11 Kasım 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

K ga aç e T ŞET T Y Hü el d iğe 3 AMAM iki sene oluyor ki —Atatürk'ü — aramız. dan kaybettik. Bu kayıp yalnız Türk — milletinin değil bütün in- sanlığın unutamıyacağı — bir acı ifade eder, Türk milleti yurdunu isgal eden ecnebi ordulara karşı açtığı milli kurtuluş mücadele- sinde, yol göstericisini, — Atatür. kün yüksek şahsımnda bulmuştu. Milki istiklâi savaşmda yabancı istilâsma karşı açtığı anti emper, yalisi — mücadelede olduğu ka> dar saltanat ve hilâfete karşı aç- tığı demokratik mücadelede de kımın siyasi ve içtimai menfaatle. rini temsil etmiş, Türk milletinin irade ve isteğini müşahhbas bir halde tebellür ettirmişti, Yurdu. nu düşman çizmesinden kurtar- dığı saltanat, hilâfet gibi bir de- rebeylik müessesesinin — arpalığı olmaktan halâs ettiği ve girişti. ği ıslahatla eski devirlerin köh, ne artıklarmdan — birçoğunu kal- dırip attığı için Türk milleti A. tatürke bağlandı. Ve onu milli is- tiklâlin ve cumhuriyetin bir tim. sali ve remzi olarak içten sevdi, Onun içindir ki Atatürk'ün ölü. mü Türk milleti için unutulmaz bir acı olarak kaldı. 1914 - 1918 harbini müteakip gelen beynelmilel İnlalâplar dev. resinde İnkılâbı buhranlarm ve | le ve millit kuvvetlerin kalkımma. | sile müstemleke ve yarı müstem. leke — memleketlerin — mazlum milletlerinde — parlıyan anti emv Düşündüğüm gibi ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜ bu büyük insan bütün Türk hal, T REZ Ş N peryalist mücadele ateşinin par- lak ve muvaffakıyetli bir misali- ni vermiş olan Türk milli kurtu. haş hareketi — yabancı milletleri bir esir. gibi tutan beynelmilel emperyalizme — indirilmiş mühim bir darbeydi, Bu, Türk milli kurtuluş hareketine — beynelmi . lel bir mahiyet ve hususiyet ve" rir, Bu itibarla Türk milletinin emperyalizm aleyhtarı mücade. lesi bütün insanlığı alâkadar e- den bir manâ ve ehemmiyet ta, şır. Kurtuluş hareketimizin bu hususiyeti ona zehberlik eden A. tatürk'e — beynelmilel bir şöhret ve mevki vermiğtir. Bu yüzden o sadece büyük bir Türk olarak da kalmamış, büyük bir insan o* larak insanlık tarihine geçmiştir. Böyle olduğu içindir. ki Ata türk'ün ölümü, bütün insanlık â- leminde unutulmaz bir acı do- ğgurmuştur. Matemi devlet hudut. ları tanrmamıs, cihanı sarmıştır. Atatürk'ün ölümü matemini bu sene de harp içinde tutuyo. Tuz. Bu büyük insanm matemi bu” günktü harp icinde bizim için hu- susi bir mana ifade eder, Milli İstiklâl hakkının hide sayılm e- zildiği bu baüdire itinde milli &. tiklâl hüreketimizin idarecisinin aziz hâatmrasımı ânmak her türlü teesstirden üâzüde ve sadece ör milli menfaatlerimiz peşinde mil. li istiklâlimizin — korunması için and içmekle tev'emdir. Sua!t Derviş ÇETETÇARÇTÇRA TÇT TI 83 Yazan: Kadircan- .7(:4& Prena Voronsofun bu işi yap - madan evvel ona danışması, an - cak izin aldıktan sonra hareketa ' geçmesi lâzımdı, Eğer başkuman' danm oğlu olmasaydı, çar ailesi - ne karısı cihetinden ilgisi bulun- masaydı, küstah miralayın hemen hapsine emir verecekti. Fakat gimdi. ; Orta yerde büyük bir masa ve Kafkas haritası bulunan odasında sert adımlarla aşağı yukarı dolaş- tı; yumruğu ile yazıhanesine vur” du; hemen yaverini çağırdi: — Benden izin almadığı yetmi- yormuş gibi neticeyi de bildirmi- yor, bu kadar mühim bir hâdiseyi neferlerimden — öğreniyorum; — o halde benim burada işim nedir? Hemen şimdi —miralay Voroönsofa git, bunları söyle; Hacr Muradı a- p gelsin! Prensin evinde yemekten henüz kalkmışlardı ki, yâver geldi; ken" disine söylenenleri mümkün ol - — duğu kadar yumusatarak bildirdi, Voronsof: — Generalin emri hemen vapi- lacaktır! Diyerek savdı. Vaziyeti Hact Murada anlattı; naip: — Peki, fakat gitmeden evvel namazımı kılmalıyım! Dedi; evvelce kıldığı aodaya geçti. Onlar yola çıkacakları sırada prenses Marya dâ amazön elbise- si giymiş, kırbacını alarak kapıya gelmişti. Prenas —Voronsof bunü hoş görmedi: — Marya, biz yalnız gidelim. Niçin kendini üzeceksin! Bu, ba: na ait bir iştir! — Biliyorum; lâkin madam Za- kamleskiyi coktanberi ziyaret et- memistim; bu fırsatı kaçırmıya - Hm, — Lâkin, bu, basşka zaman o * labilirdi! — Yolda seninle beraber —bu- lunmak da ayrı bir zevk olacak- tır, / Genç kadınm tizumunda onları himaye için geöldiğini Hacı Mu- rat da anlamış, hoşuna gitmemiş' ti. Bir erkek hiçbir zaman bir ka. dimm yardımına muhtaç olmama- lrydı. Prenses Marya Hact Muradm ricasına da o pek sevimli ve tatlı gülüşlerini bol bşhik-ram ederek * L L İster istemez lıq Mrl&te atla- ra bindiler; generalin bulunduğu yere ve evine gittiler. General Zakomleski — prensesin Maryayı büyük bir hürmetle kar- şıladı; salona, karısmın yanma gö türdü, Hacr Muradı da yaverinin odasma gönderdikten sonra prens Voronsofla birlikte çalışma odası. nâ doğru yürüdü. : General sahiden çok — kızmıştı, O kadar ki bu genç miralayın baş kumandan Voronsofun oğlu oldu * | ğunu, pek yakmdan olmamakla be raber çar ailesiyle alâkası bulun, duğunu unutmuştu, Odanm kapısmdan girdikten son ra geri döndü; prens Voronsofa: — Giriniz! Dedikten sonra üstü haritalar- la dolu olan masanım başma geğ. ti. Miralaym oturmasmı bile söy” lemedeti sert bir sesle sordu: — Ben burada neciyim? benim emrimde değil misiniz? — Benim kumandanım olduğu- nuzu hiçbir. zaman unutmadım, generalim! — Bir an bile hatırlamadığınızı söylersem daha doğru olur! — Fakat,,, — Artık pek ileri gittiğinizi an, lamıyor muüsunuz? Orduda baş - kalarma örnek oluyorsunuz! — Fakat generalim sanırım ki, — İnkâr veya tevile kalkışma, yımız, Mademki _bem'm emrimdesi" niz, Hacr Muradm teslim olduğunu niçin haber vermediniz, hattâ ka. bul etmek itin bana danısmanız İâzımgelmez miydi; bu, bir ne . ferin bile unutmaması lâzrmgelen en basit bir as#kerlik kaldesidir. — Pek ansızm oldu da, Hacı Muradıin bir adamı geldi ve,. General Zakomleski yerleri ade" tâ tekmeliyerek odanın böyunca gidip geliyor; kendisinin yirmi se nelik bir asker olduğunu, çara bunca hizmetler ettiği halde diün. kü çocuklarm bir tatkım büyük kaptlara güvenerek onu hiçe say” dıklarını haykrriyordu, “Devamı vür) Siz —a re y eT HETET'E FT HABEE—MM Kahraman askerleri- mize kış hediyeleri Ticaret ve sanayi erba bı da harekete geçti Dün, şehrimizdeki parti kaza ve nahiye merkezlerinin hemen hep- sinde Ebedi Şef Atatürk'ün vefatı yıldönümü münasebetile yapılan ihtifali müteakip çok ulvi bir gaye için mühim toplarıtılar yapılmış - tir, Her smıf halk, bilhassa er . babı ticaret ve sanayiin iştirak et- tiği bu toplantılarda hudutlarımız- da vatanm bekçiliğini yapan kah. ramâan aâskerlerimize kıslık hedi - yeler gönderilmesi için süratle hareket edilmesi yolunda mühim kararlar verilmiş, taahhütler ya - pılmiş ve eşya derleme koömiteleri seçilmiştir. Bugünden itibaren faaliyete ge. çecek olan komiteler, kiş bastir - madan evvel kahraman askerleri- mize hediyelerin yetişmesi için gerek teberrüat ve gerekee ay - nen eşya toplryacaklardır. Bunun için defterler açılmıştır. Yapıla - cak teberrularla da eşya almacak- tır. Bazı mımnmtakalarda bu hususta daha evvelden harekete geçilmiş. tir. Diğer taraftan hemen ekser ku- rumlar da kendi âzâları arasında ayni yüksek maksatla hediye topr lamaktadır, Her yüce gayede ön safta gelen İstanbul halkmın bilhassa hudut . larımızı bekliyen kahraman mem - leket evlâtlarına karşı şükran bor- cunu ödemek için müsabaka eder. cesine hareket edeceği muhakkak addedilmekte, — esasen bunüun ilk semereleri şimdiden görülmekte - Halteııoıllorln şikâyeti - Buradaki iki fırından biri kapandı ve ekmek 14 kurüşa çıkti Haydarpaşa Malteposinde ekmek üç gündenberi müşkülâtla ve ancak 14 kuruş mukabilinde tedarik — edil- mektedir. Maltöpelilerden yaptığımız tankı katta öğrendiğimize göre — vaziyetin bu şekilde olmasmm bazı — sebebleri vardır. Maltepede mevcut iki m-ın bundan bir sene evyel bir fırıncı — tarafından kiralanmıştır. Fırıncı her iki fırmm da işletilmesini üzerine aldıktan gon- ra, Boatancıdan araba ile gelen ekmek gilerin de Maltepede ekmek satmaları menedilmiştir. Bu vaziyette — bültün Maltepeliler ekmeklerini Maltepe fı- rmlarından tedarik etmek mecburiye- tinde kalmışlardır. Ancak “Maltepe- nin iki fırmından biri faaliyetini dur- durmuş ve Maltepe ekmeğini yetiştir- mek sadece bir firmm Üstüne kalmış- tır. İddiaya göre, işin asıl — enteresan kısmı bundan gonra başlamaktadır: Malümdur ki fırmlar, halka ucuz ekmek verebilmek için unlarını Top- rak Mahsulleri Ofisi buğdayından al- maktadırlar, Bü sene, Maltepede — bir firin işletilmekte olduğu için iki fr- rınlık un verilmemiş, üstelik geçen Be- ne de iki fırm işletilmemiş olduğu için fırıncınm elinde diğer firinm senelik stoku bulunması icap ettiği ileri sü- rülmüştür. Halbuki Maltepode ne un vardır, ne de bir fırımnın bir senelik stoku... Bu unun ne olduğu ise malüm değildir. Malüm olan yeğâne şey, Maltepe hal- kmın müşkülâtla ve 14 kuruşa ekmek tedarik ettiğidir. Maltepeliler alâka- darlara müracaat ve şikâyette bulun- maktadırlar, ——— İngiltere sefareti müsteşarı terfi etti T Ankara, 10 (A.A!) — Haber aldığr mızâ göre İngilterenin Ankara büyük elçilği müsteşarı J. Morgan elçiliğe terfi etmistir. Morgan göne Türkiyede müsteşar- lik vazifesine devam edecektir. Ege tutun piyasasını Ticaret Vekili açacak Ankaradan gelen malümata — göre, bu sene Ege mıntakasında tütün piya: sası birincikânunun ilk haltaşı İçinde 'i açılacaktır. Piyasayı bizzat Ticaret | Vekili açacaktır. noğu_ml? Belediye sinemaların makine dairelerine bir göz atmalıdır.! Şehrimizdeki sinemalardan birin- de makinistlik yapan bir. okuyucu- muz bize gönderdiği mektupta şüy- le diyor: *“Sinemanımı en az kazanan men- supları, şüphe yok ki, makinistleri- dir, Makinistin acıklı hali bugüne kadar kimsenin gözüne çarpmamış ve hiçbir makam bununla yakından alâkadar olmak lüzüumunu — duyma- mıştır. Halimiz yürekler acısıdır: Sabahın il inden gecenin 24 üne kadar sinema makinesinin başmda iki büklüm bir halde hem gözleri- mizle filmin yerdeki aksini, hem de kulağımızın dibinde bağıran — opar- lörden filmin sesini dalmi takip ve kontrol mecburiyetindeyiz. Sabah. tan akşama kadar bilâfasıla matiner ler yapan bir sinemada makinistin çektiği azabın derecesi, mümkün de- ğll, bir güncük olsun, o mezar kadar dar beton makine datresinde bulun- madan tasavvür edemezsiniz. Siner ma makinesinde, elektrikle yanarak filme kuvvetli ziya temin eden ark kömürlerinin neşrettiği bol toz zer- relerini ve kokuyu da mütemadiyen tenefflüis ederek zebirlenmek mecbu- riyetindeyiz. Koku ve zerrelerin ma- kine dalresinden dışarı — çıkarılmaşı için makinelerin üzerinde bir — ucu boru ile dışarı verilmiş bir huni bu- lunması lâzrmken bir çok sinemalar- da bu yoktur. Halbuki bu tertibatın bulunması belediye — talimatnamesi “İktızasındandır. Böylece bir maki- nist günde en az 18 saat kulağı d- binde oparlör, gözleri perdede ve zer hirli havayı teneffüs ederek sıhhati bozuluyor ve buna mukabil — vasati 80-85 Hra alır. Bu parayı alabilmek lrlgin ba işe senelerce emek vermiş, Tihtisas kazanmış ve belediye tarafın dan imtihan edilerek — ehliyetname almış olması lâzımdır, Gene belediye ce ve diğeri gündüz çalışmak üzere iki makinistin bulunması mecbüriye- tini koyduğu halde buna riayet eden sinema ya bir veya ikidir. Filvaki zora gelince makinistlerin yanımda bir kişi daha gösterirler. Fakat bu kendisine iş bırakılamıyacak kadar acemi bir çıraktır, — ehliyetnamesi makinist değildir. Şimdi siz bu hale ne dersiniz?,, Vaziyet okuyucumuzun anlattığı gibi ise cidden hazindir. Sinema sa- hiplerinin büyük bir feragatle çalı- şan makinistlerini terfih — etmeleri Hzımdır, deriz. Ancak sıhhat mese- Jesinde iş değişir. Sinema sahipleri- nin cüzi bir masrafltan çekinmeleri veya ihmalleri yüzünden makinlsle- rin çok kısta bir zamanda sılhatleri- ni kaybetmelerine asla müsaade edil memeli ve belediye talimatnamesi bükümleri sıkı bir koöntrolle — yeri- ne getirilmelidir. diyoruz. Doğru değil mi? KÜÇÜK HABERLER * Beykoz - Anadoluhisarı yolü ile Anadoluhisarı - Göksu yolu inşaatınmın hızlandırılması belediyece alâkadar- lara bildirilmiştir. 9900 metre — uzun- luğunda olan bu iki yol belediyeye T4 bin Hraya mal olacaktır. * Tramvay, elektrik ve tünel ida> relerinin 941 senesi bütçesi şehir mec lisine verilmiştir. Hazırlanan kararna- meye göre 9di mecmu varidat 10 mil- yon 400 bin liradır. * Askerlerimize kışlık giyecek gön: dermek için Kayseride Kızılay cemi- yetinde yapılan bir toplantıda cemi- yete mensup olanlarla partili arkadaş lar arasımdan teşkil edilen kollar ik hamlede 1.220 pamuklu temin eyle- mişlerdir. * İzmir Kızılçullu köy enstitüsünde devam etmekte olan eğitmen tedrisatı ikmal edilmiş ve 85 eğitmen mezun olmuştur. Eğitmenler Menemen, Ber- gama ve Ödemiş kazalarmdaki köyle- re tayin edileceklerdir . * Hatay kasaba ve köylerinde 18 i- le 45 yaşımdaki vatandaslara okuma, yazma öğretmek için açılâarak — 105 millet mektehine ait hazırlıklar — bit- rhiştir. Millet meltepleri öon gün sonra faaliyete geçeceklerdir. * Amasya sonbahar panayırı İkin citeşrinin on beşinci cuma günü açıla- caklır, Panayırın açıldığı gün pehli- van güreşleri ve kapanış günü de at yarışları yapılacaktır, « — ÜÜĞ a el — « istanbulda kaç ihtikâr hâdisesi oldu Ticaret Vekâleti Murakabe Komisyo- nundan bunu sordu Ticaret Vekâleti, mühim bir meseleyi fiyat murakabe komis, ve bu meyanda bil, hassa mühinı vaziyette bulunan İstanbul fiyat murakabe komis, yonundan sormuştur. Vekâletçe şimdiye kadar kaç ihtikâr hâdi, sesine el konduğu, ne kadarının sabit olduğu ve adliyeye verile, bildiği ve nihayet bunların kaç tanesinin ceza gördüğü sorul, maktadır. Bu hususta mmtaka tiçaret müdürlüğü tarafından tetkikat yupılma.kta.dn' göre, İstanbul fiyat murakabe komisyonunun şimdiye kadar ele aldığı ihtikâr hâdiseleri gayet az olduğu gibi, bunlardan adliyeye verilenler de kırk kadardır. Bunlardan bir kısmı kirayı yükseltmekten mü, tevellit davalardır. Muhakeme, ler neticesinde bunlardan ikisi, nin sürgün Mevcut kanaata göre ihtikâr takibatının İstanbulda bu kadar zayıf kalmasma sebep ihtikâr kontrol teşkilâtının : olmasıdır. Şimdi yeni bir te, ıekkül kurulduğu ve kadro ik, mal edildiği için bundan sonra ihtikâr ve fiyat yükselmelerile dâhâ yakmdan mücadele imkâ, ni bülunacağı kanaati vardır. Kalp gümüş yüz kuruşluklar Şubatta tedavülden kaldırılacak ©- Yan gümüş yüz kuruşlukların piyasada sahteleri bulündüğu malümdur. Ancak bu kalp paraların hakikilerinden ayırt edilmesi gayet kolaydır. Bu paralar- da, “Türkiye cumhuriyeti,, ibaresinde- ki H harfinin ortasında çizgiler yok- tur, T.C, barflerinin aralarındaki nok ta, hakiki gümüş yüz kuruşlukta yu: varlak, kalplarda ise dört — köşedir, | Kalplarda 100 rakamımım Üzerine dö: kunulduğu vakit, hafif bir kaypaklık hissedilmektedir. — —H Emlâk alım satırm. Bundan iki üç ay evvel hararetlenen emlâk alrm satrmı, son günlerde ha- fiflemiştir. Bu muamelenin en fazla hararetle devam ettiği günlerde, ta:- pu dairesinde her ây, iki üç milyon liralık muamele olurdu. —H Polislere, tabanca atan bir sarhoş yakalandı Dün Şehremininden geçen ve müt:- hiş sarhöş olan Mustafa isminde biri, cebinde taşıdığı tabancayı çıkararak, ateş etmiştir. Polisler kendisini yaka- lamak istemiğlerse de sarhoş kaçmış, polisler de Fatihe kadar kendisini kö: lamışlardır. Nihayet, — tabancasının kurşunu biten sarhoş, bu sefer de por Hise bıçak çekmiş ve nihayet yakalan- mıştır. —— Yeni İran ve Fransız büyük elçileri Ankarada Ankara, 10 (A,A.) — Yeni — İran büyük elçisi Anuşirivan Sepahobodi ve zevcesi bugün Ankaraya gelmişler- dir. Yeni Fransız büyük elçisi — Jules Henri de bu sabah şehrimize gelmiş- tir. ———0 ——— Bir karpuz için 3,9 ay hapis yatacak Ahmet adında bir sabıkalı Kumka: pt tarafında —Abdullah adında — bir karpuzcudan bir karpuz çalmış, Kka- çarken karpuzcu tarafından yakalan- mıştır, Birinci ceza mahkemesine ve: rilen Ahmet 3 ay 15 gün — müddetle hapis cezasına mahküm edilmiştir. v 11 lhı.xbım—ktl” ea 194—" e Rasgelt. Bir müzayede bd T EÇEN g'hn V e muharrir bir mal gibi nasıl bir !l“l"".aı ticesinde Vatan'da M ferki müzayedede bir Ml tede kaldığını yazıyor V© ' çf larının — merakını at ııl“ yordu. Bundan anlnşlhfş .gn lek, bu sefer de keleğİ , dirmiş ve hakiki bir .' manzarası almıştı. Cü Fakat üzerinde dnf“ı':;: şüç * eden bir nokta var: Ft ne geçen (Üç yıldız) Sanıyordum ki bu (En Son Dakika) rewıdo zan sıklaşıp, bazan S€) hikâyeler neşreden (ÜC yııdü Kendisine sordum da Şun di- '— Bu sefer ll'l'İî”"eııeyı zum görmemişler © rada F buradayım amş, adımı © k, Şorum.,, B A — - Ebedi Şefin azll hatırası N (Baştarafı | lerde &ivil ve askeri bütün | zabit ve memurlar ve mütt teşekküller mensupları, mek halkım iştirakile yapılmış V* 9,05 de Atatürkün hayaftâ — ., kapadıkları anda beş bir İhtiram vakfesi IUG% Atanm hatırası anılmak pılmış, Atatürk übidlmm' konmuş, Büyük Dâhinin .' ve eserlerinden bahsedeli rat edilmiştir. ,ıı! Ankarada yapılan büyük Atatürkün muvakkat kabiri lunduğu Etnografya müzZesi olmuştur. Saat tam dokuzu dört Şef İsmet İnönü burayâ yö” disine intizarda bulunan B!UM” BW Meclisi reisi Abdülhalik i vekil Dr. Refik Saydam V* Ü yf may başkanı' Mareşal MM Ğ ile birlikte müzeye giror"' A | fin manevi huzurlarında btf süren bir tazim vakfesindt * lardır, Bu esnada müzenin Ön“”ı;j bir askert kıta ile polla M gü simel ihtiramı ifa eylem” he cumhurun ayrılmasını MüÜ '1# ta parti genel sekreteri DF uld zer olduğu halde parti U:'J,,z w heyeti azaları topluca M ıf rin bulunduğu salona ı*l'"'“ B. 4 bedi Şefin manevi huzuf mişlerdir. Bunu vekillerin rın ve başlarında profesö ei halde Türk dil, tarih ve CÜÜ ve | kültesi e hukuük fı.klllte:;”lşı yasal bilgiler okulu tal€ " zim vakfeleri takip .yl““;::uıl' Saat 9.30 da — kordiPİOÜ Dy kıdemlisi sıfatile Amerika si Mac Mürry Etnografyâ gelmiş ve kendisini karsi! protokol şefi ile birlikte S& rek üzun bir tazim vakte W muştur. Mac Murry, b“ gi esnasındaşahsen de do$ tB'l' Ş ğu Atatürkün hatırasın! h) -' ken duyduğu derin teesslir Y” yakf nı zaptedememekte olduğ“l daki hatlarım ifadesindeli di. “;:bedı Şefin kabirleri ö”“’: c& başlamış ölan tazim evinde yapılan topl“"“n tün halk iştirak eylemiş V” dli g geç vaktine kadar devami * en DT l tir. Ankarada bulunan PW” Büyük Atanım kabirleri M gün derin bir huşü içind? .#* a bütün Etnografya müzesin? | n dgrm lar halk akımından dölüP rün izleri görülmekte ";:.ırff ğ ye F rleri € ıol* yrestadi | Herkesin simasında ayn! YENİ NEŞRİYAT * Ankara radyo müdürlüğü tara- fından, se8 ve caz sanatkârları arasın da açılan imtihana, kadın erkek, yüz kişi iştirak etmiştir. İmtihanm eleme- si devam etmektedir. * Belediye, vilâyetin — Büyükdere meyve fidanlığı civarında bir meyva- siz ağaç fidanlığı tesis için tetkikata girişmiştir. OFLARAA VKMN G d aA S L Elan