları kapar madığı için söyrüsefere rmani olma maktadır, İngiltere de geniş mikyasta ma yım kullânmukladır. Herbin başın da İngiltere de denizdeki tehlikeli mmntakalarda ilân edildi. Dover denizi öyle bir şekilde ka* Pamdı ki, bitaraf memleket gemi” İeri ancak İngiliz conup sahiline çok yakm olarak, ve İngiliz harp limanları olan Katham, Şirmes, Dor ver ve Harviçten geçmek mecburi" yetinde kaldılar. eray maymler müdafaa silâ” olarak kullanılmıyor demektir veİngilleler bu maymleri taarruz #ilâhr olarak kullandıklarını alenen itiraf çtmişlerdir. İngilterenin bu msyinleri dökmekten kesti, Holan da, Belçika, Norveç, İsveç, Finlan- diya ve Rusyaya gidecek gemileri İngiliz kontrolünden geçirmiye ie bar etmekti. bu suretle umumi harpte olduğu gbi, cenubi şimal denizini Almanyaya karşı iktisadi tazyik yapmak için, yani ablukada, kullanıyor. Maymler böylece taar- ruz silâhı şekline giriyor, Maymlerin hakiki bir taarruz silâhr olarak kullanılabilmesi için, Rus » Japon karbihdenberi üzerin de çok çalışılmış ve mütekimii bir hale Bonulmuştur, MENGHAM :H.D. zimle berebor hareket ettirmelisin, O vakit Habeşistanı da tekrar sür atle kurtarırız!.. Lâzm olan para” yı ben vereteğim!,, Ras Omaru: — Biliyorum!,. ingiliz çok verebilir!,. ae Dedi, — 0 halde?.. — Fakat bizim onler kadar $ lâhlarımız yok!.. Dağlara gelemez Ver!,, Makat biz do oruya gideme yiz! teğiz!.. Ras Omarunun şimdi götleri vah #i bir sevinçle parlıyordu. Fakat birdenbire gözleri havaya gitti, Yanıp kararmış tahta parça ları gibi buruşuk elini bulutları doğru kaldırdı: Bu saha üzerinde elde edilen teknik ietilirdan bittabi bahsede" Zim, İesim ehemmiyetli olduğunu kâdiselerin muvatfakiyeti göster” yar, Teknik cihetten tekimül) gören maymden müsbet netice almaması için kullanılma şekli üzerinde de çalışmak icap ediyordu, Yani harp hllneri bu mayınleri baskın şekli” de kullanarak istifade temin etmi” ye bukacaktı, Zira taarruz için koi” Janılatak mayın düşman sularına götürülür, Lâkin düşman sularına dökülen may, ana vatan suları da olduğu gibi hava ve deniz kuv vetleri tarafından himaye edile mez, Maymlerin döküldüğü yeri ke# feden düşmanın onları toplamıya veya zararsız bir hale sokmıys msi olunamaz, Demek mayınler görülmeden. atılmalıdır, Düşman ancak gemi kayıpları karşısında mayınlerin mevcudiyetlerinden hs berdar olur, Demek oluyor ki mayın dökme taktiğinden beklenen birinci şey: bunun düşmana bir sürpriz olması, yani bir baskm teşkil etmesidir. Maym dün, tuklüğinin ikincisi gerek sayı veya gerek dökme $€ killerinde intizamden kaçmaktır. Mayınler. hiç bir zaman mahdut bir sahaya dökülmemeli, bilâkis u fak gruplar balinde intizamsızca dağıtılmalıdır. nün meşhur faaliyeti esnasında muvaffakiyetle tatbik edildi. Wolf, 465 maynini Kap şehrinin iki tarafına, Kolombonın önüne, Bombaya, Avusirslya ve yeni Ze” landa arasına Singapurlia Hong” kong yoluna velhasıl bütün gemi yollarını maymla doldurmuştu, Bu şekilde dökülen msymlere on #çkiz gömi kurban gitti, Bu ge“ milerden bazıları “ik önce sekiz sonm dokuz ve hattâ müynlerin dökülmesinden on iki ay sonra bat” tılar, Düşman kendini bu sekilde kullanılan maymnlerden gemilerin — Onların gok o eshennem kur ları var! dedi, Yerli Habeş reis cehennem kuş” ları sözüyle tayyareleri kastedi” yordu, Stirling tekrur istihfafla güldü: — Size de daha çoğu gelecek!.. dedi, Ras Omaru hayretle başımı kal dirir: de mi? Buraya mi7. — Evet! Haböş reisi İnanamıyor gibiydi. Tekrar sordu: — Buraya mu?, — Eveti, — Ne vakit? — Hemen mi? — Şüpbesiz!, Eğer istersen ne men gelebilir!.. — Hazir mı kj?.. — Tabüt,. Ras Omaru müthiş bir heyecan Is, sönmüş kömür parçaları gibi kuru ellerini güneşe doğru kaldır dı, Sonra sağ elinin üstünü öptü. Ondan sonra haç çikardı. Omaru hıristiyanlıkla bir nevi ecdat dirini karıştırmaktan hâlâ Kendini alamıyordu, Bu dini mers simden sonru parlıyan tilki gözle rile Stirlingin yüzüne baktı: — Evet, istiyorum!,, dedi, ÇARE Ttaksilere yüzde ondan sonra beş, yüzde beşten son- rada “15. zam yapılarak zamların yekünu yüzde otu. za çıkarıldı. Soförlerle tak - si sahipleri bı: ilâveyi kâfi görmemiz olacaklar ki müş. | ferilerle aralarında münaka. şalar eksik olmiyor; Müş. teriler saati, taks: sahiplerile şoförler de pazarlığı tercih ediyorlar. Muhavrir arkadaş. larımızdan biri, bugünkü fıkrasında, bu gayritabiliğin önüne göçmek için kestirme bir hal çeresi teklif ediyor: Otomobillere vaziyet edil . meli, Otomobillere vaziyet edil. meli! kolay. Kolay ama ne dereceye kadar mümkün? En pratiği, zammı kâfi gör miyen, pazarlıkta ısrar eden şoförleri - yazıldığı gibi . haber vermektir. Cezası da yalnız para olmamalı, ara - bası muayyen bir zaman se. ferden menedilmelidir. SAAT Itiyatlar yerine göre güzel veya zararlıdır. Saatlerin bir saat geriye alınmasından, yani hakiki saate dönülme - sinden doğun aksaklığı da bu itiyat doğuruyor.Fakat gü zel mi,zararlı mı olduğunu tayin müşkül İşlerine vapurla gelip gidenler anlatıyorlar ki bugünlerde, sabahları saat 7,30 vapurları &klim tıklım. dır. Eski saate göre yatip kalkmaya alışmış olanlar, ye- ni saate göre yatsalar bile eski saate göre kalkıyorlar ve kendilerini iskelede bulu. yorlarmiış. Merak etmesinler, buna da alışırlar; gün gelir ki se- kiz vapurunu da kaçırırlar, dokuza kalırlar. R. —— —— ec —- ———— takip ettikleri yolları dalmii bir şe kilde temizlemek ve konteöl altın da bulundurmakla koruyabilir. İn gilizler umumi harp esnasında Al man denizaltıları tarafından İngil- tere etrafına dökülen mayınlere karşı milcadele etmek İçin dâjmi bir şekilde 700 parcx sefiney; se ferber etmek mecburiyetinde kak dılar, Mayın arayıcılar sayı cibelinden ve çalışmalarını arttırdıkça, maym ve maym toplayıcılar arusındaki mücadele arttı, Zira maym dökü cüsü, düşmanım bir deniz yolunu maynlerden temizlediği haberini anca daha büyük bir gayreti düşmanın "tehlikesiz, diyo işaret ettiği yola tekrar maym döktü. Bazan bir deniz yoluna ancak bir tek maym bile döktükleri gö rüldü, Bu mayın toplayıcılarm va" gifesini artırmak içindir, Zira mn yan toplamak kiç de kolay değildir. Düşman, bazan bir gemiyi betr. Ten mâyın mi veya torpil mi ol duğunu tayin edemez, Meselâ Kap şehrine mayın atan Volf gemisine den tekrar bahsedelim, 28 ikinci kânun 1917 de ilk defa olarak ce tuhi Afrika burnunda ibr İngiliz gemisi mayma çarparak battı, İn giliz hükümeti bunun üzerine tek sizle cenubi Afrikada Alman denir altılarım omovcut olduğunu Ve ge milerin müteyakkız davranmaları a1 tavsiye etti, Mayın olduğu, kimse tarafından ihtimal verilmediğinden, baştan savma bir tarzda mayın atandı, sekiz ay geçince Volfm döktüğü yirmi beş msymden biri bir İngiliz gemis'ni daha batırdı, Maynin kullanılması Yalnız bu kadarla kalmiyor, Mayın bir deniz yardrmer silâk ole rak da kullanılabilir. Meselâ hare ket halinde olan bir donanmanın yolunu maym dökülür ve kendisine böylece maddi ve manevi zarar ika edebilir, 24 ikincikânun 1915 Dogerbank muharebesi ve 19 ağustos 1916 gi- mal denizi harekâtmda maynler gok büyük rol oynadı, İngiliz filo kumandanı ber iki harekât esnasında Alman maym- lerinden çekindiği için ileri harekü- -— 'Tayyarelerimizi wi? — Evet! — Pekâlâ! Stirling billün Habeş yerlilerinin en yade tayyarelerden gözleri yılmış olduğunu pekâlâ biliyordu, Onun için yerlilerin maneviyatını birdenbire fevkelâde yükseltöcçk küçük ve basit bir oyun hazirla” muştı, Karşısında ihtiyar Habeş reisinin bir mucize o görtmek istere miş gibi heyecan ve merakla yüzü- ne bakıp durduğunu görünce gü lümsedi. Hemen yanmdaki İngiliz subay” İarından omuzunda büyük portatif bir çanta taşımakta olan gayet uzun boylu olama döndü, İngilizce olarak: — Makineyi hazırla ve işareti ver?,. Emrini verdi, Uzun boylu ve boğa gibi kuvvetli olan İngiliz derhal Birkae adım ilerideki tepaye doğru yürü dü, Sırtında portatif çantayı indirdi. Bu tanklarda kullanılan küçük ve portatif bir telsiz makinesiydi. Subay makineyi süratle kurdu. Sonra işletti, Bir dakika sonra telsiz şifre ve rilmiş bulunuyordu, Ras Omaru ayağa kalkmıştı, tm: durdurdu, 10 ağustos 1916 se mesinde İngiliz filo kumandanı olan amiral Jeliko, İki saattir İngiliz şark sahillerinde ilerliyen amiral Şer kumandasındaki Alman fiysu İle çarpışımaklan imtina etti, Böy lece amiral Şeri'in östediği deni muharebesi vukubulmadı, İngiliz #miralı maymlerden çekinmişti. Mayınlerin umumi harpte oyna. dıkları diğer büyük rollerden bi. Tİ de Çanıkkule hurbindedir. Ça - nakkale harbi, mayinlerin taarruz da olduğu gibi mildafarda da mu. vaffakıyetle — — büllanılsbileceğ'ni göstermiştir. oOPükat müdafaada kullanılan maymler Çanakkalede müdafaa olduğu gibi aynj zaman da taarruz vazifesini gördü, 18 mart 1915 senesinde İngiliz ve Pransız filolarından o müteşekkil bir donanmanm Çanakkaleyi yar . mak için harekete geçmeleri tu - ribi ekemmiyeti haiz bir andı, Ça. nakkaledeki Türk . Alman topçu. su bu mikyasta geniş bir taarrus za önlemek için kâfi darçecde kuvvetli değildi, Hasrm taraf bu. nu biliyordu, Fakat dala bomban drmanın ilk dört saatinde tâarru. za iştirak çden on altı zırhıldan ü. sü maym yüzünden batıp dördün. <ü büyük bir İngiliz harp gemisi ağır yaralanarak muharebe mey * danından çekilmesi muhasım taraf donanmasında büyük bir gaşkınlık yarattı, Türkler, evvelki bombar dımanlardan İngiliz ve Yrarsız Bö miler'nin rotalarını tesbit etmiş » ler ve tam zamanında en son ka. , lan yirmi altı maymi issbeti yer. lere dökmüşlerdi. Çanakkaleyi yalmz donanma ile ea plânı bu yüzden geri kak Maymlerin böylece, denizaltı - lardan fazla işlerde kullanılabile » ceği görlüyor. Denizalti daha te. arruz için kullanılan bir silâhtır. gunu da unutmamak lâzım ki, denizaltı bütün Okyamista do. laşabileseği halde maym mahdut ilerinliklere dökülebilir. Maynin demir ipi veya zinciri nazari ha . kumdan binlerce metre uzatılab; * lir; fakat bu usul pratik değildir. Mayin ve denizmiti, birbirini ta , mamlıvan iki silâhtir, —— e —aAhAhAuılııu üm. hu uAuhhhıu»waamaklı«ılılıiiı««e«ecec6ec6cNim idim RL LAakAaÂaıı Uzun boylu İngiliz subaymm bü” tilh bu hazırlıklarına yarı korku, yarı hayretle, fakat pek büyük bir heyecan ve merakla bakıyordu. İhtimal ki Raş Omaru uzun boy” lu İngiliz subayınm sırtından İn dirdiği bu çantanm içinden tayya” relerin uçacağını bekliyordu, Deh $etli hayreti herbalde bunun içindi, Yanı başında, eli tubancasmda, ayakta durmakta olan Stirling, keskin dudaklarında müstehzi bir tebessümle ve yan gözlerle bu dok” sanik Habeş reisinin vüzüne bak maktuydı. İngiliz subayı telsizi işletip de şifreyi vermek için manivclâyi Ve” rinden oynattığı zaman Ras Omaru âdeta titredi, Firl #rrl gözlerile hemen havalara, dağların srkasına bakmıya başladı. Şüphesiz makineye basılır bası" maz bu şeytan kuşlarınm nereden göklere fışkıracağını ke aynın , Habeş reisinin 5 vk hiç bormak istemedi Hiç birşey söylemiyordu. f Ras Omaru, makine kurulduğu ve iglediği halde görünürde tayyar reye benzer birsey çıkmadığını gö rünce şüşkin gaçkın bakmıya baş inadı, (Devam var)
