27 Temmuz 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

4 HABER — Akşam Posta İNGİLİZ donanmasının bütün mevcudu nedir ? İJEn büyük kruvazörden yardımcı gemilere kadar İngiliz | donanması 640 İparçadan mürekkeptir İngiliz donanmasını tetkik eder- ken ilk işaret edeceğimiz bir Bok- ta vardır ki o da şudur; İngiliz donanması hiç bir diğer devlet donanmasına benzemez ve benzememesi lâzımdır. Zira, bütün diğer donanmalar bir tek memlo. keti müdafaa etmek mecburiye» #nde olduğu halde İngiliz-donan. ması garbden şarka ve şimalden oenuba uzanan geniş bir impara- torluğun hizmetindedir. Bundan dolayı, ingiliz donan- masmda gsyet bariz bir bususiyet göze çarpar: j Donanma mümkün olduğu ka- dar küçük fakat müleaddid gemi- lerden müteşekkildir. Filhakika İmgilis donanması onsj itibariy- le. dünyam en büyük donanması. dir. Fakat, ayrı ayrı parçalar ha- linda en kilçük gemilerden mürek kebdir, Bu da, donanmanın dün- yanın yarısı denebilecek kadar ge miş bir imparatorluğa tevzi edir mesi ve icap ettiği zaman her yer- de hazır bulunması Yüzumundan 4. leri gelmektedir. Bundan dolayıdır ki, İngiliz de nanmasnn iİnşasmda en son sistem yeniliklere dikkat edilmek- le beraber Hizumundan fazla mas rafa kaçmamak göz önünde bu- lundurulmaktadır. Bu, bilhassa A merikan donanması İle mukayese edildiği takdirde daha iyl ortaya çıkar. Meselâ, oAmorikan donanması Kölorado zırhlısı üzerinde yeni si- için 50 milyon dolar harea- Halbuki dünyanm en se- lan Nelsonu İngilizler 37 m dolara mal etmişlerdi.(bu m bir Kaç gün evvel battığı gibi mümkün ik gemiler İnşa- vermektedirler. olduğu kadar sma ehemmi Meselâ onlarm müidiz rinin Aza- mi #eyir mesafesi 15 bin mildir. geçen ara ğu gemili ni prensini takin etmekt derin buhranlı & yeni inşasta banlavan İ eri tezgâha koymustur: 5 tay Yare gemisi, yüzlerce karakol ge- misi, hizli veya yavaş hafif “m vâzörler; 9 zırhlı: Prens of Vales, Jorj V (bu ikini denize indirilmiş. tir.) Dük of York, Beatiy, Jelli €oe, Lion, Temeraire ve ismi ko. Bulmamış diğer iki kruvazör. Bu kruvazörlerin besi tonluk dördü 4O0arbin tonluk. 35 er bin torluklarda toplar 14 pusluk, 40 ar bin tonluklar da We 16 pasluktur. Buraya, bugünkü İngiliz danam masmdaki bütün gemileri, #mıftam. ma ve tonlarma göre tasni? ode- rek aliyoruz; Zırhhılar: Cherry Tron sinif: 1 — Nelson (battığı İlân edilen) 2 — Rodney 34 der hin tonluk bu #iei zirh. nm 16 gar pusluk 0 topu vardır. Gayet kalm zırhiaria kaplanmış- tr. Her bii bizim paramızla 50 milyon lira kadar bir paraya mal olmuştur. Royal Onk tini Batan Roynl On&da smfdan şu zırhlılar V 1 — Royal Sove 2 venge, 3 — Resolutlen, 4 njuk olan bu zırhlıla: ik (er, subay) tayfası . 13,11 ve 6 pusluk- tur. Her biri 15 milyon lira kadar bir paraya mal olmuştur. — Gusen o Elizabetk 2— Guceni Elizabeth, 2 — Varspite, 5 — Vallant, 4 — Rar bam, 5 — Malava 25 mil #firatinde olan bu zırhlı. ların inşasma 1912 de başlarmış ta, İlk evvel inşa edilenler #on se nelerde yeniden takviye olunmuş. tur. Saffıharp zırhları: 1 — Ranown, 2 — Repulse 23 senelik olan bu iki hafif zırh 277 TEMMUZ — 1940 son senelerde takviye edilmiş tir. Süratleri 315 fersahtır. Ve her birinin (5 er pusluk 6 topu vardır. Zırhları 28 santimetre ka- dardır. 3 — Hood. Dilnyanm en bilyük harp gemisi olan Hood (Hud) 42 bin tonluk. tur, 15 er pusluk 8 topu vardır ve sürati 3) fersabtır. Yalnız 30 san- timetre kalırlığında olan zırhı 13 bi 00 tondur. Yani aşağı yukarı bütün ağırlığının üçte biri kadar dır, En yavaş gidişi saatte 1 mildir. Tayyare gemileri: Batan Couragcus'den başka 1— Ark Royal, 2 — Hermes, 3 — Glorlous, 4 — Furious, 5 — Egle, Ark Royaldan ve 16 senelik Hermesden başka diğerlerinin hep 8i eski zırhlı teknelerinin üzerine yapılmış gemilerdir. Bu gemilerin esas tipi olan Ark Royal 22 bin tonluktur. 16 tane 43 luk topu, 6 tans pompom denilen tayyare da fi topu vardır, 60 tayyare taşır. Dİ ğerleri vasa'i olarak 30 tayyare taşıyabilecek vüsattadir. Ağır kruvazörler; 10 bin tonluktan yukarı inşaata müsade vermeyen Vasington mua- kedesi ahklmma (göre inşa edil. miş olan bu kruvazörler 32 mil silratindedir ve şunlardan mürek- keptir; 1 — London, Devonshire, 3 — Shropshire, 4 — Sussex, 5 — Brevlek, 6 — Cornval, 7 — Cumberland, 8 — Kent, 9 — Suf folk, 10 Exeter, 11 — York 12 — Dorselehire, 13 — Nor- folk. . Hafif kruvazörler; Bir kruvazöre «hafif denilmesi, sikletinden dolayı değil, topları- nm küçük kalibrede olmasından dır, İngiliz donanmasınm bü Anı kruvazörlerde 12 ger tane 8 pusluk top vardır. Haluki ağırlar daki toplar 8 pusluktur. Bu hafif kruvazörlerin hasmi ağırlara na- zaran çok 'az farklıdır. Ve her bi- rinde 9100 tonluktur. Süratleri 33 mildir; 1 — Southampton, 2 — New castle, 3 — Sheffield, 4 — Bir. mingham, 5 .— Giascov, 8 — Gioucester, 7 — Liverpool, 8 — Manshesler, 9 — Eiinburg, 10 — Belfast Bunlardan başka 7 ger hin ton. isk şu hafif kruvazörler vardır: 1 — Leander, 2 — Orion, 3— Nopture, 4 — Ajax, 5 — Aehilag G — Aresthusn, 7 — Galates, Penelope, 9 — Anrora. 5 bin tnaluk kruvazörler ise ha men hemen bepsi çok yaşlı gemk lerdir. Bununla beraber 30 mii ri vardır, Bunlar 54 tanedir. Dido sırrfı 5400 tonluk kruva- gözlerde onar tane 5.2 pusluk top vardır. Bunlar da 10 gemiden mü, rekkeptir. Tayyare dafi kruvazörleri: Sırf tayyarelere karşı ataş aç- mak için kullanılan bu gemiler yal niz İngiliz donanmasında değil, bü tün dünya donanmasında yeni bir sınıf teşkil etmektedir. Cardiff sınıfı İki eski kruvazörden bu şek” le tahvil edilen bu kruvazörler 4 bin tonluktur ve siüratleri de 29 mildir, Bu sınıfa menvup iki kruvazör vardır: Coveniry ve Curlen. Muhrihler: Hepsi 215 tane olan bu muhrip- lerin #lirati 36 mildir va 2 ger bin tonluktür. İçlerinde en iyilerine Tribal smıfı derler. Tahtelbahirler: 1000 HA 1500 ton arasmda olan İngiliz tabtelh. erinin o yekünu 58 dır. (Bu ve yukardaki rakıma. rm hepsi soh harskâtta batarlar nazari itibara almmadan verilmiş. tir) Tahtelbahirlern Thames amr fi dedikleri 1850 tonluklar'vardır ki su yüzünde 22 fersh, sn için- de 10 fersh giderler. Karkol gemileri: Muhtelif tiplerde olan bu gemi. ler 75 sdeğdir. Bunlardan meselâ Baek Svan (Kara kuğu kuşu) lelm isinde 4 pusluk 8 fon vardir. Yeni inşaatta bunların daha süratiileri yapılmakladır. Diğer gemiler: Mâyn tarayan, mavn döken, ne hir gambotları, tahitelbahir ağı ko YAR, gemi çeken, depo ve ans gemi hastahahe gemi giliz donanmasmdaki diğer mut UP gemilerin de adedi 208 | suk maktadır Yukurlaki adedieri toplayacak olursak varacağımız yekün şudur: İngilir donanmasınm, zırhlar dan yardımet gecilers kadar bü- tün mevcudu 640 parça tutmakta. dr. olmak üzere İn- ! | akakikeki ve bugü nün haber ve hâ Akk nk e EŞ EM ispanya ingiltere , Serbest rekabet ; Yugoslav ticaret ile anlaştı (Baştarafı 1 inelde) Londra gazeteleri anlaşma hak kmda uzun uzadıya mutalâz yü. rütmektelirler. Bu meyanda Deyli Telegraf diyor ki: “Dabilt harptenberi İspanya- karşısında yükselen en ciddi me- selelerden biri iaşe meselesiydi. Bu senenin başında İspanya buğ. day ihtiyacını Fransadan temin ediyordu. Nazi eşkıyalığı bu iaşe kayna- ğını ondan nezettirdi. Şimdi İs panyaya yalnız İngiltereni bahri kudderti başka kayaklar temin edebilir, Fakat Almanya veya İtalyanın alması veya ii de etmesi za-| ruri görülürse yiyecek ve malze” menin abluka zincirini delerek geçmesine müsaade edilmeyecek. tir, Son hâdiselerden sonra, İspan. ya anlamalıdır ki,, Almanya ile karadan geçidi olan bir memleke. te, İngiltere hakiki ihtiyacından farla iaşe maddesi'gitmesine mü- saade edecek vaziyette değil dir.” Romanya nazırları (Baş tarafı 1 incide) tarafından karşılanmışlardır. Bir ihtiram kıtası selâm vermiştir. Führer Romen devlet adamla- rmı Berghof'un büyük salonunda kabul etmiştir. Alman hariciye nazırınm, Berlin Romanya sefiri B. Ronalonun ve Almanyanın Bükreş sefirinin hazır bulunduğu müzakere derhal başlamıştır. Führerle ,Reomen başvekili ve hariciye nazırı arasında ve öğ. renildiğine göre Almanya ile Ro- manya ârâsında mevcut dostane münasebetler havası İçinde cert - yan eden müzakereler tahminen iki buçuk saat sürmüştür. Müzakereyi müteakip başvekil kendisine refakat edenleri Füh - rere takdim etmiştir. Bilâhare Romen devlet adamları Alman hariciye nazırı Fon Ribentropla birlikte (OBerhof'u O terkederek Salzburg'a dönmüşlerdir. Başvekil OGigurtu ve hariciye nazırı Manoilesko Romaya git- mek üzere bu âkşam Salrburg'u terketmişlerdir. Cenubi Duhruca meselesi (Baştaratı 1 inelde) larak, Dobruca köylüsü kıyafetine girmiş genç kızlar hava yolu ile B. Hitlere mülâki olmak Üzere bu” gün hareket eden Bulgar murak- haslarınm önüne toprağa su dök , müştür. Murahhaslar hareketleri esnasmda İtalya, Yugoslavya s8 - firieri, saraya mensup zevat ve yüksek hükümet erkânı tarafmdan selâmlanmışlardır. Romanya ve Sovyetler birliği teşyi merasiminde temsil edilmemekteydiler. İNGİLTERE VE DOBRUCA MESELESİ Londra, 26 (A: A) — Sofyada salâhiyettar Bulgar mahfellerinde öğrenildiğine göre, Bulgarların ee mubi Dobruca üzerindeki talepleri- nin Bulgaristan ile Romanya ara” smda dostane bir hal surstins var- masımi İngilterenin müsait bir tarzda telikki edeceği hakkında Bulgaristan diplomatik yolla ha. berdar edilmiştir. Mâve olunduğuna göre, bu bil- a haber, İngiltere taraından herhangi bir prensip değişmesini teşkil etmemektedir. Ayni mahfellere göre İngiliz hattı hareketinin bu tezahür, an” cak Romanya hükümetinin Roma - Berlin mihverine doğru sarih te © mayüliinden ve İngiliz garartisin- den wazgeçirilmesinden sonra müm, kün olmuştur. Ayni zamanda öğrenildiğine gö- re, bu İngiliz battı hareketi, AY manların Romen ve Bulgar devlet sdamlarına Salzburg'a gelmek İçin yaptıkları davetle hiçbir süretle a- Wkadar değildir. Röyterin diplomatik musharriri * nin bildirdiğine göre, İyi haber a- lan Londra mahfelleri cenubi Dobruca hakkımdaki Bulgar taleplerini daima sempati ile karşr ladiğım ve Balkanlarda müstakar bir sulha doğru yolu aşasak olan bir sulhçü hal suretini iyi telâkki eyliyeceğini tebarüz ettirmektedir. ler yok (Baş tarafı 1 incide) rupa milletleri ekotomileri arasm- da makul bir iş bölüm! çerçevesi içinde tabif hal suretini bulacaktır. Mesele, bu suretle doğru bir para teksiği meselesi olacaktır. Rayş- mark, bittabi, Avrupada hâkim parayı teşkil edecektir. Almanya” nm kuvvetinin muazzam farlalaş . ması, Alman parasınm sağlamlaş” ması neticesini verecektir. Rayg - markin geçtiği saha, durmadan ge- Dişliyecektir. Rayşmarkı bittabi haillerden kurtarmak lâzımdır. Muhtelif nevi marklar da orta” dan kaldırılmalıdır. Yeniden tama- mile serbest bir -para mübadelesi tesis edilmek niyetinde bulunulma" dığı gihi, Avrupada neticesi bir gümrük ittihadı olacak bir para it- tihadı vücuda getirmek niyeti de yoktur. PARANIN KIYMETİ Para meseleleri, kendi esaslarma göre, escümle kıymetleri bilânço” sunun kompansasyonuna Röre hal İedilecektir. Bugünkü klering. sis- temi, para şartların muhtemel İyileşmesi (için lâzımgelen eadsı vermektedir. Bugünkü İki taraftı j ekonomik mübadeleler ve tediye anlaşmaları usulleri neticesinde, yeni bir inkişaf birçok taraflı eko nomik mübadeleleri ve muhtelif memleketler tediye bakiyeleri ara» #inda bir kompansasyonu vücuda getirecektir. O tarzda ki, muhtelif memleketlerde, bu suretle, arala- rında klering büromi yoluyla mun #azam ekonomik münasebetlere va. rabilecektir. O zaman döviz İlcare" tinin, bugünkü #ineirlerin en bü - yük kısmından kur Şirilacağı tabif- dir.,, AVRUPA EKONOMİK SAHASI Alman ekonomi nazırı, bilâhare müstakbel Avrupa ekonomik saha” sından bahsetmiş ve demiştir ki: “— Bazi istihsaller, bilhassa fazla mal, Avrupada mevcut olmı- yacaktır. Büyük Almanyı kendi” sine tamamile kâfi bir sistem ma- naamda otarşik bir hale koymak »iyeti kat'iyyen yoktur. Alman en- dilstri istihsallerinin, şimdiye ka * dar olduğu gibi bütün dünyada sa- tılması o gözönünde tutulacaktır. Almanyanın hilmi sitrmda bulu" han ekonomik sahada mümkün ©- lan her istihsalden lüzum kadar mevcut o bulundurulmasma dikkat edilecektir, tâ ki bu ekonomik saha, diğer sahalardan müstakil olsun. Bu sebepten dolayı bu sahanm 6- konomik hürriyeti garanti edile csğtir. Fena zamanlarda, büyük Almanya ekonomik sahasmm Al. manya tarafından tesir altmda bulundurulamıyacak kuvvetlere tâ“ bi olmamasma dikkat edilecektir. Bu, kendi kendisine kifayet eden bir rejim manasmda otarşi değil, fakat ihracata geniş imkânlar ve - rep, #İyasi ve haysit noktainazar- dan llzumlu bir ekonomik dok trindir. Almanyanm bu ihracat po- tansiyeli, harpten sonra çok daha mühim olacaktır... RUSYA İPTİDAİ MADDE VERİCİSİ Fkonomi nazırı bu izahat ver- dikten #onra, yeni Avrupa, Rus “ yadan, cenibi Amerikadan ve W- zak şarktan ne gihi mal bekliye" cektir? sualini sormuş ve gu söz- leri ilâve etmiştir: “ Rusya, iptidal madde veri, cisi ve İşlenmiş Alman eşyasmın ahıcssi srfatila daha ziyade inkişaf edecektir. İngiliz korsanlığma nihayet ve- çilir verilmez, Amerikalılar yeni - den devamlı ve müsait bir tarzda dünya ekonomisinin kurulmasma yardım etmek istedikleri takdirde, Almanyanm Amerika Birleşik döv- letlerile he miktar iş yapacağı A“ merikalılara bağlıdm. Dünya ekonomisinin güçlükleri, Versay usullerinden ve büyük Rus piyasaarım ortadan kalkmasmdan doğmuştur. Çinda nizam yeniden teessiis et- tiği zaman uzak şarkta da İhraca, ir bel'edecek bir piyasa bulunacak- tr, Spixer — Konferansını: fena de" di, Biraz arundu ama onun da zararı yok, biz hattan mikrofonn on beş dakika evvel kezmiştik!, Türkiye İs Yugoslavya arasm- daki ticaret anlaşmasının daha iyi işlemesini temin için bu sabahki ekspresle şehrimize bir Yugoslav ticaret heyeti gelmiştir. Heyet Dr. D. Mihailoviç'in riya seti altında ticaret mildürü Corce- vik, toprak ofisi müdürü Dr. Çi Nemaç, ve sekreter V. Radojiveçi- ten teşekkül etmiştir. Heyet buradan Ankaraya gide- «ek ve hemen müzakerelere bagir. yacaktır. Öğrendiğimize göre Yugoslav. lar memleketimizden pamuk ve emsali maddeler almak istemekte" dirler. AMERİKA Petrol ve demir ihracını kontrol altına aldı Tokyo, 28 (A-A-) — Röyter: Domel ajansının bildirdiğine gö- re Japon resmi mehfilleri, Ruz, “veltin, petrol ve müştakatı ile de- mir ve ayn; cinsten diğer petrol ihracı için husesi bir müsasde ia, tihsati lâzım geldiği hakkmda bir kararname çıkartmaya neden lü- zum gördüğünü, Amrika bu mad. delerle dolu olduğu cihetle izah e- dememektedirler. Hariciye nezarctinin bir sözcüsü bu tedbirin çok mühim bir mese, İe teşkil ettiğini ve Japonyada bü- yük nkisler doğuracağını beyan etmiştir. Çung.King, 26 (A.A) — Ame rikada petrol ve müştakadı ile de. mir ihracınm kontrol sltma alm. ması hakkında onoşredilen karar. name Çin mahfillerinde Japonla - rım Çindeki harekitma ağır bir darbe teşkil etmekle kalmıyarak aynı zamanda Amerikanm Uzak Şarkinki vaziyete karşı daha mis- bet bir hattı hareket ittiaz ettiği. nin delili olarak tefsir edilmekte. dir. Almanların batırdığı Fransız vapuru Peten hükümeti vapurun hareketinden haberdar edilmediğini bildiriyor Vişi, 37 (A.A) m Resmen lebliğ & dilmiştir: İngiliz ve Alman kaynakları ran sx bandıralı Melnen yapıru Frsnsız kıtaatmı bamil olduğu halde İngilter reden bareket ettikten sonra (Manş denizinde torplilendiğini bidirmişler- Gir. Fransin nesareti, diğer | iillteri mübadeteleri için tatbik edilen umlün aksine olarak, bu vapurun ne hareke bine, ne güzergâhma, pe de hareket Ilmanma dair İngitir hikmetinden biçbir gat alamamıştır. ingiliz tayyarelerinin bombardımanları Üç tayyare fabrikası ve 14 tayyare meydanı bombalandı Londra, 77 (A. 4) — Hava sw saretinin tebliği: Dün akşam İngiliz fayyareleri geniş bölgeler üzerinde büyük mikyasta harekâtta bulunmuşlar - dır. Evvelkilerde çolduğu gibi bu harekâtın da hedefi, benzin depo, larını, tayyare fabrikalarını ve k va meydanlarımı bombardıman gt mek suretile Alman hava küyvet. lerinin taarruz kabiliyetini azalt maktın. Bu suretle Bremen, Ster. krade, Bottrop, Castrop, AAuxel, Dortmund ve Kanen'de benzin de, polarımda yangın çıkarılmış, Cas - sel, Eechrege ve Gotha tayyare fabrikalarile Holands ve Alman * yada 14 tayyare meydani bom- bardıman edilmiştir. Bu «sas hedeflerden başka Dortmund “ Fims kanalı, Hamburg dokları ve Rubr'da yüksek fırmlar ve marşandiz garları dahfi olmak üzere diğer bazı askeri hedefler do bombardıman edilmiştir. Bombarirman tayyarelerimize hü cum etmeğe teşebbis eden bir düş“ man avcı düşürülmliştür. Beş tayyaremiz üslerine dönme, miştir. alli ri * Torpillenen Fransız gemisindel kurtulanla! İngilterenin cenup sali | lerine çıkarıldıla" / Kanara, 36 (A.A, — Armani rafından torpillenen “Mekmefs ei sinden kurtulan 950 kişi rai j sahilinde bir Ilmana çü Bunlardan ağır yaralı olan İf (göl derhal hastahaneye yatırma gi erleri otobiisleria intirahat lerine gönderilmiştir. Torpillenmenin hikâyesini * bir zabit şunları söylemezteği” “Baştan nihayete kadar M miş olan gemiyi, Alman bü ları evvelâ mitralyöz ateşine t9' Bir torpil gemiye isabet infilâk husule getirdi, Derbsi kişi öd0, Gemi bay on dakika sarrınif Yüzlerce kişi deriz atiamağ, bir kaldı, fakat bilâhara Tagi milleri tarafmdân kurtardı. Zannedildiğine göre, “Mekoiyi puruna, yolda tehlikeye marÜf, gi mıyacağına dair teminat veriyi Yanmakta id1, 6217 ton id hes, gemisi, Federal Trsar şirketine mensup bulunuyordu. . Amerikanın İngilterey? yardımı Bir mecmuanın yapti plebisitin neticesi Nevyork, 26 (A-A) — sa “Fortune” mecmuasnn ©KÜL ları arasında yaptığı bir pj8” neticelerine göre, Ameriks? rt umumlyesinin yözde 5T,f #orika Birleşik devleti giltereye elinden gelen Yö bulunduğu fikrindedir. Yİ 8! İse Amerikanm İngilterey$ siyade yardım etmeni lâzm Fy#İ, ğİ düşüncesindedir. Bunlar” smda beşte bir nisbetinde 2 # kalılar, İngiltereye Ame: / kerleri gönderiimesi tep eti rindedir. Yine bu plebizite gör yüzde 58,3 il Amerikan Sil inaar lehinde yalnız yilzde 7 Tâyhindedir. Cenubi Afrikad# Bombalı suikastlef yapıldı di Yüz metrelik mes Vi demiryolu tahrip cd Yohanesburz, 27 (A Transvalde biribir dan infilâklar. olmuştur. poort'da mağaza came! sara uğramıştır. Hejde bir infilâk olmuştur. Dİ Nigel ile Heiderberg arasi metroluk bir mesafede d lu tahrip edilmiştir. Polis müttehemleri 8" KA A EŞ amm m İİ Rİ ll AE - ee ri istanbullular , gazinolarda | şikâyetçi değil” (Baş tarafı i pahahılıktan İstanbul halki gi U olmadığını $dela etmek çıklı srvamağu kalkışmak bir harekettir. Gazeteleri? gelen ve sütün stitün drks” mektuplarmı gazino pek şikâyet ettikleri yeni hazırlanışına kendilerinin muvafakatleri bulunmasdi”” sibette şehir balkınm mllsaada edemez ve eti