19 Haziran 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5
19 HAZİRAN — 1941 Tövbe eylerdi şaraba, Şairi görseydi Bekri Mustafa! Geçen kün, hocam Mehmet Ce- Bilden ve onun (Sevda lügati) âd- li kitabından bahsetmiştim, O ya” “da verdiğim misallerin azlığın - dan şikâyet eden bir okuyucum “ Kanlıköy, Riza paşa Adalet spar- İrmanmda Ali Gümüş » birkaç (lü gat) daha. nesretmeldiği sü yor, Bugün yazacak haşka mevzu» nm da olmadığı için, sayın kari- İmin dileğini yerine getiriyorum: Eşk, — Gözyaşı, Reşikte bas ler, mezarda biter. Yağmur se - man, şebncm, baharın SÖZ yası” dır, Zaman olur ki bir ra İnci #ekline girer; kumral kirpiklerin her teline parlak bir yıldız gibi dizilir, Yine zaman olur ki mec nun bir âşıkın kahkahaları ara - #mda, müphem, yavaş, sakit ve sakin akar, Kadınm erkeğe karşı ilk itirafı &öz yaşı, erkeğin kadma karsı İlk Muraasa hediyesi gene gözyaşadır, Ben ağlıyorkon uğlasa yağmuris asümar, Birlikte, asümün ve tabiatla ağlasak! Efgan — Aşıkların birinci muğ- mesi, Öyle bir ilk nağme ki, Fu- zulinler söylediği gibi: Yar rahmetti meğer nale ve, efganmıza, bugün külbe, ihvanımıza! Efsun — Güzel kadmların du. daklarmdan dökülen bir nağmedir ki; işte ba şirin nağme İle gönül Veri hüyülerler, “Seni seviyorum, Senin için ölüyorum, ben seninim, *en de bönim!,, derler, Bunun için Tlyunkâr olurlar. Ba füsanu karşi tâbabet sevda bir (muzad) bula #mamıslır ve bulamıyacaktır! Güzele Aşık olan dünyada, lı dilberin efsunundan! Emvaç — Dalgalar, Bir deni, “in bitmez, tükenmek bilmiyen dal Kaları olduğu gibi, bir tecsürün ds sonsuz gözyaşları vardır. Ağlaya ağlaya dünyada Ki kadem basmadı Gözlümd k inmeyi İki sevdalı Tah arasında pek çabuk başlar, yek mahvolur, mediğin yandım nihayet infialin. — den senin © Bad 2 Rüzgür, Açık göğüsler saclardan, sek birer güzel nağme geti, Pen muattar bir hefestir, Zülfüne verdikçe nesim ihtizaz, Üstünde titrer dili nazikterim, Bürhene — Acık, sıplak. . Çplak ayaklariyle seni yarim, okşuyor "v sinel çemen ne kadar bahti - yarsın! Bilir — Kız oğlan kız, kızların Kozlığıi, Kocaların en ziyade ara» dikları ve galiba ekseriyetle bu * İımadıkları bir hazine, Mânâdu bi le “bikir” arıyan koca şairler var. dır, Vakıi söylenmedik bir söz, bozulmadık (1) bir mazmun yok. sa'dar yine taze bir teşbih, işitik medik bir istiare sair için bir bi kirde.. Tam olmaz ise aruşu mânâ Bir Deli Kızın Hatıra Defteri — Bir genç kızı timarhaneye düşüern esrarengiz ve acıklı bir aşk macerası — Yazan: İskender F. SERTELLİ | ezin Bekri — Ekseriya mest ve sar koş olsn kimse, Saribülleyliyeni. har desek de olur, Buradaki “ek- seriya,, kelimesi ayni mânayı ifa de eder. “Mesti müdam,, gibi, Tövbe eylerdi garaya pilphosiz , Şairi görseydi Bekri Mustafa, Bühtan — İftira. Ağyardan &- sika, âsıktan yürü atfolunan bir nakisedir ki şalri; Hem mey İçmez, hem güzel sev » mez demişler hakkıma, Vahdettinin firarına âit mühim vesika “İspanya “İşlerine ademi milda - | hale komitesi” ne Türkiye namı. Ta İştirik eden deniz Albay Sefi. yeddin Dağada, ” Cebelitarık w. mumi'valisi General Haritigton'un evinde kendisine (gösteriler, Os- mani (arihine nit iki ihanet vesi. kasınm hirer fotoğraflarım bir mektupla (fotoğraf 1) davet odi. lerek bu arzusu is'af olunmuştür. Osmanlı hancdanınm son padi . şahı elile yazılmış bulünan bu iki vesika, firar hâdisesine ne suret- le teşebbüs edildiğini ve bu firarı mütcakip de İstanbul işgal kuv - vetleri başkumandannma karsı İz. har gdilen minnet ve teşekkür hia lerini bildirmektedir. Eylemişler Rasihe bühtan bühtan üstüne... Pirahi — Gömlek, Hilâl olur sa bütün gerden, bütün sine, bü tün vücut mübaliğalı bir surette teresstim eder, Deniz köpükleri - nin içinden Venüsün zuhuru gibi, “Gömleğime emniyet edemem,, sö sü bir darbrmesel teşkil eder, Her dilde olur mu bikri mazmun. Hun ile âlüde gördüte Kamisı Yusufu, Kalmi rirmdaki pirahende em. niyetim' Hal — Ben, Küçük, siyah le. keler, Bazan bir dilâra bir yüzde hüsün ve âna medar olur, Bazan il karanfil dudakların uçlarında belli, | belirsiz görünerek hüsnü — âşinayı imrendirir, Hal kâtir, zülüf kâfir, çeşim kâfir elâman, | Serbeser İklimi hilsmlin küfiristan oldu hep... Safir — Siir söyliyen, Tabistin hazin hezin tebessimlerinden ya” ratılmış bir mahlük. Şair odur ki sözlerinizdön meal siler, Bir şiiri zihayatı bilir belki siz gibi, Bu teşebbüsün altıncı Mehmet taratından Haringtona yazılan bir mektupla yapıldığı evvelce de bi. liniyor fakat mektup muhteviyatı malüm bulunmuyordu.. ,Maltadan yazılan tegekklir mektubu ise ta- mamen meçhuldü. Bu vesikaların ele geçmesile firar hüâdisesi daha iyi aydınlanmış bulunmaktadır, (Helifei Müslimin) sıfatı olma imeasını koyan Altıncı Mehmet (Mabeyni hümayunu melükâne, ser kurnalık dairesi) başlıklı v2 16 ieşrinlsani 922 törikli, Sair odur ki gözlerinizden hayal alır, Bendeniz gibi! Şeytan — İbiisi lin, Erkekle - rin şeytanı kadınlar, kadınların şeytanı erkeklerdir, Uyma şeytan işine sen, sen olda ey mahi cebin, Ne belâlar getirir adama iblisi Min! TAEDRİ işgal orduları başkumandanı Ge- zel Haringlondan (“İstanbuldan mahalli ahara” naklini talep eyle, miştir, Bu tezkere aynen: (Dersaadet iegal orduları baş, kumandanı General Harington ce- naplarma: İstanbulda hayatımı tehlikede gördüğümden İngiltere devleti fa himesine ilticn ve bir an evvel İs. tanbuldan mahalli abura aklimi talep ederim efendim. 16 teşrini. sani 922 Hulifei Müslimin . Meh. met Vahideddin) diye yazılıdır. (Fotoğraf 11) Bu mürncaatın yapıldığı 16 teş- rinisani 1922 perşembe gününün akşamı General Hârington Carsi edilen himayenin deriğ ödilmiye « geğini ve azimet osbabının ertesi sabaha kadar hazırlanacağını) ce. vaben bildirmiştir, Bunun üzerin? Vahideddin, Yıldız saraymda der. hal hazırlıklarma (başlamıştır. (O akşam, dajma vakit geçirdiği ma beyin dairesine gitmiyerek mu. tadı hilâfına merasim köşkünde kalmış ve orada, yanına davot et. , tiği seryavor Hafiz İbrahim Paşa, İ mefruşat müdürü Ali, kilercibaşı İzzet, mabeyin müdürü sanisi Kâ. mi, hademe kumandanı Zeki bey» lerle beraber saat on buçuğa ks- dur maiyetine alacağı adamlar ve rakil olunacak eşya hakkında gö- rüşmüştür. Bünu müteakip mü, cevherat, nukud İle, mühim mek- tuplar, pişanlar, elbiseler ve bazı lüzumlu eşya bavullara yerleşti- rilmiştir) (1). Son maaşını ds sl. mış bulunan Vahideddin yanında 2aÇN : a, Yüzme hazırlık müsa! s1 Su sporları Ajanlığından: 1 — Bölgemiz 1941 yılı yüzme bazırlık müsabakasınm (birincisi 22 haziran 941 pazar günü saat 13 de Moda yüzme havuzunda yapıla” caktır, 2 — Tülebe sporcular, mektep- leri namına müsabakalara girebi- içceğinden yarışlardan evvel ajan lığa müracaat etmeleri lâzımdır. 3 — Hazırlık mahiyetinde olan bu müsabakalar yalnız büyükler arasmda yapılacaktır. 4 — Hakemler: Rıza Sueri, Sıt- kı Eryar, Bekir Macur, Faruk Birgen, Nuri Bosut, Suat Erler, - büz yağdığı bir vöükerc He, > Tatambul Sakin ve buhransız geçen günlerine den birinde Leylâ, maharririmize, * acıklı hayatımın en mahrem ve es. rarcagiz safhalarını nasl anlattı? canlı bir macera... Tanınmış bir aile kızı olan Leylânm, ailesinden bile gizle. diği mahrem hatıra defterini karilerimiz bu sütunlarda me. rak ve heyecanla okuyacaklardır. YAKINDA En Son Dakika | GAZETESİNDE götürdüğü para hakkında, firari müteakip çıkan İstanbul gazete. lerinde bazı tahminlerde bulunuk muştur. Ezcümle bir gazetede (Vahideddin firar ederken Osman lı Bankasında bulunan paralarını almıştır. Bu paralar yetmiş bin İngiliz lirası idi. Diğer taraftan mücevherat terhini mukabilinde yine bankı Ozmaniden elli bin İn- giliz lirası almıştır. Şu halde firar ederken yanımda yüz yirmi bin İngiliz Tras bulunuyordu). DeniL mektedir. (2) Altıncı Mehmet 16 teşrinisani. yi 17 tegrinitaniye bağlıyan gece- yi merasim (köşkünde bir şezlong Üzörinde uykusuz ve asabi olarak geçirmiştir. Ertesi” cuma sabahı saat albda baş mabeyinei Ömer Yaver peşs, efendisinin bulundu - ğu salona girerek otemöbillerin hazır olduğunu bildirmiş ve Vehi. deddin on dakika sonra sırtma ko, yu sarı, uzum * apoleisiz bir palto giyerek yanmda baş mabeyincisi ve baş yaveri olduğu halde binayı terketmiştir.. Firari Sultan bahçeye çıktığı zaman şiddetli bir yağmurla karı: gt hizir bir rüzgâr esmekte idi, Bahçede kendisine” yedi kişi daha ilhak eylemiş ve bu kafile beş dakikalık bir yörüyüşlen sonra sarayın arka tarafındaki, Orhani- ye kışlasına hasır, metrük Malta kapısından dışarıya o çıkmıştır, Bu suretle kardeşinin ve kendisinin unutulmıyacak fhanetlerine sahne olan Yüdız saraymı ebediyyen terkeden #ullan, hemen orada kendisini dört otomobil ile bekli. yen General Haringtona mülâki olmuş ve bü otomobiller firarileri aldıktan sonra Balmumcu ve Ni, şantaşı tarikiyle Dolmabahçe sa - rayma inmiştir. Vahidettin saray- da on dskika kadar kaldıktan son. ra kendisini beklemekte olan bor. dosu beyaz ve bacası sarı bir mu- ga, refakatinde Genersl Harington olduğu haldö maliyeti ile berabör binerek harskete hazır bulunan (Malaya) harp gemisine geçmiş, gemide Akdeniz filosu umum ku- mandanı tarafından istikbal olun. muş ve İngiütere fevkalâde komi, ser vekili de Vahidettini ziyaret etmiştir. Bu merasimi müteakip gemi İstanbuldan ayrılmıştır. Vahidettirle beraber gidenler, oğlu Ertuğrul efendi, başmabeyin- ci Ömer Yaver paşa, hademe &u- mandanı kaymuküm Zeki bey, bar berbas: Ma'ımut bey, seccadeciba, şt İbrahim biy, İsnel . müsahip dır, Yıldız sarayındaki maorsubin al *ıncı Mekmedin firarından saat onda haberdar olmuşlardır, Ber . degün #ferdilcrinin ik daireden çıkmadığını görerek meraka düş müşler fakat az sonra Vahidetlin Yıldız saraymı terketmiş olduğu - nu öğrenmişlerdir. (O gün saat on bire doğru #e . Ymlık resminin icrasına mütesl . lik hazırtıklaria uğragılıyordu., Ma beyin buşkâtbi Rifat bey, Kâtip Reşat böy vasılasile keyfiyeti Re. fet Paşöya bildirmiş ve Vahided- dinin camie gelemiyeceği anlağıl. mıştır) (8). i Bu firar hâdisesini, Türkiye Büyük Millet Meclisine, 18 teşri . nisani 1922 cumartesi günü, İcra Vekilleri Heyeti Roisi Rauf Bey şu suretle bildirmiştir. (Arkadaşlar, dün geç vakit İs, tanbulda bulunan Refet Paşa haz- retlerinden aldığım 17/11/1338 tarihli bir telarsfı zatıâlilerine sr. zediyorum) dedikten sonra adı ge. çen telgrafla diğer vesikalar sr. rasiyle okumuştur. (SURET) İcra Vetilleri Reisi Rauf Beye, fendi Hazretlerine Vahideddin efendi bu gece sa- raydan şaybubot eylemiştir. İs . tanbul kumandanı ve polis müdü, rünü tahkikata ve tedabiri lizime ittihaz: için saraya gönderdim, A- İacağım malümalı ayrıca arzede. rim, Refet zatı şahane kendisini İngilteernin ziri himayesine Vezederek bir İn. giliz sefinei harbiyesiyle İstan. buldan müfarakat etmiştir. İmza: Harington (Melfuf olan beyanname sureti) Resmen beyan olunur ki, zali şahans vaziyeti hazıra netisesin - de hürriyet. ve hayatını tehlikede gördüğünden, bütün islimların ha- İifesi sıfatiyle İngiliz himayesini ve aynı zamanda İstanbuldan baş. ka bir yere naklini talep etmiştir. Zatı şahanenin arzusu bu sabah ifa olunmuştur, Türkiyedeki İngi. Uz kuvvetlerinin başkumandanı General Sir Çarla Harington zatı şahaneyi almağa giderek bir İngi- liz harp sefinesine kadar kendisi. ne refakst etmiş ve zatı şahane vapurda Bahriscfit filosu unum kumandanı Amiral Sir de Bruk ta rafından istikbal edilmiştir, İngil tere fevkalâde komiser vekili Sir Nevil Henderson zatı şshaneyi se finede ziyaret ederek Eral Beşin- G Jorja bildirmek üzere arzuları- ni sormüştur. Bu vesikaları müteakip şer'iye vekili Koüya mebusu Vehbi efen. di firar oden sultanm şer'an mün- Z çe ip kay- | halı olacağı haki i iSİMASINI (Minhü tevfik) İmamülmüslimin olan zeyd düş. manm umum müslimin sleyhinde mucibi mahvolan tekâlifi gedide , sini bilâ zarure kabul ile hukuku islâmiyeyi müdafaadan eczini İz. hara müsliminin müdafaaten mü - eahedelerinde düşmana muvafa- katle müsliminin ihtilâl ve işfiki. sını müelp harekâla fillen müte. gebbis ve harekâtı ihülâlkârane « Ye devam ve ısrar ve bâde ecnebi himayesine iltica ederek makamı hil&feti terk ve firar ile münhali olur mu elcevap Allahuâlem bis- sevap olür. , Ketebetülfakir anaanhüenfa Mehmet Vehbi Yukandaki vesikaların ve fetva. nm okunmasını mütcakip firari sultan lânet ve nefret tezahürleri içinde hal edilmiştir. Firarinin Malta yolunda milesi , nin ahvalini telsizle osordurması üzerine Generul Haringtonun, kı- si Ulviye sultana fransızca bir mek tup gönderdiğini nutuktan öğre - Biyoruz, (General Haringtonun Ulviye sultan amında bir kadma gönder diği fransızca mektup da yardır. Bu mektup, hiçbir cevap verilme, miş olduğu kaydiyle uynen Refet Paşaya gönderilmiş o da bize, 25 teşrinisani 1922 tarihinde sureti . ni bildirmişti, Fransızca mektu - bun bildirilmiyen türkçe sureti gu. dur: “Sultan hanımefendi bazretleri, elin Maltaya yaklaşmakta bulu $İ di bir imanla, yaratımı Vahideddin Maltaya muvasala- tını müteakip, 25 Leşrinisani 1938 tarihinde firarma otavassut eden General Haringtena aşağıdaki min net ve teşekkiir mektubunu gön - dermiştir: İngiltere devleti | fahimesinin şark kuvvetleri baskumandanı a. saletlü General Har iyton cenap. larma, Muhterem Göneral * Dersnaadetten hini infikâkimde sebkeden teshilât ve ibraz buyuru lan büyük nezaketinizden son âe- rece memnun ve müfrhassis ol dum, Samimi teşekküratımm ka . bulünü rica ederim, Dersaadet kuvvayı bahriye kumandanı Ami, ral cenaplarının ve rakip olduğu » muz “Malaya” harp s*finesi ku. mandanmm hakkımda gösterdik . leri hürmet ve nezaketten müto- haseji memnuniyetlerimin kerdi Jerine iblâğma delâlet buyurul . masmı assleti imüsellemelerinden İntizar eylerim, 20 teşrinisani 338 Mehmot Vahideddin) (Fotoğraf 3). Mehmet Vahideddin Albay Safiyeddin Dağada'nm Türk tarihine kazandırdığı bu iki mühim vesika, Osmanlı hanedan Ve saltanatının nasıl bir hava için. de yıkılıp, göçtüğünün yeni delil lerini teşkil cimektedir. Biz bir defa daha başımızı, ebe- Atatürkün. (Nutuk) una eğerek, onun tüng seni duyan bir huşu içinde, bu firar hakkındaki #atırları oküya , lm, bütün bu satırlarda bizim ve gelecek nesillerin düşünceleri ya. şamakta ve kalpleri çarpmakta - dır, (Vahideddin gibi, hürriyet ve hayatını milleti içinde, tehlikede görebilecek kadar âdi mahlükun, bir dakika dahi olsa, bu milletin relskârında bulunduğunu düşün » wök ne hazindir! Şayanı teşekkür Ki, bu alçak, mevrus saltanat ma, kamından, millet tarafından kat tan sonra densalini fyiam. yıktım. Aciz, âdt, his ve idriklen mah rum bir mahlük, kabul eden, her. hungi bir eenebinin himayesine girebilir; Takat böyle bir mahlü, kun, bütün İslâmların halifesi sı. fatımı haiz bulunduğunu İHade et- mek elbette muvafık değildir. Böy Ie bir telâkikinin doğru olabilmesi,» evvelemirde, bütün islim kütlele. rinin esir olmaları garlma vabes, tedir, Halbuki, cihanda bakikat böyle midir? Biz, Türkler, bütün tarihi hayalımızca bürriyet ve is. tiklâlo timsal olmuş bir milletiz! Kıymetsiz hayatlarını iki buçuk gün fazla, sefiline sürüğliyebil - mek için, her türlü zilleti mübah gören halifeler oyümunu da sahne. den kaldırabildiğimizi gösterdik, Bu suretle devletlerin, milletle , rin yekdiğeriyle münasebatmda şahısların, bahusus mensup oldu. Zu devlet ve milletin zararma da olaa, şahsi vaziyct ve kayatların- dan başka bir şey düşünmiyecek pespayelerin ehemmiyeti olmiya - cağı hakikati malümesiri teyit et, tik) (5). (5) Nuluk sayfa 497 Devlet Basmnevi İstanbul 1938, 4Yücel'den) (1) 19 teşrinisani. 338 tarihli İstanbul gazetelerinden, (2) 21 teşrinisati 338 tarihli Va kit gazetesi, (8) 19 teşriniseni 388 tarihli Tanin gazetesi, (4) Nutuk sayfa 497 Devlet Ba, #mevi İstanbul 1938, «SURET) Heyeti Vekile Riyasetine Haringtondan şimdi aldığım Amerikadaki Alman konsoloslukları - nın evrakı yakılıyor Şikago, 18 (A. 4.) — Ameri. daki bütün Al mler laklarının en geç 10 temmuza kodar kaptılmaları hakkmda Ruzvet tarafından imza ediler sine üzerine buradaki Al san konsolosluk mamırları, bin Mi yakmağa başlamış. nan zatı hâzreti padisahiden aile. ai ahvalinden malümat rlensmı ba vi bir telsiz aldım, Bu babta geçen cumartesi Yıldızdan malimat al - ektub mış ve kadın efendi hazretlerinin mii beyanname - kemali âfiyette şayan olduklarını nin surötlerini berveçbi zir arzedi. | ağrenmiş ve derhal sair şahünüye Yorum, Beyannemenin ajanslar |, atmistim. Eğer allel şahane vasıtasiyle Avrupaya da tebliğ ©- | hakkmda malümat Hütfedebilirse. dilmiş olduğunu bittetkik anladı - | niz bahtiyar olurum. Zat: sahane. ğını da arzederim. (Mektup sureti) Bir nüshasını leffettiğim resmi beyannamede söylendiği | siniz dk skneddnün sekiz. sümme b. akin dolayısila en Semimi tömenniye iman kabulünü Men ederim, İrme veçhile ' Hariygten) (4).
